Grenzen overschrijden is dé nummer 1 veroorzaker van niet-assertieve situaties. Sterker nog: assertief zijn = je grenzen aangeven en beschermen. Leer hoe je op een gezonde en assertieve manier met jouw grenzen omgaat, zodat niemand (inclusief jezelf) ze overschrijdt – in 3 stappen.
Het hebben van grenzen is één ding. Het beschermen van je grenzen is weer een heel andere tak van sport. Te vaak overschrijden we onze eigen grenzen, of laten we anderen onze grenzen overschrijden. Dat levert niets dan stress en wrijving op. Jij raak gestrest, en de relatie met een ander verslechtert. Verre van een assertieve situatie dus.
Wanneer je grenzen overschrijdt of ze worden overschreden, dan voelt dat gewoon niet goed. Niet alleen mentaal, het kan zelfs fysieke gevolgen hebben. Van kleine spanningen in je schouders en nek tot een venijnige buikpijn wanneer iemand ver over je grenzen treedt en je als deurmat gebruikt.
Om jezelf tegen deze situaties te beschermen, is het van belang om je grenzen aan te geven én zorgvuldig te beschermen. Dat doe je in 3 concrete stappen:
1. Definieer je grens
Maak concreet wat jouw grenzen exact zijn. Maak het zo specifiek mogelijk. Heb je geen idee waar jouw grenzen liggen of heb je maar een vaag idee? Maak dan eens gebruik van deze 3 zinnen om allereerst jouw grenzen duidelijk op te stellen.
Dat kan te maken hebben met de werkload die je jezelf veroorlooft op kantoor, met een vriend die telkens afspraken niet netjes afzegt of je partner met wie je keer op keer conflicten hebt. Wat zijn jouw grenzen daarin?
Besluit bijvoorbeeld voor jezelf dat je niet overwerkt, wanneer de kinderen thuis zijn. Of dat je die ene vriend één extra kans geeft om netjes opnieuw af te spreken, anders laat je de vriendschap varen. Met je partner mag je conflicten hebben, maar schelden gaat een brug te ver. – Dat soort definities.
2. Herken het moment
Wanneer je dit voor elkaar hebt, kom je terecht bij stap 2 van je grenzen aangeven. Je moet jouw eigen grens-momenten gaan herkennen. Wanneer ben je bij een persoonlijke grens aanbeland? Wanneer ga jij of iemand anders er overheen?
Laat je je verleiden tot nóg meer werk, terwijl je agenda vol zit. Of is je vriend(in) toch weer op je aan het schelden. – Vraag jezelf af: waarom laat je iemand over die grens heen gaan?
- Misschien ben je iemand die nu eenmaal graag anderen helpt? Je voelt je er goed door, of je vindt het gewoon het juiste om altijd ‘ja’ te zeggen wanneer anderen je om hulp vragen.
- Of ben jij iemand die zijn grenzen wel kent, maar ze niet durft aan te geven wanneer het er op aankomt? Wil jij conflicten liever uit de weg gaan en denk je daarom telkens bij een grens-moment ‘ach, voor deze ene keer’?
- Nog een veel voorkomende optie: je hebt moeite met ‘nee’ zeggen. Deze optie komt vaak voor in combinatie met bovenstaande opties, of is een probleem op zich. Hoe dan ook, ‘nee’ of ‘stop hier’ zeggen is cruciaal in het aangeven en beschermen van je grenzen.
Wanneer je weet waarom jij over je grenzen heen gaat, kun je een grens-moment gemakkelijker herkennen. Zelfkennis is namelijk het begin van alles, zei Plato een hele tijd geleden al.
Je kunt pas in de praktijk aan de slag gaan (stap 3) als je deze kennis in je achterhoofd hebt. Dit concept is niet voor niets de basis van cognitieve psychotherapie. Je weet waar jij staat, je weet waar de ander staat en je weet waar de grens ligt. Bovendien herken je wanneer een overschrijding plaatsvindt. Zo weet je precies wanneer je moet overgaan tot stap 3.
3. Bescherm ‘m!
Je bent beland op een grens-moment. Je weet dat je nu voor een keuze staat: mijn grens overschrijden, of laten overschrijden, óf er voor kiezen om mijn grens te beschermen.
Natuurlijk is die laatste je beste optie. Je beschermt namelijk niet alleen je grens, maar je schept ook duidelijkheid (voor jezelf en/of voor de ander), je komt krachtiger over en je behoedt jezelf voor mentale en fysieke kwaaltjes.
Wanneer je je eigen grenzen overschrijdt, is het helemaal aan jou. Je moet leren je grenzen te kennen (stap 1) en ze vervolgens te respecteren. Herinner jezelf aan die grensregel die je opstelde over overwerken.
Bijvoorbeeld:
“Wanneer de kinderen thuis zijn, werk ik niet over.”
