Waar kom jij ‘s ochtends je bed voor uit? Ontdek de geheimen van het Japans concept dat draait om het vinden van kleine geluksmomenten — iets dat de inwoners van ‘blue zone’ Okinawa als geen ander beheersen. Wat geeft hen betekenis aan hun bestaan en wat kun jij als Westerling daarvan leren? Dit artikel vertelt het je.
In zijn Ted Talk ‘How to live to be 100+’ spreekt Dan Buettner, schrijver en onderzoek voor National Geographic, over het geheim van een lang leven. Iets dat inwoners van de zogenaamde ‘Blauwe zones’ ontdekt lijken te hebben; in deze gebieden wonen niet alleen de gezondste mensen ter wereld, maar ook de oudste.
Gemiddelde levensverwachting inwoners ‘Blue Zones’
- Okinawa, Japan: 81.2
- Nicoya, Costa Rica: 79.8
- Öland, Zweden: 79
- Sardinië, Italië: 78.3
- Ikaria, Griekenland: 78.1
- Loma Linda, Californië: 76.8
Wat is hier precies aan de hand en hoe verhoudt zich dat tot de hippe term Ikigai?
Allereerst blijken deze inwoners overeenkomsten te hebben wanneer het op hun voeding en sociale leven aankomt: gezond, vers voedsel en bovenal veel sociale interactie. Toch is er één speciaal ingrediënt dat de inwoners van Okinawa onderscheidt van de rest: ‘Ikigai’.
Wat is dat precies?
We lazen het boek ‘The Little Book of Ikigai: The Japanese Guide to Finding Your Purpose in Life’ van Ken Mogi en ontdekten de ware betekenis van de Japanse raison d’être.
Wat is Ikigai precies? Uitgelegd, in een notendop
Je hebt de term vast wel eens gehoord, aangezien het begrip met de dag in populariteit groeit. Maar waar staat het eigenlijk voor en nog beter: kun jij er ook iets meer van krijgen in je hectische leven?
Ikigai betekenis
Ikigai is een Japans begrip en komt grofweg neer op ‘de reden om te leven’ — ‘iki’ is ‘leven’, ‘gai’ is ‘reden’.
De strekking blijft echter hetzelfde:
Wat is Ikigai
Ikigai laat zich niet per se concreet omschrijven. Het gaat niet om grote opzichte gebaren of het aanhangen van grootse ideeën, het is subtieler dan dat:
Ikigai is het vinden van geluk in de kleine, alledaagse dingen en dit met zorg uitvoeren.
En dat kunnen tal van verschillende dingen zijn:
Ikigai voorbeeld
Voor ‘s werelds beste sushi chef, Jiro Ono, is Ikigai het vinden van het perfecte stuk tonijn op de vismarkt, vroeg in de ochtend. Zijn passie voor sushi reikt zover dat hij op 96-jarige leeftijd nog steeds niet klaar is om het stokje over te geven aan zijn zoon; zonder zijn sushi zou hij namelijk geen reden meer hebben om op te staan in de ochtend:
Voor andere Okinawanen kan het het vasthouden van hun achterkleinkind zijn, het geven van karatelessen of het vangen van verse vis om hun gezin te voeden. Kortom, het cliché is waar: het zijn de kleine dingen die het ‘m doen.
Wat levert Ikigai op?
Behalve die extra jaartjes, toonde het onderzoek ‘Sense of Life Worth Living and Mortality in Japan’ aan dat Ikigai meer doet dan alleen je leven verlengen.
Zo blijkt dat mensen die aangeven dat Ikigai een rol in hun leven speelt minder stress ervaren. Ze krijgen minder vaak kanker, hebben een kleinere kans op het krijgen van hart-en vaatziekten en zijn in het geheel gezonder.
Deze effecten ontstaan natuurlijk deels vanwege het gezonde voedingspatroon waaraan ze vasthouden (afbeelding hieronder). Toch speelt Ikigai hier ook een ontzettend grote rol in. Ikigai stimuleert namelijk lichamelijke activiteit; bezig zijn en bezig blijven, zelfs als tachtigjarige. Dat zorgt op zijn beurt weer voor een toename in levensgeluk en sociale contacten.
Wanneer je dat combineert – gezonde voeding, voldoende beweging en de nodige levensvreugde – dan is het dus niet gek dat de Okinawanen zo lang (en gelukkig) leven!
