Misschien sta je aan het roer van een bedrijf, heb je een leidinggevende functie of ambieer je een rol als manager. Hoe dan ook: leidinggeven komt in het werkende leven onvermijdelijk voorbij. Hoe klein of groot de situatie ook is: tips om een goede leider te zijn, komen in elke rol van pas.
Want jawel: ook de leidinggevende rol op je nemen tijdens een klein project met collega’s, vraagt om de juiste eigenschappen. Met deze tips and tricks weet je in ieder geval dat jouw manier van leidinggeven werkt. Je wordt een leider die je zelf ook graag zou willen hebben. Dus, zit je klaar voor een cursus leidinggeven? Want zó kan je dit artikel zien.
Wat komt aan bod:
- Leidinggeven… hoe doe je dat eigenlijk?
- Wat zijn de kenmerken van een goede leider?
- Aan de slag: zo word je een effectieve leider
- Conclusie
Leidinggeven… hoe doe je dat eigenlijk?
Het is een populair woord op de werkvloer: leidinggeven. Een woord met een (soms) negatieve lading. Een baas die alleen maar delegeert en uit z’n slof schiet als iets niet gaat zoals hij of zij wil – dat is het beeld dat sommige mensen bij het woord ‘leidinggevende’ krijgen. Deze slechte eigenschappen van een manager zijn zonde, want wanneer iemand goed, duidelijk en eerlijk leidinggeeft, kan het een organisatie laten groeien en bloeien. Maar wie is een goede leider? Wat is leiderschap? En wat voor kwaliteiten heeft een persoon met deze rol?
Allereerst bestaan er verschillende manieren van leidinggeven. Deze manieren verschillen per organisatie, de mensen in de organisatie én de specifieke situatie waarin je je op dat moment bevindt. We noemen dit ook wel: situationeel leiderschap. Je past stijlen van leidinggeven naar de situatie aan.
Misschien denk je: welke stijlen van leiderschap ken ik? Er zijn een aantal veelvoorkomende manieren van leidinggeven. Zo weet je ook meteen hoe je je leiderschapsstijl kan aanpassen aan verschillende teamleden.
- Coachend leidinggeven
- Delegerend leidinggeven
- Democratisch leidinggeven
- Sturend of directief leidinggeven
- Transformationeel leidinggeven
- Transactioneel leidinggeven
Coachend leidinggeven
Stel je voor: er komt iemand in je team die supergemotiveerd is, maar nog niet zoveel kennis en ervaring heeft. Je wil deze persoon stimuleren om zichzelf te ontwikkelen en zelfstandig te werk te gaan. De oplossing? Een coachende manier van leidinggeven.
Delegerend leidinggeven
Hebben de mensen die jij leiding moet geven al flink wat ervaring? Dan kun je taken en verantwoordelijkheden delegeren. Je geeft instructies en verdwijnt weer naar de achtergrond. Check af en toe hoe het gaat, maar ga vooral niet micromanagen. En vergeet niet: ook doorgewinterde professionals vinden het fijn om af en toe een schouderklopje te krijgen.
Democratisch leidinggeven
Ruimte maken voor de input en visie van alle teamleden: dat is wat democratisch leidinggeven inhoudt. Je deelt alles met elkaar, luistert naar iedereen en staat open voor creatieve inbreng. Jij als leidinggevende weet wanneer je een knoop door moet hakken – en wacht hier vooral niet te lang mee.
Sturend of directief leidinggeven
Is er een nieuwe collega begonnen met nog maar weinig werkervaring? Dan kan je als leidinggevende extra opletten, door vaker mee te kijken of concrete taken geven. Zo geef je iemand de ruimte om te ontwikkelen in zijn of haar rol.
Transformationeel leidinggeven
Denk je: wat zijn de beste methoden om een team te motiveren en betrokken te houden? Of hoe kan ik mijn team helpen om beter om te gaan met verandering? Neem je medewerkers mee.
Stel je voor, je werkt bij een organisatie die enorm groeit. Het kan voorkomen dat medewerkers de groei niet aan kunnen, omdat de druk te hoog wordt. Neem in zo’n geval de medewerkers mee in het groeiproces. Stel doelen en motiveer om mee te groeien.
Transactioneel leidinggeven
Bij transactioneel leiderschap motiveren de medewerkers zichzelf en elkaar. De leidinggevende begeeft zich op de achtergrond. Medewerkers ervaren hierdoor een gevoel van verantwoordelijkheid en structuur.
Wat zijn de kenmerken van een goede leider? + verbeterpunten voor een leidinggevende
We weten nu wat meer over leiderschap – en dat een leiderschapsstijl kan verschillen per organisatie. Maar wat zijn de belangrijkste kenmerken van een effectieve leider?