Wanneer iemand anders je grenzen overschrijdt, zul je duidelijk moeten zijn naar die ander en jezelf toe – op een assertieve manier. Zelfs als je conflicten liever uit de weg gaat of je moeite hebt met ‘nee’ zeggen, bestaat er een assertieve manier om je grenzen te blijven beschermen:
Grenzen aangeven zonder conflict
Daarvoor gebruik je een handige communicatietechniek; het ik-model. Erg geschikt wanneer een ander je grens overschrijdt, of je zelfs als deurmat gebruikt. Hierin geef je je grens aan en je gevoel wanneer die overschreden wordt, vanuit jouw eigen perspectief. Dat maakt de hele techniek erg assertief, en onmogelijk voor de ander om beledigd te zijn of in de ’tegenaanval’ te gaan. Je spreekt namelijk volledig vanuit jezelf, en maakt helder wat het grenzen overschrijden betekent voor jou, in plaats van op een agressieve manier vingerwijzend een ander te beschuldigen of – nog erger – je passief agressief te ergeren, maar er niks van te zeggen.
Dus niet: “Jij doet dit, dat is niet leuk.” Maar: “Ik heb een zekere grens, . Die overschrijdt je hiermee en dat maakt mij behoorlijk [zenuwachtig / gestrest / gekwetst / . Liever wil ik ”
Bijvoorbeeld:
“Ik heb een zekere grens, dat niemand in mijn persoonlijke spullen snuffelt wanneer ik er niet ben. Het irriteert mij dat je dat gedaan hebt. Ik krijg er weinig gevoel van privacy door. Ik had liever dat je uit mijn bureaulades wegbleef.”
Of:
“Ik heb een zekere stelregel je na zessen moet genieten van de tijd met je gezin. Dat geeft me rust en genoeg ruimte om op te laden voor de volgende werkdag. Die wordt overschreden doordat ik ’s avonds gebeld wordt door collega’s. Ik zou liever geen telefoontjes over werk in de avond ontvangen.”
Meer weten over het ik-model? Lees er hier alles over.
Let op
Wanneer je in stap 3 je grenzen effectief en assertief wilt beschermen met het ik-model, moet je rekening houden met een paar dingen:
- Je kunt het beste een moment kiezen om je grenzen te beschermen wanneer je niet overloopt van emoties. Wanneer je dat wel doet, ventileer ze dan eerst even voordat je de confrontatie aangaat. Spreek er met iemand over of schrijf het van je af.
- Vergeet je lichaamstaal niet, wanneer je je grenzen beschermt. Neem een krachtige powerpose aan. Op die manier voel je jezelf krachtiger en zelfverzekerder en zal de ander je eerder serieus nemen.
- Heb je veel moeite met je grenzen beschermen en confrontaties aangaan? Begin dan klein, met een kopje koffie bij je partner of een familielid bijvoorbeeld, voordat je voor grotere vuren gaat staan (zoals je vervelende baas).
Samengevat
Heb jij je grenzen duidelijk op een rijtje? Herken dan het moment waarop ze mogelijk overschreden worden en bescherm ze. Doe dat door duidelijk te zijn naar jezelf of naar een ander toe. Geef je grens aan en vertel waarom je er niet overheen wil stappen, aan de hand van het ik-model. Kies het juiste moment, neem een krachtige assertieve houding aan en begin zo nodig klein.
Op deze manier ontwikkel je je nieuwe gewoonte om je grenzen te beschermen. Een essentiële gewoonte om jezelf mentaal en fysiek gezond te houden en de relatie met jezelf en anderen assertief en in balans te houden.
Dagelijks handige inzichten? Volg ons op social media!
Volg ons onder andere op Instagram of Pinterest. Daar krijg je niet alleen handvatten op het gebied van assertiviteit, je ontvangt ook de slimme tips waarmee je jouw communicatie skills een boost geeft. De laatste artikelen netjes en overzichtelijk in je mailbox ontvangen? Schrijf je dan in voor de wekelijkse nieuwsbrief.
Leer je liever lezend, lees dan ons boek Elke Dag om 15.00 Uur Klaar. Maak kennis met de beste inzichten uit onze trainingen en leer slimmer werken in plaats van harder.
Wie zijn wij? | Cursus Assertiviteit
Tijdwinst.com is een trainingsbureau dat zich specialiseert in slimmer (samen)werken. We bieden door het hele land diverse (online) trainingen aan, variërend van timemanagement, assertiviteit, gesprekstechnieken tot aan snellezen. Nieuwsgierig? Neem dan zeker eens een kijkje op onze website of blogs, en schrijf je in voor één van onze (digitale) trainingen.
- 1-daagse training Time Management | Blog
- 1-daagse training Assertiviteit | Blog
- 1-daagse training Gesprekstechnieken | Blog
- 1-daagse training Feedback Geven | Blog
- 1-daagse training Snellezen, Mindmapping en Geheugentechnieken | Blog
- 1-daagse training Effectief Thuiswerken voor Teams | Blog
