‘Feedback is een cadeau’. Waarschijnlijk ken je die uitspraak wel, maar gaan de haren op je armen ervan rechtop staan. Zo voelt het namelijk niet wanneer een collega je op een fout wijst, of als je hetzelfde bij een collega moet doen. Feedback geven en ontvangen hoeft echter niet zo moeilijk of ongemakkelijk te zijn als je in eerste instantie denkt. Als het op de juiste manier gebeurt, kan het zelfs dat cadeau zijn waar je zo vaak over hoort. Ja. écht!

Wat komt aan bod:

  1. Wat is feedback (niet)?
  2. Wat zijn de 5 feedbackregels?
  3. Wat zijn 10 tips voor het geven van feedback?
  4. Constructieve feedback geven aan collega? Zo doe je dat
  5. Feedback ontvangen tips: wat is hiervoor de juiste aanpak?
  6. Samengevat: feedback geven en ontvangen doe je zo
  7. Veelgestelde vragen over feedback geven en ontvangen

Wat is feedback (niet)?

Feedback is een terugkoppeling of reactie op iets wat iemand heeft gedaan, gezegd of gemaakt. Bijvoorbeeld een compliment voor de vriendin die een marathon heeft gerend. Maar ook het verbeterpunt dat je leidinggevende je geeft over de presentatie die je net hebt gehouden.

Feedback kan dus zowel positief als negatief zijn, maar het belangrijkste is dat het jou of de ander helpt om te groeien, te leren en te verbeteren. Feedback is daarom niet:

  • Vage of onduidelijke opmerkingen als ‘Doe het volgende keer beter’.
  • Pure kritiek als ‘Dit is slecht gedaan’.
  • Een persoonlijke aanval als ‘Jij snapt er echt niets van’.
  • Sarcasme of opmerkingen op een neerbuigende toon.

In dit artikel gaan we uitgebreid in op hoe je feedback kunt geven waar de ander echt iets aan heeft én hoe je feedback kunt ontvangen op een manier waar je zelf mee vooruit kunt. Zélfs wanneer de ander wel vage opmerkingen maakt of pure kritiek geeft. 

We nemen je mee door de belangrijkste inzichten en tips van onze 1-daagse training, waarmee we al honderden cursisten de fijne kneepjes van feedback geven en ontvangen leerden. Kort gezegd: we weten waar we het over hebben. 

Feedback geven en ontvangen

Wat zijn de 5 feedbackregels?

Feedback geven en ontvangen op de juiste manier zijn twee aparte uitdagingen, waar we in dit artikel dan ook los van elkaar dieper op ingaan. Toch zijn er overkoepelende feedbackregels te onderscheiden waar we eerst even bij stilstaan. 5 regels voor feedback geven en ontvangen:

  1. Zorg dat de feedback concreet en specifiek is: zo kan er geen miscommunicatie ontstaan en weet jij of de ander precies wat goed gaat en wat verbeterd kan worden. Wees zo duidelijk mogelijk en draai er niet omheen wanneer je feedback geeft, of vraag juist door wanneer je feedback ontvangt. 
  2. Luister naar de ander: of je nu feedback geeft of ontvangt, het luisteren naar de ander zorgt ervoor dat het een respectvol gesprek wordt waarbij je je best doet om de perspectieven van de ander te begrijpen.
  3. Scheid de boodschap van de boodschapper: focus zowel bij het geven of ontvangen van feedback altijd op de boodschap of op het probleem, in plaats van de persoon. Probeer persoonlijke emoties en vooroordelen achterwege te laten en objectiever naar de feedback te kijken. 
  4. Ga niet in de aanval, door met een belerend vingertje te wijzen of in de verdediging te schieten. 
  5. Zie het als een kans om te groeien (voor jezelf of de ander): als je dit als gever en ontvanger als uitgangspunt neemt, zal het makkelijker worden om een feedbackgesprek te voeren op een respectvolle manier. 

Wat zijn 10 tips voor het geven van feedback?

We zoomen in op het geven van feedback. 

1. Vraag of je feedback mag geven

Dit kan door rechtstreeks te vragen of de ander openstaat voor feedback, of iets subtieler door te vragen of de ander tijd heeft om te praten over een bepaald project. Zo komt de feedback niet rauw bij de ander op het dak en voelt het niet als een aanval. 

