Je zegt het zelden: “Nee.” In de hoop aardig gevonden te worden. Dat je daardoor in tijdnood komt of niet toekomt aan je eigen werkzaamheden, neem je voor lief. Tot nu. Neem de regie over je dagelijks leven terug. “Zeg ‘nee’, vaak en vriendelijk, tegen alles behalve wat echt essentieel is” — dankzij Greg McKeown’s ‘professioneel nee zeggen’-repertoire.
Tijd creëren door vaker ‘nee’ te zeggen
Moeite met nee zeggen? Weer moeten schuiven met je eigen planning omdat je een collega uit de brand hielp? Je zaterdagmiddag opgeofferd omdat je achterneef hulp nodig had met zijn computer? Je bent het zelf schuld.
Doordat je geen ‘nee’ zegt . Of in elk geval te weinig of niet duidelijk genoeg. Je draait er omheen, geeft uiteindelijk toch toe, of gebruikt halfslachtige ‘ja’’s of ‘misschien’-s. En dat terwijl ‘nee’ zeggen cruciaal is, wil je regie over je dagelijks leven houden:
Waarom nee leren zeggen goed is?
Zodra je zaken durft af te wijzen, houd je tijd over voor zaken die jij belangrijk vindt. Je komt toe aan jouw prioriteiten en benut jouw tijd (en die van anderen) nuttiger. Dat maakt productief. Beter nog, het voorkomt spijt en wrok.
Je kunt beter af en toe ‘nee’ zeggen, dan een onbetrouwbare ‘ja’-zegger zijn.
Zeg je immers altijd ‘ja’ – omdat je bijvoorbeeld bang bent een ander te kwetsen – dan voel je je onder druk gezet. Je krijgt te maken met de onaangename realiteit dat je jouw kostbare tijd hebt opgeofferd voor een verplichting waar jij niets aan hebt, of voor voelt. Die wrok zul jij voelen, maar ook uiten naar de ander.
Doe jezelf en anderen daarom een plezier: zeg ‘nee’. Vaker. Eerder. Dat is niet onaardig, dat is nodig. Maar waarom blijven we dat toch zo lastig vinden?
Waarom kan ik moeilijk nee zeggen?
Waarom vinden we het eigenlijk zo lastig om nee te zeggen, thuis of op het werk? Dat heeft een aantal redenen:
Sociale acceptatie
Ten eerste hebben we vaak de neiging om aardig gevonden te willen worden; we zijn nou eenmaal sociale wezen. We willen collega’s en leidinggevenden daarom niet teleurstellen en zijn bang om als onvriendelijk of onbehulpzaam gezien te worden. Dit kan ertoe leiden dat we ‘ja’ zeggen tegen taken en verzoeken die eigenlijk te veel voor ons zijn – Please gedrag waarvan je af wil.
Conflictvermijdend gedrag
Daarnaast speelt de angst voor conflicten ook een rol. We willen niet in conflict komen met collega’s, managers of vrienden. We zijn bang dat ze boos, teleurgesteld of gekwetst zullen zijn, en daarom we willen deze negatieve emoties vermijden. Dus we zeggen maar weer ‘ja’ tegen taken waarvan we eigenlijk weten dat we ze niet aankunnen of waar we ons niet mee willen bezighouden – Conflictvermijdend gedrag waarvan je af wil.
Ego, ambitie en fear of missing out
Een andere reden waarom we het moeilijk vinden om nee te zeggen is dat we bang zijn om mooie kansen te missen – ‘… wat als klant de nieuwe Steve Jobs blijkt te zijn?!”. Ook is het vaak een stukje ego en prestatiedrang. We willen laten zien dat we gemotiveerd zijn en bereid zijn om hard te werken om vooruit te komen in onze carrière. Hierdoor accepteren we soms taken en klussen die niet binnen onze expertise of interessegebied vallen – Workaholisch gedrag dat niet altijd even gezond is.
Met andere woorden: Nee zeggen is vaak lastig. We willen aardig gevonden worden en vermijden dat we onvriendelijk of lui overkomen. Je wil daarbij geen enkele kans missen, laten zien dat je gemotiveerd bent en vooral conflicten voorkomen!
Toch doe jij hiermee tekort:
Het gevaar van geen nee durven zeggen: negatieve gevolgen
geen ‘nee’ kunnen zeggen? Als je altijd ‘ja’ zegt – tegen collega’s, vrienden, klanten of je leidinggevende – kan dat behoorlijk nadelige gevolgen hebben:
Verkeerde prioriteiten
Geen ‘nee’ durven zeggen zorgt ervoor dat je niet toekomt aan je eigen werk en verantwoordelijkheden. Door telkens voorrang te geven aan de klussen en verzoeken van anderen, zelfs als ze geen prioriteit hebben, verspil je jouw kostbare tijd en ben je met de verkeerde dingen bezig.
Overbelasting
Daarnaast zul je sneller geneigd zijn om over je eigen grenzen heen te gaan. Je neemt waarschijnlijk te veel hooi op je vork en doet dingen waar je eigenlijk geen zin in hebt. Je cijfert jezelf weg. Hierdoor kan je overwerkt raken of op den duur in een burn-out terechtkomen.
Vastgeroeste patronen
Door nooit “nee” te zeggen beperk je jouw creativiteit en flow. Je kunt vast komen te zitten in oude patronen en routines die niet stimulerend zijn en die jouw vermogen om nieuwe ideeën te bedenken tegenhouden
Gebrek aan zelfvertrouwen
Daarbij knoeit het met je zelfvertrouwen. Door voortdurend bij te springen voor anderen en geen aandacht te besteden aan jouw eigen behoeften, kan je onzeker worden. Je komt niet op voor jezelf en laat anderen jou behandelen als een ‘vliegende keep’. Sommige mensen kunnen ook misbruik gaan maken van jouw welwillendheid.
Slechte besluitvorming
Als je nooit “nee” zegt, kan het zijn dat je impulsieve beslissingen neemt zonder de gevolgen ervan te overwegen. Je kunt hierdoor in situaties terechtkomen die je eigenlijk niet wilt of die niet goed voor je zijn, ondanks dat je onderbuikgevoel iets anders schreeuwt.
Ongezonde relaties
Daarnaast zet je ook je relaties onder druk. Je voelt bijvoorbeeld irritatie richting een collega op omdat je eigenlijk iets niet wilt doen, maar dit niet durft uit te spreken. Hierdoor zal je sneller geïrriteerd reageren of de (samenwerking met de) persoon schaden.
Ook doe je de ander enigszins tekort. Je laat hem of haar namelijk niet zien wat je écht voelt en wat er écht in je omgaat. Hierdoor kan de ander geen goede partner, collega of vriend(in) voor je zijn. De ander kan immers niet in jouw hoofd kijken om te zien wat je echt nodig hebt.
Gebrek aan controle
Al met al heb jij jezelf ermee. Want nooit ‘nee’ zeggen? Uiteindelijk neem jij je dat zelf kwalijk. Je vraagt je af waarom je weer ‘ja’ hebt gezegd en kan jezelf wel voor je hoofd slaan. Dit kan leiden tot wrok en een laag zelfbeeld. Je gaat jezelf namelijk als minderwaardig zien en denken dat je geen controle hebt over je eigen leven. Dit kan leiden tot een gebrek aan assertiviteit en een passieve houding.
Kortom: met ingeven voorkom je op het moment zelf een confrontatie, maar uiteindelijk kom jij jezelf tegen. Moeite hebben met ‘nee’ zeggen zorgt er namelijk voor dat jij jouw kostbare tijd en aandacht verspilt aan anderen. Je cijfert jezelf weg waardoor je aan jezelf en aan je eigen grenzen gaat twijfelen. Dit schaadt niet alleen jouw relaties met anderen, maar ook die met jezelf.
Doe jezelf daarom een plezier en spreek vaker deze drie lettertjes uit: N.E.E. Zegt ook gedragsonderzoeker en schrijver van het bekende boek ‘Essentialism – The Disciplined Pursuit of Less’ Greg McKweon:
Nee zeggen als een Essentialist
Hoe kun je leren nee te zeggen? Simpel:
“Je moet af van al die mensen en beloftes die niets voor je betekenen. Ze ontnemen je alle dingen die wel iets voor je betekenen. […] Het zijn tijdverspillers.”, zegt Greg McKweon.
Zijn advies luidt dan ook als volgt:
“Waar het om gaat, is dat we ‘nee’ zeggen tegen de non-essentiële verzoeken zodat we ‘ja’ kunnen zeggen tegen de dingen die echt belangrijk zijn.”
Zoals een ware ‘Essentialist’ beaamt; krachtig, vastberaden en vriendelijk ‘nee’ zeggen tegen alles behálve wat echt essentieel is.
- Tegen die collega die weer hulp nodig heeft bij het verwerken van nieuwe dossiers (“… of je er even naar wil kijken?”)
- Tegen die kennis die vraagt of je haar wil helpen met haar nieuwe laptop. (“… jij bent zo handig met die dingen.”)
- Tegen dat project waar je voor gevraagd bent (“… het heeft echt potentieel!”)
- Tegen die “jeugdvriend” die na lange tijd wil afspreken (“… we hebben elkaar zolang niet gezien!”)
- Tegen…. alles waar jij ‘nee’ tegen wil zeggen. Zodat je tijd overhoudt voor de zaken die écht moeten gebeuren. Die van groot belang zijn. Dringend misschien. Of waar je gewoon écht enthousiast van wordt.
Hoe leren nee zeggen? Op zo’n manier natuurlijk dat je niemand voor het hoofd stoot. Door één van de 7 opties te kiezen uit McKeown’s ‘nee’-repertoire.
7 nette nee-zeg-tips van McKeown — voor iedere situatie
Weet wel:
‘Nee’ zeggen zegt niets over de relatie die jij met de persoon hebt. Het afwijzen van een verzoek is niet hetzelfde als het afwijzen van de persóón.
Pas als je dat onderscheid kunt maken, kun je een duidelijke beslissing nemen — en voel je niet alsnog de neiging om “oke dan maar” te zeggen. Dit beseffen helpt je standvastig te blijven in je keuze.
Dat gezegd hebbende, Greg McKeown’s 7 tips om nee te zeggen:
1. Met een korte stilte
Wat moet je doen als je geen nee kan zeggen? McKeown raadt aan eerst tot drie te tellen voordat je antwoord geeft op een verzoek. Zodat je niet meteen een ‘ja’ uitspuwt, maar ook zodat je even kort kunt nadenken. De ander heeft immers al de tijd gehad om zijn vraag te kunnen formuleren. Jij niet. Voorkom daarom dat je overrompeld wordt en maak gebruik van die stilte.
1, 2,3… — “Nee.”
Dat werkt ook bij (zakelijke) e-mail. Je mag gerust 1 tot 2 werkdagen de tijd nemen om over een verzoek na te denken, om deze vervolgens af te wijzen. Neem die reactietermijn. Het doet niets af van je professionaliteit.
2. Met een “nee-nu-niet-maar…”
‘Nee’ zeggen hoeft niet altijd gelijk een definitieve afwijzing te betekenen. Soms wil je er op een later moment – zodra het jou uitkomt – best nog op ingaan. Stel dan voor om er later op terug te komen.
“De komende 3 weken werk ik aan een groot project, dus dat gaat niet lukken. Over twee weken heb ik echter tijd. Zullen we er dan naar kijken?”
3. Met een uitsteller
Nee zeggen tegen vrienden of een leidinggevende? Probeer de uitsteller eens. Ook hiermee gun jij jezelf die pauze. In plaats van gelijk een “ja hoor” te laten ontglippen, verleg je de focus naar iets anders.
“Ik check mijn agenda eerst even.” / “Goed als ik dat eerst even overleg met Rob?” / “Laat me eens even denken…”. En dan: “Nee, het gaat niet lukken.”
4. Met een e-mail bounce back
Zoals je ook je out-of-office gebruikt zodra je twee weken op vakantie gaat — de e-mail bounce back is ook uitermate geschikt zodra je het ontzettend druk hebt en niet op nieuwe verzoeken wil ingaan.
Zoals McKeown zegt: “Het is de meest sociaal geaccepteerde ‘nee’ die er is.” En zodra je hem gebruikt zul je zien dat al die ‘dringende’ verzoeken ineens toch kunnen wachten…
“Beste relatie, vanwege project ‘X’ kan ik gedurende de periode ‘Y’ t/m ‘Z’ helaas niet ingaan op verzoeken en uitnodigingen. Indien nodig kom ik na deze periode terug op uw voorstel.”
5. Met een “welke-andere-prioriteit-moet-hiervoor-schuiven?”
Soms kun je simpelweg geen ‘nee’ zeggen — bijvoorbeeld op een verzoek van je leidinggevende. Toch kan het, indirect mét behoud van wederzijds respect. Door volgens McKeown aan te geven wanneer een verzoek jouw planning verstoort.
“Ja, is goed. Maar dan zal ik met andere prioriteiten moeten schuiven. Welke wil je graag als eerste gedaan hebben?”
Dat recht heb je. Het toont juist aan dat je als werknemer je tijd en werkzaamheden respecteert. Laat de ander zien dat er een keuze gemaakt moet worden en dat er geen ‘en-en’ optie is.
6. Met een alternatief
Hoe kan je netjes nee zeggen? Gebruik een alternatief. Want, soms moet je ‘nee’ zeggen omdat het gewoonweg niet lukt, ongeacht hoe graag je iemand zou willen helpen. Bied in zo’n geval een alternatief aan door mee te denken in de oplossing:
“Sorry, ik kan je niet helpen daarbij, maar ik weet dat Lisa daar wel raad mee weet. Vraag haar anders even?”
Of
De komende 3 weken ben ik druk met project ‘Y’, maar daarna kan ik wel tijd voor je vrijmaken indien je dan nog hulp nodig hebt.
Kortom: zeg vaker ‘nee’ tegen non-essentiële zaken
‘Ja’ zeggen tegen alles en iedereen is dan misschien wel ‘aardig’, uiteindelijk realiseer jij je dat je niet toekomt aan wat jij belangrijk vindt. En laten we eerlijk zijn: niemand heeft ooit stress gekregen door met het juiste bezig te zijn.
Wees daarom eens aardig tegenover jezelf. Door bovenstaand repertoire – vaker en eerder – te gebruiken. Om zaken af te wijzen die jouw tijd en aandacht niet waard zijn, maar ook zodra je ergens geen zin in hebt. Om de regie en rust in je overvolle dagen terug te krijgen. Nee zeggen zonder uitleg, het mag best!
Vaker ‘nee’ zeggen? Lees het boek of deze artikelen
Het kan dus, leren nee zeggen zonder je schuldig te voelen! Wil je meer leren over je prioriteiten kennen en voor deze opkomen? Lees dan ons boek Elke Dag om 15.00 Uur Klaar en maak kennis met de beste inzichten uit onze trainingen. Dan leer je niet alleen meer over assertiviteit, maar leer je ook beter bepalen welke werkzaamheden voorrang krijgen en hoe je omgaat met storende collega’s.
Check ook eens deze artikelen:
- “Dringend?!” – Waarom collega’s 100x storen (en hoe je dat stopt)
- Stop met aardig zijn in déze 5 situaties (wees assertief!)
- Sympathiek zijn volgens ‘s werelds aardigste persoon — 6 manieren.
- Stop met doemdenken over wat anderen van je vinden — 5 psychologische tips
Toch nog moeite met nee zeggen? Volg een training time management
Vergeet een ‘Leren Nee Zeggen’ cursus. Een training Time Management kan je helpen om beter te begrijpen hoe je jouw tijd het beste kunt indelen en prioriteiten kunt stellen. Wanneer je leert om effectief je tijd te beheren, kun je ook leren om ‘nee’ te zeggen tegen taken die niet bijdragen aan jouw doelen en prioriteiten.
Een belangrijk aspect van time management is namelijk het stellen van grenzen en het leren om prioriteiten te stellen. Door te begrijpen welke taken en activiteiten het belangrijkst zijn en welke minder belangrijk zijn, kun jij beter beslissen welke taken je wel of niet moet accepteren. Dit kan betekenen dat je ‘nee’ moet zeggen tegen sommige dingen die niet bijdragen aan jouw doelen en prioriteiten, maar die wel veel tijd en energie kosten.
Een cursus Time Management kan je daarnaast ook helpen om beter te plannen en jouw tijd efficiënter te gebruiken. Dit kan je helpen om meer tijd vrij te maken voor belangrijke taken en activiteiten, en om te voorkomen dat je overweldigd raakt door een te grote hoeveelheid werk.
Merk je dus dat je het lastig vindt om ‘nee’ te zeggen, kijk dan eens zeker naar onze 1-daagse training Time Management!
Dagelijks handige inzichten? Volg ons op social media!
Meer ‘Hoe kan ik leren nee te zeggen?’-tips? Volg ons dan op Instagram of Pinterest. Daar krijg je niet alleen handvatten op het gebied van timemanagement, je ontvangt ook de slimme tips waarmee je jouw communicatie skills een boost geeft. Zo leer je bijvoorbeeld beter nee zeggen tegen familie of beter je grenzen aangeven op het werk. De laatste artikelen netjes en overzichtelijk in je mailbox ontvangen? Schrijf je dan in voor de wekelijkse nieuwsbrief.
Leer je liever lezend, lees dan ons boek Elke Dag om 15.00 Uur Klaar. Maak kennis met de beste inzichten uit onze trainingen en leer slimmer werken in plaats van harder.
Wie zijn wij? | Cursus Time Management
Tijdwinst.com is een trainingsbureau dat zich specialiseert in slimmer (samen)werken. We bieden door het hele land diverse (online) trainingen aan, variërend van timemanagement, assertiviteit, gesprekstechnieken tot aan snellezen. Nieuwsgierig? Neem dan zeker eens een kijkje op onze website of blogs, en schrijf je in voor één van onze (digitale) trainingen.
- 1-daagse training Time Management | Blog
- 1-daagse training Assertiviteit | Blog
- 1-daagse training Gesprekstechnieken | Blog
- 1-daagse training Feedback Geven | Blog
- 1-daagse training Snellezen, Mindmapping en Geheugentechnieken | Blog
- 1-daagse training Effectief Thuiswerken voor Teams | Blog
