Je het burn-out klachten dus denkt je een burn-out te hebben — maar weet je het wel zeker? Volgens deze hoogleraar zou je namelijk zomaar last kunnen hebben van iets anders: stress of wellicht een depressie. Hoewel ze op elkaar lijken, zijn er zeker een aantal cruciale verschillen. Ontdek hoe het zit en zet jouw eerste stap richting herstel (met 4 tips).
Burn-out klachten vaststellen — “lastig” zegt hoogleraar
Al een tijdje merk je het: je voelt je lusteloos, uitgeput en hebt moeite om ‘s avonds slaap te vatten. Dat je daarbij ook nog eens spontaan uitviel tegen je collega, liet ook al verscheidene alarmbellen bij je rinkelen. Kortom, je zit niet bepaald lekker in je vel.
Maar wáár je dan precies last van hebt?
Zelf vermoed je een ‘dipje’, maar het zou ook zomaar eens overmatige stress kunnen zijn — of is het misschien dan toch een burn-out? Eerlijk gezegd maakt het je op dit punt niet meer uit wat de precieze naam van het beestje is, zolang je er maar zo snel mogelijk vanaf komt.
Daarvoor zul je eerst moeten weten wat er speelt — en dat is lastig:
Volgens Witte Hoogendijk – psychiater, hoogleraar en hoofd van de afdeling Psychiatrie bij het Erasmus Medisch Centrum in Rotterdam – is het namelijk niet gek dat je niet de direct de vinger op de zere plek kunt leggen en dus niet direct weet wat er aan de hand is;
Neem bijvoorbeeld de symptomen zoals slapeloosheid, gespannenheid, concentratieproblemen of zelfs somberheid — klassiek gevalletje depressie zou je denken.
Niet per se, zegt Hoogendijk:
“Depressie-, overmatige stress- en burn-out klachten lijken qua symptomen zodanig op elkaar dat het moeilijk is om zelf vast te stellen waar je nou precies last van hebt — je lichaam geeft namelijk in deze gevallen overeenkomstige signalen af.”
En om het nog wat ingewikkelder te maken; de aandoeningen kunnen in elkaar overlopen.
Hoogendijk:
“Een burn-out kan overgaan in een depressie, maar een depressie kan ook door iets heel anders dan een burn-out veroorzaakt worden, bijvoorbeeld door het verlies van een naaste.”
Je kunt dus te maken hebben met een burn-out – omdat je bijvoorbeeld de hoge druk op je werk niet aankunt – en tegelijkertijd een depressie ontwikkelen, bijvoorbeeld omdat je huwelijk op de klippen loopt.
Dit verkeerd zelf-diagnosticeren lijkt misschien onschuldig, maar pas zodra jij weet wat er precies speelt, kun je – met eventuele hulp van een professional – het probleem pas bij de bron aanpakken.
Het verschil kennen tussen de verschillende aandoeningen en hun symptomen is daarom erg belangrijk. Laten we ze vergelijken:
Burn-out klachten versus depressie — 3x het verschil
Ondanks dat een burn-out niet wordt erkend als een mentale aandoening, maar eerder een term is die aangeeft dat men last heeft van een bepaalde moeheid en niet kunnen functioneren, komt het akelig dichtbij het ziektebeeld van een depressie.
Op het eerste oog is het dan ook niet makkelijk om onderscheid te maken tussen de twee.
In beide gevallen kun je last hebben van concentratie-, slaap– en geheugenproblemen met aanvullend een leeg gevoel.
Toch zijn er een aantal onmiskenbare verschillen waar te nemen:
“Bij burn-out klachten is er sprake van een uitgeblust gevoel en chronische vermoeidheid. Een depressie kan eventueel het gevolg zijn van een burn-out, maar dan wordt je daarbij ook nog eens getergd door negatieve gedachten over jezelf, desinteresse in alles, een sombere stemming, motorische onrust of juist een afgevlakte motoriek. Ook de gedachten aan de dood kunnen optreden — daar is bij een Burn-out geen sprake van.”
Aldus Hoogendijk.
Daarnaast zijn er nog een aantal zaken anders:
Een depressie doet zich op meerdere gebieden voor
Jouw neerslachtige gevoel beperkt zich niet tot één aspect in je leven — jij voelt je niet alleen down zodra jij je op je werk bevindt, maar ook daarbuiten, bijvoorbeeld wanneer je iets met vrienden onderneemt.
Bij burn-out klachten is dit anders. In de meeste gevallen is een burn-out werkgerelateerd; men kan het gevraagde werktempo en de werkhoeveelheid niet leveren binnen de beschikbare tijd — en dat geeft druk. Daarentegen kan het buiten de werkvloer om wél allemaal soepeltjes verlopen, bijvoorbeeld in de privésfeer.
Een depressie beïnvloedt sneller de leefwijze
Daarnaast beïnvloed een depressie al snel het dagelijks leven, denk aan het distantiëren van familie of vrienden of het verliezen van interesse in het uitvoeren van activiteiten.