2. Richt je op concrete feiten en waarneembaar gedrag

De reden waarom feedback zo vaak als een persoonlijke aanval voelt? Omdat veel mensen feedback op de persoon geven en niet op het gedrag dat de ander laat zien. We laten zien hoe krachtig het verschil is aan de hand van een voorbeeld:

  • In plaats van te zeggen: “Je werkt slordig en maakt altijd fouten.”
  • Zou je bijvoorbeeld kunnen zeggen: “Ik heb gemerkt dat er in het laatste rapport een paar spelfouten en verkeerde berekeningen stonden. Het helpt om een extra controle te doen voordat je het indient. Zal ik je daarbij helpen?”

Niet alleen is het moeilijker om feedback te ontkrachten wanneer je het baseert op concrete fouten, ook de ander zal minder snel in de verdedigingsmodus schieten. 

3. Hoe specifieker, hoe effectiever

We haalden het net al aan, maar wees altijd zo specifiek en concreet mogelijk. Daar kan de ander wat mee. Door aan te geven hoe de ander het werk kan verbeteren, laat je bovendien indirect zien dat je in de ander gelooft om het de volgende keer beter te doen. En dat motiveert!

Feedback geven en ontvangen

4. Spreek vanuit jezelf

Om te voorkomen dat je met de vinger gaat wijzen, is het handig om te vertellen wat jij hebt opgemerkt en hoe dit jou beïnvloedt. “Ik heb gemerkt dat…”, “Ik krijg hierdoor het gevoel dat…”. Dit is extra krachtig, omdat ook hierbij de feedback moeilijker is voor de ander om te ontkrachten, in tegenstelling tot: “Jij doet altijd…”.

5. Kies voor positieve óf negatieve feedback

Wanneer je negatieve feedback geeft, heb je waarschijnlijk de neiging om dit te verzachten door de kritiek te verpakken in positieve feedback. Het is echter bewezen dat deze sandwich methode niet werkt, omdat het zowel de negatieve als de positieve feedback ondermijnt en de daadwerkelijke boodschap niet wordt onthouden. 

6. Houd het positief

Dat betekent niet dat je de complimenten moet vergeten of dat je tijdens het geven van negatieve feedback alleen maar negatieve taal moet gebruiken. Je kunt wel raden dat woorden als ‘ramp’ en ‘verschrikkelijk’ niet motiverend werken. In plaats van iemand volledig af te kraken, is het belangrijk om constructieve feedback te geven door middel van verbeterpunten en tips.

7. Geef feedback zo snel mogelijk

Dus wacht niet tot het volgende beoordelingsmoment, maar geeft het wanneer het nog vers in het geheugen ligt. Daarbij geldt: positieve feedback geven doe je direct, ook juist wanneer anderen dit kunnen horen, negatieve feedback geven doe je zo snel mogelijk wanneer je met iemand alleen bent. Dat brengt ons op de volgende tip.

8. Geef negatieve feedback alleen onder vier ogen

Want negatieve feedback is al kwetsbaar genoeg onder vier ogen. Door een momentje in te plannen of te vragen of iemand tijd heeft voor een gesprek, bereid je de ander meteen voor (zie tip 1!). 

9. Luister naar de ander

Dit is niet alleen respectvol en empathisch, maar kan ook zorgen voor meer context of achtergrondinformatie over waarom de ander het gedrag of de prestaties liet zien. Dit helpt weer om samen tot nog betere oplossingen te komen.

10. Bied een helpende hand aan

Feedback gaat niet alleen om het wijzen op fouten, maar ook om de ander te ondersteunen op weg naar verbetering. Door aan het einde van het gesprek jouw kennis, tijd of andere hulp aan te bieden, laat je zien dat je de ander daadwerkelijk wil helpen groeien. 

Feedback geven en ontvangen

Constructieve feedback geven aan collega? Zo doe je dat

Zeker in het begin is het lastig om alle 10 tips te onthouden en toe te passen in een feedback gesprek. Feedback methodes, zoals de ik-ik-jij methode en de 4G methode, bieden een fijne structuur en zorgen ervoor dat je de belangrijkste punten niet vergeet.

Ik-ik-jij methode om aanval te voorkomen

Bij de ik-ik-jij methode beschrijf je allereerst welk gedrag je bij de ander ziet: “Ik zie dat…”, “Ik heb gemerkt dat…”. Je houdt het hierbij bij de feiten en trekt geen conclusies. Vervolgens geef je aan wat het gedrag met jou doet en vooral waarom dit zo is. Ten slotte geef je de ander de kans om te reageren. Dit is het jij-gedeelte van deze methode: je vraagt bijvoorbeeld of de ander zich in jouw feedback herkent. Meer over de ik-ik-jij methode lees je hier. 

