Iemand in je omgeving heeft iets vervelends gedaan en je wil hem daarover aanspreken. Dat kan een collega zijn, maar ook een partner of goede vriend. Je twijfel nogal hoe je het gesprek aangaat: wat zeg je wel en wat niet? En hoe voorkom ik dat hij kwaad wordt? Door motiverende gespreksvoering toe te passen, doe je – kalm en respectvol – je zegje. Zonder te zeggen wat de ander moet veranderen. Beter nog: hij zal vanuit zichzelf willen veranderen!
Kritiek uiten is en blijft eng, maar…
‘Leven en laten leven’ is je motto. Jij vindt jezelf niet de persoon die met een wijzend vingertje anderen vertelt wat ze moeten doen. Of niet moeten doen, daarentegen. Toch weet je dat er zich soms situaties voordoen waarin dat wel nodig is. Nee, niet vingerwijzend iemand terecht stellen, maar het gesprek met iemand aangaan in de hoop bepaalde gedragingen te veranderen.
Zoiets is best lastig, al zeggen we zelf. Wanneer je iemand wijst op fouten of hen opbouwende kritiek geeft, schuilt er altijd het gevaar dat de persoon het zich persoonlijk aan trekt. Misschien schiet hij of zij wel in de verdediging of schaadt het jullie band.
We begrijpen dan ook de aarzeling die je voelt om zo’n gesprek aan te gaan, op het werk of in de privésfeer. Het lijkt je intimiderend en omdat je niet weet hoe de ander reageert, ga je het liever uit de weg.
Wij zijn hier om je te vertellen dat dat niet hoeft, ga het gesprek aan! Zeker wanneer je merkt dat de handelingen of gedragingen van een ander je dwarszitten. En of dat eng is? Misschien een beetje, maar zodra je gebruik maakt van deze gesprekstechniek merk je dat je niets te vrezen hebt.
Motiverende gespreksvoering zal je helpen structuur te geven aan je kritiek en aan het gesprek, en de kans verkleinen dat de ander – een collega, vriend of je partner – in de verdediging schiet.
Niet alleen krijg je zo je zegje gedaan, je voorkomt dat die beschadigde band die je vreest. En dat zonder wijzende vingertjes.
Wat is motiverende gespreksvoering en wat doet het?
Motiverende gespreksvoering is een gesprekstechniek die doorgaans in de verslavingszorg werd gebruikt. Klinkt heel heftig, maar het is een fantastische methode om anderen bewust te maken van hun gedrag zonder conflict uit te lokken.
Het doel is om een ander in te laten zien dat er iets moet veranderen. Niet doordat jij vertelt wat er moet gebeuren, maar door het gesprek een kant op te sturen waardoor de persoon dit zelf inziet. Iets dat velen malen beter werkt dan ‘zeg, kun je eens stoppen met…’.
Je probeert een punt te bereiken waarop de persoon zelf argumenten en oplossingen aandraagt. En omdat die informatie vanuit hemzelf komt, is de kans ontzettend klein dat hij kwaad wordt of het gesprek wegwuift.
Waarom dat werkt
Je partner of collega vertellen wat hij of zij anders moet doen, zorgt enkel voor weerstand. Hij of zij zet de hakken in het zand. De persoon daarentegen laten praten over wat positieve veranderingen hem kunnen opleveren en welke voordelen daaraan verbonden zijn, prikkelt zijn of haar intrinsieke motivatie.
De persoon zal zijn gedrag aanpassen, niet omdat jij het vraagt maar omdat hij dat zelf wil. En dat is een heel krachtig proces.
Wat er dan gebeurt
Motiverende gespreksvoering elimineert de aanval. Je gesprekspartner zal niet het gevoel hebben dat je hem op het hakblok legt, maar begrijpt dat je dit aankaart omdat je hem wil helpen. Omdat je het goed bedoeld of het beste met hem voor hebt.Dat neemt (een groot deel van) de weerstand weg.
Je voorkomt dat hij je argumenten wegwuift, het gesprek onderbreekt, de boel ontkent of de situatie gewoon negeert — iets dat we doen, wanneer we ons aangevallen voelen.
Ineens kun je een helder gesprek hebben, bijvoorbeeld over iets wat je al een tijdje dwarszit. Hij of zij luistert naar je verhaal en – wanneer je het goed aanpakt – zal naar oplossingen zoeken om het probleem of de situatie op te lossen.
