Waarom overwerken “de cocaïne van deze tijd” is – en wanneer kantoorwerkers de grens van ‘harde werker’ naar ‘workaholic’ overschrijden… Psychotherapeut Bryan Robinson en verschillende werk-experts leggen het uit – én komen met de oplossing.
Psychotherapeut Bryan Robinson vergelijkt werkverslaving één op één met drugs- of alcoholverslaving. Een ernstig probleem dat hij al 20 jaar probeert te verhelpen, onder andere in zijn boek ‘Chained to the Desk’ (1998).
“Overwerken is de cocaïne van deze eeuw; het probleem zonder naam.”, zegt hij.
Wat Robinson daar mee bedoelt, “het probleem zonder naam”? Dat het grootste probleem van werkverslaving is, dat het niet als probleem wordt gezien in onze maatschappij. Workaholic zijn wordt in deze Westerse samenleving zelfs beloond met een ere-status, in plaats van erkend als een verslaving.
Ilona van Beek, consultant bij ArboNed, bevestigt dat dat in ons land ook het geval is.
“Hard werken wordt gezien als iets positiefs, niet als een probleem.”, zegt zij.
En dat komt doordat we niet precies weten waar we het over hebben, als we het over werkverslaving hebben.
‘Hard werken’ en ‘werkverslaving’ wordt vaak door elkaar gehaald. De scheidslijn is niet duidelijk. Simpelweg omdat er geen duidelijke cijfers over zijn, doordat er weinig tot geen onderzoeken naar zijn gedaan.
“In Nederland is het onderzoek naar workaholics beperkt en in de rest van de wereld is er slechts in 5 landen onderzoek gedaan naar het fenomeen.”, vertelt NRCq ons.
Tóch moet er een definitie van het probleem komen, willen we het verhelpen. Daarom zal ik mij in dit geval beroepen op de paar bronnen die bekend zijn, om tóch zo goed en zo kwaad als het kan die definitie van ‘workaholic zijn’ en het verschil met ‘een harde werker zijn’ vast te kunnen leggen. De eerste stap naar de oplossing: erkenning en naamgeving aan “het probleem zonder naam”.
Workaholic betekenis (en wat is het verschil met ‘harde werker’)
Robinson zelf heeft al een heel concrete definitie van ‘werkverslaafd zijn’, uit zijn boek ‘Chained to the Desk’:
“Workaholic zijn is een obsessief-compulsieve stoornis die zichzelf uit door zelf-opgelegde eisen, de onkunde om werkgewoontes te reguleren en overmatig ingraven in het werk – ten koste van de meeste andere activiteiten in het dagelijks leven.
Hoe je dat herkent bij jezelf? Door verslavingsverschijnselen te spotten, zegt professor in de psychologie aan Georgia University Malissa Clark. Zij leidde het belangrijkste werkverlavings-onderzoek van deze tijd: ‘All Work and No Play? A Meta-Analytic Examination of the Correlates and Outcomes of Workaholism’ (2014).
“Vergelijkbaar met andere types verslavingen, kunnen werkverslaafden een ‘high’ of een ‘rush’ voelen wanneer ze aan het werk zijn, maar daarna weer snel overstelpt worden door schuld- of angstgevoelens.”
Een emotionele achtbaan is dus een duidelijk teken. Maar kijk ook eens naar jouw motivatie-factoren… Die kunnen namelijk ook ‘werkverslaving’ van ‘hard werken’ onderscheiden.
“Kijkend naar de motivaties achter werken, lijken workaholics gedreven in hun werk – niet doordat ze passie hebben – maar doordat ze een interne druk voelen om te werken.”
Dus, de verschillen volgens deze experts tussen de ‘workaholic’ en ‘harde werker’ op een rijtje – aan de hand van typische herkenbare symptomen:
- Workaholics werken vanuit zelf opgelegde eisen.
Harde werkers werken volgens de eisen van hun baas of functie.
- Workaholics kunnen de gewoonte van werken slecht uitschakelen.
Harde werkers kennen wél het verschil tussen ‘werken’ en ‘even niet werken’.
- Workaholics werken ten koste van andere levensactiviteiten.
Harde werkers willen het werk nog wel eens neerleggen voor een wekelijks potje tennis of de verjaardag van een vriend.
- Workaholics ervaren een achtbaan van extreem positieve en negatieve gevoelens.
Harde werkers hebben een stabielere emotionele balans.
- Workaholics werken vanuit een gevoel van moeten en druk.
Harde werkers vanuit passie en enthousiasme.
Héél erg belangrijk, dit glasheldere onderscheid.
Herken jij jezelf voornamelijk in de eerste kenmerken? Dan mag je gerust alarm slaan, want werkverslaving is een ernstige aandoening die zeker niet onderschat mag worden – zoals nu nog te vaak gebeurt in onze maatschappij.
De (ernstige) gevolgen van werkverslaving
Sinds de term ‘workaholic’ in de jaren 70 de wereld in is geholpen, is het hoopje aanwijzingen voor deze aandoening (of “stoornis”, zoals Robinson het noemt) uitgegroeid tot een niet meer te ontkennen berg bewijzen ter grootte van de Mount Everest.
Niet alleen vertonen werkverslaafden dezelfde verschijnselen als drugs- of alcoholverslaafden, zoals Malissa Clark al aantoonde. Werkverslaving is gelinkt aan een complete waslijst aan gevaarlijke gevolgen, zoals alcoholisme, slaapproblemen, hartfalen, depressie, angststoornissen, gewichtstoename, hoge bloeddruk, ongelukkige huwelijken en zelfs een vroegtijdige dood (een fenomeen dat in Japan al de naam ‘Koroshi’ heeft gekregen).
Ben jij één workaholic? Een paar tips tegen werkverslaving
We hebben het probleem nu dus gedefinieerd, en je weet dat we het daadwerkelijk over een probleem hebben wanneer we het over werkverslaving hebben. Herken jij de symptomen bij jezelf? Dan moet er écht iets gaan veranderen in je (werk)leven.
Allereerst is het belangrijk om te weten dat zo’n ernstige aandoening niet compleet teniet kan worden gedaan met ‘een paar tips’. Denk je dat je een stevige tot ernstige vorm van werkverslaving hebt? Dan raad ik je ten zeerste aan om een professional te raadplegen.
Herken je bij jezelf wel een paar kenmerken van de aandoening, maar ben je ‘nog niet zo ver heen’, dan helpen deze tips je wellicht op weg naar verbetering.
Voormalig directeur van E-bay, Maynard Webb, weet daar alles van – door een ernstig workaholic verleden. Hij heeft anders leren omgaan met zijn werk, en kan jou daar ook wat over vertellen.
Zijn belangrijkste tip: “Word directeur over je eigen leven.”
Dit is de eerste stap naar het ‘genezen’ van je werkverslaving. Erkennen dat je de regie terug wil nemen, zodat je weer gezond en gebalanceerd kan leven én hard werken, in plaats van alleen maar een werkleven leiden.
Dat doe je zo:
- Trap op de rem. De noodrem, welteverstaan. Schakel niet gewoon een beetje omlaag, maar stop echt even waar je nu staat. Pak een weekje vakantiedagen op en parkeer je geoliede machine even om hem helemaal te laten afkoelen.
- Schrijf een persoonlijke ‘mission statement’, met jouw missie en visie in het leven – in plaats van alleen op dat van je organisatie te focussen. Evalueer hier in hoe jij “succes” zou definiëren aan het eind van je leven. Wat betekent “een geslaagd leven” voor jou?
- Herstructureer je taken. Doe alleen de zaken die het allerbelangrijkst zijn en die echt alleen door jou gedaan kunnen worden. Delegeer of schrap de rest (volgens het Eisenhower-model). Wees onverbiddelijk.
- Plan tijd voor jezelf (en je familie en vrienden) net zo toegewijd in je agenda als je werktaken, als je een burn-out wil voorkomen. Wat je daar in doet? Ga sporten, lees een boek, bel je moeder, neem een hobby, start een kookclub. Alles behalve werk.
- Wees duidelijk over je nieuwe grenzen. Naar jezelf, maar ook je collega’s. Neem ongegeneerd pauze tussen 12 uur en half 1, als je werk en je brein je lief is. Geef aan dat je elke dag om uiterlijk zes uur naar huis gaat, en blijf daar vervolgens bij.
- Zorg dat collega’s weten dat je buiten werktijden niet meer beschikbaar bent of laat je werktelefoon op kantoor. Want onthoud: alleen ‘noodgevallen-personeel’ dat speciaal voor die functie is aangenomen moet 24 uur beschikbaar zijn – en zelfs zij hebben shifts en vrije dagen.
En dan heeft ArboNed’s Van Beek ook nog een goeie:
“Waar ligt de oplossing? Deels bij de verslaafden zelf. Cursussen als assertiviteitstraining en een training time management kunnen helpen.”
Kun je doen.
Wil je eerst even nog wat zelfstudie doen naar het fenomeen werkverslaving en de mogelijke wegen naar verbetering? Dan kun je hier een compacte samenvatting vinden van psychotherapeut Robinson’s (links) boek ‘Chained to the Desk: A Guidebook for Workaholics, Their Partners and Children and the Clinicians Who Treat Them’.
Neem in elk geval één van bovenstaande wijze woorden, tips en informatie tot je – en bedenk je waar jij staat op het harde-werker-versus-workaholic-spectrum. Is je positie kritiek? Neem je probleem (want dat is het) dan serieus.
Dagelijks handige inzichten? Volg ons op social media!
Volg ons onder andere op Instagram of Pinterest. Daar krijg je niet alleen handvatten op het gebied van timemanagement, je ontvangt ook de slimme tips waarmee je jouw communicatie skills een boost geeft. De laatste artikelen netjes en overzichtelijk in je mailbox ontvangen? Schrijf je dan in voor de wekelijkse nieuwsbrief.
Leer je liever lezend, lees dan ons boek Elke Dag om 15.00 Uur Klaar. Maak kennis met de beste inzichten uit onze trainingen en leer slimmer werken in plaats van harder.
Wie zijn wij? | Cursus Time Management
Tijdwinst.com is een trainingsbureau dat zich specialiseert in slimmer (samen)werken. We bieden door het hele land diverse (online) trainingen aan, variërend van timemanagement, assertiviteit, gesprekstechnieken tot aan snellezen. Nieuwsgierig? Neem dan zeker eens een kijkje op onze website of blogs, en schrijf je in voor één van onze (digitale) trainingen.
- 1-daagse training Time Management | Blog
- 1-daagse training Assertiviteit | Blog
- 1-daagse training Gesprekstechnieken | Blog
- 1-daagse training Feedback Geven | Blog
- 1-daagse training Snellezen, Mindmapping en Geheugentechnieken | Blog
- 1-daagse training Effectief Thuiswerken voor Teams | Blog
