Wil je jouw communicatie skills naar een hoger niveau tillen? Zelfverzekerder en assertiever zijn? Tijd voor een potje zelfreflectie. En nee, daar is niets zweverigs aan. Het is juist dé tool om te groeien als persoon. Zelfreflectie brengt je verder. Waarom dat zo is en hoe je er zelf mee aan de slag gaat, vertel ik je in dit artikel.

Wat komt aan bod:

    1. Wat houdt zelfreflectie in?
    2. Welke 3 vormen van reflectie zijn er?
    3. Waarom is zelfreflectie belangrijk?
    4. Hoe maak ik een goede zelfreflectie?
    5. Wat zijn de valkuilen bij zelfreflectie?
    6. Meer inspiratie op sociaal media
    7. Bonustip: de STARR-methode bij zelfreflectie
    8. Zelfreflectie verbetert je persoonlijke effectiviteit
    9. Lees verder
    10. Veelgestelde vragen over persoonlijke effectiviteit

Wat houdt zelfreflectie in?

Reflectie is een woord dat velen terugbrengt naar de schoolbanken. Herinner je je al die reflectieverslagen nog? Gelukkig hoef je daar niet meer naar terug. Zelfreflectie is iets heel anders. Laat ik beginnen met de zelfreflectie betekenis. Het gaat om bewust terugkijken op je eigen gedrag, emoties en gedachten in specifieke situaties. Niet om jezelf te veroordelen, maar om te leren, groeien en inzicht te krijgen in je eigen patronen.

Zelfreflectie is overigens niet hetzelfde als introspectie. Waar je bij zelfreflectie terugkijkt op je eigen gedrag en emoties in een situatie zodat je daarvan kunt leren, gaat het bij introspectie meer om je innerlijke gedachten en gevoelens in het moment zelf. Introspectie is wat filosofischer en diepgaander dan zelfreflectie. Die laatste is lekker praktisch en een supergoed hulpmiddel om je persoonlijke effectiviteit te vergroten, zowel op je werk als privé.

Heb je overigens mijn boek FULL FOCUS op wat écht belangrijk is al gelezen? Daarin ontdek je nog veel meer slimme tips en tricks om je persoonlijke effectiviteit te vergroten.

 

 

Dit bericht op Instagram bekijken

 

Een bericht gedeeld door Tijdwinst.com (@tijdwinst)

Welke 3 vormen van reflectie zijn er?

Reflectie bestaat in veel smaken. Grofweg kun je het in 3 vormen verdelen. Die leg ik je uit aan de hand van een zelfreflectie voorbeeld. Stel je eens voor dat je jaarlijkse functioneringsgesprek weer op de agenda staat. Daar kun je op deze 3 manieren op reflecteren:

  1. Reflectie in actie: Deze vorm van reflectie pas je toe, terwijl je nog in de situatie zit. Je vraagt jezelf hoe het gaat of wat er gebeurt en past daarop direct je gedrag aan. Je merkt bijvoorbeeld dat je boodschap niet landt bij je manager en past je gesprekstechniek daarop aan.
  2. Reflectie op actie: Hierbij kijk je achteraf terug op je gedrag. Je analyseert wat er gebeurde. Wat ging er goed en wat kon er beter? Daar leer je weer van. Na je functioneringsgesprek blik je terug op hoe het ging. Daar leer je van voor een volgende keer.
  3. Reflectie voor actie. In dit geval denk je vooraf al na over hoe je iets gaat aanpakken. Je stelt je mogelijke situaties voor, bedenkt strategieën daarvoor en stelt doelen. Dit is het werk dat je vóór je functioneringsgesprek doet om er zoveel mogelijk uit te slepen voor jezelf.

Over welke vorm van reflectie je het ook hebt, het gaat er altijd om dat je iets leert en jezelf daardoor kunt verbeteren.

Waarom is zelfreflectie belangrijk?