Motiverende gespreksvoering inzetten, zakelijk en privé
De gesprekstechniek kent 4 stappen. Deze verlopen niet per se chronologisch. Afhankelijk van de wending die jullie gesprek neemt, bepaal je wat jouw gesprekspartner nodig heeft.
Het uiteindelijk doel is om verandertaal uit te lokken: je wil dat de persoon uiteindelijk zelf het probleem en de mogelijke oplossingen aankaart. Veel beter dan dat jij vertelt wat er moet gebeuren.
1. Stel gedurende het gesprek open vragen
Met gesloten vragen stuur je in één richting en gebeurt het al snel dat je in aannames en vooroordelen vervalt. Indien je een tegenreactie wil voorkomen, blijf daar ver van uit de buurt.
Tijdens het gesprek ga je daarom open vragen stellen. Je wil de ander immers de kans geven te reageren. Daarnaast leer je misschien iets nieuws; de reden voor het gedrag van de persoon bijvoorbeeld. Je houdt je vragen objectief, feitelijk en open. Zonder in te spelen op onderbuikgevoelens of aannames. Benoem wat je ziet, hoort of merkt.
‘Michael, je hebt vanochtend onze afspraak gemist. Dit is de derde keer dat je me hebt laten zitten. Je hebt me niet gebeld en ook geen appje gestuurd. Wat is de reden dat je niets hebt laten horen? / Waarom heb je onze afspraak gemist? / Hoe denk je dat…’
2. Probeer actief en reflectief te luisteren
Nadat je jouw zorgen hebt geuit, is het noodzakelijk dat je de ander de ruimte geeft om te reageren. Indien je verandertaal wil uitlokken, is het namelijk belangrijk dat de ander de kans heeft om te spreken. Blijf de persoon dus niet bombarderen met vragen, maar neem afstand: luister.
Doe dat op een empathische wijze: reflectief luisteren In dit artikel leggen we je uitgebreid uit hoe je dat doet. Grofweg komt het erop neer dat je een actieve, alerte luisterhouding aanneemt, luisterengeluiden maakt en emptahie toont. Vervolgens vat je regelmatig samen wat de ander zegt, om aan te tonen dat je hem hoort en begrijpt.
- ‘Ik begrijp dat…’
- ‘Dus daarmee zeg je dat…’
- ‘Ik hoor je zeggen dat…’
- ‘Eigenlijk zeg je nu dat…’
- ‘Waardoor komt dat denk je…’
- ‘Waarom denk je dat je…’
- ‘Waar merk je dat nog meer aan…’
3. Creëer een veilige omgeving door aan te moedigen
Gedurende het gesprek zal je collega of partner zich steeds verder durven openstellen. Het probleem ligt op tafel en omdat jij er op een feitelijke, maar empathische manier naar kijkt schept dat vertrouwen. De persoon weet: hij of zij is me nu niet aan het beoordelen, maar uit zijn zorgen of frustraties vanuit empathie.
En door regelmatig iets positiefs in het gesprek te laten weerklinken, versterk je dat gevoel. Laat hem of haar zien dat je er vertrouwen in hebt dat de kwestie zich wel oplost, of benoem iets anders dat wél goed gaat.
Dit werkt, net als in de verslavingszorg, op een manier waarop het de ander aanspoort uit die vicieuze cirkel te stappen. Om positieve verandering toe te staan.
‘Nou, ik zie wel dat je echt je best doet en dat je dit echt graag wil. Ik denk ook echt dat wanneer je een beetje initiatief toont je echt ver kunt komen.’
4. Vat de situatie samen
Op een gegeven moment wil je de situatie even samenvatten. Mocht het probleem dan nog niet bij de persoon duidelijk zijn, dan kan de herhaling en de structuur die deze biedt hem hopelijk met de neus op de feiten drukken.
Dit samenvatten dient tevens ter controle en verbetering: mocht jij bepaalde dingen verkeerd hebben begrepen, dan kan de ander dit nog rechtzetten. Dit leidt tot meer begrip, van beide kanten.
- ‘Goed, waar het eigenlijk op neerkomt is dat je…. — klopt dat?’
- ‘Eigenlijk zeg je dus dat je… — heb ik dat zo goed begrepen?
- ‘Je voelt je gefrustreerd omdat je denkt dat… — maar nu weet je dat ik…’
En dan
Hopelijk ben je nu bij een punt beland waarbij je gesprekspartner inziet dat er een probleem is. En doordat je gedurende het gesprek open vragen stelde hebben jullie ook de achterliggende reden of oorzaak voor dit gedrag gevonden.
En het mooie? Juist doordat je die positieve draai eraan hebt weten te geven, ziet hij in dat verbetering en groei een optie is. Fantastisch! Hierdoor zul je merken dat de weerstand verdwijnt en er geen sprake is van een vijandelijke houding. Het enige dat nu nog rest, is het aandragen van mogelijke oplossingen. Die verandertaal.
Zoals we je eerder vertelden moet die verandering vanuit hem komen. Het heeft weinig zin als jij de oplossingen aandraagt, het moet echt vanuit zijn intrinsieke motivatie ontstaan.
Hoe je die prikkelt?
- ‘Wat vind je zelf het meest vervelende aan deze situatie?’
- ‘Hoe denk je dat je werkdag/leven/relatie eruit zou zien wanneer je niet…?’
- ‘Zou het lastig zijn om dit te veranderen denk je? Waarom wel/niet?’
- ‘Wat denk je dat de eerste stap zou kunnen zijn naar…?’
- ‘Op wat voor manier denk je dat je baat zou hebben bij…’
- ‘Wat zou er gebeuren als je niets zou doen? Waar denk je dan dat je over 5 jaar bent?…’
Met andere woorden: bereidheid tot verandering begint bij de ander
Met andere woorden: bereidheid tot verandering begint bij de anderDon’t be the change, laat de ander zelf tot de ontdekking komen dat er iets moet veranderen.
Jij hebt het probleem of de situatie in ieder geval aangekaart. En dat was misschien een beetje lastig en zelfs eng, maar je deed het! En omdat je motiverende gespreksvoering gebruikte, voorkwam je dat de ander zich aangevallen voelde. Sterker nog: het zorgde ervoor dat je een open, volwassen gesprek aanging waarbij er daadwerkelijk naar je feedback werd geluisterd.
Toch nog lastig? Volg een assertiviteitscursus
Merk je nu dat je toch nog enige schroom voelt om iemand aan te spreken op vervelend gedrag of vervelende gewoonten, dan is een assertiviteitscursus iets voor jou!
In onze 1-daagse Assertiviteitscursus oefenen we samen een aantal scenario’s waarin je te maken krijgt met lastige gesprekken en situaties. We geven je een aantal manieren om hier mee om te gaan en oefenen dit zolang tot dat jij je zelfverzekerd genoeg voelt om stellig te zijn in communicatie en houding.
Nieuwsgierig? Volg ‘m eens.
Dagelijks handige inzichten? Volg ons op social media!
Volg ons onder andere op Instagram of Pinterest. Daar krijg je niet alleen handvatten op het gebied van assertiviteit, je ontvangt ook de slimme tips waarmee je jouw communicatie skills een boost geeft. De laatste artikelen netjes en overzichtelijk in je mailbox ontvangen? Schrijf je dan in voor de wekelijkse nieuwsbrief.
Leer je liever lezend, lees dan ons boek Elke Dag om 15.00 Uur Klaar. Maak kennis met de beste inzichten uit onze trainingen en leer slimmer werken in plaats van harder.
Wie zijn wij? | Cursus Assertiviteit
Tijdwinst.com is een trainingsbureau dat zich specialiseert in slimmer (samen)werken. We bieden door het hele land diverse (online) trainingen aan, variërend van timemanagement, assertiviteit, gesprekstechnieken tot aan snellezen. Nieuwsgierig? Neem dan zeker eens een kijkje op onze website of blogs, en schrijf je in voor één van onze (digitale) trainingen.
- 1-daagse training Time Management | Blog
- 1-daagse training Assertiviteit | Blog
- 1-daagse training Gesprekstechnieken | Blog
- 1-daagse training Feedback Geven | Blog
- 1-daagse training Snellezen, Mindmapping en Geheugentechnieken | Blog
- 1-daagse training Effectief Thuiswerken voor Teams | Blog
