Wil je betere gesprekken voeren? Dan is inlevingsvermogen één van de dingen om aan te werken. De mate waarin jij je kunt inleven in een ander, zegt veel over je communicatievaardigheid, je luisterskills en je succes om bijvoorbeeld anderen te overtuigen, te adviseren of te helpen. Stuk voor stuk vaardigheden die jou een betere gesprekspartner maken. Wat werkt wel en wat niet om inlevingsvermogen te tonen? 

Inlevingsvermogen houdt in dat je de emoties van de ander herkent en daar op een proactieve manier op inspeelt. Je laat je niet per se meeslepen in de emoties van de ander. Wel kun je merken hoe iets voor de ander is en voel je aan waar diegene behoefte aan heeft. Daar speel je met je eigen gedrag (verbaal en non-verbaal) op in. 

Je kunnen inleven is heel nuttig in allerlei situaties. Bijvoorbeeld als een collega met een situatie worstelt en je haar wilt troosten. Maar ook als je over een project spart met iemand en meer vanuit je gesprekspartner wilt kunnen denken. 

Inlevingsvermogen zorgt dan voor een betere samenwerking, meer open communicatie en daarmee misschien ook wel een beter teamresultaat.

Inlevingsvermogen tonen, wat werkt?

Inlevingsvermogen gaat over meer dan alleen zeggen “Dat begrijp ik”. Zo eenvoudig als het klinkt, is het niet altijd om je in te leven in de ander. En ook niet om precies de goede dingen te zeggen. 

Als je kijkt naar situaties waarin jij je rot voelde, dan kun je vast wel een paar zinnen opnoemen die jij op zo’n moment niet helpend vond. 

Een paar voorbeelden:

  • “Ah joh, maar er is ook heel veel wat wél fijn is.”
  • “Oh ja, dat heb ik ook weleens meegemaakt. Toen heb ik…”
  • “Maar heb je X al eens geprobeerd?”
  • “Kop op! Morgen gaat het vast al wat beter.”
  • “Maak je je dáár druk over? Dat is nergens voor nodig!”

Het zijn stuk voor stuk zinnen waar iemand in een lastige situatie niet altijd op zit te wachten. Hoe goedbedoeld ook! Dit alles kun je dus beter niet zeggen. Maar wat dan wél? 

Tja, verrassend genoeg is niets zeggen soms het beste wat je kunt doen. En als je dan toch iets zegt, dan helpen de volgende 5 soorten zinnen je om op een goede en empathische manier te reageren. 

1. Laat blijken dat je er voor de ander bent

Simpelweg er voor de ander zijn is misschien wel het belangrijkste wat je kunt doen. Laat dit niet alleen blijken door de tijd te nemen voor de ander, maar ook door uit te spreken dat je er voor iemand bent. Het liefst al aan het begin van het gesprek.

Dat doe je bijvoorbeeld met zinnen als:

  • “Weet dat ik er graag voor je ben.”
  • “Ik heb alle tijd voor je. Dus je mag me vertellen wat je wilt.”
  • “Ik luister graag naar je en doe dat zonder oordeel. Bij mij kun je je gedachten kwijt.”
  • “Wat is er met je aan de hand? Weet dat je het mij mag vertellen.”

Laten blijken dat je er voor iemand bent, kun je natuurlijk op nog meer manieren doen dan alleen door het uit te spreken:

  • Maak tijd vrij voor het gesprek. Plan een afspraak in en zorg ervoor dat je agenda verder leeg is.
  • Ga in een rustige ruimte zitten met zo min mogelijk afleiding en zet je telefoon op stil. Dat helpt je om je aandacht bij het gesprek te houden. Ook zal de ander zich in een rustige ruimte veiliger voelen om zijn verhaal te doen.
  • Zorg ervoor dat je hoofd leeg is op het moment van het gesprek, zodat je je op de ander kunt focussen. Oftewel: leg je telefoon weg, zet je computer uit en plan liever niet direct na het gesprek een volgende afspraak in. Op hete kolen zitten, komt niemands empathisch vermogen ten goede.

2. Stel vragen

En dan dus niet alleen “Hé, hoe is het?”. 

