Je hebt het besloten: je wil assertief worden. Nu zeg je namelijk iets te vaak ‘ja’, terwijl je eigenlijk ‘nee’ bedoelt. Zeg je meer ‘Het maakt mij niet uit’ dan je lief is. En geef je je collega geen feedback, omdat je bang bent hem te kwetsen. Natuurlijk weet je dat dit uiteindelijk niet het beste is voor jou: jouw geluk en jouw succes. Maar hoe kun je assertief worden als je dit nooit bent geweest? En ga je relaties hiermee niet schaden?

Wat komt aan bod:

  1. Assertief worden: het kan!
  2. Misverstand over assertiviteit: wat is assertiviteit (niet)?
  3. Waarom is assertief worden zo belangrijk?
  4. Assertief worden: tips om jouw stem te laten horen
  5. Assertief worden kost tijd
  6. Veelgestelde vragen over assertief worden

Assertief worden: het kan!

In tegenstelling tot wat veel mensen denken is assertief worden een vaardigheid, geen aangeboren eigenschap. Oftewel: iets dat je kunt leren. Net als elke andere vaardigheid vraagt het om oefening en doorzettingsvermogen. Het is niet iets wat je van de één op de andere dag kunt. 

Het vereist een flinke dosis geduld, zelfcompassie en lef, maar zie dit als een investering in jezelf die je leven positief kan veranderen. Jouw wensen, gevoelens en grenzen zijn namelijk net zo belangrijk als die van anderen. Het is tijd dat je daar ook naar gaat handelen.

assertief worden

Misverstand over assertiviteit: wat is assertiviteit (niet)?

Als je besluit vanaf nu voor jezelf op te komen en je stem te laten horen, is dat spannend. Waarschijnlijk heb je dit tot nu toe niet gedaan om de harmonie te bewaren, het anderen naar de zin te maken of anderen te helpen. Vrienden en collega’s zullen het helemaal niet van je gewend zijn. Wat gaat dit voor je relaties betekenen? Is het niet onbeleefd en egoïstisch om assertiever te worden?

De betekenis van assertief zijn gaat echter verder dan alleen ‘voor jezelf opkomen’. Assertiviteit draait om:

Soms wordt assertief gedrag verward met agressief gedrag, maar assertief zijn is eigenlijk het tegenovergestelde. Hierbij streef je alleen je eigen belangen na, zonder oog te hebben voor de ander. Assertief gedrag is echter een balans vinden tussen voor jezelf opkomen en de ideeën en belangen van anderen respecteren. 

In andere woorden:

Als je assertief bent, cijfer je jezelf niet langer weg (wat subassertief gedrag of passief gedrag wordt genoemd), maar wals je tegelijkertijd niet over anderen heen. Je luistert naar de input van anderen, maar geeft die zelf ook. Je respecteert je eigen grenzen, wensen en behoeften, maar ook die van de mensen om je heen. 

assertief worden

Waarom is assertief worden zo belangrijk?

Door jezelf structureel op de tweede plaats te zetten, zowel op werk als privé, heb je een grotere kans op stress, overprikkeling en een verminderde eigenwaarde. Uiteindelijk kan dit zelfs leiden tot mentale klachten, zoals een burn-out. 

Assertiever worden heeft juist zo z’n voordelen. Zo krijg je in je privéleven sterkere relaties en ervaar je minder frustratie. Op werk voorkom je niet alleen overspanning, maar verhoog je ook je werkplezier. Door beter je grenzen te bewaken, houd je meer tijd en energie over voor de dingen die je echt belangrijk vindt. Doordat mensen jouw ideeën en ambities kennen, zal je ook sneller opgemerkt worden voor promoties.

En dat niet alleen: mensen leren de échte jij kennen. Dat maakt niet alleen jouw leven fijner, maar uiteindelijk ook die van de mensen om je heen. Wie duidelijk is over zijn of haar wensen of grenzen, voorkomt namelijk misverstanden en creëert ook wederzijds respect. 

assertief worden

Assertief worden: tips om jouw stem te laten horen

Het mag duidelijk zijn: assertiever worden heeft een positieve invloed op jouw leven. Maar hoe word je assertief?