Reflectie op jezelf levert je veel op. Het geeft je eigenlijk een stukje van je eigen handleiding. Het helpt je uit je comfortzone te stappen, doordat je jezelf beter begrijpt. Je leert je eigen emoties, grenzen en behoeften begrijpen en ontdekt wat jíj echt nodig hebt. En doordat je weet wat bij jou past, word je assertiever. Je weet immers beter wat je voelt en waar je grenzen liggen. Dat maakt het eenvoudiger om daar duidelijk over te communiceren. Heb je een gebrek aan zelfreflectie, dan ken je jezelf minder goed en laat je dingen gebeuren die je diep van binnen helemaal niet wilt.

Zelfreflectie is daarnaast ook goed om stress of negatieve emoties te helpen verminderen. Dat zit zo. Door regelmatig bij jezelf te rade te gaan waardoor je je op een bepaalde manier voelde in een situatie, ontdek je welke triggers stress bij jou veroorzaken. Daardoor krijg je in de toekomst meer grip op soortgelijke situaties.

Het zelfreflectie model is ten derde handig om negatieve denkpatronen te doorbreken. Je kijkt na afloop terug op een situatie en kunt jezelf zelfreflectie vragen stellen als:

  • Wat dacht ik op dat moment?
  • Hoe realistisch was die gedachte?
  • Wat is het ergste dat in die situatie kon gebeuren?
  • Hoe erg zou dat nou écht zijn?
  • Was ik assertief genoeg?
  • Wat ging er goed?
  • Wat kon er beter?

Door deze vragen kijk je objectiever naar situaties en laat je je in het vervolg minder meeslepen door je negatieve gedachten.

Tenslotte helpt de zelfreflectie methode je ook om beter met emoties om te gaan. Door achteraf terug te blikken op een situatie, leer je je emoties te begrijpen in plaats van ze te onderdrukken en met een geforceerde glimlach door te bikkelen. Negatieve gevoelens geef je de aandacht die ze verdienen. Daardoor stapelen ze minder snel op en beland je ook minder snel in een negatieve spiraal.

Naast deze overduidelijke voordelen, zijn er nog een aantal voordelen aan zelfreflectie:

Hoe maak ik een goede zelfreflectie?

Nou, het is duidelijk: zelfreflectie is goed voor je. Ik kan je uit eigen ervaring vertellen dat je er echt een relaxter mens van wordt. Tijd dus om jouw eigen zelfreflectie te schrijven. Het kan natuurlijk om verschillende thema’s gaan, zoals omgaan met kritiek, het stellen van persoonlijke grenzen of assertief communiceren. Volg deze 3 stappen om te reflecteren:

  1. Evalueer een situatie. Je komt net uit een vergadering of had een gesprek met je manager. Vraag jezelf af: was ik assertief? Stelde ik mijn grenzen? Heb ik gezegd wat ik wilde zeggen?
  2. Evalueer je emoties. Ga bij jezelf te rade wat je voelde, toen je op je werkplek terug kwam. Voelde je opluchting, spanning, teleurstelling of juist optimisme, tevredenheid of voldoening?
  3. Onderzoek verbeterpunten. Aan de hand van je evaluatie kun je bepalen hoe je het een volgende keer zou willen. Misschien wil je voortaan assertiever zijn en wil je het gevoel van teleurstelling voorkomen. Ga dan over tot reflectie-voor-actie en stel je voor hoe je een vergelijkbare situatie een volgende keer aan zou kunnen pakken. Wat kun je zeggen, welke houding kun je aannemen, waar moet je op letten?

Wat zijn de valkuilen bij zelfreflectie?