We kijken daarvoor eerst naar de 3 belangrijkste taken van een leidinggevende:
- Richting geven: doelen stellen en de koers bepalen.
- Coachen en ontwikkelen: teamleden helpen groeien.
- Organiseren: zorgen dat werkprocessen soepel verlopen.
Goed, een effectieve leider is iemand die deze drie taken uitvoert zonder de hele dag bevelen te geven.
De Amerikaanse hoogleraar Brené Brown bedacht een goede leidersschapsquote:
“Er is weinig mis met macht hebben om iets voor elkaar te krijgen. Maar macht hebben óver in plaats van mét iemand is destructief.”
Vraag je je nu nog steeds af: wat zijn de top 10 leiderschapskwaliteiten? Komen ze (inclusief wat leiderschap voorbeelden), die je bij een gemiddelde leiderschapstraining zal leren:
1. Je neemt (altijd!) verantwoordelijkheid
Een goede leider verschuilt zich niet. Al helemaal niet wanneer iets misgaat. Ook tijdens vervelende momenten, wanneer er iets niet volgens plan verloopt, pak jij als leidinggevende de verantwoordelijkheid. En jawel, óók als de fout bij een collega ligt. Je stemt je reactie af op de situatie, maar je laat je team nooit vallen – zeker niet tegenover klanten of andere afdelingen.
Voorbeeld:
Bespreek fouten in één-op-één op een rustige toon. Leg uit wat er is gebeurd, waarom het misging en wat jullie ervan kunnen leren. Zo creëer je vertrouwen én een leercultuur.
2. Je geeft feedback op een duidelijke én respectvolle manier
Feedback geven hoort erbij – als je het goed doet, kun je mensen namelijk echt verder helpen. Jij kiest het juiste moment, zorgt dat anderen niet meeluisteren en benoemt gedrag in plaats van persoonlijkheden. Dus, hoe geef ik constructieve feedback zonder demotiverend te zijn?
Voorbeeld:
Zeg niet: “Je toont geen interesse.” Zeg liever: “Je stelde weinig vragen en keek vaak op je telefoon – dat kwam wat ongeïnteresseerd over. Hoe kunnen we dat de volgende keer anders aanpakken?”
3. Je houdt regelmatig contact met je team
Leidinggeven betekent niet alleen vergaderen en plannen maken. Jij weet wat er leeft op de werkvloer – omdat je regelmatig incheckt, óók informeel.
Voorbeeld:
Plan wekelijks een rondje langs de bureaus, ga lunchen met iemand anders uit je team of wandel eens mee tijdens de lunchpauze.
4. Je durft je kwetsbaar op te stellen
Sterke leiders laten ook zien dat ze fouten maken of twijfelen. Kwetsbaarheid is geen zwakte – het is een uitnodiging tot echtheid. Daarnaast zorgt het er ook voor dat je medewerkers eerlijk durven te zijn.
Voorbeeld:
Geef gerust toe dat je een verkeerde inschatting hebt gemaakt. Zeg: “Ik dacht dat dit plan zou werken, maar ik zie nu dat ik te snel heb beslist. Laten we samen kijken naar een betere aanpak.”
5. Je bent emotioneel intelligent
Welke rol speelt emotionele intelligentie in effectief leiderschap? Je begrijpt dat je team niet alleen uit taken, maar ook uit gevoelens bestaat. Je voelt spanningen aan en checkt in bij mensen die wat stiller zijn dan normaal.
Voorbeeld:
Vraag in een teamoverleg niet alleen naar de stand van zaken, maar ook: “Hoe gaat het met jullie, echt? Hebben jullie nog leuke dingen meegemaakt dit weekend?” Het maakt een wereld van verschil.
6. Je managet je tijd slim
Leidinggeven kan voelen als jongleren met tienduizend ballen tegelijk. Jij laat je niet gek maken. Door slim plannen houd je overzicht én ruimte. Wil een medewerker je privé spreken? Prima. Jij hebt tijd.
Tip:
Gebruik de 1-3-5-methode: focus per dag op 1 grote taak, 3 middelgrote en 5 kleine. Zo houd je grip en voorkom je dat alles tegelijk moet.
7. Je communiceert helder en open
Simpel: jij bent niet vaag. Je communiceert duidelijk, checkt of mensen je begrepen hebben en houdt iedereen op de hoogte van besluiten.
Tip:
Herhaal afspraken schriftelijk na een meeting. Een kort mailtje met ‘samengevat: dit is wat we hebben afgesproken’ volstaat al.
8. Je geeft het goede voorbeeld
Als leider lig je nu eenmaal onder een vergrootglas. Of je wilt of niet. Jij straalt energie uit, toont werkplezier en laat zien dat je achter je keuzes staat.
Voorbeeld:
Als jij wilt dat collega’s op tijd zijn voor meetings, zorg dan dat je zélf nooit te laat komt. Kleine dingen maken een groot verschil.