Laat je oprechte interesse blijken door de ander aan te moedigen meer te vertellen. Dat doe je door in te haken op wat de ander vertelt en daarop door te vragen. Ook helpt het om open vragen te stellen. Dus niet “Vond je dat lastig?”, maar “Wat vond je daarvan?”. Zo kan de ander stap voor stap steeds meer van zijn verhaal loslaten en valt het gesprek niet stil. 

Voorbeeldvragen die je kunt stellen, zijn deze:

  • “En wat gebeurde er toen?”
  • “Kun je daar meer over vertellen?”
  • “Hoe voelde je je daarbij?”
  • “Wat doet dat met je?”
  • “Hoe lang speelt dat al?”
  • “Er is dus van alles om je heen gaande. Hoe is dat voor jou?”

3. Vraag wat de ander fijn vindt

Wat de een fijn vindt, vindt de ander misschien niet fijn. En andersom. Misschien vindt je ene collega het heel prettig als je met adviezen komt en constructief meedenkt. Een andere collega heeft daarentegen helemaal niet die behoefte en wil gewoon haar verhaal kwijt.

Nu kun je helaas niet direct ruiken waar iemand behoefte aan heeft. Wat je wél kunt doen, is ernaar vragen. Tast af wat jij voor de ander kunt doen en laat dat bij diegene in plaats van het zelf in te vullen.

Deze vragen kunnen je helpen om daar zicht op te krijgen:

  • “Wat heb je van mij nodig?”
  • “Wat kan ik voor je doen?”
  • “Wat vind je fijn voor nu?”
  • “Waar heb je behoefte aan in dit gesprek? Alleen een luisterend oor of ook advies?”
  • “Vind je het fijn als ik meedenk over een oplossing?”

4. Erken de gevoelens van de ander

Je hoeft de ander niet op te fleuren, geen concrete adviezen te geven en vaak hoef je ook niet de hele situatie op te lossen. Ook is het niet nodig om een voorbeeld te geven van een eigen situatie waarin je hetzelfde hebt meegemaakt.

Wat je wél kunt doen voor de ander? Eigenlijk is het heel simpel: er gewoon zijn. 

Vat samen wat je meekrijgt over de gevoelens van de ander en erken dat je begrijpt dat de situatie lastig is. Pas op met te snelle conclusies en oordeel niet te snel.

Juist als je rekening houdt met de ander en je woorden nog even inslikt, voelt de ander zich gehoord en begrepen.

Empathie tonen voorbeeld zinnen:

  • “Jeetje, dat is heftig. Dat moet heel moeilijk zijn geweest.”
  • “Ik zie dat het je raakt.”
  • “Ik zie dat je je rot/verslagen/verdrietig voelt. Dat begrijp ik heel goed.”
  • “Ik snap dat je er nu doorheen zit.”
  • “Het moet heel moeilijk zijn geweest om…”
  • “Wat naar voor je zeg!”

5. Reflecteer en vat samen

En als laatste: vat liever samen wat de ander zegt – deels in de woorden van de ander. Dat laat zien dat je een actieve luisteraar bent en helpt jou ook om je focus bij het gesprek te houden.

Verder kun je op de woorden van de ander reflecteren door aan te geven hoe iets moet zijn geweest of moet hebben gevoeld. Houd het bij voorkeur kort.

Al met een paar woorden kun je laten blijken dat je het gevoel begrijpt. Door niet te lang zelf aan het woord te zijn, moedig je tegelijkertijd de ander aan om te blijven vertellen. Hoe meer details iemand je vertelt over de situatie, hoe makkelijker het voor jou wordt om inlevingsvermogen te tonen.

Samenvatten en reflecteren kun je bijvoorbeeld doen met deze zinnen

  • “Je voelt je dus … door …”
  • “Eerst gebeurde er dit en toen ook nog dat en toen dat. Dat moet heel zwaar zijn.”
  • “Wat een rotdag heb je gehad! Ik snap dat het heel lastig was.”
  • “Je hebt er dus zelfs al X maanden last van. Jeetje, wat moeilijk.”

En de oplossing dan?

Heb jij nou een geniale tip om de ander te helpen? En moet je je inhouden om niet direct met je oplossing te komen? Wacht dan toch nog even totdat je een van de vragen bij punt 3 hebt gesteld.

