Kantoorwerkers staan bekend om hun extreme koffiegebruik. Waarom? En werkt dat wel? Kunnen ze bijvoorbeeld niet beter een biertje pakken, zoals kunstenaars doen…? Of zijn er nog betere opties? Ik ging op zoek naar antwoorden – en stuitte op enkele verrassende ontdekkingen.
Als kantoorwerker ben je waarschijnlijk gewend om een retourtje koffie-automaat te doen zodra je merkt dat je aandacht aan het verslappen is. Misschien is het zelfs zo’n routine voor je dat je het al doet nog voordat je brein begint te haperen.
Hoe dan ook: de kans is groot dat je een aardige koffieslurper bent wanneer je een reguliere 9 tot 5 kantoorbaan hebt. Je hebt als kenniswerker je bakkie nodig om te kunnen produceren en creëren in die tijd.
Creatievere beroepen daarentegen, zoals dat van schilders, designers, schrijvers, conceptbedenkers, musici en andersoortige kunstenaars zoeken hun creatie niet puur in productiviteit, maar hebben daar een zogenaamde ‘flow’ voor nodig.
Een flow die ze volgens de gebruikelijke stereotypes bereiken door zich te begeven aan de geestverruimende middelen, waarbij alcohol grootaandeelhouder is.
Conclusie: productief zijn betekent koffie slurpen, en creatief zijn betekent bier zuipen.
Of..? Ligt het toch even anders? Zijn onze stereotypen slechts stereotypen? Kan een biertje op zijn tijd een kantoorwerker niet juist uit de brand helpen? Zitten creatievelingen toch niet de hele dag aan het bier, of zouden ze beter aan de koffie gaan? Kortom: wat werkt nu écht voor wie?
Om werkelijk gedegen antwoorden op die vragen te krijgen, ben ik de wetenschap ingedoken. Daar vind je tenslotte de meest betrouwbare antwoorden – los van alle vooroordelen, gewoontes, routines en stereotypen, dacht ik zo.
Dit zijn de 4 belangrijkste gevonden elementen die samen mijn vragen gaan beantwoorden:
1. Hoe creativiteit werkt
Creativiteit is in feite de mogelijkheid van je brein om een nieuwe connectie aan te leggen (iets origineels te bedenken) vanuit bestaande connecties in je brein. Die connecties in je brein volg en leg je via neurotransmitters. Één van de neurotransmitters die verantwoordelijk is voor nieuwe connecties is adenosine.
Adenosine is echter óók stofje dat je brein een seintje geeft zodra je energieniveau’s aan het dalen zijn (de dip-waarschuwing). Het verlaagt vervolgens de activiteit in je brein om energie te besparen – en connecties worden dus minder makkelijk gemaakt.
Conclusie: een laag brein-energieniveau betekent lage creativiteit.
2. Hoe productiviteit werkt
Productiviteit werkt ongeveer hetzelfde, alleen volgt je brein tijdens dit proces puur de bestaande connecties. Dit gaat dus iets routineuzer, waarvoor je ook minder energie van je neurotransmitters nodig hebt (je brein weet de weg).
Conclusie: (bekende) dingen gedaan krijgen kost je brein minder energie dan creatief zijn.
3. Wat koffie met je brein doet
De cafeïne in je koffie blokkeert de adenosine-receptoren. Het geeft je dus geen energie, het doet je brein alleen denken dat je nog voldoende energie op voorraad hebt. Je houd je neurotransmitters als het ware voor de gek.
Je vertelt je adenosine dat de werkzame stoffen in je zenuwstelsel gerust nog even door kunnen razen in je brein: glucose, dopamine, glutamaat en de rest kunnen overwerken – ook al is het eigenlijk tijd voor een effectieve rustpauze. Daardoor kun je wel (tot 2 uur langer) doorwerken, al is je werk dan niet bepaald op z’n best. Fouten liggen op de loer…
En pas op: zelfs minimale koffiedrinkers (al vanaf 1 kop per dag) raken heel gauw ‘gewend’ aan de cafeïne-toediening. Je adenosine-receptoren werken er omheen en je hebt steeds meer nodig om dat geveinsd productieve gevoel te krijgen, liet onderzoek van de John Hopkins University zien.
Conclusie: koffie geeft je een (geveinsd en tijdelijk) gevoel van energie, dat vanwege gewenning steeds minder effectief werkt op de lange termijn.