1. Begin klein

Het is misschien een beetje een dooddoener, maar assertiever word je vooral door het gewoon te doen. Dat betekent gelukkig niet dat je meteen om een salarisverhoging moet vragen of je wildste ideeën moet pitchen. Begin klein door wat vaker nee te zeggen en je mening te delen met een goede vriend(in) als je het niet met hem of haar eens bent. 

Onthoud dat je mening geven of voor jezelf opkomen niet per se hoeft te leiden tot een conflict. Dat maakt het misschien al iets minder spannend. Vraag bijvoorbeeld of iemand kan uitleggen waarom ze die keuze hebben gemaakt of waarom ze precies ergens zo over denken. Toon vervolgens begrip en deel jouw mening: “Voor mij…”, “Ik heb het gevoel dat…” Dat brengt ons bij de volgende tip. 

2. Leer assertief communiceren

Assertiviteit is niet alleen een gedragsvorm, maar ook een communicatievorm die je onder andere gebruikt als je feedback geeft. Dit is wellicht makkelijker om te oefenen en te proberen, omdat het je praktische handvatten geeft. Een handige manier om assertief te communiceren is bijvoorbeeld het gebruik van ik-boodschappen. Door dit soort zogenaamde ‘ik-boodschappen’ te gebruiken, voelt de ander zich minder snel aangevallen.

Je communiceert hierbij namelijk vanuit jezelf en jouw gevoel. Je geeft hierbij vooral aan wat voor effect het gedrag van de ander heeft op jou: “Ik heb langer moeten doorwerken omdat het rapport niet op tijd ingeleverd is. Ik voelde me hierdoor behoorlijk gestresst. Kunnen we hier voortaan duidelijkere afspraken over maken?”

Assertieve communicatie bevat daarnaast zo min mogelijk verzwakkende twijfelwoorden als ‘misschien’, ‘denk ik’, en ‘mogelijk’. Als je assertief wil worden, zal je duidelijk moeten zijn. Vergeet niet dat dit juist ook vriendelijk is, omdat de ander weet wat er van hem of haar verwacht wordt. 

3. Denk aan je lichaamstaal

Onderschat de kracht van lichaamstaal niet! Lichaamstaal gaat niet over wat we zeggen, maar over hoe we het zeggen. Ook daar brengen we (bewust en onderbewust) informatie mee over. Als je serieus genomen wil worden, moet je ook uitstralen dat je serieus genomen wil worden. Dat betekent rechtop staan, oogcontact maken en je hoofd licht omhoog houden. 

Maar ook zaken als je toon, volume en gezichtsuitdrukkingen zijn onderdeel van jouw lichaamstaal. Wees je bewust van deze factoren en zorg bijvoorbeeld dat je duidelijk te verstaan bent. Voor je het weet overtuig je jezelf ook van jouw zelfvertrouwen – zo krachtig kan lichaamstaal zijn.

4. Denk bewust na over wat jij wilt

Je kunt pas aangeven wat je voelt en wilt wanneer je weet wat je voelt en wilt. Als je jarenlang klakkeloos hebt ingestemd met de wensen van anderen, kan het lastig zijn om te weten wat je zelf wilt. Neem daarom regelmatig bewust de tijd om bij jezelf in te checken: wat voel ik? Wat wil ik? Probeer jezelf in eerste instantie geen beperkingen op te leggen. Wat als alles mogelijk was?

Wanneer je het lastig blijft vinden om te weten wat je wilt, kun je een oefening proberen waarbij je opschrijft wat je niét wilt. Voor veel mensen is dit namelijk makkelijker. Op basis daarvan kun je bedenken wat je wel wilt, en hier vervolgens naar handelen.

