“Wat telt als hoogbegaafd zijn? En ben ik het dan?” – is wat veel mensen zich afvragen. De kans dát je het bent, net als Bill Gates, is minimaal. En áls je het bent, is dat zo’n pretje niet, zegt de wetenschap. Ontdek hier jouw intelligentie-noodlot: gemiddeld (68%), slim (13%) of ronduit hoogbegaafd (2%).
Wat komt aan bod?
- Hoe weet je of je hoogbegaafd bent?
- 15 tekenen van hoogbegaafd zijn
- ‘Ben ik hoogbegaafd?’
- Veelgestelde vragen rondom ‘ben ik hoogbegaafd’
Albert Einstein, waarschijnlijk de bekendste hoogbegaafde aller tijden, wist er het volgende over te zeggen:
“Het verschil tussen slim en dom zijn, is dat slim zijn z’n limiet heeft.”
Typisch voor een hoogbegaafde, want die hebben doorgaans een flinke dosis humor! Cabaretiers bijvoorbeeld, toonde onderzoek aan, hebben een gemiddeld IQ van 126 tot 138, terwijl het gemiddelde IQ van de bevolking tussen de 90 en 110 ligt. Een aanzienlijk verschil. Hun verbale vaardigheden liggen blijkbaar ook een stuk hoger, nog een teken van hoogbegaafdheid bij volwassenen.
Maar om antwoord te krijgen op de vraag ‘ben ik hoogbegaafd’ zul je verder moeten kijken dan je grappentapperij.
Ten eerste is het goed om te weten of je überhaupt aanleg hebt om slimmer te zijn dan gemiddeld.
Hoe weet je of je hoogbegaafd bent? 10 hoogbegaafd kenmerken
Ben ik hoogbegaafd? Daar is gelukkig een hoop onderzoek naar gedaan. Ontelbaar veel bijna. Een selectie van de meest typische en opvallende factoren die kunnen aantonen dat jij misschien wel buitengewoon slim bent:
- Als je de oudste van je broers en zussen bent, is de kans groter dat je slimmer bent. De oudste heeft gemiddeld 2,3 IQ punten voor op de rest, toonde dit onderzoek aan.
- In een geheugentest presteren dunne mensen bewezen beter dan hun dikkere medemens.
- Linkshandigen hebben een bewezen beter ruimtelijk vermogen, mentale flexibiliteit en werkgeheugen. Bovendien blijken ze creatiever. Allemaal tekenen van verhoogde intelligentie.
- Avondmensen (slapen gemiddeld van 00:29 tot 07:52) hebben een hoger IQ dan ochtendmensen (slapen van 23:41 tot 07:20).
- 75% van de volwassenen met een IQ boven de 160 is introvert!
- Heb je muziekles gehad, dan ben je nu slimmer dan gemiddeld – volgens onderzoek. Zelfs een korte periode van lessen maakt al verschil, zo blijkt.
- Ben je een kattenmens (ja, het wordt steeds gekker) dan zijn je cognitieve vaardigheden waarschijnlijk hoger dan wanneer je meer een hondenliefhebber bent. Echt.
- Zijn je ouders slim, dan ben jij dat waarschijnlijk ook. Het verschil tussen ouder en kind in IQ is meestal niet meer dan 10 punten! Dus ja: intelligentie is (ook) genetisch.
- Rokers hebben een lager IQ dan niet-rokers. Mensen die een pakje of meer per dag roken, hebben een gemiddeld IQ van 90. Je bent dus waarschijnlijk niet slim als je rookt!
- Degenen met een smartphoneverslaving kelderen blijkbaar meer punten in IQ dan mensen die wiet roken. Jij?
En, hoe staat het bij jou erbij? Hoe schat je je kansen in?
Dat zijn het namelijk, natuurlijk. Al die onderzoeken gaan over grotere of kleinere kansen om slimmer te zijn dan gemiddeld. Het betekent niet automatisch dat je het bent. Maar het kan je in elk geval in de richting leiden van de vraag ‘ben ik hoogbegaafd’?
15 tekenen van hoogbegaafd zijn
Hoogbegaafdheid bij volwassenen is te herkennen. Ten eerste aan een hoop factoren waaraan hoogbegaafden zouden (kunnen!) voldoen. Wel duidelijk, maar best vaag. Daarom zijn er ook nog de keiharde cijfers.