9. Je bent betrouwbaar
Wat je zegt, doe je ook. En wat je belooft, maak je waar. Teamleden weten bij jou waar ze aan toe zijn. Vraag je je af: hoe bouw en behoud ik vertrouwen binnen mijn team? Dat begint dus bij jezelf.
Voorbeeld:
Kun je een belofte niet nakomen? Geef dat dan tijdig aan. Zeg bijvoorbeeld: “Ik zou deze week feedback geven, maar het is me niet gelukt. Mag ik je maandag iets laten weten?”
10. Je blijft jezelf ontwikkelen
Een goede leider is nooit ‘klaar’. Jij blijft leren, lezen en openstaan voor andermans ideeën – en je stimuleert je team om hetzelfde te doen.
Tip:
Maak van leren een vast onderdeel van je week. Lees een artikel, volg een korte cursus of vraag na afloop van een project eens om feedback van je team: “Wat had ik beter kunnen doen volgens jullie?”
Aan de slag: zo word je een effectieve leider
We snappen dat je staat te popelen om de beste leider ooit te worden. Zo’n leidinggevende waar mensen met plezier mee samenwerken. Je wil immers dat je medewerkers of teamleden naast je willen zitten tijdens de lunch – in plaats van balen van je afwezigheid.
Hoe je dat doet? Door deze ontwikkelpunten voor een leidinggevende toe te passen. Zo kun je goed leiderschap ontwikkelen:
Wees proactief
Als leidinggevende wacht je niet af tot iets vanzelf gebeurt. Jij onderneemt actie zodra je ergens invloed op hebt. Ligt het buiten je macht? Dan weet je het los te laten.
Tip:
Stel jezelf regelmatig de vraag: “Heb ik hier invloed op?” Zo ja: onderneem actie. Zo nee: laat het los en focus op wat je wél kunt veranderen.
Denk aan de stip op de horizon
Misschien vraag je je af: wat is de beste manier om een visie en doelen effectief over te brengen? Door de stip op de horizon voor jezelf duidelijk te hebben. Jij weet waar je naartoe werkt – en dat maakt keuzes maken een stuk makkelijker. Door het einddoel helder te houden, kun je efficiënter werken.
Voorbeeld:
Moet je een beslissing nemen? Vraag jezelf af: “Brengt dit ons dichter bij het beoogde einddoel?” Zo houd je focus én richting.
Stel prioriteiten (en hou je er ook aan)
Jij weet: niet alles hoeft nú. Door prioriteiten te stellen en de belangrijkste taken eerst op te pakken, behoud je overzicht en rust.
Tip:
Begin met de grote, belangrijke klussen (de keien), dan passen de kleinere taken (het zand) er vanzelf omheen.
Denk in win-oplossingen
Je bekijkt situaties niet alleen vanuit je eigen belang, maar ook vanuit het perspectief van de ander. Zo creëer je draagvlak én motivatie in je team. Jij blij, zij blij – en andersom.
Voorbeeld:
Vraag in een overleg: “Hoe zorgen we ervoor dat dit voor iedereen werkt?” Daarmee nodig je uit tot samenwerking en eigenaarschap.
Eerst luisteren – daarna pas spreken
Vraag je jezelf af hoe kan ik effectief omgaan met conflicten binnen mijn team? Jij neemt de tijd om de ander te begrijpen voordat je zelf je punt maakt. Eerst luisteren, daarna pas spreken.
Tip:
Vat samen wat iemand zegt voordat je reageert. Zeg bijvoorbeeld: “Als ik je goed begrijp, bedoel je dat…” Ga dus niet, terwijl de ander nog praat, al bedenken wat je wil zeggen.
Meer tips? Volg een cursus
Het is wel duidelijk: effectief leidinggeven heeft zeker nut. Vind je het lastig om de tips toe te passen in de praktijk? Met onze 1-daagse training Time Management leer je niet alleen hoe je efficiënter kan werken als leidinggevende, maar ook hoe je alle ballen (op een dag) hooghoudt. Want behalve een leuke leiddingevende zijn, kunnen ook de hoeveelheid taken die je hebt je aanvliegen.
Heb je geen zorgen over je agenda, maar wel over de gesprekken die je zult moeten voeren als leidinggevende, dan is de 1-daagse training Gesprekstechnieken voor jou gemaakt. Of je nu complimenten geeft, beoordelingsgesprekken voert of gewoon even bijpraat op de afdeling. Jij weet na deze cursus hoe je te werk moet gaan.
Psssst… We hebben iets leuks. Volg je ons al op social media? Wil je jezelf nog breder ontwikkelen en ook over persoonlijke ontwikkeling, time management en communicatievaardigheden op de hoogte blijven? Volg Tijdwinst op Instagram voor een dagelijkse dosis feitjes en inzichten.
Conclusie
Leidinggeven is geen trucje. Het is een combinatie van bewust keuzes maken, jezelf blijven ontwikkelen en écht contact maken met je team. Of je nu een ervaren manager bent of net begint met het aansturen van collega’s: met de juiste instelling en praktische tips kom je al een heel eind. Wees duidelijk, menselijk en vooral: jezelf. Want goede leiders zijn niet perfect, maar wel eerlijk, benaderbaar en ook gewoon mensen. Begin vandaag nog – jouw team (en jijzelf) zullen je dankbaar zijn.
Veelgestelde vragen over leidinggeven
Wat zijn de belangrijkste eigenschappen van een goede leider?
Een goede leider neemt verantwoordelijkheid, communiceert helder, toont betrokkenheid, blijft zichzelf ontwikkelen, is betrouwbaar, geeft het goede voorbeeld, is emotioneel intelligent en durft zich kwetsbaar op te stellen. Deze eigenschappen zorgen voor vertrouwen, motivatie en verbinding binnen het team.
Hoe geef je als leidinggevende op een goede manier feedback?
Geef feedback altijd duidelijk, concreet en respectvol. Richt je op gedrag in plaats van de persoon, kies het juiste moment en geef de feedback bij voorkeur één-op-één. Benoem ook wat je de volgende keer anders verwacht en blijf altijd opbouwend.
Hoe motiveer je je team als leidinggevende?
Motiveren doe je door je team mee te nemen in doelen, successen te vieren, regelmatig contact te houden en ruimte te geven voor groei. Kies een leiderschapsstijl die past bij de situatie, bijvoorbeeld coachend of transformationeel, en wees zichtbaar en betrokken.
Welke leiderschapsstijl past het best bij mij?
Dat hangt af van de situatie én de mensen met wie je werkt. De stijlen die je kunt inzetten zijn o.a.: coachend, delegerend, democratisch, sturend, transformationeel en transactioneel. Dit heet situationeel leiderschap: je past je stijl aan op de context.
Hoe ga je om met conflicten binnen je team?
Luister eerst écht voordat je oordeelt. Vat samen wat de ander zegt en toon begrip. Ga daarna pas het gesprek aan. Denk in win-winoplossingen en stimuleer dat teamleden elkaar ook actief begrijpen, niet alleen overtuigen.
Hoe geef je leiding zonder autoritair over te komen?
Door open en transparant te communiceren, verantwoordelijkheid te delen, feedback te vragen en ruimte te laten voor inbreng van anderen. Wees aanwezig zonder te micromanagen, en neem beslissingen mét mensen in plaats van over hen.
Wat is situationeel leiderschap en hoe pas je het toe?
Situationeel leiderschap betekent dat je je stijl aanpast aan de situatie én de mensen. Bijvoorbeeld: je stuurt meer bij bij een onervaren medewerker, maar delegeert bij iemand die veel ervaring heeft. Het doel is effectief reageren op wat een situatie vraagt.
Hoe zorg je voor vertrouwen en open communicatie in je team?
Wees zelf open en eerlijk. Houd regelmatig contact (ook informeel), stel je kwetsbaar op, geef het goede voorbeeld, en wees consistent in wat je zegt en doet. Herhaal afspraken en check actief in hoe het met teamleden gaat – ook persoonlijk.
Hoe combineer je operationeel werk met leidinggevende taken?
Door je tijd slim te managen. Gebruik methodes zoals de 1-3-5-regel (1 grote, 3 middelgrote, 5 kleine taken per dag). Stel prioriteiten, laat los wat buiten je invloed ligt, en houd ruimte in je agenda voor onverwachte situaties of gesprekken.
Hoe ontwikkel je jezelf als leidinggevende?
Blijf leren, lees regelmatig, volg trainingen (zoals time management of gesprekstechnieken), en vraag actief feedback van je team: “Wat kan ik beter doen als leider?” Zelfontwikkeling is een continu proces, geen eindbestemming.
Wie zijn wij? | Tijdwinst.com
Tijdwinst.com is een trainingsbureau dat zich specialiseert in slimmer (samen)werken. We bieden door het hele land diverse (online) trainingen aan, variërend van time management, assertiviteit, gesprekstechnieken tot aan snellezen. Nieuwsgierig? Neem dan zeker eens een kijkje op onze website of blogs, en schrijf je in voor één van onze (digitale) trainingen.
- 1-daagse training Time Management | Blog
- 1-daagse training Assertiviteit | Blog
- 1-daagse training Gesprekstechnieken | Blog
- 1-daagse training Feedback Geven | Blog
- 1-daagse training Snellezen, Mindmapping en Geheugentechnieken | Blog
- 1-daagse training Effectief Thuiswerken voor Teams | Blog