Wat Ikigai niet is (onze foutieve Westerse insteek)
‘Geluk vinden in de kleine dingen’ of ‘datgene waarvoor jij je bent uitkomt’, dat is Ikigai dus in de traditionele zin. Haast iets heel anders dan de Westerse verbastering ervan. Daar ligt de focus meer op werk, je beroep en doen waarvan je houdt. In veel mindfulness boeken en -artikelen zie je dan ook vaak zo’n venndiagram voorbij komen.
Helemaal prima als dat voor jou werkt. Wie wil er niet betaald worden voor het uitvoeren van zijn of haar hobby?!
Toch is dit niet wat Ikigai van origine inhoudt, ook al claimt een nieuwe mindfulness-bestseller het.
Zoals eerder gezegd is Ikigai subtieler. Het draait niet om je baan of om wat de wereld nodig heeft; je missie. Zulke dingen zijn hip, bekken lekker, maar gaan alsnog mee in de ‘druk-druk-druk’-mentaliteit die we er hier op nahouden.
Wil je werkelijk leven volgens Ikigai, dan zul je deze Westerse insteek moeten vergeten. Ga terug naar de Japanse pijlers en ontdek wat geluk vinden in de kleine dingen écht is:
Wat Ikigai wél is: de 5 subtiele pijlers van Ikigai
Ikigai leunt op een vijftal ‘regels’:
- Begin klein
- Laat jezelf los
- Let op harmonie en duurzaamheid
- Geniet van de kleine dingen
- Leef in het hier en nu
Voor veel Japanners zitten deze kernwaarden zo diep geworteld in hun cultuur dat de gemiddelde persoon er geeneens bewust bij stilstaat. Ikigai is altijd en overal aanwezig, het is de wijze waarop zij in het leven staan. Heel wat anders dus dan een Westers venndiagram.
Enkele subtiele wijzen waarop Ikigai in hun dagelijks leven aanwezig is (en hoe jij hetzelfde kunt doen):
1. Vroeg opstaan om zwaar werk als eerste te verzetten
Komt de zon op, dan sta jij op — een houding die voor veel Okinawanen vanzelfsprekend is. Wil je namelijk de beste vis vangen, dan zul je net als de 102-jarige tonijnhandelaar om 2.00 uit de veren moeten zijn.
“Ik sta ’s morgens vol goede moed op omdat ik altijd opzoek ben naar die ene speciale vis, Zal ik hem vandaag vinden? Die gedachte houdt mij op de been.”
De pijlers ‘klein beginnen’ en ‘jezelf loslaten’ zijn hierbij erg belangrijk. De les? Om Ikigai te ervaren zul je jouw eigen comfort opzij moeten zetten en gelijk de belangrijkste activiteit van jouw dag moeten aangrijpen; hoe groot of klein deze ook is.
Dit kun jij doen
Start jouw dag met de meest waardevolle taak. En dat kan vanalles zijn: jouw ‘tonijn’ is misschien het oppakken van dat project dat je maar blijft uitstellen. Of een uurtje eerder opstaan zodat je eindelijk toekomt aan lezen — werk of privé gerelateerd; wanneer je belangrijke klussen vroeg op de dag tackelt, wordt je dag er alleen maar beter op.
2. Vasthouden aan rituelen en beweging centraal zetten
Exact om 6:30 zul je op alle radiostations, tv-zender en omroeppalen muziek horen die de Okinawanen aanspoort te bewegen. Iedereen van verzorgingshuizen tot aan scholen of bouwplaatsen wordt dan geacht om alles even los te schudden — ‘Radio Taiso’.
Een klein ochtendritueel waar velen hun Ikigai in vinden. Het is leuk, voor velen een sociale activiteit én het houdt hen energiek en gezond.
Geen zware sportschoolsessies dus of dure yogastudio’s. Voor hen zijn de dagelijkse, korte rek-en strekoefeningen voldoende. De pijlers ‘klein beginnen’, ‘jezelf’ loslaten’ en ‘genieten van de kleine dingen’ spelen hier dan ook zeker een grote rol.
Dit kun jij doen
Waarschijnlijk zie jij sporten niet als een plezierig iets, maar eerder als iets dat moet. Jammer, want plichtmatig sporten doet toch minder voor je dan wanneer je activiteiten uitvoert waar jij echt enthousiast over wordt.