Hoe interessant zelfreflectie ook is, er zijn een aantal valkuilen waar ik je graag voor wil behoeden:

  • Wees eerlijk en mild voor jezelf. Zelfreflectie is niet bedoeld om jezelf te veroordelen. Integendeel, zie het echt als een kans om te leren. Je bent goed zoals je bent, zelfreflectie geeft je de mogelijkheid dingen te verbeteren. Je hoeft niet boos op jezelf te worden om bepaalde reacties, emoties of gedachten. Die zijn er nu eenmaal. Jij kunt er van leren en er in de toekomst iets mee doen.
  • Zorg dat je reflecteert op een rustig moment en een fijne plek. Misschien is in het rumoer tussen je collega’s niet de beste plek om te bedenken waarom je met een knoop in je maag rond loopt na de feedback van je manager.
  • Plan er bewust tijd voor in en houd pen en papier bij de hand om écht te kunnen leren van je ervaring. Door je gedachten op te schrijven in plaats van er alleen over na te denken, krijg je structuur en helderheid.
  • Reflecteer regelmatig en zeker niet alleen na moeilijke situaties. Ook op momenten dat iets supergoed ging, kun je leren. Schrijf bijvoorbeeld aan het eind van elke dag op wat er goed ging en wat beter kan. Vind je elke dag te veel, bouw dan bijvoorbeeld drie reflectiemomenten in je week in.
  • Vier successen en groei. Het is toch geweldig als je leert van eerdere ervaringen en daardoor stappen maakt? Dat mag je best vieren, goed bezig jij!
  • Geef jezelf tijd. Nieuwe gedragingen maak je je niet zomaar eigen, daar gaan tijd en oefening aan vooraf. Gun jezelf die tijd. Het hoeft niet snel, het moet vooral goed.

Meer inspiratie op sociaal media

Zelfreflectie is zó belangrijk. Ik vertel je er graag meer over. Kom regelmatig terug op dit blog. Dan ontdek je ook gelijk meer over persoonlijke ontwikkeling, time management en meer. Volg mij daarnaast op Instagram en LinkedIn, dan blijf je op de hoogte van recent nieuws, krijg je handige weetjes en nieuwe inzichten.

Bonustip: de STARR-methode bij zelfreflectie

Ben je net zo enthousiast over regelmatige zelfreflectie als ik? Voor mij werkt het heel goed om me bewust te blijven van mijn eigen gedrag. Ik gebruik vaak de STARR-methode om een situatie te analyseren. Deze methode werkt als volgt:

  • Situatie: beschrijf de situatie. Wat gebeurde er precies?
  • Taak: wat was jouw rol of verantwoordelijkheid in die situatie?
  • Actie: wat heb je gedaan, hoe reageerde je?
  • Resultaat: wat leverde jouw gedrag of actie op?
  • Reflectie: wat ging er goed en wat kon er beter? Hoe zou je het de volgende keer kunnen doen?

Oké, dat is misschien nog een beetje vaag. We gaan weer terug naar het voorbeeld van het functioneringsgesprek:

  • Situatie: Mijn manager gaf een negatief feedbackpunt.
  • Taak: Het was mijn taak rustig te reageren en verbetering te beloven.
  • Actie: Ik werd boos en gaf collega’s de schuld.
  • Resultaat: Ik schaamde me voor mezelf en liep verdrietig het gesprek uit.
  • Reflectie: De volgende keer wil ik rustig ademhalen en doorvragen om zo eerlijk uit te kunnen leggen hoe het écht zat.

Helder toch? De STARR-methode helpt je te leren van je eigen ervaringen zonder jezelf te straffen of veroordelen.

thread over starr methode

Zelfreflectie verbetert je persoonlijke effectiviteit

Jouw persoonlijke effectiviteit vergroot enorm door zelfreflectie toe te passen. Door regelmatig terug te kijken op je emoties, gedrag en gevoelens, krijg je inzicht in je eigen handleiding. Waar liggen je grenzen en wat heb jij nodig? Door regelmatig te reflecteren word je zelfverzekerder, assertiever en kun je beter omgaan met stress of moeilijke situaties. Zorg dat je regelmatig reflecteert, veroordeel jezelf niet en neem de tijd. Stap voor stap zul je steeds verbeteringen opmerken.

Björn Deusings,
Directeur Tijdwinst.com

Lees verder

Veelgestelde vragen over persoonlijke effectiviteit

  • Wat is zelfreflectie en waarom is het belangrijk?

    Zelfreflectie is het bewust terugkijken op je eigen gedrag, emoties en gedachten in specifieke situaties. Je veroordeelt jezelf niet, maar leert van ervaringen. Het is een praktische methode om je persoonlijke effectiviteit te vergroten.