4. Wat bier doet
Alcohol heeft een heel ander effect op je brein dan koffie. Het is een middel dat er voor zorgt dat je werkgeheugen minder goed functioneert waardoor je minder gefocust bent, maar tegelijkertijd ook minder geeft om wat er om je heen gebeurt.
Dit is echter iets goeds, als het op creativiteit aankomt, zeggen verschillende onderzoeken. Je brein is namelijk wat vrijer in zijn denkpatronen.
Onderzoekers van de universiteit van Chicago bijvoorbeeld lieten een groep met drank op en een nuchtere groep een creatieve puzzel oplossen. Van de groep die gedronken had loste 40% meer de puzzel op, dan de nuchtere groep. Ergens op focussen lukte hen juist minder goed.
Cijfers uit het onderzoek
Opvallend: degenen in de alcohol-groep die rond de 2 biertjes hadden gedronken presteerden het meest optimaal bij de puzzel. Alles daar boven en daar onder ging al sneller de mist in.
In dit geval geldt dus net als bij koffie: overdaad schaadt.
Het creatieve effect van alcohol heeft volgens neurowetenschappers alles te maken met het feit dat alcohol ontspant. Wanneer je brein een inzicht krijgt, een probleem oplost, een idee bedenkt of een eureka-momentje heeft – oftewel: een nieuwe creatieve connectie in je brein legt – licht de Gyrus Temporalis in je brein op (vlak boven je rechteroor).
Dit gedeelte van je brein is tegelijkertijd verantwoordelijk voor je ontspanning. Wat verklaart waarom je goede inzichten en nieuwe ideeën vaak onder de douche, op het toilet, tijdens een wandeling of na alcohol-inname (!) krijgt.
Conclusie: (een beperkte mate van) bier is goed voor je creativiteit, omdat het een belangrijk deel in je brein ontspant.
Wat dat bij elkaar opgeteld betekent voor jou als kantoorwerker…
Zet die bak bier maar in de kantine! Jouw creativiteit en productiviteit gaat een vlucht nemen als je zo nu en dan een blikje opentrekt.
En met zo nu en dan bedoel ik: wanneer je vastloopt, een probleem moet oplossen of iets ‘nieuws’ of ‘origineels’ moet bedenken. Ben je zover en heb je jouw eureka-momentje gehad? Dan mag je gerust weer verder met je geliefde bakkie.
Onthoud wel dat het je niet écht energie geeft en dat je beter gewoon een break op zijn tijd kunt nemen, een ommetje kunt maken of 5 minuutjes ‘niks’ in te bouwen om daarna met je kersverse idee aan de slag te gaan… Het gaat in alle gevallen namelijk gewoon om de ontspanning van je brein: om je neurotransmitters wat rust te gunnen en te herladen of om je Gyrus Temporalis aan de praat te krijgen.
En vergeet niet: bij dit alles geldt uiteraard dat het nooit meer dan nodig hoeft te zijn: af en toe een bakkie, af en toe een biertje – op het juiste moment en de juiste plek. (Nu alleen je baas nog overtuigen van die krat in de kantine. Succes!)
Dagelijks handige inzichten? Volg ons op social media!
Volg ons onder andere op Instagram of Pinterest. Daar krijg je niet alleen handvatten op het gebied van timemanagement, je ontvangt ook de slimme tips waarmee je jouw communicatie skills een boost geeft. De laatste artikelen netjes en overzichtelijk in je mailbox ontvangen? Schrijf je dan in voor de wekelijkse nieuwsbrief.
Leer je liever lezend, lees dan ons boek Elke Dag om 15.00 Uur Klaar. Maak kennis met de beste inzichten uit onze trainingen en leer slimmer werken in plaats van harder.
Wie zijn wij? | Cursus Time Management
Tijdwinst.com is een trainingsbureau dat zich specialiseert in slimmer (samen)werken. We bieden door het hele land diverse (online) trainingen aan, variërend van timemanagement, assertiviteit, gesprekstechnieken tot aan snellezen. Nieuwsgierig? Neem dan zeker eens een kijkje op onze website of blogs, en schrijf je in voor één van onze (digitale) trainingen.
- 1-daagse training Time Management | Blog
- 1-daagse training Assertiviteit | Blog
- 1-daagse training Gesprekstechnieken | Blog
- 1-daagse training Feedback Geven | Blog
- 1-daagse training Snellezen, Mindmapping en Geheugentechnieken | Blog
- 1-daagse training Effectief Thuiswerken voor Teams | Blog
