Let je niet op de wijze waarop je communiceert, dan raak je verstrikt in slechte gespreksvormen die je relaties saboteren. Denk aan passieve communicatie, agressieve, en passief agressieve gespreksvoering — de strop voor gezonde communicatie. Gelukkig is er 1 manier om ze tegen te gaan:
Op een respectvolle manier kunnen communiceren is de basis van iedere gezonde relatie. Niet alleen die met je partner, maar ook met je collega’s of leidinggevende.
In dit artikel gaan we op 3 ‘slechte’ gespreksvormen in, vertellen we welke schade ze kunnen aanrichten, maar geven we ook de oplossing. Voor gezondere communicatie én relaties — met anderen, maar ook met jezelf.
Passieve communicatie — “Kies jij maar…”
Of het nou gaat over welke serie jullie op Netflix kijken of over jullie volgende vakantiebestemming, steevast laat jij een ander beslissen. Niet omdat je geen mening of voorkeur hebt, maar omdat je aardig wil zijn. Je wil rekening houden met wat een ander wil of nodig heeft. Om confrontatie uit de weg te gaan, of een conflict te voorkomen.
Hoewel nobel, zorgt het ervoor dat jij jezelf ondergeschikt maakt aan een ander. Je bekommert je telkens over wat een ander nodig heeft, zonder rekening te houden met wat jezelf nodig hebt.
Passieve communicatie is negeren wat jij wil of voelt om zo conflict te voorkomen.
Echter:
Chronisch je eigen wensen onder het tapijt vegen, maakt je niet aardig. Het zorgt er misschien tijdelijk voor dat anderen je attent of beleefd vinden, maar langdurig je eigen mening negeren betekent dat je een relatie opbouwt gebaseerd op leugens.
Je vertelt immers niet wat je werkelijk vindt of nodig hebt, negeert je eigen wensen en komt de waarheid niet onder ogen. Daarmee vermijd je conflict, maar je bent niet oprecht — tegenover een ander, maak ook zeker ten opzichte van jezelf.
Op den duur zorgt dit voor schuldgevoelens en zelfs wrok — “Ik laat haar altijd alles bepalen, ze zou dat toch juist moeten waarderen?!” Gevoelens die je niet in jullie relatie wil verwelkomen.
Je voorkomt passieve communicatie zo:
Een manier om deze passieve, of sub-assertieve, communicatie te voorkomen, is door te beseffen dat jouw angst voor conflict ongegrond is. Je zal moeten leren dat het oké is om op te komen voor jezelf. Dat het niet automatisch betekent dat je iemand voor het hoofd stoot.
Je partner zal het heus niet tegen je gebruiken wanneer je aangeeft dat je “deze avond geen zin hebt in Chinees.” De serveerster zal het niet persoonlijk opvatten wanneer je zegt dat je “… liever dat tafeltje achterin de hoek hebt.”
Je begint klein en geeft hier en daar aan wat jij wil of nodig hebt. Je bent eerlijk met jezelf. Op den duur leer je inzien dat voor je eigen mening opkomen niet betekent dat je geen respect hebt voor een ander. Integendeel. Je respecteert hen genoeg om open en eerlijk te communiceren.
Agressieve communicatie — “Ik wil het zo…”
In tegenstelling tot passieve communicatie is iemand die agressief communiceert niet bang voor confrontatie of conflict. Hij of zij bevindt zich geregeld in discussies, heeft regelmatig een meningsverschil en is van mening dat anderen snel op hun tenen zijn getrapt.
Zelden hebben ze door dat zij medeverantwoordelijkheid zijn voor het oplopen van de gemoederen — “Ik zeg gewoon wat ik ervan vind” of “kun je niet tegen de waarheid, dan is dat niet mijn probleem” zijn dan ook veelgehoorde uitspraken.
Op deze manier communiceren zorgt er vaak voor dat je krijgt wat je wil. Op de lange termijn loop je echter het risico te verliezen wat je dierbaar is. Mede omdat je anderen tegen de haren instrijkt en zelfs kwetst.
Agressieve communicatie is opeisen wat je wil, zonder rekening te houden met de wensen of voorkeuren van een ander.
Je gebruikt deze communicatievorm niet omdat je slechte intenties hebt of een gebrek aan empathie. Agressieve communicatie is een reactie op gevoelens als angst, of onzekerheid.
Je bent bijvoorbeeld boos omdat je vindt dat jij gelijk hebt. Door je vervolgens agressief te uiten, wil je dit gelijk behalen. Niet alleen om een ander te overtuigen maar omdat geen blad voor de mond nemen goed voelt — omdat het je woede verlicht. Hiermee uit je wel wat jij wilt, denkt of voelt, maar zet je relaties op het spel.
Je voorkomt agressieve communicatie zo:
Een manier om een agressief communicatiepatroon of gedrag in te dammen, is door bewust te worden van je eigen acties en woorden. Je zal je emoties moeten opmerken, en dan met name gevoelens als angst en hulpeloosheid.
Waarom schiet je in de verdediging? Waarom is dit een belangrijk onderwerp voor je? Is er een andere manier om je gelijk te behalen? Kun je een ander deze ‘overwinning’ niet gunnen?