Zo zijn er een aantal typische herkenbare factoren die hoogbegaafdheid bij volwassenen kunnen aantonen – volgens hoogleraar en intelligentie-deskundige dr. Francis Heylighen. De meest veelvoorkomende en typische factoren uit zijn uitvoerige lijst:
- Leert snel.
- Heeft originele, ongebruikelijke ideeën.
- Een rijke en levendige fantasie.
- Enorm vocabulair. Fascinatie voor woorden.
- Overgevoelig: voor emoties (van anderen), omgevingsfactoren (zoals licht en geluid) en irritatiefactoren (kriebelende trui bijvoorbeeld).
- Excellent gevoel voor humor.
- Perfectionistisch.
- Ontzettend nieuwsgierig. Overal het fijne van willen weten.
- Onafhankelijk en autonoom.
- Veel energie.
- Lange aandachtsspanne.
- Sterk gevoel van medelijden.
- Trekt regels en autoriteit in twijfel.
- Non-conformist, past zich niet snel aan aan een stramien.
- Blijven doorwerken tot uitputting.
En, een en ander herkenbaar? Pas daar mee op, want ook hier geldt weer: het gaat om factoren die kúnnen wijzen op… Bovendien is er nóg een belangrijke factor, waar je misschien nog het meest op moet letten.
Ervaringsdeskundige Willem Wind, oprichter Fonds Hoogbegaafdheid en coach voor andere hoogbegaafden:
“Er circuleren veel lijstjes waar veel hoogbegaafden meer of minder aan voldoen. Maar de groep is net zo divers als de maatschappij is en dat zal wel zo blijven. Ik ken miljonairs maar ook daklozen, allochtonen, kampbewoners, ondernemers, ambtenaren en huisvrouwen.”
Het zijn dus allemaal geen keiharde cijfers om aan te tonen of je hoogbegaafd bent – al die factoren. Gelukkig hebben we die wel – keiharde cijfers om hoogbegaafdheid bij volwassenen aan te tonen. Hier:
De keiharde cijfers
Wat je ziet:
- De gemiddelde Nederlander zit, zoals eerder genoemd, ongeveer tussen de 90 en 110 IQ punten. Equivalent van VMBO/MBO-niveau. Deze kans is het grootst. 68% van de Nederlandse bevolking zit namelijk in deze categorie.
- Ben je bovengemiddeld slim, dan heb je een IQ tussen de 115 en 130. Oftewel: HBO- / universitair niveau. 13,6% van de bevolking zit hier.
- Dan blijft er weinig over voor het uitzonderlijk slimme gedeelte van de bevolking. Hoogbegaafd ben je met een IQ boven de 130 (universitair + / ++ niveau). Slechts 2,3% van de gevallen.
Hoe uitzonderlijk die laatste, hoogbegaafde categorie ook is – je kent er een paar op dit niveau. Gegarandeerd.
Wat dacht je namelijk van Einstein? Die had een IQ van 160! Net als Bill Gates. Zéér uitzonderlijk. En dan was er nog Beethoven, die de absolute kroon spant met zijn IQ van 165. Da’s echt ongeveer de max, hoor.
Maar alle Einsteins en Beethovens terzijde – het ging hier om jou. ‘Ben ik hoogbegaafd’ was de vraag.
De enige echte manier om daarachter te komen is uiteindelijk niet door naar de omgevingsfactoren te kijken (rook ik, hebben mijn ouders gestudeerd, ben ik nieuwsgierig, kriebelt mijn trui etc.), maar door een IQ-test te doen. Dát zijn namelijk keiharde cijfers. Dus: meet wat je wil weten. Het liefst bij een erkende instelling, maar een iets minder professioneel voorproefje kun je hier alvast nemen, met een ‘ben ik hoogbegaafd’ online test
Leg de uitkomst naar de statistiek hierboven en trek zelf je conclusie:
‘Ben ik hoogbegaafd?’
En, wat is de uitkomst? Slim? Superslim?
Wat het ook is, blijf een en ander kritisch bekijken. Schat jezelf in elk geval niet te uitzonderlijk in, de kans dat je dat bent is namelijk uitzonderlijk klein. Het is niet de bedoeling om je te onderschatten, of te zeggen dat je minder bijzonder bent dan je bent.
Nee, de boodschap is: waarschijnlijk ben je niet hoogbegaafd. En daar moet je misschien maar tevreden mee zijn. Want volgens de wetenschap én de ervaringsdeskundigen is het lang niet altijd een pretje om als antwoord op de vraag ‘ben ik hoogbegaafd?’ – ‘Ja’, te krijgen.