Feedback regels 4G methode

De feedback regels pas je ook toe met de (soortgelijke) 4G methode. Bij stap 1 vertel je weer welk gedrag je hebt geobserveerd bij de ander en bij stap 2 deel je het gevoel dat dit bij jou oproept. Vervolgens wijkt de methode af: in stap 3 deel je het gevolg van dit gedrag op de omgeving en stap 4 het gewenste gedrag dat je liever zou zien bij de ander. Meer over de 4G’s lees je hier. 

Feedback geven voorbeeldzinnen

Ook aan de hand van positieve feedback voorbeelden en negatieve feedback voorbeelden, krijg je snel inzichtelijk hoe je de tips en regels in de praktijk kunt toepassen. 

  • Een voorbeeld van goede positieve feedback is: “Je hebt de vergadering goed geleid! Je gaf iedereen de kans om te spreken en hield het gesprek gestructureerd.” Ook bij positieve feedback is het namelijk belangrijk om concreet en specifiek te zijn.
  • Een voorbeeld van negatieve feedback met positief taalgebruik is: “Je presentatie was inhoudelijk sterk, maar als je wat langzamer spreekt en meer oogcontact maakt, komt je boodschap nog beter over.” Het is duidelijk wat de ander de volgende keer beter kan doen en de feedback is motiverend. 
  • Nog meer opbouwende feedback voorbeelden zijn: “Ik merk dat je de laatste twee deadlines hebt gemist. Zullen we samen kijken naar een realistische planning zodat dit de volgende keer niet meer gebeurt?” en “Ik merk dat je zelfstandig sterk bent, maar als je iets vaker je voortgang deelt, kunnen we je beter ondersteunen als dat nodig is.”

Feedback ontvangen tips: wat is hiervoor de juiste aanpak?

Feedback ontvangen is weer een hele andere tak van sport, omdat je in eerste instantie geen invloed hebt op de manier waarop de feedback aan jou wordt gegeven. Toch zijn er tips waardoor je alles kunt halen uit de feedback die jou wordt gegeven, zonder daarbij in de verdediging te schieten. Helaas is er geen feedback ontvangen model dat het makkelijker maakt, maar deze tips helpen al enorm:

1. Luister actief

Dat betekent: laat de ander uitpraten, maak oogcontact, knik en houd je volledige aandacht bij de persoon tegenover je. Ook als het even slikken is om te horen wat de ander te zeggen heeft. Het laat zien dat je openstaat voor feedback en de inzichten van de ander respecteert. 

2. Vraag door

Zeker wanneer je collega of leidinggevende wel een cursus goede feedback geven kan gebruiken en vage opmerkingen deelt, is het belangrijk om vragen te stellen ter verduidelijking. Maar eigenlijk altijd is doorvragen een goede manier om miscommunicatie te voorkomen en het meeste uit de feedback te halen. Vraag bijvoorbeeld naar voorbeelden, meer uitleg of concrete verbeterpunten. 

3. Bedank de ander voor de feedback

Een goede manier om te voorkomen dat je direct in de verdediging schiet, is door er een gewoonte van te maken om de ander te bedanken voor de feedback. Van alle keren dat jij feedback hebt gegeven, weet je hoe spannend dit kan zijn. Het zorgt er niet alleen voor dat het een respectvol gesprek blijft, maar ook dat de ander de volgende keer weer feedback zal delen, omdat je er daadwerkelijk voor openstaat. 

Feedback geven en ontvangen

4. Reflecteer op de verkregen feedback

Feedback ontvangen houdt niet op bij het moment dat het gesprek eindigt. Naderhand is het belangrijk om de feedback te laten landen en voor jezelf concreet te bedenken hoe je ermee aan de slag kunt gaan, bijvoorbeeld door het opstellen van doelen. Het kan echter ook zijn dat je besluit de feedback naast je neer te leggen als het achteraf niet terecht blijkt te zijn. Zolang je maar eerlijk naar jezelf toe blijft, is het mogelijk dat je collega en jij niet altijd hetzelfde naar bepaalde dingen kijken. 

5. Zie feedback als het cadeau dat het is

Ja, daar hebben we het cliché weer. Hopelijk zie je nu in dat feedback echt een cadeau is, een kans om je te helpen groeien. Positieve feedback laat zien waar je sterke kanten liggen en negatieve feedback toont aan waar je je nog kunt verbeteren. Het geeft je de mogelijkheid om jezelf en je werk vanuit een ander perspectief te bekijken en bij te sturen waar dat nodig is.

De belangrijkste stap van feedback ontvangen is dan ook de opmerkingen die je hebt gekregen toe te passen. Pas dan heb je echt iets aan de feedback gehad en ben je ook daadwerkelijk gegroeid.  