Natuurlijk kan de stress die je ervaart door het hebben van een burn-out invloed hebben op je relaties, maar dit doet zich pas na een lange periode voor. In het algemeen blijft men interesse houden in de leuke dingen en ziet men dit juist als een vorm van afleiding.
Een depressie zorgt voor een neerwaartse spiraal
Ten slotte, zoals Hoogendijk al zei, komen er bij een depressie deprimerende gedachten naar boven. Men kan het leven niet meer zien zitten en zelfs overwegen om uit het leven te stappen.
Iemand met een burn-out daarentegen, voelt zich wellicht wel net zo rot als een depressief persoon, maar zal in de meeste gevallen geen suïcidale gedachten hebben.
Kortom, een depressie beïnvloedt sneller meerdere gebieden en de algehele leefwijze, waarbij deprimerende gedachte de boventoon kunnen voeren. Bij een burn-out zijn deze punten normaal gesproken minder van toepassing.
Toch een aantal opmerkelijke verschillen.
Burn-out klachten versus overmatige stress — 3x het verschil
Naast depressie lijkt overmatige stress ook erg op een burn-out. Toch is er wel degelijk een groot verschil:
Stress is namelijk géén stoornis of ziekte. Het is een natuurlijke reactie van je lichaam op een spannende situatie. Iedereen ervaart het dan ook wel eens.
Maar…
… ervaar jij regelmatig stress en heb jij niet de mogelijkheid om te ontspannen – bijvoorbeeld omdat je langdurig een te hoge werkdruk ondervindt – dan bouwt stress zich op.
En wat er dan gebeurt? Juist, je ontwikkelt burn-out klachten met alle symptomen en gevolgen van dien, zegt Hoogendijk:
“Een burn-out ligt vaak in het verlengde van een periode waarin je overspannen bent.”
Een voorloper van een burn-out dus, al die stress.
Daarnaast heeft stress nog een aantal andere kenmerken waarmee het zich onderscheidt van een burn-out:
Overmatige stress maakt geestelijk en fysiek druk
Te veel aan stress veroorzaakt een gevoel van hyperactiviteit of een opgefokt gevoel — je lichaam en geest staan in overdrive.
Bij een burn-out zul je daarentegen eerder een gevoel ervaren van hulpeloosheid. Je hebt minder energie en je moet je haast praktisch voortslepen.
Overmatige stress vergroot emoties
Daarnaast zorgt overmatige stress ervoor dat je jouw emoties sterker ervaart. Je staat op scherp en kan elk moment tegen iemand uitvallen. Lijd je aan een burn-out dan zul je deze eerder waarnemen als afgevlakt — je voelt je leeg.
Overmatige stress uit zich fysiek
Ten slotte kan overmatige stress lichamelijke gevolgen met zich meebrengen — denk aan hartkloppingen, maag- of hoofdpijn.
Bij een burn-out kunnen deze zich óók voordoen, maar zijn de gevolgen eerder psychisch of emotioneel — men ervaart al snel een gevoel van uitzichtloosheid, een laag zelfbeeld of piekert veel.
Een aantal opmerkelijke verschillen weer. De belangrijkste? Stress is géén aparte ziekte, maar een lichaamsfunctie die, als je genoeg rust, handig kan zijn. Neem je echter niet de kans om te ontspannen, dan kán het de voorloper zijn van een burn-out — oppassen, dus!
“Wat nu?” — Onderneem actie met deze 4 tips
Klinken de bovenstaande symptomen jou nou bekend in de oren, dan is het verstandig om iets te ondernemen — vooral als je in de afgelopen 2 weken van één of meerdere regelmatig regelmatig last hebt gehad. We raden je dan ook aan professionele hulp te zoeken en het te bespreken met jouw werkgever:
1. Wees niet bang om professionele hulp in te schakelen
Een huisarts of een andere gezondheidsspecialist bezoeken is de eerste én belangrijkste stap die wij je aanraden. Hij of zij kan actief de oorzaak van het probleem achterhalen en heeft de kennis en de middelen in huis om vast te stellen wat er precies scheelt.
Dit voelt wellicht als een grote stap, maar als je jouw klachten niet onder ogen durft te komen, ontstaat de kans dat de situatie verergert.
2. Maak het bespreekbaar met je werkgever
En of het nu gaat om een burn-out, een depressie of een teveel aan stress, geef het aan! Wanneer blijkt dat de gezondheidsklachten worden veroorzaakt door werk, moet er duidelijk iets veranderen op de werkvloer. Gebeurt dit niet, dan ben je enkel met symptoombestrijding bezig en bestaat er een kans dat diezelfde klachten terug komen. Bespreek je het dus met je werkgever. Dat doe je zo.
Daarnaast is het verstandig om goed voor jezelf te zorgen. Kampen met deze aandoeningen vraagt veel van je en geeft dan ook veel bijkomende spanningen en stress. Probeer dit daarom te verminderen:
3. Zorg voor een actieve herstelperiode
Ontspan! Gedurende je (werk)dag verricht je namelijk talloze mentale en fysieke inspanningen die ervoor zorgen dat stress zich opbouwt in je lijf. Om hiervan te kunnen herstellen zul je voldoende rust moeten nemen — dat kan alleen als je daar ook daadwerkelijk tijd voor neemt.