Het kan zijn dat de ander inderdaad behoefte heeft aan een oplossing. Is dat het geval? Geef dan het liefst op een constructieve manier feedback. Verbind je suggestie aan wat de ander net heeft gezegd en breng het constructief. Dus niet met een wijzend vingertje, wel als een advies waar de ander iets mee kan. Gebruik motiverende gespreksvoering om de ander te stimuleren daadwerkelijk een verandering teweeg te brengen.

Meer leren over effectieve gesprekstechnieken?

Nu is er natuurlijk nog veel meer te leren en zeggen over gesprekstechnieken. Hoe ga je bijvoorbeeld om met weerstand in een gesprek? Hoe hanteer je conflicten op een goede manier? En hoe kun je je verbaal en non-verbaal constructieve gesprekken voeren met anderen?

Wij vertellen je er graag alles over. Dit alles (en meer) leren we je maar al te graag in onze online cursus Gesprekstechnieken. Leer de beste inzichten en praktische technieken om helder te communiceren en een constructieve gesprekspartner te zijn. Daar verbeter je niet alleen je inlevingsvermogen mee, maar ook je gespreksvaardigheid in het algemeen.

Lees anders ook eens deze artikelen:

Mensen vroegen ook

Waaruit blijkt inlevingsvermogen?

Inlevingsvermogen kan op verschillende manieren blijken. Enkele voorbeelden:

  • Empathie tonen: Inlevingsvermogen komt tot uiting wanneer iemand in staat is om de gevoelens en perspectieven van anderen te begrijpen en te waarderen. Het tonen van empathie betekent dat je in staat bent om jezelf in de schoenen van iemand anders te plaatsen en hun emoties te erkennen en te respecteren.
  • Luisteren zonder oordeel: Een empathisch persoon zal actief luisteren naar anderen zonder direct te oordelen. Ze geven anderen de ruimte om hun gevoelens en gedachten vrijelijk te uiten, zonder vooroordelen of kritiek.
  • Helpende hand bieden: Het tonen van inlevingsvermogen omvat vaak ook het willen helpen van anderen in moeilijke tijden. Dit kan variëren van het bieden van praktische hulp tot het bieden van een luisterend oor of emotionele ondersteuning.
  • Non-verbale signalen oppikken: Een persoon met inlevingsvermogen kan gevoelig zijn voor non-verbale signalen, zoals lichaamstaal, gezichtsuitdrukkingen en stemintonatie. Ze zijn in staat om deze signalen op te pikken en te interpreteren om een beter begrip te krijgen van de gevoelens en behoeften van anderen.
  • Inleven in verschillende perspectieven: Mensen met inlevingsvermogen kunnen zich inleven in verschillende perspectieven en standpunten. Ze begrijpen dat er meerdere manieren zijn om een situatie te bekijken en zijn bereid om zich te verplaatsen in de gedachten en gevoelens van anderen, zelfs als ze het niet persoonlijk eens zijn.

Kun je inlevingsvermogen leren?

Ja, empathie kan worden geleerd en ontwikkeld. Hoewel sommige mensen van nature empathischer zijn, kunnen we allemaal onze empathische vaardigheden verbeteren door bewust te oefenen en aandacht te besteden aan de behoeften en gevoelens van anderen.

Hoe kan empathie de relaties op de werkplek ten goede komen?

Empathie bevordert betere communicatie, begrip en samenwerking op de werkplek. Door empathie te tonen, kunnen werknemers een positieve en veilige werkomgeving creëren, conflicten effectief oplossen en effectiever samenwerken als een team.

vrouw hand onder kin verdrietig gezicht. vrouwe hand op de rug

Wat is de oorzaak van gebrek aan empathie?

Het gebrek aan empathie kan verschillende oorzaken hebben, en in sommige gevallen kan een gebrek aan empathie worden geassocieerd met een ‘gebrek aan empathie stoornis’, wat overeenkomt met de antisociale persoonlijkheidsstoornis. Mensen met deze stoornis kunnen moeite hebben om zich in anderen te verplaatsen en empathie te tonen. De exacte oorzaken van deze stoornis zijn niet volledig begrepen, maar er wordt gedacht dat zowel genetische factoren als omgevingsinvloeden een rol kunnen spelen bij de ontwikkeling ervan.