Feedback ontvangen is niet altijd even leuk en in het begin zal het lastig zijn om je emoties niet de overhand te laten nemen. Maar je zal zien dat hoe vaker je om feedback vraagt en hoe meer je laat zien hiervoor open te staan, hoe makkelijker het zal worden om de feedback zo snel mogelijk in te zetten om jezelf te verbeteren. 

Feedback geven en ontvangen oefeningen

We hebben je in dit artikel in sneltreinvaart meegenomen door de belangrijkste feedback geven en ontvangen theorie. Wil je een held worden in het ontvangen van feedback en anderen vooruit helpen met constructieve feedback? Dan zal je de theorie nu zelf moeten toepassen in de praktijk. 

Vind je het fijn om meer te leren over feedback en te oefenen met de theorie? Volg dan onze 1-daagse training feedback geven en ontvangen, waarbij je vooral praktisch aan de slag gaat met oefeningen en rollenspellen. Het is een intensieve dag, maar wel één waar je waardevolle inzichten en praktische handvatten krijgt om voor de rest van je leven het beste uit jezelf én anderen te halen. Andere waardevolle trainingen zijn bijvoorbeeld gesprekstechnieken en assertiviteit. 

Onze trainers zijn experts op het gebied van communicatie en feedback, maar je leert juist ook enorm veel van je mede-cursisten en de uitdagingen waar zij tegenaan lopen. Schrijf je in en geef jouw carrière en persoonlijke ontwikkeling de boost die ze verdienen.  

Feedback geven en ontvangen

Samengevat: feedback geven en ontvangen doe je zo

Feedback is essentieel voor groei en verbetering, maar wordt vaak als ongemakkelijk ervaren, zowel bij het geven als het ontvangen ervan. Het is belangrijk om feedback op een duidelijke, specifieke en respectvolle manier te geven, waarbij je je richt op het gedrag in plaats van de persoon. 

Bij het geven van feedback zijn er enkele cruciale regels, zoals concreet zijn, luisteren naar de ander, en je te richten op feiten. Het is belangrijk om feedback snel en in een geschikte setting te geven, en altijd gericht op verbetering. Bij het ontvangen van feedback is het essentieel om actief te luisteren, door te vragen voor verduidelijking, en de feedback te reflecteren en toe te passen. Door feedback als een kans voor groei te zien, zowel voor jezelf als voor de ander, kun je er het meeste uithalen.

Alles om het beste uit jezelf te halen?

Bij Tijdwinst hebben we naast onze trainingen nog veel meer tools in onze toolbox om het beste uit jezelf én je tijd te halen. Voor dagelijkse inzichten en tips op het gebied van persoonlijke effectiviteit volg je ons onder andere op Instagram of Pinterest. 

Wil je je echt verdiepen in time management en focus? Lees dan onze boeken Elke dag om 15:00 uur klaar en Full Focus op wat écht belangrijk is. Hierin delen we de beste inzichten uit onze trainingen en delen we informatie die je meteen kunt toepassen in de praktijk.

Luister bovendien naar de Tijdwinst Podcast, waarin Bjorn in gesprek gaat met interessante gasten over leiderschap, feedback en succes. Je vindt de afleveringen op YouTube of jouw favoriete podcast app. 

Verder lezen over feedback

360 graden feedback

Veelgestelde vragen over feedback geven en ontvangen

  • Hoe geef je en ontvang je feedback?

    Bij het geven van feedback is het belangrijk om specifiek, respectvol en constructief te zijn. Richt je op het gedrag en niet de persoon, geef duidelijke voorbeelden en bied oplossingen. Bij het ontvangen van feedback is het belangrijk om actief te luisteren, niet in de verdediging te schieten en vragen te stellen voor verduidelijking. Bedank de ander voor de feedback, reflecteer erop en gebruik het om jezelf te verbeteren.

  • Wat is de gouden regel voor het geven van feedback?

    De gouden regel voor het geven van feedback is om specifiek, constructief en respectvol te zijn. Zo verklein je de kans dat de ander zich aangevallen voelt of de feedback niet begrijpt, waardoor er daadwerkelijk iets met je feedback gedaan wordt.

  • Hoe geef ik op een constructieve manier feedback zonder de ander te kwetsen?

    Geef feedback op een constructieve manier door specifiek en respectvol te zijn, en duidelijk te zijn over hoe de ander zich kan verbeteren. Gebruik daarnaast “ik-boodschappen” in plaats van “jij doet dit fout” om aanvallende toon te vermijden. Probeer emoties en vooroordelen zoveel mogelijk naast je neer te leggen en focus op concrete feiten en het gedrag van de persoon, niet de persoon zelf.

