Een samenvatting schrijven, niets moeilijks aan toch? Klopt. Maar als je er daadwerkelijk iets van wil opsteken, houd je rekening met 2 zaken: de Leerpiramide en de Ebbinghaus Curve. Die verhogen het niveau van je samenvatting van ‘amateuristisch’ naar ‘pro’ — en dat in enkel 2 stappen.
Een samenvatting schrijven is meer dan zinnen onderstrepen
Onderzoek toonde het al aan: je onthoudt 50% meer wanneer je een samenvatting maakt dan wanneer je een tekst tig keer naleest. Niet alleen omdat het je helpt de informatie beter te begrijpen, door de materie terug te brengen naar zijn kern kun jij het op een later moment makkelijker reactiveren.
Hulde voor samenvattingen, dus.
Maar dan wel alleen als je het goed dus. Niet klakkeloos zinnen onderstrepen of markeren, maar écht de tekst samenvatten. Als een pro. Door te begrijpen hoe je brein op een samenvatting reageert en daar vervolgens gebruik van te maken:
Begrijp hoe je brein informatie leert (met de Leerpiramide)
Het boek doorlezen en vervolgens samenvatten werkt niet. Om 1 simpele reden: je neemt de informatie op een passieve manier tot je. Jij leest telkens dezelfde materie waardoor je je brein minder snel nieuwe verbanden legt. Hierdoor onthoud je maximaal 10% van wat je leest.
Kijken we echter naar de Leerpiramide, dan zien we dat hoe actiever je de stof tot je neemt, des te beter je leert.
Een ander echter de materie onderwijzen werkt nog altijd het beste: je onthoudt 90% van de informatie die je een ander leert. De reden? Je maakt fouten — en dat is goed. Het dwingt je na te denken over de stof, waardoor je het later beter begrijpt.
Wat je daarom doet zodra je een samenvatting maakt
De materie in je eigen woorden omschrijven, alsof je het aan een ander uitlegt. Niet klakkeloos overnemen dus, maar herschrijven. Nadenken over wat je opschrijft en jezelf afvragen: “Zou een ander dit begrijpen als ik het zo omschrijf?”
Begrijp hoe je brein informatie onthoudt (met de Ebbinghaus Curve)
Met alleen de informatie in je eigen woorden herschrijven, kom je er niet. Na een dag ben je namelijk de helft vergeten. Na 5 dagen praktisch alles. Mooi weergegeven door Hermann Ebbinghaus, al eind 19e eeuw:
Wat je daarom doet zodra je een samenvatting maakt
Herhalen dus, die samenvatting. Dan slaat je brein de informatie op in je langetermijngeheugen. Het goede nieuws? Het kost niet veel tijd. Lees je samenvatting simpelweg geregeld door, maar laat minimaal één nacht tussen je herhalingen. Belangrijk.
En dan het belangrijkste: de samenvatting daadwerkelijk schrijven
Een hoop onderzoeken toonden het al aan: de beste samenvatting maak je met pen en papier. Oeroude tools die vele malen beter werken dan wanneer je het digitaal doet.
De materie namelijk fysiek uitschrijven of markeren zorgt voor nieuwe verbindingen in je brein. Zo leer je de informatie beter (goed voor die Leerpiramide) en onthoud je de informatie langer (goed voor die Ebbinghaus Curve).
Leg je laptop dus opzij en maak de beste samenvatting die er is. In 2 stappen:
Stap 1. Leg de bouwstenen voor de perfecte samenvatting
Om de Leerpiramide eer aan te doen, neem je de stof zo actief mogelijk tot je:
Je leest ieder hoofdstuk zó grondig door dat je het een ander haarfijn zou kunnen uitleggen. Kom je termen tegen die je niet begrijpt, dan zoek je deze tussendoor op. Belangrijke of interessante stukken annoteer je:
- Belangrijke zinnen en paragrafen markeer je met een markeerstift.
- Gebruik verschillende kleuren pennen of markeerstiften om onderscheid aan te brengen of categorieën te maken.
- Pen aan de zijkant van de pagina steekwoorden of andere korte zinnen neer.
- Werk met tekens en symbolen om woorden of stukken tekst extra op te laten vallen.
