De grens tussen ‘advies’ en ‘kritiek’ bij het geven en ontvangen van feedback is maar dunnetjes. Maar het verschil is enorm: met advies kun je wat, met kritiek helemaal niks. Kritiek omvormen naar advies is dé manier om feedback waardevol en respectvol te houden; met 1 simpele vraag.
Heb jij je ook wel eens afgevraagd waarom je je zo ellendig voelde na een dosis kritiek van je baas, je partner of een collega? Wilde je het liefst in een hoekje van kantoor gaan zitten om je daar de rest van de dag terug te trekken? Of ben je juist iemand die in zo’n geval eerder in de verdediging schiet? Het zijn allebei reacties die kritiek vaak uitlokken, maar die je geen steek verder helpen.
Wat je beter kunt doen is het verschil tussen kritiek en advies leren kennen en weten hoe je die eerste in de laatste kunt omzetten – om er zo je eigen voordeel uit te kunnen halen. Wel zo assertief.
Het (kleine) verschil tussen kritiek en advies
Om het verschil tussen kritiek en advies helder te maken, zijn de definities van Van Dale nog het best bruikbaar:
“kri·tiek (de; v; meervoud: kritieken) 1. aanmerking op iemands optreden of daden”
“ad·vies (het; o; meervoud: adviezen) 1. raadgeving”
Zie je het? Kritiek is, in ‘kale’ vorm, puur aanmerkingen op iemand afvuren zonder dat de ander daar iets aan heeft. Advies is een raadgeving, wat betekent dat je iets met dit commentaar kunt doen, met het doel om te verbeteren.
En dat is meteen de meerwaarde van advies op kritiek: je kunt er wat mee. Die kracht van advies dient dan ook nooit te onderschat worden, vindt inspirator en communicatie-expert Seth Godin.
Waarom je advies wil, in plaats van kritiek (en het verhaal van de hoed)
“Verwar de twee niet”, beveelt Seth Godin aan als hij het over het verschil tussen kritiek en advies heeft. “Advies laat je nooit onnodig op tafel liggen. Onthoud dat het geen kritiek is.”
Om het voordeel van advies en het verschil met kritiek te verduidelijken geeft hij een mooi voorbeeld over het dragen van een hoed.
“Wanneer iemand tegen je zegt: “je zou er goed uitzien met die hoed”, dan is het contraproductief om te denken dat diegene eigenlijk tegen je zegt dat je er slecht uitziet zonder hoed, je vervolgens moet uitleggen waarom je nooit hoeden draagt en je je beledigd voelt omdat je er dus altijd vreselijk uitziet.”
Godin illustreert hier de defensieve reactie die (vermeende) kritiek vaak uitlokt. Je denkt dat je meteen in de verdediging moet schieten omdat je bang bent om kritiek te krijgen. Maar als je het verschil weet tussen kritiek (aanmerkingen) en advies (raadgeving) dan zou je herkennen dat je eigenlijk die hoed gewoon zou moeten dragen.
“Probeer de hoed uit. Zet hem gewoon eens op. Draag een jas die mooi bij de hoed staat. Loop rond met de hoed op. Neem wat foto’s van jezelf met de hoed op je hoofd. En dan, als het je toch niet aanstaat, kun je nog altijd stoppen met hoeden dragen.”
Wat hij wil zeggen: neem advies ter harte. Sla het niet in de wind, want het kan in je voordeel werken. Advies is goud waard, omdat de ander je raad geeft waarmee je volgens hem kunt verbeteren. Of het nu een vriendin is die zegt “Die hoed zou je goed staan” of een collega die je aanbeveelt om “De presentatie op deze manier in te steken”.
Advies, dat is dus wat je wil. Maar hoe kom je aan advies als iemand alleen maar ‘kale’ kritiek op je uit? Daar weet psycholoog Stanley C. Loewens wel wat op.
Hoe je kritiek omzet in advies, volgens Loewens
Ook psycholoog Stanley C. Loewens ziet de meerwaarde van advies in, net zoals Godin. Maar hij doet er zelfs nog een schepje bovenop door te beweren dat je zelfs meerwaarde uit kritiek kunt halen – zolang je die behandelt als advies.
“Kritiek is als een medicijn. Het is nu eenmaal niet lekker om binnen te krijgen, maar het is wel goed voor je. Zónder zouden we ons namelijk niet kunnen ontwikkelen, zouden we steeds dezelfde fouten blijven maken zonder aanpassing of evolutie.”
Geef toe, de beste man heeft een punt. Kritiek mag dan niet zo prettig zijn, maar nutteloos is het ook niet helemaal. Zolang je er slim en assertief mee omgaat… Hoe je dat dan doet? Één heel belangrijke vraag. Met één heel simpel antwoord: door kritiek constructief maken.
Kritiek constructief maken, met behulp van 1 vraag
Wanneer je de eerstvolgende keer een portie kritiek naar je hoofd geslingerd krijgt, kun je een paar dingen doen:
- in de verdediging schieten (vechten – agressief);
- alles incasseren en de ander uit de weg gaan (vluchten – passief);
- of maar blijven overpeinzen hoe het dan moet.
Veel makkelijker is de assertieve manier: je eerlijk en open opstellen en vragen stellen om het voor iedereen in zijn voordeel te laten werken. Vráág in het vervolg eens letterlijk om een aanvullende constructieve toevoeging. Een advies waar je iets mee kan.
Een voorbeeld:
Je baas noemt de presentatie die je in de laatste vergadering hebt gegeven “waardeloos”. Dat is duidelijke kritiek. Maar hier kun je dus niks mee. Vraag hem daarom hoe je dit kunt verbeteren: “Hoe denk jij dat het beter kan dan?” of “Wat stel je voor dat ik hier aan doe?”.
Wanneer hij hier nog altijd ontwijkend op antwoordt, leg je eerlijk uit waarom je die vragen stelt: “Met kritiek alleen kan ik niets veranderen of verbeteren, alleen met een advies kom ik verder.”
Daar kan hij toch niets meer tegenin brengen? En je haalt meteen de gespannen sfeer uit de lucht, voor jou én de ander.
Want, zoals Stanley Loewens het zegt: “Kritiek is een kans op verbetering.”
Dagelijks handige inzichten? Volg ons op social media!
Volg ons onder andere op Instagram of Pinterest. Daar krijg je niet alleen handvatten op het gebied van assertiviteit, je ontvangt ook de slimme tips waarmee je jouw communicatie skills een boost geeft. De laatste artikelen netjes en overzichtelijk in je mailbox ontvangen? Schrijf je dan in voor de wekelijkse nieuwsbrief.
Leer je liever lezend, lees dan ons boek Elke Dag om 15.00 Uur Klaar. Maak kennis met de beste inzichten uit onze trainingen en leer slimmer werken in plaats van harder.
Wie zijn wij? | Cursus Assertiviteit
Tijdwinst.com is een trainingsbureau dat zich specialiseert in slimmer (samen)werken. We bieden door het hele land diverse (online) trainingen aan, variërend van timemanagement, assertiviteit, gesprekstechnieken tot aan snellezen. Nieuwsgierig? Neem dan zeker eens een kijkje op onze website of blogs, en schrijf je in voor één van onze (digitale) trainingen.
- 1-daagse training Time Management | Blog
- 1-daagse training Assertiviteit | Blog
- 1-daagse training Gesprekstechnieken | Blog
- 1-daagse training Feedback Geven | Blog
- 1-daagse training Snellezen, Mindmapping en Geheugentechnieken | Blog
- 1-daagse training Effectief Thuiswerken voor Teams | Blog
