Met een lage zelfwaardering steek je onbewust een stokje voor je eigen succes. Je twijfelt aan jezelf en hebt bevestiging nodig van anderen om die twijfels los te laten. Het liefst doe je het daarom voor iedereen goed. Maar zelfs dan vind je jezelf niet goed genoeg. Die gedachte zit heel diep geworteld. Maar gelukkig is daar iets aan te doen: met deze 5 tips kun jij je zelfwaardering opkrikken. 

Wat is zelfwaardering?

Zelfwaardering heeft alles te maken met hoe je naar jezelf kijkt en over jezelf denkt. Bij zelfwaardering gaat het om jouw waardering voor jezelf. En dan je waardering voor alle kanten van jezelf: je karaktereigenschappen, je vaardigheden, je normen en waarden, je uiterlijk en je sterke én zwakke kanten.

Je zelfwaardering heeft veel impact op het vertrouwen dat je in jezelf hebt. Als je al die punten van jezelf positief waardeert, geeft dat je zelfvertrouwen. Als je daarentegen denkt dat je tekortschiet qua vaardigheden en je sterke kanten niet op waarde schat, dan doet dat je zelfvertrouwen juist weinig goeds.

Waar je zelfwaardering vandaan komt? De manier waarop je naar jezelf kijkt, is vaak gebaseerd op een opeenstapeling van ervaringen uit het verleden. Of soms zelfs op één enkele ervaring die nog steeds in je geheugen gegrift staat.

Stel: je had op de middelbare school weinig vrienden. Dat vond je destijds heel moeilijk en gaf je het idee dat je niet leuk genoeg bent voor anderen. Dat is een idee dat je zelfs jaren later nog kunt hebben, op basis van je ervaringen van toen. Je hebt geen enkel bewijs dat je collega’s of vrienden je inderdaad nu ook niet leuk vinden. Nee, die gedachte komt enkel voort uit jouw eerdere ervaringen die je projecteert op situaties in het nu.

Zelfwaardering ≠ arrogant

Nu denk je misschien: “Is dat niet arrogant dan, zelfwaardering?”. Integendeel, arrogant gedrag komt meestal juist voort uit een lage eigenwaarde. Iemand is niet zeker van zijn eigen kunnen en wil daarom de waardering van anderen krijgen. Hoe anders is dat als je jezelf accepteert en jouw positieve kanten zelf weet te waarderen. In dat geval heb je de waardering van anderen ook niet meer nodig. Of tenminste, een welgemeend compliment is altijd leuk. Maar afhankelijk ben je er niet meer van.

Waarom is zelfwaardering belangrijk?

Zelfwaardering is een belangrijke voorwaarde voor succes. Of jij je doelen behaalt, hangt deels af van hoe jij over jezelf denkt. Als jij denkt dat je iets niet kunt, dan werk je daarmee eigenlijk je eigen falen in de hand. Negatief denken maakt namelijk vaak doemscenario’s waar.

Ook ben je bij een positief zelfbeeld (oftewel, als je meer zelfwaardering en meer zelfvertrouwen hebt) minder afhankelijk van de meningen of waardering van anderen. Je accepteert jezelf zoals je bent. Daardoor kun je kritiek bijvoorbeeld beter benutten in plaats van dat je je erdoor uit het veld geslagen voelt. Daarnaast zal je minder snel mensen pleasen, kun je beter keuzes maken en kun je je beter loswrikken van meningen van anderen.

De gevolgen van lage zelfwaardering

Een lage zelfwaardering (en daarmee een laag zelfbeeld) kan daarentegen veel negatieve gevolgen hebben:

  • Je doet niet de dingen doen die je eigenlijk echt wilt doen.
  • Je hebt weinig zelfvertrouwen.
  • Je kunt last krijgen van stress- of burn-outklachten (doordat je aan de verwachtingen van anderen wilt voldoen).
  • Je bent bang om te falen of om nieuwe dingen aan te gaan (want kun je dat wel?).
  • In zeer ernstige gevallen kun je last krijgen van psychische klachten of zelfs een persoonlijkheidsstoornis.

Gelukkig kun je zelfs de meest diepgewortelde negatieve gedachten over jezelf omkeren. Dat doe je misschien niet van de ene op de andere dag. Maar als je bereid bent te veranderen, kun je wel degelijk stappen zetten naar een hogere mate van zelfwaardering.

Zo kom je van je lage zelfwaardering af!

De volgende 5 tips helpen je om bewust te werken aan hoe jij jezelf waardeert.

1. Verander je valse overtuigingen

Lage zelfwaardering is meestal niet van de ene op de andere dag ontstaan. Daar liggen allerlei overtuigingen aan ten grondslag. Die overtuigingen zijn meestal gebaseerd op wat jij hebt meegemaakt of op wat ooit tegen je is gezegd.