  • Hoe ontvang ik feedback zonder in de verdediging te schieten?

    Laat de ander uitpraten zonder te onderbreken, probeer niet direct te reageren. Bedank de ander voor de feedback en stel vervolgens vragen voor verduidelijking, zodat je zeker weet dat je de ander goed begrijpt. Zie het als een kans om te groeien en geef jezelf de tijd om de feedback achteraf te laten landen.

  • Welke technieken helpen om feedback helder en effectief over te brengen?

    Veel feedback modellen werken niet, maar de ik-ik-jij methode en de 4G’s feedback techniek helpen structuur te geven aan een gesprek en zorgen ervoor dat de ander zich minder snel aangevallen voelt. Bij beide methoden focus je eerst op concrete feiten, het gedrag dat je hebt waargenomen en wat voor effect dit op jou heeft.

  • Hoe zorg ik ervoor dat mijn feedback daadwerkelijk wordt opgepakt?

    Zorg ervoor dat je feedback wordt opgepakt door het specifiek, concreet en haalbaar te maken. Geef duidelijke voorbeelden, bied een mogelijke oplossing of doe een suggestie. Zorg voor een open gesprek waarin de ontvanger zich niet aangevallen voelt en bied ondersteuning als dat nodig is.

  • Hoe kan ik feedback geven aan iemand die niet openstaat voor kritiek?

    Wanneer iemand niet openstaat voor kritiek, is het belangrijk hen op een respectvolle en empathische manier aan te spreken. Gebruik “ik-boodschappen” in plaats van “jij doet dit fout”. Dit voorkomt dat de ander zich aangevallen voelt. Luister actief en toon begrip voor hun perspectief, zodat het gesprek voelt als een samenwerking in plaats van een confrontatie.

  • Hoe vraag ik om feedback die mij echt helpt om te groeien?

    Sta open voor zowel positieve als kritische opmerkingen, stel verduidelijkende vragen en toon waardering, zodat mensen zich comfortabel voelen om eerlijke en helpende feedback te geven. Ook door zelf concreet en specifiek te zijn met je vragen, wordt de feedback concreter en specifieker en heb je er meer aan.

  • Hoe geef ik feedback aan mijn leidinggevende of collega zonder de relatie te schaden?

    Als je feedback op de juiste manier geeft, hoeft het de relatie niet te schaden. Begin met vragen of de ander openstaat voor feedback. Wees specifiek en feitelijk, richt je op het gedrag en niet op de persoon en vermijd vage of generaliserende uitspraken. Gebruik daarnaast “ik-boodschappen” zoals “Ik merk dat…” of “Ik heb het gevoel dat…” om de boodschap minder confronterend te maken.

  • Wat is het verschil tussen feedback en kritiek, en hoe vermijd ik negatieve reacties?

    Feedback is bedoeld om iemand te helpen groeien door constructieve en specifieke opmerkingen te geven over gedrag of prestaties. Het richt zich op verbetering en wordt op een respectvolle manier gebracht. Kritiek, daarentegen, is vaak negatief en algemeen, richt zich meer op de persoon dan op het gedrag en bevat meestal geen bruikbare suggesties. Het verschil hiertussen goed begrijpen helpt negatieve reacties te vermijden.

  • Hoe zorg ik ervoor dat feedback leidt tot gedragsverandering?

    Zorg ervoor dat feedback leidt tot gedragsverandering door deze specifiek en motiverend te maken. Benoem het gedrag dat veranderd moet worden en waarom dit belangrijk is. Geef een duidelijke suggestie of oplossing. Creëer een open gesprek, zodat de ander zelf kan meedenken over verbeteringen en zich verantwoordelijk voelt voor de verandering.

  • Hoe creëer ik een feedbackcultuur binnen mijn team of organisatie?

    Creëer een feedbackcultuur door open communicatie te bevorderen, zelf het goede voorbeeld te geven en feedback regelmatig en constructief te maken. Zorg voor een veilige omgeving waar medewerkers zich vrij voelen om feedback te geven en ontvangen zonder angst voor negatieve gevolgen. Bied trainingen aan om de vaardigheden te ontwikkelen.

Wie zijn wij? | Tijdwinst.com

Tijdwinst.com is een trainingsbureau dat gespecialiseerd is in slimmer (samen) werken. Daarvoor bieden we je diverse (online) trainingen aan. Van time management tot snellezen. Nieuwsgierig? Bezoek onze website of blogs en schrijf je snel in voor een van onze trainingen. 

Populaire trainingen: