Daar gaan ze weer; er moet een belangrijke beslissing genomen worden tijdens het kwartaaloverleg en hup, alle neuzen wijzen perfect dezelfde kant op. Je weet wel beter dan dat dit toeval is. Je team heeft er een handje van om als schaapjes achter elkaar aan te lopen en niet voor zichzelf na te denken. Kuddegedrag is een bedreiging voor goede besluitvorming en heeft nadelige gevolgen voor de groei van je bedrijf. In dit artikel leggen we je uit waarom en geven we je praktische tips om kuddegedrag te voorkomen. 

Wat komt aan bod?

  1. Wat is kuddegedrag?
  2. Hoe ziet kuddegedrag op de werkvloer eruit?
  3. Waarom is kuddegedrag problematisch?
  4. Waarom is het moeilijk om kuddegedrag te bestrijden?
  5. Wat levert het op om kuddegedrag te bestrijden?
  6. Hoe voorkom je kuddegedrag?
  7. Hoe bestrijd je kuddegedrag?
  8. Veelgestelde vragen over kuddegedrag

Wat is kuddegedrag?

De kuddegedrag betekenis komt neer op het volgen van de meerderheid in een groep zonder eerst zelf na te denken. Net zoals een kuddedier. Je merkt bijvoorbeeld dat men stelselmatig voor de makkelijke optie kiest, meestal de optie die de meerderheid de voorkeur geeft. Er wordt even links en rechts gekeken, kort geknikt, en daar heb je het – kuddegedrag.

We maken ons allemaal wel eens schuldig aan kuddegedrag maar in een werkomgeving of teamverband heeft dat meer nadelen dan voordelen:

Hoe ziet kuddegedrag op de werkvloer eruit?

In veel gevallen gebeurt kudde gedrag vaak onopvallend omdat het juist prettig is wanneer een groep mensen eensgezind is. Instinctief zijn we sterk geneigd om de meerderheid te volgen. Net als kuddedieren volgen we de massa of een sterke leider.

Het vraagt moed en doorzettingsvermogen om af te wijken van de rest en dat kost moeite. Enkele kuddegedrag voorbeelden die je kunt signaleren:

Snelle consensus

Wat je merkt is dat mensen het in veel gevallen snel met elkaar eens zijn. Er worden weinig kritische vragen gesteld en nieuwe voorstellen worden zelden in twijfel getrokken. Daardoor kom je sneller in rustig vaarwater terecht maar lijkt het ook alsof bepaalde dingen niet gezegd of uitgesproken worden:

“Ik vind het prima”

“Yes, laten we dat doen”

“Ok, door naar het volgende item”

Weinig kritiek of weerstand

Je collega’s zijn het erg vaak met elkaar eens. Dat lijkt heel fijn maar er wordt daardoor nauwelijks of slecht nagedacht. Je merkt het vooral wanneer bepaalde collega’s – kuddegedrag mensen – hun besluit in het midden laten en steeds naar andere collega’s hun mening vragen:

“Ik ben het met hem eens”

“Wat vind jij Lucas?”

“Als jij het goed vindt, dan vind ik het ook goed” 

“Allemaal voor? Ok, top!” 

Samenspannen

Binnen teams is er altijd wel sprake van groepsvorming, een kuddegedrag synoniem. Dat is ergens ook heel fijn en een teken van saamhorigheid. Helaas zorgt het er ook voor dat collega’s met elkaar samenspannen en elkaar de hand boven het hoofd houden. Uit angst om buiten de groep te vallen nemen ze het voor elkaar op, met name wanneer er om verantwoordelijkheid wordt gevraagd:

“Nee ik weet zeker dat hij dat wél gedaan heeft” 

“Thijs en ik hebben dat al afgehandeld met de klant”

“Oh, ik weet zeker dat Lisa dat graag zou willen doen”  

Tuurlijk, je kunt je afvragen waarom kuddegedrag een probleem is en waarom je er iets aan zou doen, maar:

Kuddegedrag

Waarom is kuddegedrag problematisch?

1. Monocultuur

Kuddegedrag zorgt voor een monocultuur en bedreigt diversiteit. Het werkt groepsdruk in de hand en creëert risico-averse besluitvorming. Een monocultuur is zelden positief en vaak gewoonweg saai. Mensen zullen sneller geneigd zijn een organisatie te verlaten dan dat ze zich uitspreken en er iets aan doen.

2. Rem op groei en innovatie

Voor elke organisatie – groot of klein – is het van belang om te groeien en daar is altijd verandering voor nodig. Wanneer mensen weinig kritisch nadenken en blind een persoon of meerderheid volgen, wordt het moeilijk om verandering te realiseren. Dat staat groei en innovatie in de weg waardoor de ontwikkeling van je bedrijf stagneert.

3. Buitensluiten

In bepaalde organisaties kan het kuddegedrag zo sterk zijn dat het ook wel toxic wordt genoemd. Niet bepaald positief dus. Mensen die niet meedoen aan kuddegedrag worden bijvoorbeeld voor minder projecten gevraagd en krijgen niet meer alles mee. Dat staat samenwerking en productiviteit enorm in de weg.

Het is dus zowel op kleine als grote schaal problematisch wanneer er sprake is van kuddegedrag is. Maar makkelijk om het te bestrijden is niet:

Waarom is het moeilijk om kuddegedrag te bestrijden?

Kuddegedrag ontstaat vaak heel instinctief. Net zoals kuddedieren voelen mensen zich sneller bedreigd wanneer er onrust ontstaat en door het volgen van de meerderheid keert de rust sneller terug. Dat hoeft alleen niet te betekenen dat je er helemaal niks tegen kunt doen. Er zijn genoeg redenen om kuddegedrag tegen te gaan:

Beter doordachte beslissingen

Op #1 staat het nemen van betere beslissingen. Kuddegedrag vormt een grote bedreiging voor vernieuwing en kritisch nadenken en dus is het essentieel om dit te bestrijden. Door kuddegedrag af te keuren worden mensen meer aangezet tot zelf nadenken. Hierdoor zullen er volledigere en beter doordachte beslissingen ontstaan.

Kortere lijnen

Door individualiteit en zelf nadenken te stimuleren zullen er kortere lijnen tussen jou en je team ontstaan. Ze zullen zich vrijer en zekerder voelen om hun eigen ideeën voorrang te geven en daar dankbaar voor zijn. Vertrouwen uitstralen in je team zorgt uiteindelijk dus voor een betere samenwerking en kortere lijnen tussen jou en je personeel.

Meer creativiteit

Kuddegedrag is een enorme dooddoener voor creativiteit. Als iedereen elkaar blind volgt wordt er eigenlijk maar een klein deel van het potentieel van een groep benut. Door mensen uit te nodigen meer zelf na te denken zullen er betere en creatievere ideeën ontstaan.

Meer tevreden werknemers

Zoals gezegd staat kuddegedrag creativiteit en goed doordachte beslissingen in de weg. Door kuddegedrag te bestrijden kun je een meer inclusieve cultuur creëren en daardoor meer werknemers tevreden stellen en houden. Ze zullen zich minder alleen voelen en minder snel op zoek gaan naar andere plekken waar ze zich wel gezien of gewenst te voelen.

Je weet nu wat het oplevert om kuddegedrag te bestrijden maar misschien wil je preventief kuddegedrag beperken zodat het in de toekomst geen stand houdt:

Kuddegedrag

Hoe voorkom je kuddegedrag? 4 tips

Er zijn verschillende dingen die je kunt doen om ervoor te zorgen dat er geen kuddegedrag ontstaat binnen jouw bedrijf. Als leidinggevende heb je daar een belangrijke rol in.

Enkele voorbeelden op een rij:

1. Het goede voorbeeld geven

Goed voorbeeld doet goed volgen en het is belangrijk dat een leider het goede voorbeeld geeft wanneer het aankomt op kuddegedrag. Als leidinggevende kun je op de volgende manieren het goede voorbeeld geven:

Fouten durven maken
Laat zien dat je ook als leidinggevende fouten durft te maken en niet bang bent om te falen. Hierdoor kun je een meer begripvolle en respectvolle cultuur creëren waardoor mensen zich minder snel afgewezen voelen als ze met nieuwe of gekke ideeën komen.

Alternatieve ideeën voorstellen
Door als manager te laten zien dat ook jij fouten maakt kun je experimenteren met alternatieve ideeën. Maak daar zelf alvast een begin mee. Geef aan dat het oké is om niet meteen met een succesformule te komen en dat alles een proces is. Als mensen zich vrij voelen en een goed voorbeeld hebben stimuleer je ze des te meer om hetzelfde te doen.

Zelf kritisch nadenken
Wees kritisch op jezelf en op je team en motiveer dat dit essentieel is om tot goede ideeën te komen. Door kritisch na te denken worden dingen niet zomaar klakkeloos overgenomen en daarin kun jij als leidinggevende het voortouw nemen.

Je kunt als leidinggevende dus een hoop dingen zelf doen om te voorkomen dat er kuddegedrag ontstaat. Wat kun je doen om anderen nog meer te stimuleren?

2. Anderen stimuleren

Begrip tonen
Als leidinggevende is het belangrijk om begrip te tonen voor je personeel. Ook als het afwijkt van jouw eigen voorkeuren of ideeën. Het laat zien dat je out-of-the-box kunt denken en open-minded bent. Een werknemer die zich gesteund voelt is tot veel meer in staat dan hij zelf denkt en zal zich gesterkt voelen om af te wijken van de massa.

Zelf nadenken belonen
Om mensen nieuw gedrag aan te leren is het van belang om veel positieve feedback te geven. Hiermee stimuleer je dat het gedrag herhaald wordt en het dus beter vestigt. Door zelf nadenken te belonen zal er meer van dit gedrag ontstaan en dus minder kuddegedrag voor komen.

Feiten voorop stellen
Door het belang van feiten voorop te stellen kun je duidelijk maken dat het niet wenselijk is om zomaar achter de massa aan te lopen. Je leert mensen kritischer met informatie om te gaan en niet zomaar klakkeloos iets over te nemen.

Onpopulaire meningen uitnodigen
In lijn met het durven maken van fouten als leidinggevende kan het ook behulpzaam zijn om tijdens vergaderingen onpopulaire meningen uit te nodigen. Mensen zullen zich hierdoor vrijer voelen om hun mening te delen en inzien dat dit juist gewaardeerd wordt.

Merk je echter dat er al tekenen van kuddegedrag zijn en wil je daar nu voor eens en altijd een einde aan maken? We geven je tips om hier actief mee aan de slag te gaan:

Hoe bestrijd je kuddegedrag op de werkvloer? 4 tips

Als het te laat is om kuddegedrag te voorkomen dan wil je natuurlijk weten hoe je het kunt bestrijden. Ben je bijvoorbeeld in een nieuw team of bedrijf terecht gekomen en was er al sprake van kuddegedrag voor jouw tijd? Hier zijn 4 praktische tips om kuddegedrag op de werkvloer te bestrijden:

1. Stimuleren van kritisch nadenken

Als men bang of onzeker is om voor zichzelf op te komen wordt er al snel naar een leider of meerderheid gekeken. Door zelfstandigheid en kritisch nadenken te stimuleren ontstaan er creatievere en meer vernieuwende ideeën. Het is dus van belang dat jouw medewerkers zich gesteund voelen om zelf na te denken. Samen kunnen zij dan tot betere ideeën komen.

2. Brainstormsessies organiseren

Brainstormsessies zijn een goede manier om te voorkomen dat mensen bezwijken onder groepsdruk. Het is wel van belang dat er tijdens een brainstormsessie door iedereen afzonderlijk wordt nagedacht over nieuwe ideeën. Zorg voor duidelijk instructies en laat geen samenwerking toe.

3 Individuele feedback vragen

Wanneer je als team een belangrijk besluit moet nemen kan het behulpzaam zijn om individuele feedback te vragen van alle medewerkers. Je kunt ervoor kiezen om dit anoniem te doen of door 1-op-1 gesprekken aan te gaan. Let er wederom op dat er niet te veel ruimte is voor overleg en dat collega’s hun feedback rond dezelfde tijd met je delen. Dit voorkomt dat er alles nog wordt samengespannen.

4. Teamleden mixen

Wanneer je merkt dat bepaalde collega’s sterk naar elkaar toe trekken kan het behulpzaam zijn om voor bepaalde beslissingen of projecten teamleden met elkaar te mixen. Hierdoor worden mensen die niet vaak met elkaar samenwerken gedwongen om met andere mensen samen te werken en daardoor worden ze minder beïnvloed door kuddegedrag of groepsdruk.

Kuddegedrag

Tot slot

Kuddegedrag is een heel menselijk verschijnsel. Het gebeurt vaak onbewust en de meeste mensen willen hier eigenlijk helemaal niet aan mee doen. Door een open en begripvolle cultuur te creëren kun jij als leidinggevende het verschil maken en collega’s aanzetten tot meer kritisch nadenken, inclusiviteit en daarmee betere ideeën en groei realiseren. Geef het goede voorbeeld en de rest volgt vanzelf!

Wil je beter leren leiding geven? Overweeg een cursus Gesprekstechnieken

Bij Leidinggeven.com bieden we verschillende trainingen aan die je kunnen helpen om beter leiding te geven. Onze trainingen bieden een scala aan mogelijkheden hiervoor. Denk bijvoorbeeld aan slimmer samenwerken, constructieve feedback geven, en moeilijke gesprekken voeren. Je vindt ons gehele aanbod op de website.

Meer weten over leidinggeven?

Check ook eens deze artikelen:

Dagelijks handige inzichten? Volg ons op social media!

Volg ons onder andere op Instagram of Pinterest. Daar krijg je niet alleen handvatten op het gebied van timemanagement, je ontvangt ook de slimme tips waarmee je jouw communicatie skills een boost geeft. De laatste artikelen netjes en overzichtelijk in je mailbox ontvangen? Schrijf je dan in voor de wekelijkse nieuwsbrief.

Leer je liever lezend, lees dan ons boek Elke Dag om 15.00 Uur Klaar. Maak kennis met de beste inzichten uit onze trainingen en leer slimmer werken in plaats van harder.

Veelgestelde vragen over groepsdruk

  • Wat wordt er bedoeld met groepsdruk?

    De groepsdruk betekenis hangt nauw samen met die van kuddegedrag. Het gaat erom dat men onder druk van een groep bepaald gedrag vertoont. Gevoed door onzekerheid en angst om afgewezen te worden kan groepsdruk een sterke invloed hebben op iemands handelen. 

  • Wat is een voorbeeld van groepsdruk?

    Enkele groepsdruk voorbeelden die je misschien wel herkent zijn: iemand buitensluiten die afwijkt van de groep, iemand onder druk zetten om mee te doen aan een bepaalde activiteit, iemand overhalen om niet af te wijken van de rest. