Hoe word je succesvol? Het geheim van passie, volharding en grit – 17 tips

Succes. Iedereen wil het, maar wat ís het eigenlijk? Een dikke bankrekening? Een promotie? Een auto waar je buurman jaloers van wordt? Of gaat het om iets heel anders, iets wat je niet kunt vangen in status of applaus? De harde waarheid: succes is niet voorbehouden aan de slimste koppen of de grootste talenten. Hoe vaak zie je niet dat de ‘genieën’ uit de klas vastlopen, terwijl de stille doorbijters ineens ver boven zichzelf uitstijgen? Succes blijkt minder te maken te hebben met IQ of een vlekkeloos cv, en alles met één taaie eigenschap die vaak over het hoofd wordt gezien: grit. Wat is het, en hoe ontwikkel je het? 17 tips voor succes.

Wat is succes (wél en niet)?

Iedereen wil succesvol zijn, maar we hebben er een bizarre, soms giftige kijk op ontwikkeld. Films, social media, verhalen van influencers… ze geven allemaal hetzelfde idee: succes is glimmend, groot, zichtbaar. Het is de dikke bankrekening, de indrukwekkende loft, de laatste gadget of het applaus van de buitenwereld. Maar laten we eerlijk zijn: wie van ons voelt zich écht succesvol als er niemand kijkt? Of als de status en lof uitblijven?

3 misvattingen over succesvol zijn:

• De eerste misvatting is dat succes begint bij talent. “Je hebt het of je hebt het niet,” zeggen velen. En ja, sommige mensen lijken inderdaad met een gouden startpunt geboren te zijn, maar talent alleen is een loze belofte. Veel hoogbegaafde mensen stranden bijvoorbeeld omdat ze nooit hebben geleerd door te zetten als het lastig werd. Terwijl de mensen die wél doorgaan, ook als het tegenzit, vaak verder komen. Dus, talent opent deuren, maar doorzettingsvermogen bepaalt wie erdoorheen loopt.
• De tweede misvatting is dat succes lineair is. We denken dat je een bepaald pad volgt, alles op een rijtje zet, en voilà: succes. In werkelijkheid is het een kronkelend, hobbelig parcours vol tegenslagen, mislukkingen en momenten waarop je je afvraagt waarom je nog doorgaat. Succes is zelden een rechte lijn; het is een combinatie van vallen, opstaan en blijven bewegen, stap voor stap, vaak zonder dat iemand het ziet.
• En dan is er nog de mythe dat succes vooral gaat over korte termijn prestaties: die promotie, dat verkooprecord, dat kunstwerk dat iedereen bewondert. Maar de mensen die écht succesvol worden, doen iets anders: ze investeren in zichzelf op de lange termijn. Ze werken niet alleen hard, ze werken slim, doelgericht, en vooral: ze blijven doorgaan wanneer de rest opgeeft.

Wat is succes dan wél?

Succes gaat niet over slim zijn, niet over aanleg, en al helemaal niet over wie het meest opvalt. Het gaat over een eigenschap die we te weinig vieren en herkennen, maar die keer op keer het verschil maakt tussen middelmatig en uitzonderlijk goed. Een eigenschap die je kunt ontwikkelen, trainen en toepassen, en die precies datgene verklaart wat talent alleen niet kan.

En dat is waar Angela Duckworth in beeld komt. Haar onderzoek laat zien dat wat mensen écht succesvol maakt niet hun IQ is, niet hun CV, en niet hun natuurlijke aanleg. Het is iets veel subtielers, dat ze grit noemt. De eigenschap die ervoor zorgt dat de stille doorbijters uitgroeien tot de toppers, dat mensen leren volhouden, oefenen en groeien, zelfs als alles tegenzit:

Wat maakt mensen succesvol? Deze 2 ingrediënten

Angela Duckworth is niet zomaar een psycholoog. Ze is een vrouw die jarenlang dacht dat succes vooral iets was voor mensen met een hoog IQ, een indrukwekkend CV en een vlekkeloos geheugen. Tot ze zelf voor de klas stond. Daar ontdekte ze iets opmerkelijks: de slimste kinderen waren lang niet altijd de beste leerlingen. Sterker nog: vaak waren het juist de taaiere types – de kinderen die bleven oefenen, doorgingen na tegenslag en niet opgaven – die de hoogste cijfers haalden. En dat zette haar aan het denken.

Die verwondering werd het startpunt van een indrukwekkende carrière als onderzoeker. Duckworth liet het lesgeven achter zich en dook de psychologie in, vastbesloten om één vraag te beantwoorden: wat maakt mensen succesvol? Niet een beetje succesvol, maar uitzonderlijk goed in wat ze doen?

Haar antwoord? Grit.

En met grit bedoelt Duckworth een combinatie van twee dingen: passie én volharding. Niet alleen heel hard willen, maar ook jarenlang bereid zijn om elke dag dat extra stapje te zetten. Niet stoppen bij de eerste tegenslag. Of de tweede. Of de vijfde. Zoals ze zelf zegt:

“To be great is to keep putting one foot in front of the other. To be gritty is to hold fast to an interesting and purposeful goal. To be gritty is to invest day after week after year in challenging practice. To be gritty is to fall down to be gritty is to fall down seven times and rise eight.” 

Wat is ‘grit’ en hoe bepaalt het succes?

Angela Duckworth vat het in één formule samen:

Grit = passie × doorzettingsvermogen over tijd → succes

Klinkt simpel, maar vergis je niet: grit is iets anders dan ‘even je schouders eronder zetten’ of een tijdelijke motivatie-boost na een inspirerende quote op Instagram. Het gaat niet om de korte sprint, maar om de marathon. Het is het vermogen om jarenlang toegewijd te blijven aan een doel dat voor jou betekenisvol is, óók als het lastig wordt, óók als de resultaten uitblijven, ook als je écht geen zin hebt.

Wat is dan het verschil met wilskracht, motivatie en discipline? Is dat niet hetzelfde dan?

• Nou, wilskracht is vooral een kortetermijnspier. Handig om vanavond de chips te laten liggen of je sporttas tóch in te pakken, maar wilskracht raakt uitgeput. Grit kijkt verder: die gaat niet over één avond, maar over jaren.
• Motivatie is grillig. Vandaag heb je het, morgen is het weg. Grit is de motor die blijft draaien, ook als je motivatie tijdelijk in een winterslaap ligt.
• Discipline is trouw je werk doen, soms zelfs los van passie. Je kunt gedisciplineerd een baan uitvoeren die je eigenlijk niet boeit of interessant vindt. Maar grit vraagt méér: discipline én passie voor een doel dat je zelf belangrijk vindt.

Denk maar eens aan sporters, zoals marathonlopers of Olympische atleten, die jarenlang trainen voor een paar minuten op het wereldtoneel. Niet talent, maar eindeloos herhalen en herstellen van tegenslag maakt hen groot. Of aan ondernemers die meerdere keren failliet gaan en tóch doorgaan, omdat hun idee of visie te belangrijk is om los te laten. Artiesten, schrijvers, kunstenaars die honderden afwijzingen incasseren voordat hun werk doorbreekt, maar die blijven creëren omdat het hun drijfveer is.

Kortom: 

Grit is die taaie combinatie van blijven willen én blijven gaan, lang nadat anderen zijn afgehaakt. Het is wat het verschil maakt tussen goed zijn en buitengewoon goed worden. En het mooie: grit is niet aangeboren. Het is te ontwikkelen. Met de juiste focus, lange adem en -jawél- eindeloos oefenen kan iedereen grit krijgen, en dus succesvol worden.

In dit artikel haal ik de belangrijkste ideeën uit Grit voor je naar voren. En belangrijker nog: ik laat je zien hoe je ze zelf kunt toepassen, zodat je verder komt in je carrière én in je persoonlijke leven.

Inzicht 1. Grit is betere indicator voor succes dan talent

Angela Duckworth ontdekte in haar jarenlange onderzoek een terugkerend patroon: succesvolle mensen hebben niet alleen talent, maar vooral een ontembare vastberadenheid. Of zoals ze het zelf zegt:

“In sum, no matter the domain, the highly successful have a ferocious determination that is played out in two ways: first, they are unusually resilient and hardworking. Second: they know in a very deep way what it is they want. They not only had determination, they had direction.”

Met andere woorden: de meest succesvolle mensen combineren doorzettingsvermogen met een kristalhelder doel. Ze weten waar ze naartoe willen én ze zijn bereid om keer op keer te vallen en weer op te staan. Dát bepaalt hoe ver je het in het leven schopt, niet hoe goed ontwikkelt je skills zijn of hoe getalenteerd je bent; een belangrijk inzicht uit het boek:

Grit ≠ talent

Een cruciale nuance: grit is niet hetzelfde als talent. Sterker nog: Duckworth’s onderzoek toont aan dat talent vaak overschat wordt. Werkgevers, scholen en zelfs ouders laten zich graag verblinden door ‘aangeboren aanleg’, terwijl volharding op de lange termijn veel meer voorspelt over succes.

In haar studies gebruikte Duckworth de Grit Scale: een meetinstrument waarmee ze kon vaststellen in hoeverre iemand zijn of haar doelen met passie en doorzettingsvermogen nastreeft. (Hieronder in het artikel kun je de grit scale zelf doen!). Daarmee onderzocht ze allerlei groepen mensen: Ivy League-studenten, cadetten op West Point, jonge verkopers, musici, ondernemers… Steeds weer bleek hetzelfde: 

Een hoge score op grit voorspelde beter wie zou doorzetten en excelleren, dan talent of intelligentie alleen.

Voorbeelden:

• Bij Ivy League-studenten correleerde hun grit-score sterker met afstuderen dan hun SAT-scores.
• Bij West Point-cadetten bleek grit de doorslaggevende factor of ze het keiharde programma “The Beast” (een zeven weken durende mentale en fysieke uitputtingsslag) zouden overleven.
• Bij kandidaten van de National Spelling Bee was grit een betere voorspeller van winst dan IQ.

Hoe kan dat?

Moeite doen verslaat aanleg hebben

Duckworth’s eigen carrière illustreert dit: van high level consultant bij McKinsey naar lerares in achterstandsscholen. Daar zag ze het verschil tussen ability en achievement. Talent alleen bracht leerlingen nergens. Het waren de kinderen die hun best bleven doen, ook zonder aangeboren voorsprong, die het ver schopten. Ze schrijft: “I grew less and less convinced that talent was destiny, and more and more intrigued by the returns generated by effort.”

Want wat blijkt:

Wie vertrouwt op aangeboren talent, blijkt vaak minder geneigd om écht hard te werken, te leren of zichzelf te verbeteren. Want ze ‘zijn’ er al, ze ‘kunnen’ het al. Terwijl degenen die moeten knokken om hetzelfde niveau te bereiken, uiteindelijk vaak verder komen. Zodra inspanning een gewoonte wordt, kan het talent ruimschoots overstijgen.

Onderzoekers en professionals in allerlei vakgebieden bevestigen dit. Muziekleraren, sportcoaches en ondernemers zijn het erover eens: discipline en oefening wegen zwaarder dan ‘natuurlijke aanleg’. Toch blijft onze samenleving vaak talent vereren, in sport, business en kunst. En dat kan gevaarlijk zijn:

Wat er gebeurt wanneer bedrijven diploma’s boven grit verkiezen

Neem het voorbeeld van Enron. Dit bedrijf implodeerde volledig, en niet voor niets. Enron stond erom bekend dat ze alleen mensen aannamen die op papier de absolute top waren: perfecte opleidingen, perfecte cijfers, perfecte cv’s. Top talent, zogezegd.

Maar er zat een addertje onder het gras: de focus lag uitsluitend op talent, niet op grit. In plaats van mensen die wilden groeien en zichzelf continu wilden verbeteren, haalde Enron vooral werknemers binnen die geloofden dat ze al ‘af’ waren. Het resultaat? Een narcistische werkcultuur die alleen maar korte termijn-succesjes aanmoedigde. Leren, groeien en investeren in de lange termijn? Dat stond alleen maar in de weg.

Medewerkers waren ervan overtuigd dat hun talent voldoende was. Geen behoefte om te oefenen, geen zin om zichzelf verder uit te dagen. Sterker nog: ze werden kortzichtig. Ze zagen geen nut in leren, in experimenteren, of in risico’s nemen. Precies dát is de reden waarom grit zo cruciaal is. Zonder grit wordt een bedrijf van binnenuit uitgehold: de werkcultuur raakt besmet, van topmanagement tot de onderste lagen.

De kern? Wanneer je als bedrijf alleen maar focust op talent en papieren, zend je de boodschap uit dat inspanning en groei niet tellen. En daarmee zet je jezelf klem.

Duckworth laat in haar boek het tegenovergestelde zien: talloze voorbeelden van mensen die níet als ‘talentvol genoeg’ werden gezien. Tot ze het lef hadden die overtuiging uit te dagen. Ze zetten door, oefenden, leerden, en werden uiteindelijk uitzonderlijk goed in hun vak. Juist dankzij hun grit leverden ze waardevolle bijdragen aan hun omgeving.

Natuurlijk spelen andere factoren ook een rol: een stimulerende mentor, eerdere ervaring, een zekere basisvaardigheid. Maar keer op keer blijkt: de belangrijkste voorspeller van succes is grit. Of je nu een muzikant bent die honderden uren oefent, een ondernemer die meerdere keren failliet gaat, of een student die zich door zware examens worstelt: het zijn niet de genen of de diploma’s die bepalen of je slaagt. Het is je vermogen om vol te houden.

Dus: denk je dat je niet ‘talentvol genoeg’ bent? Goed nieuws. Succes gaat niet naar de slimste, snelste of meest begaafde. Het gaat naar degene die blijft gaan. Die keer op keer opstaat. Dat ís grit.

Inzicht 2. aanleg + moeite = vaardigheid → vaardigheid + moeite = succes

Angela Duckworth zegt het zo:

“Without effort, talent is nothing more than your unmet potential. Without effort, your skill is nothing more than what you could have done, but didn’t. With effort, talent becomes skill, and at the same time, effort makes skill productive.”

Wat bedoelt ze daarmee?

1. Talent zonder moeite = gemist potentieel 

Een aangeboren aanleg is leuk, maar zonder inzet blijft het een slap aftreksel van wat het had kunnen zijn. Stel je iemand voor die van nature goed kan zwemmen. Dankzij talent alleen komt hij misschien tot een 7 op een schaal van 10. Beter dan de meeste mensen, ja. Maar is het zijn volle potentieel? Absoluut niet.

2. Talent + moeite = vaardigheid

Diezelfde getalenteerde zwemmer die echter consequent traint, techniek bijslijpt en elke dag beter wil worden, kan die 7 oprekken naar een 9 of 10. Door moeite te doen. Dáár ontstaat meesterschap. Talent wordt pas waardevol als je er moeite in stopt.

3. Vaardigheid + moeite = succes

Maar daar stopt het niet. Wanneer je de vaardigheid die je ontwikkeld hebt, vervolgens blijft aanscherpen, word je productief, wat je weer in staat stelt om beter te worden in wat je doet. Dat zorgt op den duur voor succes. 

Moeite is dus nodig in beide fasen: om talent om te zetten in vaardigheid én om die vaardigheid productief te maken. Want zelfs met talent blijf je middelmatig als je niet investeert. En zonder talent, maar mét jarenlange inzet, kun je alsnog uitzonderlijk goed worden. 

Kortom: 

Talent mag dan het startpunt zijn, maar moeite doen is de vermenigvuldiger. “Talent betekent niets zonder inspanning. Doorzettingsvermogen maakt talent productief, en productief werk over tijd leidt tot uitmuntendheid.”

Dus of je nu schrijver, timmerman, schilder of ondernemer bent: het zijn niet de aangeboren wonderkinderen die doorslaggevend succes boeken. Het zijn de mensen die elke dag verschijnen, oefenen, falen, en het morgen opnieuw proberen.

Inzicht 3. Passie helpt je doelen bepalen

“Grit has two components: passion and preference”

Angela Duckworth definieert grit dus in twee componenten: passie en volharding. Wil je je eigen grit vergroten, dan zijn er een paar dingen die je moet onthouden.

Grit is meetbaar én ontwikkelbaar

Je grit kun je meten met de gritschaal, en het mooie: het is iets dat groeit. Niet statisch. Het is geen cijfer dat je krijgt en vasthoudt voor de rest van je leven. Hoe ouder je wordt, hoe meer jij je ontwikkelt, hoe vaker je faalt en hoe vaker je reflecteert, hoe ‘grittier’ je bent, hoe meer je kunt zien waar je staat én waar je kunt verbeteren.

Hoe gritty ben jij?

Doe zelf de Grit-S vragenlijst

Je beantwoordt elke stelling op een schaal van 1 (helemaal niet waar voor mij) tot 5 (helemaal waar voor mij).

1. Nieuwe ideeën en projecten leiden me vaak af van eerdere. (omgekeerd scoren)
2. Moeilijkheden of tegenslagen weerhouden mij er niet van iets af te maken.
3. Ik vind het lastig om een paar jaar lang gefocust te blijven op hetzelfde. (omgekeerd scoren)
4. Ik eindig wat ik begin.
5. Mijn interesses veranderen elk jaar. (omgekeerd scoren)
6. Ik ben een harde werker.
7. Ik blijf niet lang enthousiast over hetzelfde doel of idee. (omgekeerd scoren)
8. Ik zet door, wat er ook gebeurt.

Scoren

• Draai de score om bij de items die met (omgekeerd scoren) staan. Dus als je daar een 1 invult, wordt het een 5; een 2 wordt een 4, enz.
• Bereken daarna het gemiddelde van alle 8 scores.

 De uitkomst ligt dus altijd tussen 1 en 5:

• 1-2 = weinig grit
• 3 = gemiddeld grit
• 4-5 = hoog grit

Passie is jouw kompas

Iemand met grit is gepassioneerd over wat hij of zij doet. Die passie bepaalt of je volhoudt en welke skills je blijft ontwikkelen. Consistentie over tijd is een duidelijk signaal van grit: het kan beginnen als een kleine interesse in je jeugd, en groeien door blootstelling, ervaring en keuzes.

Stel je iemand voor die als kind altijd al gefascineerd is door koken. Eerst is het gewoon plezier: helpen in de keuken, nieuwe recepten uitproberen. Maar die interesse groeit, wordt een dagelijkse oefening, en uiteindelijk een doelgerichte ambitie: chef-kok worden. Door die vroege passie kan deze persoon volhardend werken aan technieken, smaken en presentaties, zelfs wanneer het zwaar wordt of mislukt. 

Het wordt iets waar iemand zijn of haar leven omheen plant. Iets waar ze de hele dag door aan denken. Dat verschilt van vluchtige interesses, van het ene naar het andere hoppen.

Die passie werkt vervolgens als een kompas: het laat je ontdekken wat echt belangrijk is en welke richting je leven op wil. Mensen met grit zien hun leven als een kans om continu te verbeteren, een filosofie die bepaalt wat ze wel en niet oppakken, waar ze nee tegen zeggen, en hoe ze hun tijd en energie besteden.

Die passie helpt hen vervolgens zeer duidelijke doelen stellen:

Gebruik je passie bij het stellen van doelen

Praktisch werkt dit zo: zie je doelen als een hiërarchie.

• Top-level doel: het ultieme doel. Geen tussenstap, geen means to an end, dit is het end. Het is wat je in je achterhoofd hebt en omheen leeft. De ambitie om chef-kok te worden, bijvoorbeeld.
• Midden- en low-level doelen: specifieke, kortetermijnstappen die verband houden met je top-level doel. Het zijn de concrete stappen die hem richting dat hoofddoel brengen. Bijvoorbeeld:
  • Een basisopleiding koken afronden
  • Stage lopen bij een erkend restaurant
  • Nieuwe technieken oefenen, zoals sauzen maken of patisserie
  • Deelname aan kookwedstrijden voor ervaring en feedback
  • Een netwerk opbouwen binnen de culinaire wereld

Deze kleinere doelen zijn wél means to an end: ze dienen het top-level doel, maar ze kunnen flexibel zijn. Misschien blijkt een bepaalde kookwedstrijd geen waarde toe te voegen, of een cursus minder relevant. Dat is prima. Schrap dat doel dan lekker. Dat is geen falen, het is bewuste keuze voor waar je je energie en tijd in stopt.

Het belangrijkste: het top-level doel blijft onveranderd. De aspirant-chef blijft dag na dag stappen zetten, oefenen, fouten maken, corrigeren en verbeteren, altijd met dat ene eindpunt in gedachten. Zoals Stephen Covey zegt: “Keep the end in mind.”

Door deze hiërarchische aanpak kan passie écht werken als kompas. De chef-kok laat zich niet afleiden door vluchtige interesses of randzaken; hij kiest elke dag bewust welke acties hem dichter bij zijn droom brengen. Het is deze combinatie van passie + doelgerichte actie over tijd die grit zichtbaar maakt, en uiteindelijk meesterlijk succes oplevert.

Inzicht 4. Iedereen kan grit ontwikkelen

Waar ontstaat grit? Word je ermee geboren of kun je het ontwikkelen?

Een klein deel van grit is genetisch bepaald. Maar eerlijk? Dat stukje is zo klein dat je het praktisch kunt negeren. Het echte verschil wordt gemaakt door je omgeving, je ervaringen en de keuzes die je maakt, zegt Duckworth. Waar je opgroeit, de uitdagingen die je tegenkomt, de fouten die je maakt en – belangrijk – de lessen die je eruit trekt: dat bepaalt hoeveel grit je ontwikkelt. Zelfs de mensen om je heen, je mentors, vrienden en collega’s, hebben een enorme impact.

En, zoals eerder gezegd, grit is geen statisch ding. Hoe meer je groeit en uitdagingen overwint, hoe meer je grit versterkt wordt. Cultuur speelt ook een rol: een omgeving die doorzettingsvermogen beloont en oefening waardeert, moedigt grit aan.

… maar de belangrijkste factoren voor grit zijn de volgende vier. Angela ontdekte dat alle ‘gritty’ mensen de volgende vier persoonlijkheidskenmerkens vertonen:

1. Passievolle interesse. Ze zijn écht gefascineerd door wat ze doen. Het gaat niet om oppervlakkige nieuwsgierigheid, maar om een diepgewortelde passie voor iets.
2. Practice. Die passie vertaalt zich in diep oefenen (“deliberate practice“). Dag na dag beter worden, vandaag beter dan gisteren. Discipline en herhaling zijn hier sleutelwoorden.
3. Purpose. Een oprecht geloof in de betekenis van hun werk. Ze zien hun acties als onderdeel van iets groters dan henzelf.
4. Hope. het vermogen om hoopvol en optimistisch te blijven, ongeacht tegenslagen. Ze geloven dat doorzetten loont, ook als het zwaar wordt.

Het mooiste van dit alles: grit is niet alleen aangeboren. Je kunt bovenstaande kenmerken ontwikkelen van binnenuit. 

Succesvol worden? Begin bij je passievolle interesse, zet die om in gerichte oefening, verbind het met een doel dat betekenisvol is en blijf hoopvol, ook als het lastig wordt. Op deze manier groeit grit vanzelf en wordt het de motor achter doorzettingsvermogen, meesterschap en duurzaam succes.

De volgende tips gaan je ermee helpen:

Succesvol worden? 17 tips stimuleren passie en doorzettingsvermogen

Tips om passie te ontwikkelen

Passie voor wat je doet komt niet uit de lucht vallen. Het is een proces van ontdekken, ontwikkelen en verdiepen. Veel gritty mensen hebben jaren nodig gehad om hun top-level doel te vinden. Het begint met experimenteren, spelen en buiten je comfortzone stappen. Verwacht niet dat je morgen ineens wakker wordt met je levensdoel. 

Angela:

“Passion for your work is a little bit of discovery, followed by a lot of development, and then a lifetime of deepening.”

Dus:

1. Ontdek en experimenteer

Probeer van alles. Speel. Beleven. Maak fouten. Leer wat je leuk vindt, wat je fascineert en – net zo belangrijk – wat je écht haat. Door dit proces van uitproberen ontdek je waar jouw interesses liggen. Pas als je nieuwsgierig wordt naar iets specifieks, ontstaat echte passie.

2. Zoek begeleiding en inspiratie

Mensen die je kunnen helpen, een mentor of iemand die hetzelfde pad bewandelt, zijn goud waard. Zij versnellen het proces, geven feedback en helpen je om te zien wat écht bij je past.

3. Begin vroeg en stimuleer nieuwsgierigheid

Moedig kinderen (en jezelf) aan om te spelen en ontdekken zonder druk of verwachtingen. Iedereen begint als beginner. Laat ze keuzes maken, fouten maken en nieuwsgierig zijn. Zo ontwikkelen ze een interesse die later kan uitgroeien tot passie. Dit betaalt zich terug: kids die hun interesse vroeg ontdekken, wisselen later minder snel van baan en investeren langduriger in hun opleiding, carriere en vakgebied.

4. Van interesse naar expertise

In het begin voelt een passie vaak nieuw en spannend. Naarmate je er beter in wordt, voelt het misschien minder “cool”, maar juist dat is de fase van verdieping. Experts verdiepen zich in nuances, technieken en uitdagingen die beginners nog niet zien. Accepteer dus dat passie uiteindelijk minder opwindend voelt dan eerst.

5. Experimenteer en blijf vragen stellen

Heb je wel al een interesse, maar nog geen passie? Onderzoek het grondig. Experimenteer, maak fouten, haal weg wat je niet leuk vindt, ontwikkel je vaardigheden, stel vragen, zoek antwoorden en omring je met mensen die dezelfde passie delen. Zo groeit je interesse langzaam uit tot echte, duurzame passie.

Kortom: passie ontstaat niet vanzelf. Je vindt het door te ontdekken, te ontwikkelen, te verdiepen en vol te houden.

Dan:

Tips om doelgericht te oefenen (deliberate practise)

Angela Duckworth benadrukt keer op keer: niet de hoeveelheid oefening telt, maar de kwaliteit ervan. Uit haar onderzoek bleek dat deliberate practice (doelbewust oefenen) veel beter voorspelde wie verder kwam in een competitie dan welke andere vorm van voorbereiding ook.

6. Oefen met een leerdoel

Experts oefenen niet “gewoon wat”. Ze stellen zichzelf telkens een specifiek leerdoel dat direct verbonden is met hun passie en ultieme top-level doel. Dit leerdoel is uitdagend – net buiten hun comfortzone – en dus niet iets wat je “even” haalt.

7. Vraag om feedback (en gebruik het)

Tijdens deliberate practice zoek je actief feedback. Niet om je ego te strelen, maar om te zien waar je tekortschiet. Vervolgens gebruik je die feedback om te verbeteren, net zo lang tot je het doel haalt. Daarna formuleer je een nieuw, nóg uitdagender doel.

8. Breek je einddoel op in stukjes

Grote ambities worden haalbaar door ze op te delen in kleine leerdoelen. Je traint telkens één component: techniek, timing, presentatie, uithoudingsvermogen, afhankelijk van je vak. Elke keer dat je een onderdeel beter beheerst, schuif je een stap dichter naar meesterschap.

9. Zoek naar flow

Deliberate practice is zwaar. Soms fysiek, soms mentaal. Maar de beloning is groot: flow, die staat van optimale beleving waarin je volledig opgaat in wat je doet. Het moment waarop een taak die ooit onmogelijk leek ineens moeiteloos voelt. Tijd verdwijnt, je voelt alleen focus en energie. En juist die flow zorgt ervoor dat je nóg vaker bewust wilt oefenen.

10. Maak deliberate practice een gewoonte

Wil je verschil maken tussen “gewoon goed” en “uitzonderlijk goed”? Dan moet deliberate practice routine worden. Dat betekent:

• Pak je einddoel
• Splits het op in kleinere leerdoelen
• Oefen doelbewust
• Zoek en gebruik feedback
• Herhaal

Elke fout en elke mislukking zie je niet als falen, maar als onderdeel van het leerproces. Juist dat maakt oefenen productief.

Kortom: deliberate practice is de motor achter meesterschap en succes. Het is wat gritty mensen onderscheidt van de rest: niet eindeloos herhalen, maar doelgericht, uitdagend en mét feedback beter worden, dag na dag, jaar na jaar.

Vervolgens:

Tips om purpose te ontwikkelen

Angela Duckworth definieert purpose als:

“The intention to contribute to the wellbeing of others.”

Met andere woorden: purpose gaat verder dan je eigen succes. Gritty mensen beginnen vaak met een passie die ego-gedreven is, maar degenen die het verst komen, vinden een manier om anderen te helpen met hun werk. Ze koppelen hun passie en harde werk aan een groter doel. Dat geeft motivatie om te excelleren, om deliberate practice vol te houden, en om een betekenisvol leven te leiden.

En ja, wie purpose ervaart in zijn werk scoort ook hoger op de grit-schaal. Twee mensen kunnen hetzelfde werk doen: de ene ziet het als een baan, de ander ziet het als hun roeping. Het verschil zit in perspectief. Wie betekenis vindt in wat hij doet, is gelukkiger en meer toegewijd.

Op het eerste gezicht lijken dat tegenstrijdig:

• Grit gaat immers over het focussen op je top-level doel, vaak iets dat jou persoonlijk drijft.
• Purpose gaat over de impact van jouw acties op anderen.

De mensen die het meest succesvol zijn, combineren echter beide: ze volgen hun persoonlijke passie, én vinden een manier om anderen te helpen. Selfish motivation alleen levert minder duurzaam succes op.

Dat doe je zo:

11. Zoek betekenis in wat je al doet

Je hoeft niet meteen je baan op te zeggen of een wereldverbeterend project te starten. Purpose begint klein. Stel jezelf vragen zoals:

• Hoe helpt mijn werk anderen, direct of indirect?
• Wie profiteert er van mijn inzet, kennis of producten?
• Welke waarde voeg ik dagelijks toe?

12. Ontdek je vonk (spark)

Purpose begint vaak met een persoonlijke interesse die resoneert. Een thema dat jou raakt. Dat kan iets zijn uit je jeugd, een probleem waar je zelf tegenaan liep, of iets waarvan je voelt: hier wil ik verschil in maken. Maak eens een lijstje wat dat voor jou is. 

13. Observeer rolmodellen

Zoek iemand die al purpose-gedreven leeft en werkt. Hoe verbinden zij hun passie aan een groter doel? Welke keuzes maken ze? En vooral: hoe kun jij die strategie kopiëren of aanpassen aan jouw context?

14. Internaliseer

Durf het besef toe te laten: “Ik kan echt iets betekenen voor anderen.” Dat klinkt simpel, maar dit inzicht verandert hoe je naar je werk kijkt. Het tilt je uit de ‘ik doe dit alleen voor mijn carrière’-modus.

Kortom: spark + rolmodel + toewijding om verschil te maken = purpose

Door dit proces ontstaan vaak kleine pareltjes: ideeën die je werk betekenisvoller maken en je motivatie versterken. Zoek een mentor of rolmodel die dit pad al bewandelt. Observeer, leer, pas toe, en bouw zo langzaam aan jouw eigen sense of purpose.

Dan nog een stukje hoop:

Tips om hope te ontwikkelen

Angela Duckworth legt het zo uit:

“Grit depends on a different kind of hope. It rests on the expectation that our own efforts can improve our future. I have a feeling that tomorrow will be better is totaal anders dan I resolve to make tomorrow better. De hoop die gritty mensen hebben, heeft niets te maken met geluk en alles met het vermogen om opnieuw op te staan.”

Hope bij grit is actief, niet passief. Het is geloven dat jouw acties een verschil maken, zelfs als het zwaar wordt. Onderzoek naar hoop en lijden laat zien: wie denkt dat niets wat hij doet verschil maakt, glijdt snel af naar learned helplessness. Dat machteloze gevoel vreet je grit op. Optimisten daarentegen hebben een andere bril op:

• Problemen zijn tijdelijk, niet permanent.
• Ze zijn specifiek, niet allesomvattend.
• En ze zijn beïnvloedbaar, mits je bereid bent verantwoordelijkheid te nemen.

Die bril maakt het verschil tussen opgeven en doorgaan. Voor een pessimist is failure bewijs dat hij “het gewoon niet kan”. Voor een optimist is het een kans: “Oké, dit werkte niet, wat leer ik hiervan? Hoe kan ik sterker terugkomen?”

Dat is de kern van hope bij grit: actief blijven geloven dat jouw inspanningen morgen beter maken.

Hoe ontwikkel je dat?

15. Train je growth mindset

Geloof dat vaardigheden en intelligentie te ontwikkelen zijn. Fouten zijn geen bewijs van onvermogen, maar brandstof om beter te worden.

• Zet elke mislukking dus eens om in een leerpunt: schrijf op “Wat heb ik hierdoor ontdekt dat ik eerder niet wist?”
• Zie je prestaties als momentopnames, niet eindstations.

16. Gebruik optimistische zelfpraat

De woorden die je tegen jezelf zegt, sturen je gedrag. Vervang verlammende gedachten (“Ik kan dit niet”, “Dit mislukt altijd bij mij”) door constructieve:

• “Wat kan ik hiervan leren?”
• “Hoe kan ik dit de volgende keer slimmer aanpakken?”
• “Dit is tijdelijk. ik heb invloed.”

Klinkt klef? Misschien. Maar onderzoek bewijst: consistent oefenen met positiever zelfpraat verandert je mindset structureel.

17. Ontwikkel doorzettingsvermogen bij tegenslag

Hope betekent niet dat je obstakels weg wenst, het betekent dat je erdoorheen gaat. Stel jezelf vragen als:

• “Hoe kan ik dit obstakel tóch overwinnen?”
• “Wat is de kleinste stap vooruit die ik nu kan zetten?”
• “Wie of wat kan me hierbij helpen?”

Door telkens door te zetten, bewijs je jezelf dat je wél invloed hebt. Dat versterkt je hoop, die je vervolgens weer veerkrachtiger maakt.

• Reflecteer ook eens dagelijks: schrijf elke dag één situatie op waarin jouw inzet iets beter maakte. Hoe klein ook.
• Omring jezelf met hoopvolle mensen: hun perspectief is besmettelijk.
• Schakel hulp in als het niet lukt: een cognitief gedragstherapeut of coach kan je leren hoe je je eigen gedachten constructiever stuurt.

Kortom: hope bij grit is actiegericht geloof in je eigen vermogen om te verbeteren, zelfs in moeilijke omstandigheden. Het is een mindset die doorzettingsvermogen voedt en je veerkracht versterkt, en dat maakt jou sterker.

Conclusie: succes kun je ontwikkelen van binnenuit én van buitenaf

Succes is geen magische gave, geen loterij voor de getalenteerden. Het is iets dat je kunt ontwikkelen, trainen en vergroten, stap voor stap. Door gritty te worden.

• Van binnenuit: je kunt je interesses cultiveren, een gewoonte ontwikkelen van dagelijkse oefening die net buiten je comfortzone ligt, je werk verbinden aan een doel dat groter is dan jezelf, en hoop leren houden wanneer alles tegenzit.
• Van buitenaf: ouders, leraren, coaches, mentors, vrienden, zelfs je baas! Je persoonlijke grit groeit in belangrijke mate ook door de mensen om je heen. Het goede nieuws: grit ontwikkelen heeft geen negatieve bijwerkingen, en het lijkt onmogelijk om er “te veel” van te hebben.

Toch is het belangrijk om te beseffen dat grit niet op zichzelf staat. Eigenschappen zoals zelfbeheersing, dankbaarheid en sociale intelligentie versterken elkaar. Grit groeit het beste in combinatie met deze kwaliteiten.

De kernboodschap van Duckworth is dan ook:

Grit is dé manier om succes en levensvoldoening te vinden, en het is beschikbaar voor iedereen. Onafhankelijk van IQ, talent of huidige omstandigheden. Je kunt het altijd ontwikkelen. Het kan altijd geleerd worden. Iedereen kan succesvol worden.

Actiepunten om succesvol te worden

1. Kies er bewust voor: besluit vandaag dat je gritty wilt worden.
2. Begin bij je interesses: ontdek ze diepgaand, onderzoek wat je echt boeit.
3. Volg je passie: identificeer wat je belangrijk vindt en laat dit je keuzes sturen.
4. Stel je top-level doel: maak een hiërarchie van doelen – van groot naar klein – en werk stap voor stap omhoog.
5. Eer je hoofddoel: behandel het als leidraad in alles wat je doet. Pas de kleinere doelen aan wanneer nodig, maar blijf altijd bewegen richting je ultieme doel.
6. Blijf volhouden: ongeacht tegenslag of obstakels, houd vast totdat je de grit ontwikkelt om je doel waar te maken.

Kortom: grit/succes is een keuze en een vaardigheid tegelijk. Probeer het actief te ontwikkelen, gebruik het dagelijks, en het zal je niet alleen succes opleveren, maar ook een diepere tevredenheid over je leven en alles wat je doet.

Volgende stap: maak je grit zichtbaar in je agenda

Je hebt nu scherp wat succes écht vraagt: passie × volhouden. Mooi. Maar zonder strak systeem verdampt die grit in mails, meetings en “spoedjes”. Daarom: zet vandaag de stap naar een werkritme dat je ambitie waarmaakt.

1-daagse Training Time Management (Tijdwinst.com)

In één dag bouw je een praktisch systeem dat wél standhoudt als het druk wordt. Geen zweverig gedoe, gewoon toepassen, diezelfde week nog.

Je leert:

• Prioriteiten kiezen zonder schuldgevoel (top-level doel → dagplanning).
• Agenda + taken in één helder overzicht (weg met losse lijstjes).
• Focusblokken plannen, afleiding temmen, inbox onder controle.
• Slim plannen met buffers, zodat je ook bij tegenslag levert.
• Sneller beslissen: delegeren, parkeren of doen, punt.

Voor wie? Drukke professionals die niet harder maar slimmer willen werken, en hun grit willen vertalen naar dagelijks resultaat. 1 dag. Door het hele land + online. Kleine groepen, veel oefenen, direct toepasbaar. Grit is volhouden. Een systeem hebben is volhouden makkelijk maken. Combineer die twee en je resultaten worden onvermijdelijk.

Klinkt als precies wat je nodig hebt? Schrijf je in voor de 1-daagse training Time Management van Tijdwinst.com en zet je ambitie om in dagelijkse winst. Vandaag kiezen, morgen slimmer werken.

Veelgestelde vragen over succes

• Wat betekent succes eigenlijk voor mijzelf?

  
  Succes is geen universeel lijstje met een dikke auto, promotie of miljoenen op je bankrekening. Succes betekent dat jij langdurig bezig bent met iets wat je écht belangrijk vindt, en dat je ondanks tegenslag blijft bewegen richting dat doel. Niet omdat het moet, maar omdat je passie je drijft. Volgens Angela Duckworth’s, schrijver van Gritt: succes is passie × doorzettingsvermogen over tijd. Kortom: succes is iets wat jij definieert, zolang je trouw blijft aan wat jou voldoening geeft.
  

• Hoe word ik succesvol zonder mezelf kapot te werken?

  
  Door gritty te zijn. Succes betekent niet dat je 24/7 moet ploeteren tot je erbij neervalt. Het betekent kiezen voor een top-level doel dat je zo boeiend vindt dat je bereid bent er jaren in te investeren. Daarbij hoort ook: deliberate practice (doelbewust oefenen), maar mét herstel, rust en reflectie. Je hoeft niet álles tegelijk te willen. Succesvol word je niet door harder te werken dan anderen, maar door langer trouw te blijven aan wat jij belangrijk vindt.
  

• Is succes aangeboren of kun je het leren?

  
  Goed nieuws: succes is te leren. Een klein beetje van je doorzettingsvermogen is genetisch bepaald, maar het grootste deel groeit door ervaring, omgeving en keuzes. Elk obstakel dat je overwint, elke keer dat je opstaat na een valpartij, elke mentor die je stimuleert: het bouwt je grit op. Talent helpt, maar inzet verslaat talent keer op keer.
  

• Welke gewoontes hebben succesvolle mensen die ik kan overnemen?

  
  Ze oefenen doelbewust: niet zomaar herhalen, maar steeds nét buiten hun comfortzone stappen.
  

  • Ze koppelen hun werk aan een hoger doel (purpose): “Hoe helpt dit anderen? Waarom doet dit ertoe?”
  • Ze houden hoop, ook als het tegenzit: ze geloven dat hun acties morgen beter maken.
  • Ze kiezen bewust wat níét bijdraagt aan hun top-level doel en zeggen daar nee tegen.
  • Ze zien falen als training, niet als bewijs van onvermogen.

• Moet ik alles opofferen voor succes?

  
  Nee. Succes draait niet om alles opofferen, maar om keuzes maken. Het is een marathon, geen sprint. Succes betekent niet jezelf kapotwerken, maar consistent investeren in wat voor jou écht telt. Het boek Grit laat juist zien: wie alleen voor kortetermijn-succesjes gaat, brandt op of stort in. Duurzaam succes ontstaat wanneer je passie, oefening, purpose en hoop combineert, zonder je gezondheid, relaties of plezier te negeren.
  

• Hoe ga ik om met falen op weg naar succes?

  
  Door falen te zien als lesmateriaal, niet als eindstation. Gritty mensen struikelen net zo vaak als anderen, maar staan sneller op. Ze analyseren: wat kan ik hieruit leren, hoe doe ik het volgende keer beter? en gaan weer door. Pijnlijk? Ja. Zinvol? Absoluut. Succes zonder falen bestaat niet, tenzij je zo klein speelt dat het er eigenlijk niet toe doet.
  

• Kan ik succesvol zijn in meerdere dingen tegelijk?

  
  Ja en nee. Je kunt meerdere dingen leuk of belangrijk vinden, maar succes vraagt focus. Het boek Grit stelt dat succesvolle mensen één “top-level goal” hebben waar alles onder hangt. Dat betekent niet dat je geen hobby’s of andere projecten mag hebben, maar als je op 5 paarden tegelijk wedt, ren je nergens echt hard. Kies dus je hoofddoel en laat de rest dat versterken in plaats van afleiden.
  

• Hoe weet ik of ik écht succesvol ben – of alleen maar bezig ben indruk te maken?

  
  Kijk naar je innerlijke kompas. Vraag jezelf: Zou ik dit nog steeds doen als niemand het ooit zag of waardeerde? Als je antwoord “ja” is, zit je op de juiste weg. Impressie-succes is hol en tijdelijk. Echt succes voelt zwaarder, omdat je er voldoening uit haalt, ook als het niet applaus oplevert.
  

• Wat is belangrijker: talent of discipline?

  
  Discipline, 100%. Talent bepaalt je startpunt, discipline bepaalt hoe ver je komt. Het boek Grit zegt: Talent × Effort = Skill. Skill × Effort = Achievement. Effort telt dus dubbel. Talent zonder discipline is een stilstaande Ferrari. Discipline (dagelijks oefenen, blijven doorgaan) is de brandstof die je daar wél mee vooruitbrengt.
  

• Hoe houd ik succes vast als ik het eenmaal bereik?

  
  Door niet in slaap te vallen op je lauweren. Succes is geen eindpunt, maar een tussenstation. Succesvolle mensen blijven nieuwsgierig, blijven oefenen, blijven hun purpose koppelen aan nieuwe uitdagingen. Ze weten: zodra je denkt “nu ben ik er”, begint de achteruitgang. Dus blijf leren, blijf trainen, blijf je doelen aanscherpen. Succes vasthouden = succes blijven creëren.
  

Wie zijn wij? | Cursus Time Management

Tijdwinst.com is een trainingsbureau dat zich specialiseert in slimmer (samen)werken. We bieden door het hele land diverse (online) trainingen aan, variërend van timemanagement, assertiviteit, gesprekstechnieken tot aan snellezen. Nieuwsgierig? Neem dan zeker eens een kijkje op onze website of blogs, en schrijf je in voor één van onze (digitale) trainingen.

1. 1-daagse training Time Management | Blog
2. 1-daagse training Assertiviteit | Blog
3. 1-daagse training Gesprekstechnieken | Blog
4. 1-daagse training Feedback Geven | Blog
5. 1-daagse training Snellezen, Mindmapping en Geheugentechnieken | Blog
6. 1-daagse training Effectief Thuiswerken voor Teams | Blog