(Zo ja – pas op)
Ik ben hoogbegaafd!
De wetenschap is er sowieso over uit. En een hoop ervaringsdeskundigen blijken zelf ook niet al te blij met het feit dat ze hoogbegaafd zijn. Natuurlijk ben je wie je bent – en dat is goed. Maar er zijn wat kritische kantlijnen, als het op hoogbegaafd zijn aankomt.
- Met een uitzonderlijk hoog IQ is de kans op geestesziekten aanzienlijk groter, toonde deze paper aan. Hoge scores in IQ-tests op 8-jarige leeftijd, is een voorspeller van bipolaire stoornissen in de puberteit.
Over hoe dat kan, twist onderzoekersleider Daniel Smith nog:
“Een mogelijkheid is dat serieuze gemoedsstoornissen zoals een bipolaire stoornis de prijs is die mensen moeten betalen voor ontwikkelde kenmerken, zoals intelligentie, creativiteit en verbale bekwaamheid.”
- Mensen met zo’n hoog IQ maken zich vaak uitzonderlijk meer zorgen en zijn sneller angstig, blijkt uit deze studie.
- Hoe intelligenter, hoe minder behoefte aan sociaal gedrag er blijkt te zijn. Dat betekent minder vriendschappen en minder relaties. Iets dat normaal gezien voor het meeste levensgeluk zorgt.
- Als hoogbegaafde puber heb je ook bepaald geen luizenleven. Doordat je ‘anders’ bent, val je sowieso al gauw buiten de boot. En dat betekent niet alleen algemene sociale uitsluiting, het betekent ook geen seks. Een tienerjongen met gemiddeld IQ heeft 1,5 tot 5 keer zoveel kans op seks dan zijn hoogbegaafde leeftijdgenoot. Van die laatste groep blijft maar liefst 71% maagd.
- Hoogbegaafden zijn vaker geneigd om bewustzijnsverhogende drugs te gebruiken. Geen grap. Het gaat hier namelijk niet alleen om het ietwat onschuldige alcohol en tabak, maar ook om veelvuldig gebruik van stevige hard drugs als cocaïne, LSD en heroïne.
Het mag duidelijk zijn. Het leven als hoogbegaafde is pittig. Dus pas goed op met wat je wenst voor jezelf of je kinderen. We lijken vaak namelijk nét iets te graag en te vroeg te roepen dat wij, of onze nazaten, hoogbegaafd zijn.
Één conclusie geldt in elk geval: wat het antwoord op ‘ben ik hoogbegaafd’ ook is gebleken – wees er tevreden mee. Dit is wie jij bent, intelligentie quotiënt en al. Want je weet:
“Het verschil tussen slim en dom zijn, is dat slim zijn z’n limiet heeft.”
Onthouden, die! 😉
Mensen vroegen ook | Veelgestelde vragen rondom ben ik hoogbegaafd
-
Hoe kom je erachter of je hoogbegaafd bent?
Er zijn verschillende manieren om te bepalen of iemand hoogbegaafd is. De meest voorkomende methoden zijn IQ-tests en assessments voor specifieke vaardigheden, zoals taal- of wiskundetests. Ook kunnen observaties van leraren, ouders of andere professionals worden gebruikt om te bepalen of iemand hoogbegaafd is. Het is belangrijk om te weten dat hoogbegaafdheid niet alleen wordt bepaald door een hoog IQ, maar ook door andere kenmerken zoals een uitstekende concentratie, snelle verwerking van informatie en creativiteit.
-
Wat merk je als je hoogbegaafd bent?
Er zijn verschillende symptomen die kunnen wijzen op hoogbegaafdheid, waaronder:
- Een hoog IQ of uitstekende prestaties in specifieke vaardigheden zoals taal of wiskunde
- Een snelle verwerking van informatie en een goed geheugen
- Een grote nieuwsgierigheid en een sterk verlangen om te leren
- Creativiteit en verbeeldingskracht
- Een groot inlevingsvermogen en gevoeligheid voor anderen
- Een sterk verlangen naar betekenis en diepgang in activiteiten en relaties
- Moeite met zich aanpassen aan de gebruikelijke manier van denken of doen
- Een grote behoefte aan autonomie en zelfontplooiing
Het is belangrijk om te weten dat niet alle hoogbegaafde personen deze symptomen vertonen en dat de symptomen ook kunnen variëren in ernst. Daarnaast, als iemand hoogbegaafd is, wil dat nog niet zeggen dat ze geen problemen ondervinden, zoals concentratieproblemen, angst en sociaal-emotionele problemen.