    Zelfreflectie is belangrijk omdat het je een stukje van je eigen handleiding geeft. Je leert je emoties kennen, je grenzen en behoeften begrijpen en daarmee vergroot je je assertiviteit. Bovendien helpt het je stress te verminderen, negatieve denkpatronen te doorbreken en beter om te gaan met emoties.

  • Hoe begin ik met zelfreflectie?

    Zelfreflectie kun je heel eenvoudig opstarten aan de hand van drie stappen:

    1. Evalueer de situatie
    2. Evalueer je emoties
    3. Onderzoek verbeterpunten

  • Wat zijn goede vragen om jezelf te stellen tijdens zelfreflectie?

    Goede vragen om jezelf te stellen tijdens zelfreflectie zijn:

    • Wat dacht ik op dat moment?
    • Hoe realistisch was die gedachte?
    • Wat is het ergste dat kon gebeuren?
    • Hoe erg zou dat nou écht zijn?
    • Was ik assertief genoeg?
    • Wat ging er goed?
    • Wat kon er beter?

  • Hoe kan zelfreflectie helpen bij het nemen van beslissingen?

    Zelfreflectie helpt je bij beslissingen door je bewuster te maken van je patronen, triggers en behoeften. Door regelmatig te reflecteren, krijg je beter inzicht in wat bij je past. Daardoor kun je weloverwogener keuzes maken.

  • Hoe vaak moet ik tijd nemen voor zelfreflectie?

    Daar is geen standaard voor. Reflecteer gewoon regelmatig, bijvoorbeeld drie keer per week. Zorg dat je niet alleen na negatieve situaties reflecteert.

  • Wat zijn de voordelen van regelmatige zelfreflectie?

    De voordelen van zelfreflectie zijn groot.

    • Je krijgt meer zelfvertrouwen
    • Je communiceert beter
    • Je kunt beter omgaan met kritiek en conflicten
    • Je leert van eerdere ervaringen

  • Hoe kan ik mijn zelfreflectie effectief maken?

    Je zelfreflectie wordt effectief door de STARR-methode te gebruiken:

    • Situatie: beschrijf de situatie. Wat gebeurde er precies?
    • Taak: wat was jouw rol of verantwoordelijkheid in die situatie?
    • Actie: wat heb je gedaan, hoe reageerde je?
    • Resultaat: wat leverde jouw gedrag of actie op?
    • Reflectie: wat ging er goed en wat kon er beter? Hoe zou je het de volgende keer kunnen doen?

  • Wat zijn veelvoorkomende obstakels bij zelfreflectie en hoe overwin ik die?

    Een aantal veelvoorkomende obstakels en hoe je ze overwint zijn:

    • Je veroordeelt jezelf. Wees in plaats daarvan eerlijk en mild voor jezelf.
    • Je reflecteert direct na een situatie. Zorg juist voor een rustig moment en een goede plek
    • Je reflecteert ad hoc en alleen na negatieve situaties. Plan juist bewust en met een bepaalde frequentie tijd in voor zelfreflectie.
    • Je laat je gedachten gaan. Pak er eens pen en papier bij om structuur aan te brengen.
    • Je veroordeelt jezelf. Vergeet je niet ook je successen te vieren?
    • Je wilt te snel. Het heeft geen haast, gun jezelf tijd voor groei.

  • Kan zelfreflectie helpen bij het verminderen van stress of negatieve emoties?

    Jazeker! Zelfreflectie helpt je stress te verminderen doordat je ontdekt wat jouw triggers zijn. Dat geeft je in de toekomst meer grip op situaties en helpt je negatieve denkpatronen te kunnen doorbreken. Je leert je emoties begrijpen in plaats van ze te onderdrukken.

  • Welke tools of technieken zijn nuttig voor zelfreflectie?

    De eerder genoemde STARR-methode kan je helpen bij je zelfreflectie. Zorg ook voor pen en papier bij de hand en plan je zelfreflectie regelmatig in.