Het is belangrijk om op te merken dat een gebrek aan empathie niet altijd verband hoeft te houden met een stoornis. Andere factoren, zoals persoonlijkheidskenmerken, opvoeding, omgevingsinvloeden en levenservaringen, kunnen ook van invloed zijn op de mate van empathie die iemand ervaart.

Als je je zorgen maakt over je gebrek aan empathie, raden we je aan om professionele hulp te zoeken. Een psycholoog of psychiater kan je namelijk helpen de oorzaken van je gebrek aan empathie beter te begrijpen en passende ondersteuning en behandeling te bieden, indien nodig.

Hoe noem je iemand die geen inlevingsvermogen heeft?

Een persoon die geen inlevingsvermogen heeft, kan worden omschreven als “empathieloos” of “koud en kil“. Deze termen worden gebruikt om aan te geven dat iemand moeite heeft om zich in anderen te verplaatsen en de emoties en perspectieven van anderen te begrijpen. Het is echter belangrijk om te benadrukken dat het ontbreken van inlevingsvermogen niet noodzakelijkerwijs betekent dat het iemand volledig ontbreekt in alle vormen van empathie, maar eerder dat ze er moeite mee hebben.

Partner met gebrek aan empathie, hoe mee omgaan?

Het kan uitdagend zijn om om te gaan met een partner die een gebrek aan empathie heeft. Hier zijn enkele suggesties die je kunnen helpen in deze situatie:

  • Communicatie: Het is belangrijk om open en eerlijk met je partner te communiceren over je behoeften en gevoelens. Leg rustig uit hoe hun gebrek aan empathie je beïnvloedt en waarom empathie belangrijk voor je is. Probeer op een respectvolle manier te bespreken hoe jullie samenwerken aan het verbeteren van de empathie in jullie relatie.
  • Vergroot het bewustzijn: Help je partner bewust te worden van het belang van empathie en de impact van hun gedrag op anderen. Soms zijn mensen zich er niet volledig van bewust hoe hun gebrek aan empathie anderen beïnvloedt. Door duidelijke voorbeelden te geven en de gevolgen te benadrukken, kun je hen helpen om meer inzicht te krijgen in hun gedrag.
  • Zelf empathie tonen: Wees zelf een voorbeeld van empathisch gedrag. Toon begrip, luister actief en wees attent naar je partner. Dit kan hen inspireren om empathischer te worden en te leren hoe ze empathie kunnen tonen door je gedrag na te bootsen.
  • Empathische communicatie stimuleren: Moedig empathische communicatie aan door actief te luisteren, vragen te stellen en je partner aan te moedigen om hun gevoelens en perspectieven te delen. Het creëren van een veilige en ondersteunende omgeving kan de kans vergroten dat je partner meer empathie ontwikkelt.
  • Professionele hulp overwegen: Als het gebrek aan empathie van je partner ernstig is en de relatie negatief beïnvloedt, kan het nuttig zijn om professionele hulp in te schakelen, zoals relatietherapie. Een getrainde therapeut kan jullie begeleiden bij het begrijpen van elkaars behoeften en het ontwikkelen van gezonde communicatie- en empathie vaardigheden.

Het is belangrijk om te onthouden dat verandering tijd kost en niet gegarandeerd is. Niet iedereen zal dezelfde mate van empathie ontwikkelen, ondanks inspanningen om het te bevorderen. Het is essentieel om ook je eigen grenzen en welzijn in overweging te nemen in de relatie.

Wie zijn wij? | Cursus Gesprekstechnieken

Tijdwinst.com is een trainingsbureau dat zich specialiseert in slimmer (samen)werken. We bieden door het hele land diverse (online) trainingen aan, variërend van timemanagement, assertiviteit, gesprekstechnieken tot aan snellezen. Nieuwsgierig? Neem dan zeker eens een kijkje op onze website of blogs, en schrijf je in voor één van onze (digitale) trainingen.

  1. 1-daagse training Time Management | Blog
  2. 1-daagse training Assertiviteit | Blog
  3. 1-daagse training Gesprekstechnieken | Blog
  4. 1-daagse training Feedback Geven | Blog
  5. 1-daagse training Snellezen, Mindmapping en Geheugentechnieken | Blog
  6. 1-daagse training Effectief Thuiswerken voor Teams | Blog