-
Kun je hoogbegaafd zijn zonder hoog IQ?
Ja, hoogbegaafdheid kan worden bepaald door meer dan alleen een hoog IQ. IQ-tests zijn een veelgebruikte manier om hoogbegaafdheid te meten, maar het is belangrijk om te weten dat een hoog IQ niet de enige indicator is. Er zijn andere kenmerken die ook kunnen wijzen op hoogbegaafdheid, zoals uitstekende prestaties in specifieke vaardigheden, zoals taal of wiskunde, creativiteit en verbeeldingskracht, een grote nieuwsgierigheid en een sterk verlangen om te leren, en een groot inlevingsvermogen en gevoeligheid voor anderen.
Sommige experts beweren bijvoorbeeld dat er andere soorten intelligentie zijn dan alleen cognitieve intelligentie, zoals emotionele, sociale en praktische intelligentie. Bijvoorbeeld, een persoon met een lager IQ kan hoogbegaafd zijn in emotionele intelligentie.
Het is ook belangrijk om te weten dat een IQ-test niet alles kan meten, bijvoorbeeld, iemand met een hoog IQ kan moeite hebben met zich aan te passen aan de gebruikelijke manier van denken of doen, of een grotere behoefte hebben aan autonomie en zelfontplooiing. Je kunt dus hoogbegaafd maar niet slim zijn. Daarom kan het belangrijk zijn om een multidisciplinaire aanpak te nemen bij het bepalen van hoogbegaafdheid.
-
Hoe herken je hoogbegaafdheid bij volwassenen?
Hoe weet je dat je hoogbegaafd bent, als volwassene? Het herkennen van hoogbegaafdheid kan dan soms moeilijk zijn, omdat symptomen vaak subtieler zijn dan bij kinderen. Bovendien, volwassenen hebben vaak meer ervaring met het maskeren of aanpassen van hun symptomen. Hier zijn enkele manieren waarop hoogbegaafdheid bij volwassenen kan worden herkend:
- Uitstekende prestaties op het werk of in het onderwijs: Hoogbegaafde volwassenen kunnen snel leren en complexe problemen oplossen, en kunnen vaak uitblinken in hun werk of opleiding.
- Grote nieuwsgierigheid en een sterk verlangen om te leren: Hoogbegaafde volwassenen zijn vaak geïnteresseerd in veel verschillende onderwerpen en willen veel leren.
- Creativiteit en verbeeldingskracht: Hoogbegaafde volwassenen hebben vaak een grote verbeeldingskracht en kunnen originele ideeën produceren.
- Een groot inlevingsvermogen en gevoeligheid voor anderen: Hoogbegaafde volwassenen kunnen zich vaak goed inleven in andere mensen en hun gevoelens begrijpen.
- Moeite met het vinden van uitdagingen en verveling op het werk of in het dagelijks leven: Hoogbegaafde volwassenen kunnen snel uitgekeken raken op hun werk of in hun dagelijks leven als ze niet voldoende uitgedaagd worden.
- Emotionele of sociale problemen: Hoogbegaafde volwassenen kunnen moeite hebben met het verwerken van emoties of het onderhouden van relaties vanwege hun unieke perspectieven of manier van denken.
Het is belangrijk om te weten dat het herkennen van hoogbegaafdheid bij volwassenen vaak een multidisciplinaire aanpak vereist, waaronder gesprekken met de persoon, interviews met familie- of vrienden en/of een psychologische test.
-
Vanaf welk IQ ben je hoogbegaafd?
Wanneer ben je hoogbegaafd? Er is geen universeel aanvaarde definitie van hoogbegaafdheid, en de drempel voor wat als hoogbegaafd wordt beschouwd kan variëren tussen landen en organisaties. Echter, in de meeste gevallen wordt hoogbegaafdheid beschouwd als een IQ score hoger dan 130. Dit wordt vaak gezien als de bovenste 2% van de bevolking.
Het is wel belangrijk om te weten dat een hoog IQ niet de enige indicator is voor hoogbegaafdheid. Er zijn ook andere kenmerken die kunnen wijzen op hoogbegaafdheid, zoals uitstekende prestaties in specifieke vaardigheden, zoals taal of wiskunde, creativiteit en verbeeldingskracht, een grote nieuwsgierigheid en een sterk verlangen om te leren, en een groot inlevingsvermogen en gevoeligheid voor anderen.