Aan jouw gevoel van eigenwaarde werken begint met die overtuigingen de rug toekeren. Dat kun je doen met 5 stappen:

  1. Ga na welke negatieve overtuigingen jij hebt. Welke negatieve dingen zeg of denk jij over jezelf? Bijvoorbeeld: “Ik mag geen fouten maken” of “Ik doe het ook nooit goed.” Zet al die overtuigingen voor jezelf op papier.
  2. Achterhaal waar die gedachten vandaan komen. Hebben bepaalde mensen je die overtuiging aangepraat? Of is het op een specifieke ervaring gebaseerd? Zoek dat uit voor elk van je negatieve overtuigingen.
  3. Kijk rationeel naar jouw lijstje met negatieve gedachten. Vaak zijn die gedachten gebaseerd op één of twee ervaringen, maar projecteer je ze op honderden situaties. Nergens voor nodig! Als je nu eens heel goed naar die overtuigingen kijkt, heb je dan wel echt bewijs dat een overtuiging ook voor situaties in het nu geldt?
  4. Verzamel tegenbewijs voor die overtuigingen. Welke ervaringen laten jou zien dat die gedachten helemaal niet kloppen? Zet die op papier.
  5. Bedenk een positief alternatief. Kijk voor elke negatieve gedachte of je daar een positieve gedachte tegenover kunt zetten. Bijvoorbeeld “Ik doe het goed genoeg” in plaats van “Ik doe het ook altijd fout.” Probeer elke keer dat jij jezelf op die negatieve gedachten betrapt daar deze positieve gedachte tegenover te zetten.

Misschien ben je niet direct overtuigd dat die positieve gedachte klopt, maar je zult er meer in gaan geloven naarmate je het vaker tegen jezelf zegt.

2. Werk aan je zelfkennis

Wat ook helpt, is om je zelfkennis te vergroten. En dan specifiek je zelfkennis van de dingen die je goed kunt. Je legt waarschijnlijk normaal gesproken een vergrootglas op de negatieve dingen. Nu draaien we het om. We gaan inzoomen op jouw positieve kenmerken, vaardigheden en talenten. 

Neem eens een half uur de tijd om de volgende vragen voor jezelf te beantwoorden. Probeer bij elke vraag minimaal 5 punten te benoemen.

  • Waar ben je trots op?
  • Wat zijn je kwaliteiten? Zowel privé als op je werk?
  • Welke positieve eigenschappen heb je?
  • Wat maakt jou (in positieve zin) anders dan anderen?
  • Welke uitdagingen ben jij eerder succesvol aangegaan?

Tip: Vind je het lastig om zelf met een antwoord te komen? Vraag dan mensen uit je omgeving om hulp. Zij kunnen je vast helpen om die positieve punten over jezelf te ontdekken.

Zet je antwoorden in een document op je computer. Dan kun je het document altijd nog eens openen als je merkt dat negatieve overtuigingen de overhand nemen. Het document kan je helpen om daar niet te veel in mee te gaan.

Lage zelfwaardering advies

3. Verzamel successen

Daarmee zijn we nog niet klaar met de positiviteit over jezelf. De derde tip is om een succesboekje op te bouwen. Pak een apart boekje waarin je steeds aan het eind van de dag minimaal 3 dingen noteert die goed gingen. Dat kan al iets kleins zijn als een gerecht dat goed gelukt is.

Die successenverzameling helpt je om te focussen op wat wel goed gaat, waardoor je het ook makkelijker van je af kunt zetten als er een keer iets kleins tegenzit.

Leiderschapscoach Niko Everett verwoordt het heel mooi in haar TED-talk. Zij legt uit dat mensen vaak geneigd zijn om vol bewondering naar anderen te kijken. Daardoor vergeet je je ogen open te houden voor dingen die je zelf goed kunt. Wat nu als je naar jezelf kijkt met dezelfde bewondering als naar anderen? Dat maakt het een stuk makkelijker om je eigen positieve punten te zien.

Zoals Niko dat zegt: soms moet je de volumeknop in je hoofd wat harder te zetten als er een positieve gedachte over jezelf voorbijkomt en diezelfde knop juist wat zachter te zetten als er een negatieve gedachte door je hoofd schiet. Daar kan zo’n succesboekje dus bij helpen.

4. Kijk op een andere manier naar kritiek

Voor wie last heeft van een lage eigenwaarde is het vaak extra lastig om van anderen te horen dat je iets niet goed hebt gedaan. Dat voelt dan als een bevestiging van je eigen lage zelfwaardering. Dat terwijl kritiek (of laten we het anders noemen: feedback) vaak wijze lessen bevat die jou ook helpen om te groeien.

Probeer daarom een volgende keer als je kritiek krijgt, niet direct in het “Ik doe het ook altijd fout”-riedeltje te schieten. Kijk in plaats daarvan objectief naar de feedback:

  1. Zeg ‘Dank je wel’ in plaats van meteen in de verdediging te schieten.
  2. Vraag de ander om verduidelijking als je daar behoefte aan hebt.
  3. Ga bij jezelf na of je je in de kritiek kunt vinden.
  4. Haal met deze ene vraag een nuttig advies uit kritiek.
  5. Schrijf op welke lessen je uit deze kritiek haalt.
  6. Maak een plan voor hoe je de feedback kunt gaan toepassen.

Zo kun je op een constructieve manier met feedback omgaan in plaats van je er direct minderwaardig door te voelen. Kritiek of feedback helpt je dan om verder te komen in plaats van dat het je eigenwaarde juist afbreekt.

5. Kom voor jezelf op en oefen met assertief gedrag

Als je voor jezelf opkomt, geef je naar jezelf toe een signaal af dat jouw behoeften er toe doen. Daarom draagt het vaak bij aan een goed gevoel over jezelf. 

Probeer daarom de komende tijd om bewust te letten op hoe jij reageert als iemand je iets vraagt wat jij niet wilt of kunt. Zeg niet direct ‘Ja’, maar geef eerlijk aan dat dat niet lukt. Al is het maar om daarmee aan jezelf te laten zien dat jij jezelf op waarde schat.

Assertief vs. passief gedrag

Als je een lage zelfwaardering hebt, ben je misschien niet snel geneigd om voor jouw belangen op te komen. In plaats van assertief gedrag vertoon je wellicht eerder subassertief of passief gedrag. Helaas helpt dat alleen niet om je belangen duidelijk te maken en helpt dat je ook niet om in te zien wat jij waard bent.

Hoe dat zit, kun je zien in het volgende voorbeeld.

Stel: een collega vraagt of je heel wat extra werk van haar kunt overnemen, omdat zij volgende week op vakantie gaat. Jij bent not amused en je agenda is al heel vol. Dat wil je aan haar duidelijk maken. Je kunt dan op verschillende manieren reageren:

  • Assertieve reactie: “Ik begrijp dat jij daar nu niet aan toekomt, maar helaas heb ik op dit moment geen tijd. Ik kan de taken dus niet van je overnemen.”
  • Passieve reactie: “Nou ja, ik ben een beetje druk. Maar als jij het niet meer kunt oppakken, dan moet je het maar eerlijk zeggen. Als jij wilt, kan ik het wel voor je oppakken dan.”
  • Passief-agressieve reactie: “Ja hoor, ik doe het al. Ik heb al veel werk, maar dit kan er ook nog wel bij.”
  • Subassertieve reactie: “Ja hoor, geen probleem! Dat pak ik wel voor je op.” (om vervolgens thuis tegen je partner te zeggen dat je collega je voor de zoveelste keer te veel werk heeft gegeven)

Zoals je ziet, moffel je bij de eerste twee reacties jouw belangen weg. Je geeft daarmee een signaal af naar de ander en naar jezelf toe dat het minder belangrijk zou zijn wat jij vindt. Bovendien werken die reacties minder goed om te bereiken wat je wilt bereiken. Een assertieve reactie werkt veel beter om jouw wensen duidelijk te maken. Je trekt zelf een grens in plaats van de verantwoordelijkheid voor jouw grens bij de ander te leggen.

Probeer daar eens bewust mee te oefenen om je zelfwaardering te verbeteren.

Lage zelfwaardering tip

Leer hoe je jouw zelfwaardering verbetert in 1 dag

Wil jij ook beter worden in opkomen voor jezelf? En wil je je zelfwaardering verder verbeteren? Meld je dan aan voor onze 1-daagse assertiviteitstraining. Al vele Nederlanders gingen je voor. In één dag leert een expert jou hoe je voortaan met meer eigenwaarde in het leven kunt staan. Met veel praktische tips, zodat jij direct aan de slag kunt.

Dagelijks handige inzichten? Volg ons op social media!

Volg ons onder andere op Instagram of Pinterest. Daar krijg je niet alleen handvatten op het gebied van assertiviteit, je ontvangt ook de slimme tips waarmee je jouw communicatie skills een boost geeft. De laatste artikelen netjes en overzichtelijk in je mailbox ontvangen? Schrijf je dan in voor de wekelijkse nieuwsbrief.

Leer je liever lezend, lees dan ons boek Elke Dag om 15.00 Uur Klaar. Maak kennis met de beste inzichten uit onze trainingen en leer slimmer werken in plaats van harder.

Wie zijn wij? | Cursus Assertiviteit

Tijdwinst.com is een trainingsbureau dat zich specialiseert in slimmer (samen)werken. We bieden door het hele land diverse (online) trainingen aan, variërend van timemanagement, assertiviteit, gesprekstechnieken tot aan snellezen. Nieuwsgierig? Neem dan zeker eens een kijkje op onze website of blogs, en schrijf je in voor één van onze (digitale) trainingen.

  1. 1-daagse training Time Management | Blog
  2. 1-daagse training Assertiviteit | Blog
  3. 1-daagse training Gesprekstechnieken | Blog
  4. 1-daagse training Feedback Geven | Blog
  5. 1-daagse training Snellezen, Mindmapping en Geheugentechnieken | Blog
  6. 1-daagse training Effectief Thuiswerken voor Teams | Blog