Gebruik bijvoorbeeld een uitroepteken voor zaken die je opvallend vindt. Een ‘x’ wanneer je het ergens niet mee eens bent. Een vraagteken zodra je iets niet begrijpt en een asterisk zodra je een kernpunt tegenkomt.
Dit maakt de materie in één oogopslag overzichtelijk. Je ziet direct wat de belangrijkste stukken uit de tekst zijn, en waar je eventueel nog meer aandacht aan moet schenken. De eerste bouwstenen voor de perfecte samenvatting zijn hiermee gelegd.
Stap 2: Kies jouw perfecte samenvat-methode
Ouderwets zinnetjes overschrijven is verleden tijd. Een geweldige samenvatting maak je door één van de onderstaande samenvat-methodes te kiezen. Choose your weapon: de Cornell methode of de Mindmap.
De Cornell methode
De Cornell methodeIdeaal om relatief kleine hoeveelheden informatie samen te vatten — een hoofdstuk uit boek bijvoorbeeld, maar ook een college dat je bijwoont.
Je schrijft de informatie simpelweg in je eigen woorden in de desbetreffende vakken. Overzichtelijk én ontzettend simpel:
Het systeem maakt namelijk enkel gebruik van een vel papier en wat schrijfwaren. Enige dat jezelf onder de knie moet hebben is de vaardigheid om een semi rechte lijn te trekken.
Je leest er hier meer over.
De mindmap techniek
Een andere manier om de informatie samen te vatten is door het visueel weer te geven — in een mindmap.
Handig wanneer je overzicht wil aanbrengen in grote hoeveelheden informatie — om een boek samen te vatten bijvoorbeeld, of een wetenschappelijk onderzoek.
En omdat je in een mindmap met afbeeldingen, symbolen en kleuren werkt, wordt de samenvatting nog breinvriendelijker!
Zo maak je er een.
Kortom: word een pro in het maken van een goede samenvatting
Gebruik bovenstaande technieken om een korte en krachtige samenvatting te maken.
Neem de materie op een zo actief mogelijke wijze tot je. Annoteer. Markeer de belangrijkste zaken. Werk met kleuren en symbolen. Verwerk de belangrijkste informatie vervolgens in een samenvat-methode — in een mindmap bijvoorbeeld, of volgens de Cornell methode.
Stel jezelf het doel informatie zo samen te vatten dat een ander het kan begrijpen. Je eindigt dan met een fantastische samenvatting. Lees je vervolgens ook nog eens dagelijks door? Dan heb je er ook nog eens iets aan!
Meer weten?
Vind je dit nou interessant en wil je nog meer handige tips over slim leren en onthouden? — volg dan eens onze cursus Snellezen, Geheugentechnieken en Mindmappen. Daar leer je in minder dan 1 dag efficiënter informatie leren én verwerken — in een mindmap, bijvoorbeeld.
Dagelijks handige inzichten? Volg ons op social media!
Volg ons onder andere op Instagram of Pinterest. Daar krijg je niet alleen handvatten op het gebied van slimmer communiceren, je ontvangt ook de slimme tips waarmee je jouw productiviteit een boost geeft. De laatste artikelen netjes en overzichtelijk in je mailbox ontvangen? Schrijf je dan in voor de wekelijkse nieuwsbrief.
Leer je liever lezend, lees dan ons boek Elke Dag om 15.00 Uur Klaar. Maak kennis met de beste inzichten uit onze trainingen en leer slimmer werken in plaats van harder. En snellezen? Tekstbegrip? En leessnelheid? Zulke zaken komen ook aan bod.
Wie zijn wij? | Training Snellezen, Geheugentechnieken & Mindmapping
Tijdwinst.com is een trainingsbureau dat zich specialiseert in slimmer (samen)werken. We bieden door het hele land diverse (online) trainingen aan, variërend van timemanagement, assertiviteit, gesprekstechnieken tot aan snellezen. Nieuwsgierig? Neem dan zeker eens een kijkje op onze website of blogs, en schrijf je in voor één van onze (digitale) trainingen.
- 1-daagse training Time Management | Blog
- 1-daagse training Assertiviteit | Blog
- 1-daagse training Gesprekstechnieken | Blog
- 1-daagse training Feedback Geven | Blog
- 1-daagse training Snellezen, Mindmapping en Geheugentechnieken | Blog
- 1-daagse training Effectief Thuiswerken voor Teams | Blog