Jouw agressieve reactie is een gevolg van het niet kunnen uiten van deze zaken. Neem daarom je emoties en overtuigingen onder de loep, en wees milder. Je leert inzien dat je jouw angsten en frustraties op een andere manier kunt uiten, en ze niet hoeft te verdoezelen met agressie.
Passief agressieve communicatie — “Nee, laat nou maar.”
Iemand die passief agressief communiceert gebruikt sarcasme, terloopse opmerkingen of ‘grapjes’ om zijn of haar ontevredenheid te uiten. Hoewel hij of zij een conflict wil voorkomen, kan de persoon het toch niet laten om een steek onder water te geven — een erg indirecte manier om te communiceren en niet bepaald bevorderend voor de relatie.
Zo zal een partner niet zijn of haar gedrag veranderen, wanneer je hem of haar negeert — “Nee, laat nu maar.” Een collega zal niet ineens instemmen wanneer je weigert om over haar voorstel te praten — “Jij weet het vast beter.” Je leidinggevende zal jou niet ineens het project laten leiden omdat je mokt — “Dat ik hier niet blij mee ben is een understatement.”
Passief agressieve communicatie ontstaat wanneer je te bang bent om eerlijk te zijn, en te boos om stil te blijven.
Sarcasme, verkapte beloften of dreigementen gebruiken om je in te dekken, levert je dus niets op. Enkel frustratie. Niet alleen omdat jij niet eerlijk bent over wat je nodig hebt, maar ook omdat een ander jouw gedrag of woorden maar moet interpreteren. Niet eerlijk tegenover een ander, maar ook niet ten opzichte van jezelf:
Passief agressieve communicatie is namelijk niet alleen een mengelmoes van de twee bovenstaande communicatievormen, het is ook meteen de meest schadelijke. Bij passief communiceren let je overdreven op de wensen van anderen, en verlies je jouw eigen wensen uit het hoog. Bij agressief communiceren focus jij je vooral op je eigen doelen zonder daarbij een ander de respecteren.
Communiceer jij passief agressief dan combineer je deze. Je bent niet oprecht tegenover jezelf én je toont geen respect voor je gesprekspartner — the worst of both worlds.
Je voorkomt passief agressieve communicatie zo:
De manier om deze communicatievorm te voorkomen, is door zowel je woede als je angst op een productieve manier te uiten.
Je verschuilt je niet langer achter sarcasme om zo een conflict te voorkomen, maar je komt er voor uit. Je zegt eerlijk wat je denkt en vindt, zonder daarbij een ander te krenken. Door initiatief te tonen en je eigen gevoelens niet achter te houden.
Kortom: je stopt met passief of agressief reageren, en doet dit
Zie de de overeenkomstige oplossing voor de drie communicatievormen? Of het nu om passieve gespreksvoering gaat, agressieve of de combinatie van die twee: de sleutel tot oprechte en eerlijke communicatie is assertiviteit:
Het netjes uitspreken van wat je denkt of voelt. Zonder jezelf weg te cijferen, te ontploffen of een steek onder water te geven. Op een respectvolle manier. Tegenover een ander, maar ook naar jezelf. Zo houd je jouw relaties – en jezelf – gezond.
Probeer het eens:
- Zeg volgende week eens “nee” tegen je baas.
- Spreek je beheerst en helder uit in een conflict met je vrouw of buurman.
- Geef je grenzen aan, wanneer iemand vraagt waarom je iets vindt, wil of voelt.
- Houd gerust (gezonde) discussies, waarin je je uitspreekt – zonder conflict.
- Wees assertief in vergaderingen, en laat zien dat je ook wat te zeggen hebt.
Je communicatie verbeteren? Volg een cursus Assertiviteit
Mocht je dit nou toch lastig vinden, laat ons dan helpen: volg onze cursus Assertiviteit. Hier ga jij – samen met een expert – aan de slag en leer je talloze praktische manieren om jezelf direct assertiever te verwoorden. (En dat in slechts 1 dag!)
Dagelijks handige inzichten? Volg ons op social media!
Volg ons onder andere op Instagram of Pinterest. Daar krijg je niet alleen handvatten op het gebied van assertiviteit, je ontvangt ook de slimme tips waarmee je jouw communicatie skills een boost geeft. De laatste artikelen netjes en overzichtelijk in je mailbox ontvangen? Schrijf je dan in voor de wekelijkse nieuwsbrief.
Leer je liever lezend, lees dan ons boek Elke Dag om 15.00 Uur Klaar. Maak kennis met de beste inzichten uit onze trainingen en leer slimmer werken in plaats van harder.
Wie zijn wij? | Cursus Assertiviteit
Tijdwinst.com is een trainingsbureau dat zich specialiseert in slimmer (samen)werken. We bieden door het hele land diverse (online) trainingen aan, variërend van timemanagement, assertiviteit, gesprekstechnieken tot aan snellezen. Nieuwsgierig? Neem dan zeker eens een kijkje op onze website of blogs, en schrijf je in voor één van onze (digitale) trainingen.
- 1-daagse training Time Management | Blog
- 1-daagse training Assertiviteit | Blog
- 1-daagse training Gesprekstechnieken | Blog
- 1-daagse training Feedback Geven | Blog
- 1-daagse training Snellezen, Mindmapping en Geheugentechnieken | Blog
- 1-daagse training Effectief Thuiswerken voor Teams | Blog