Zoek daarom eens naar nieuwe manieren om actief bezig te zijn; sporten zonder dat je het doorhebt! Neem eens vaker de fiets, sla eens een balletje over met een goede vriend of neem je hond mee naar de duinen voor een lange wandeling.
Daarnaast helpt het om vast te houden aan een vaste ochtendroutine. Het liefst één waarin je bewegen onderdeel maakt van je ochtend. Focus hierbij op waar jij energie van krijgt en waar jij blij van wordt. Een klein geluksmomentje, zo start je jouw ochtend goed.
3. Werken vanuit passie in plaats van beloning
Of het nu gaat om het produceren van het malste stukje Kobe-biefstuk of het leiden van een harmonieuze theeceremonie; Japan staat bekend als een cultuur waarde hecht aan kwaliteit en oog voor detail. Het ervaren van trots en passie is voor hen belangrijker dan de beloning op zich. Veehouder Ono vindt zijn Ikigai bijvoorbeeld in het dagelijks masseren van zijn ‘Kobe’-runderen. En omdat hij dat met overgave doet, creëert hij perfectie.
Deze kleine geluksmomenten komen voort uit pijlers als ‘leven in het hier en nu’ en weer die ‘genieten van de kleine dingen’. Het gaat niet om de verkoop van biefstuk of de thee, het gaat om de handelingen die naar dat resultaat hebben geleid.
Dit kun jij doen
Natuurlijk zul jij resultaten moeten boeken; je kunt je baas moeilijk wijsmaken dat jouw geluksgevoel rondom het sluiten van die deal belangrijker is dan het daadwerkelijke binnenhalen van een klant.
Toch is het belangrijk om in je privé- en werkleven vaker stil te staan bij de reden waarom je dingen doet; waarom stop je hier al jouw tijd en energie is? Wil je hier überhaupt wel aan werken? Wat voor effect heeft het op je leven en energiebalans?
Belangrijke vragen, waarover we in dit artikel uitgebreid verder vertellen.
4. Mindful handelen met oog op de lange termijn
In Japan wordt er veel waarde gehecht aan impact die jouw handelen op de samenleving heeft; je kunt wel enorme ambities hebben, maar zodra het niet iets blijvends is op de lange termijn, voegt het geen waarde toe. Voor jou óf anderen.
Voor velen draait Ikigai daarom om de duurzaamheid van het leven. De groep is belangrijker dan de individu. De keuzes die jij dagelijks maakt moeten daar rekening mee houden, iets iets waar de pijler ‘harmonie en duurzaamheid’ voor staat.
Dit kun jij doen
Veel te vaak bekommeren we ons om onze eigen wensen en ambities, je wil per slot van rekening succesvol zijn en dingen bereiken. Helaas houd dat vaak in dat dit ten koste gaat van anderen; van de tijd die je aan hen schenkt. Je hebt het te ‘druk, druk, druk’ want je moet nog…
Ikigai leert ons dat het niet alleen om ons draait, maar dat je jouw geluk kunt vinden het het bijdragen aan het grotere geheel.
Sta daar eens bij stil. We besteden vaak misschien net iets teveel tijd aan werkgerelateerde zaken waardoor onze partner en vrienden wellicht even op een zijspoor worden gezet. Bewust tijd vrij maken en actief aanwezig zijn, kunnen al een groot verschil maken in het onderhouden van onze sociale banden (en geluksniveau).
5. Nieuwsgierig blijven en nieuwe dingen proberen
Het is niet ongebruikelijk dat een Okinawan op nieuwjaarsdag een shinto-schrijn bezoekt, Kerst viert met de familie en vervolgens een boeddhistische uitvaart bijwoont. Hoewel je dit wellicht kunt zien als inconsequent, is juist deze diversiteit waar het bij de Okinawanen om draait:
Deze luchtige houding ontstaat doordat de gemiddelde inwoner enorm nieuwsgierig is en alle diversiteit wil ontdekken. Nieuwe ideeën, denkbeelden en ervaringen leren blijkt daarom voor velen een vorm van Ikigai.
De pijlers ‘jezelf loslaten’ en ‘genieten van de kleine dingen’ zijn hierbij belangrijk om uit hun comfortzone te treden. Dit stelt hen in staat zich open te stellen voor nieuwe ideeën en ervaringen.