5. Volg een assertiviteitstraining

Neem je je elke keer voor om assertief te reageren, bijvoorbeeld door jouw geweldige idee tijdens een vergadering te delen, aan te geven dat je rust nodig hebt of jouw mening te verkondigen, maar klap je op het beslissende moment dicht? Op eigen kracht gedrag doorbreken wat jarenlang is ingesleten, is ontzettend lastig. 

Je wil eigenlijk zo veel mogelijk oefenen, zonder dat je bang hoeft te zijn voor de reacties. Dat is waarbij onze training assertiviteit je kan helpen. Tijdens onze assertief training, een 1-daagse cursus, leer je niet alleen meer over de theorie van assertiviteit, maar gaan we vooral aan de slag met rollenspellen om deze kennis meteen in te zetten. 

Na een dag in de ‘schoolbanken’ ben je weerbaarder en zelfverzekerder, heb je handvatten gekregen om je grenzen aan te geven en gehoord te worden, en ben je een duidelijke en constructieve gesprekspartner.  

Nog meer leren? Luister onze podcast

In de Tijdwinst Podcast delen we veel informatie over het leven leiden op jouw voorwaarden. Luister bijvoorbeeld eens naar onze podcastaflevering over assertiviteit op de werkvloer. Onze experts Björn Deusings en Inge Nysten delen meer over hoe je assertief op het werk wordt. 

Assertief worden kost tijd

Assertiever worden is een leerproces. Het zal nog niet altijd lukken om je stem te laten horen, voor jezelf op te komen of je grenzen aan te geven. Je zal je bovendien nog vaak ongemakkelijk voelen. Het belangrijkste is om vol te houden en te blijven oefenen. Zodra je de voordelen met eigen ogen ziet, zal het steeds makkelijker worden. 

En onthoud: door te werken aan je assertiviteit, investeer je in jezelf: in je geluk, je relaties en succes. Cijfer jezelf niet meer weg, maar kies voor jezelf – op een respectvolle en vriendelijke manier. Kom je er niet zelf uit? Dan kan een assertiviteit training je helpen om die stap te zetten.

Begin vandaag. We delen vaak praktische tips via onze social media kanalen. Volg ons op Instagram, LinkedIn, Facebook, Pinterest, X en Threads voor dagelijkse updates en inspiratie.

Veelgestelde vragen over assertief worden

  • Wat is de betekenis van assertief?

    De assertief betekenis is voor jezelf opkomen. Het is daarbij essentieel dat je de ander niet kwetst. Dat betekent dat je niet alleen je eigen stem laat horen, maar ook luistert naar die van anderen. Je respecteert zowel je eigen wensen, belangen en behoeften als die van de ander. 

  • Wat betekent het als je assertief bent?

    Assertief zijn betekent dat je voor jezelf opkomt, maar tegelijkertijd rekening houdt met de ander. Je durft te zeggen wat je denkt, voelt en wilt, zonder daarbij de ander te overheersen. Assertief is de gulden middenweg tussen sub-assertief en agressief gedrag.

  • Hoe ben je assertief?

    Kenmerkend van assertief zijn is dat je je gevoelens en kwetsbaarheid durft te tonen en tegelijkertijd krachtig in je schoenen staat en voor jezelf opkomt. Je gaat conflicten niet uit de weg, maar zorgt met een respectvolle en open houding ervoor dat ze niet escaleren. 

  • Is assertief positief of negatief?

    Assertief worden is positief, omdat je opkomt voor je eigen belangen, maar daarbij ook die van anderen respecteert. Het is een balans tussen subassertief gedrag (alleen denken aan anderen) en agressief gedrag (alleen denken aan jezelf), wat beide wel negatief kan zijn.

  • Wat is assertiviteit precies?

    Assertiviteit is een begrip dat aangeeft hoe je omgaat met jezelf én met anderen. Het draait om het vermogen om op een vriendelijke en respectvolle manier je mening te uiten, je grenzen aan te geven en voor jezelf op te komen. Een assertief synoniem is ‘zelfbewust’ en ‘zelfverzekerd’.