-
Waar lopen hoogbegaafden tegenaan?
Hoogbegaafden kunnen tegen verschillende problemen aanlopen, waaronder:
- Onderbenutting: Hoogbegaafden kunnen in een klas waarin de lesstof te eenvoudig is, snel vervelen en geen uitdaging meer vinden. Hierdoor kunnen ze zich afsluiten voor de les en hun prestaties verminderen.
- Sociale problemen: Hoogbegaafden kunnen moeite hebben met het maken van vrienden en het aangaan van sociale relaties, omdat ze zich vaak anders voelen dan hun leeftijdsgenoten.
- Emotionele problemen: Hoogbegaafden kunnen complexe emoties ervaren, waardoor ze zich emotioneel overweldigd kunnen voelen. Ook kunnen ze een hoog perfectionisme hebben wat kan leiden tot een grote druk en angst om te falen.
- Problemen met concentratie: Hoogbegaafden kunnen moeite hebben met het concentreren op één taak, omdat hun geest snel afdwaalt naar andere onderwerpen.
- Problemen met motivatie: Hoogbegaafden kunnen moeite hebben met het vinden van activiteiten die hen uitdagen en motiveren, waardoor ze zich apathisch kunnen voelen.
-
Hoe hoog moet je IQ zijn voor Mensa?
Om lid te worden van Mensa – grofweg: een clubje voor genieën onder ons – moet je een score halen van 98% of hoger op bepaalde gestandaardiseerde intelligentietests, zoals de Stanford-Binet Intelligence Scale of de Cattell Culture Fair III A. Dit komt neer op een IQ van ongeveer 131 of hoger. Mensa accepteert ook bepaalde kwalificaties, zoals het behalen van bepaalde aptitude tests, als bewijs van een hoge intelligentie.
-
Is mijn kind hoogbegaafd?
Er zijn verschillende manieren om te bepalen of een kind hoogbegaafd is. De meest voorkomende manier is door middel van een gestandaardiseerde intelligentietest, zoals de Stanford-Binet Intelligence Scale of de Wechsler Intelligence Scale for Children. Deze tests geven een score die correspondeert met een IQ, en een score boven de 130 wordt vaak beschouwd als aanduiding voor hoogbegaafdheid.
Daarnaast kan een professionele evaluatie door een gekwalificeerde onderwijs- of klinisch psycholoog ook helpen om te bepalen of een kind hoogbegaafd is. Dit kan zowel door middel van intelligentietesten, maar ook door observatie, interviews met ouders en kind, en analyse van schoolprestaties.
Een kind kan ook als hoogbegaafd beschouwd worden als hij of zij uitzonderlijke prestaties levert in een bepaald gebied, zoals muziek, kunst of sport. Het is belangrijk om te weten dat intelligentie niet de enige manier is om een kind te beoordelen en dat hoogbegaafde kinderen vaak ook unieke talenten en sterktes in andere gebieden kunnen hebben.
Dagelijks handige inzichten? Volg ons op social media!
Volg ons onder andere op Instagram of Pinterest. Daar krijg je niet alleen handvatten op het gebied van assertiviteit, je ontvangt ook de slimme tips waarmee je jouw communicatie skills een boost geeft. De laatste artikelen netjes en overzichtelijk in je mailbox ontvangen? Schrijf je dan in voor de wekelijkse nieuwsbrief.
Leer je liever lezend, lees dan ons boek Elke Dag om 15.00 Uur Klaar. Maak kennis met de beste inzichten uit onze trainingen en leer slimmer werken in plaats van harder.
Wie zijn wij? | Cursus Assertiviteit
Tijdwinst.com is een trainingsbureau dat zich specialiseert in slimmer (samen)werken. We bieden door het hele land diverse (online) trainingen aan, variërend van timemanagement, assertiviteit, gesprekstechnieken tot aan snellezen. Nieuwsgierig? Neem dan zeker eens een kijkje op onze website of blogs, en schrijf je in voor één van onze (digitale) trainingen.
- 1-daagse training Time Management | Blog
- 1-daagse training Assertiviteit | Blog
- 1-daagse training Gesprekstechnieken | Blog
- 1-daagse training Feedback Geven | Blog
- 1-daagse training Snellezen, Mindmapping en Geheugentechnieken | Blog
- 1-daagse training Effectief Thuiswerken voor Teams | Blog