Beoefen dus die leuke hobby of ga sporten, ook al schreeuwt die burn-out om het niet te doen. Als jij je lichamelijk goed voelt, gaat het geestelijk ook vaak beter.
4. Volg een cursus of training
- Ten slotte kan het volgen van een speciale training waarbij je leert om sterker in je schoenen te staan, een oplossing zijn. Een burn-out of stress ontstaat namelijk vaak omdat je bang bent om ‘nee’ te zeggen. Je vind het lastig om je persoonlijke grenzen aan te geven waardoor je meer aanneemt dan dat je aankunt. Het volgen van een assertiviteitscursus kan daarom helpen.
- Is dit voor jou een eitje, maar stapelt de stress zich juist bij jou op omdat je niet meer het overzicht kunt bewaren en haast bezwijkt onder de werkdruk? Volg dan een time management-training.
In beide gevallen helpen we je jouw leven weer op de rails te krijgen — en dat in 1 dag.
Blijf dus niet langer rondlopen wanneer je merkt dat je niet lekker in je vel zit. Neem contact op met je huisarts, bespreek het met je werkgever, volg een assertiviteitscursus, maar bovendien: ontspan en zorg goed voor jezelf.
Wat moet je hiervan onthouden?
Je hebt flink wat informatie voor je kiezen gekregen, maar wat moet je nou écht uit dit artikel meenemen?
Depressie-, burn-out klachten en een teveel aan stress lijken qua symptomen enorm op elkaar. Hierdoor is het vaak lastig om zelf vast te stellen waar je aan lijdt — vooral omdat de aandoeningen in elkaar kunnen overlopen.
Toch is er een duidelijk verschil:
- Een depressie richt zich op meerdere aspecten, beïnvloed sneller verschillende levensgebieden en kenmerkt zich door deprimerende gedachten.
- Een burn-out kenmerkt zich door een uitgeblust gevoel, vermoeidheid, prikkelbaarheid en is vaak werkgerelateerd.
- Overmatige stress is geen ziekte, maar een lichaamsreactie. Een te veel en langdurige blootstelling aan stress zorgt voor hyperactiviteit, intense emoties, lichamelijke klachten en kan een burn-out veroorzaken.
Als deze symptomen langer dan 2 weken aanhouden, onderneem dan actie:
- Wees niet bang om professionele hulp in te schakelen.
- Maak het bespreekbaar met je werkgever.
Daarnaast kun je dingen doen om de stress die de aandoeningen met zich mee brengen te verlagen:
- Zorg voor een actieve herstelperiode.
- Volg een cursus assertiviteit om sterker in je schoenen te komen staan of een time management-training om meer overzicht te creëren in je leven.
En jij?
Misschien heb je ooit last gehad van een depressie of een burn-out — wellicht heb je er op dit moment wel last van! Graag willen we weten hoe jij daar mee omgaat. Wat heeft er voor gezorgd dat jij je op dit moment zo voelt, wat zijn je symptomen, maar vooral hoe denk je er weer bovenop te komen? Deel het met ons in de comments.
Iedereen ervaart het dan ook wel eens — wat ook helemaal niet erg is. Regelmatig een beetje stress is namelijk goed voor je; het zorgt ervoor dat je adrenaline aanmaakt zodat jij jouw beste beentje voor kunt zetten in spannende of uitdagende situaties.
Dagelijks handige inzichten? Volg ons op social media!
Volg ons onder andere op Instagram of Pinterest. Daar krijg je niet alleen handvatten op het gebied van timemanagement, je ontvangt ook de slimme tips waarmee je jouw communicatie skills een boost geeft. De laatste artikelen netjes en overzichtelijk in je mailbox ontvangen? Schrijf je dan in voor de wekelijkse nieuwsbrief.
Leer je liever lezend, lees dan ons boek Elke Dag om 15.00 Uur Klaar. Maak kennis met de beste inzichten uit onze trainingen en leer slimmer werken in plaats van harder.
Wie zijn wij? | Cursus Time Management
Tijdwinst.com is een trainingsbureau dat zich specialiseert in slimmer (samen)werken. We bieden door het hele land diverse (online) trainingen aan, variërend van timemanagement, assertiviteit, gesprekstechnieken tot aan snellezen. Nieuwsgierig? Neem dan zeker eens een kijkje op onze website of blogs, en schrijf je in voor één van onze (digitale) trainingen.
- 1-daagse training Time Management | Blog
- 1-daagse training Assertiviteit | Blog
- 1-daagse training Gesprekstechnieken | Blog
- 1-daagse training Feedback Geven | Blog
- 1-daagse training Snellezen, Mindmapping en Geheugentechnieken | Blog
- 1-daagse training Effectief Thuiswerken voor Teams | Blog