  • Waarom is assertiviteit belangrijk?

    Assertiviteit is belangrijk omdat je jouw wensen en ideeën kenbaar maakt op een heldere en vriendelijke manier. Dit brengt veel voordelen met zich mee, zowel in je persoonlijke als professionele leven. Zo voorkomt het misverstanden, zorgt het voor sterkere relaties en wordt je serieuzer genomen. 

  • Hoe verschilt assertiviteit van agressiviteit?

    Agressiviteit is als je alleen aan je eigen belangen denkt, jouw mening er doorheen drukt en niet openstaat voor feedback van anderen. Bij assertiviteit laat je jouw mening horen, maar sta je ook open voor die van anderen. Je geeft de ander de ruimte uit te praten en ook feedback op jou te geven. 

  • Hoe kan ik assertiever worden?

    Je kunt assertiever worden door klein te beginnen. Zeg wat vaker nee en deel eens een idee met een collega waar je goed mee samen kan werken. Langzaam kan je dan toewerken naar ideeën aandragen in vergaderingen en een collega tegen wie je opkijkt constructieve feedback geven. Hulp nodig? Volg dan een assertiviteit cursus. 

  • Wat zijn enkele voorbeelden van assertieve communicatie?

    Enkele voorbeelden van assertieve communicatie zijn nee zeggen tegen het verzoek van een collega, constructieve feedback geven waarbij de ander niet het gevoel krijgt aangevallen te worden en je mening delen in een vergadering, waarbij je tegelijkertijd ook openstaat voor de standpunten van anderen.

  • Hoe kan ik assertief nee zeggen zonder me schuldig te voelen?

    Assertief nee zeggen betekent dat je duidelijk en concreet bent (geen “Ik heb er nu geen tijd voor, maar misschien kan ik het later oppakken”), terwijl je wel vriendelijk en respectvol bent. Als je het op deze manier aanpakt, is er geen reden om je schuldig te voelen. 

  • Wat zijn de voordelen van assertief zijn?

    De voordelen van assertief zijn is dat jouw ideeën en wensen gehoord worden en dat mensen de echte jij leren kennen. Dat leidt tot sterkere relaties en kansen op zowel professioneel als persoonlijk gebied. Ook leef je het leven meer op jouw voorwaarden, waardoor je minder gestresst bent en je tijd en energie besteedt aan zaken die voor jou belangrijk zijn. 

  • Wat zijn de nadelen van niet-assertief zijn?

    Als je niet assertief bent, kan dit leiden tot stress, overprikkeling, frustraties en een verminderde eigenwaarde. Uiteindelijk kunnen dit soort klachten zelfs leiden tot een burn-out. Wanneer je deze nadelen ervaart, is het verstandig om in te zetten op assertief worden.

  • Hoe herken ik dat ik niet assertief genoeg ben?

    Je herkent of je niet assertief genoeg bent als je vaak instemt met anderen terwijl dat eigenlijk niet is wat je wil. Als je je mening inslikt tijdens gesprekken, omdat je conflicten wil vermijden. Of als je bijna nooit laat merken wat je voelt, om anderen hier niet mee op te zadelen. 

  • Hoe kan ik assertiviteit oefenen in mijn dagelijks leven?

    Je kunt assertief worden in door het in meerdere aspecten van het dagelijks leven te oefenen. Denk aan constructieve feedback geven op werk, duidelijk maken waar jij zin in hebt om te eten tegen vrienden en je mening geven aan de eettafel met familie als je normaal conflicten uit de weg gaat. Zelfs in winkels en op andere plaatsen kun je assertiviteit oefenen. 

  • Wat zijn enkele technieken om assertiever te communiceren?

    Enkele technieken die je leert in onze cursus assertiviteit om assertiever te communiceren zijn actief te luisteren, te letten op je lichaamstaal en door duidelijk en concreet te zijn. Ook het gebruik van ik-boodschappen helpt je assertief te communiceren. Hierbij focus je op jezelf en op je eigen gevoel, in plaats van met een beschuldigende vinger naar de ander te wijzen. 