Dit kun jij doen
Je comfortzone heet natuurlijk niet voor niets zo: je voelt je er comfortabel. Stap hier toch maar eens uit! Door eens vaker iets nieuws te proberen, ontdek je wellicht hele nieuwe kanten van jezelf en stel je jezelf openen voor nieuwe Ikigai-momentjes.
Neem daarom eens een nieuwe route naar je werk, bezoek in je eentje die bistro of neem dat intimiderende project aan. Verandering van spijs doet eten’, zoals we uitvoerig in dit artikel beschrijven.
6. Onderneem een actie vanwege het plezier ervan
De Japanse arbeidsethiek komt vaak neer op het onvoorwaardelijk trouw tonen aan je werkgever; als je een baan hebt dan houdt je deze veelal tot aan je pensioen. En aangezien de meeste banen zwaar, saai en passieloos zijn, wordt er daarom zeer veel waarde gehecht aan het beoefenen van uiteenlopende hobby’s. Zo kan er na werktijd stoom worden afgeblazen.
Dit uitoefenen van een hobby, van karaoke tot het tekenen van manga’s, is voor de inwoners de mogelijkheid om te kunnen genieten van de kleine dingen. Ze zullen niet hun baan opzeggen om magna striptekenaar te worden, verwachten er ook geen beloning of winst mee te halen, maar ondernemen de activiteit puur uit de zoektocht naar plezier.
Jezelf overgeven aan een passie vindt zijn oorsprong in drie pijlers: ‘jezelf loslaten’, ‘genieten van de kleine dingen’ en ‘leven in het hier en nu’.
Dit kun jij doen
Je hoeft niet goed te zijn in het spelen van gitaar, zolang jij er maar plezier uit haalt. En denk je dat je te oud bent om die danslessen te gaan volgen, who cares? Indien je jouw Ikigai wil vinden, voer je uit waar jij blij van wordt, ongeacht de status quo.
Uiteindelijk is het leven kort. Vastgeroest zitten, puur omdat je het zo gewend bent of omdat je bang bent voor wat anderen van jou vinden, zal jou nooit jouw Ikigai brengen. Wees daarom kritisch, ontdek wat hetgeen is waar jij werkelijk een glimlach van op je gezicht krijgt en jaag dit achterna!
Kortom
Er valt niet altijd meteen op op welke wijze Ikigai aanwezig is in de Japanse cultuur of het dagelijks leven van de gemiddelde Okinawan, maar het is er zeker! Heel subtiel vinden de 5 pijlers van Ikigai hun weg in de hun denk- en werkwijze: leven volgens harmonie en duurzaamheid, aanwezig zijn in het moment of vooral oog houden voor de kleine dingen. Het zijn hele normale zaken in de Ikigai-mindset
Wij Westerlingen kunnen daar nog veel van leren. Nu je weet dat geluk daadwerkelijk in de kleine dingen schuilt, weet je waar jij moet zoeken!
Dit bericht op Instagram bekijken
Verder lezen over (werk)geluk?
- Werken met passie – Of obsessie? Ontdek het (gevaarlijke) verschil!
- Professor: ‘symptomen oververmoeidheid blijken westerse kwaal’. Zo wordt je (weer) zen
- Omgaan met stress oefeningen — 7 praktische mindfulness tips
- Sleur in je leven? Omarm het, het maakt je gelukkig!
- Ik vind mijn werk niet (meer) leuk — 3 tips voor als geen plezier meer in je werkt hebt
Wie zijn wij?
Tijdwinst.com is een trainingsbureau dat zich specialiseert in slimmer (samen)werken. We bieden door het hele land diverse (online) trainingen aan, variërend van time management, assertiviteit, gesprekstechnieken tot aan snellezen. Nieuwsgierig? Neem dan zeker eens een kijkje op onze website of blogs, en schrijf je in voor één van onze (digitale) trainingen.
- 1-daagse training Time Management | Blog
- 1-daagse training Assertiviteit | Blog
- 1-daagse training Gesprekstechnieken | Blog
- 1-daagse training Feedback Geven | Blog
- 1-daagse training Snellezen, Mindmapping en Geheugentechnieken | Blog
- 1-daagse training Effectief Thuiswerken voor Teams | Blog