  • Hoe kan ik assertief blijven in een conflictsituatie?

    Je kunt assertief blijven in een conflictsituatie door kalm te blijven en de ander uit te laten praten. Toon begrip, zonder meteen en compleet toe te geven aan het standpunt van de ander. Het belangrijkste is dat je vriendelijk en respectvol blijft, en de kans is groter dat je hetzelfde van de ander terugkrijgt. 

  • Wat is het verschil tussen passief, agressief en assertief gedrag?

    Passief gedrag is wanneer je jezelf structureel op de tweede plek zet. Bij agressief gedrag zet je jezelf juist altijd op de eerste plek, ten koste van anderen. Assertief gedrag is de gulden middenweg. Je komt op voor jezelf, maar houdt daarbij wel rekening met anderen. 

  • Hoe kan ik assertief zijn zonder over te komen als onbeleefd?

    Een belangrijk onderdeel van assertief zijn is dat je vriendelijk en respectvol blijft, en de wensen en belangen van anderen blijft respecteren wanneer je voor jezelf opkomt. Wanneer je het op de juiste manier bent, hoef je niet bang te zijn dat je overkomt als onbeleefd. 

  • Wat zijn enkele barrières voor assertiviteit en hoe kan ik deze overwinnen?

    Barrières voor assertiviteit zijn onder andere de angst voor conflicten of simpelweg niet weten hoe je assertief moet zijn (omdat je het nooit geleerd hebt). Deze kun je overwinnen door een assertiviteitscursus te volgen waar je alles leert over assertief worden. 

  • Hoe kan ik assertiviteit bevorderen in mijn team of organisatie?

    Assertiviteit bevorder je in je team of organisatie door feedback en constructieve discussies aan te moedigen, en medewerkers aan het woord te laten die van zichzelf minder assertief zijn. Een in-company assertiviteitstraining kan handig zijn om direct meerdere medewerkers de tools in handen te geven om assertiever te worden. 

  • Hoe kan ik omgaan met kritiek op een assertieve manier?

    Je gaat om met kritiek op een assertieve manier, door jezelf open te stellen voor de feedback en niet meteen in de verdediging te schieten. Stel vragen ter verduidelijking en zorg dat de ander concrete voorbeelden én het gewenste gedrag kan noemen 

  • Wat zijn enkele veelvoorkomende misverstanden over assertiviteit?

    Enkele veelvoorkomende misverstanden over assertiviteit zijn dat assertiviteit hetzelfde betekent als agressief zijn, dat het egoïstisch of onbeleefd is, dat je altijd je zin krijgt en dat het een aangeboren eigenschap is.

  • Hoe kan ik mijn kinderen leren assertief te zijn?

    Leer kinderen assertief te zijn door zo vroeg mogelijk te beginnen. Moedig ze aan om hun mening en gevoelens te delen, een voor zichzelf op te komen. Het belangrijkste om mee te geven is ook naar anderen te luisteren, zodat je geen agressief gedrag uitlokt. 

  • Welke rol speelt zelfvertrouwen in assertiviteit?

    Zelfvertrouwen helpt om assertiever te zijn, maar assertiever zijn helpt ook om je zelfvertrouwen te vergroten. Om in deze positieve vicieuze cirkel terecht te komen, heb je eerst een flinke dosis lef nodig. Je hoeft dus niet al veel zelfvertrouwen te hebben om assertiever te worden. 

assertief worden

Wie zijn wij? | Tijdwinst.com

Tijdwinst.com is een trainingsbureau dat gespecialiseerd is in slimmer (samen) werken. Daarvoor bieden we je diverse (online) trainingen aan. Van time management tot snellezen. Nieuwsgierig? Bezoek onze website of blogs en schrijf je snel in voor een van onze trainingen. 

Populaire trainingen: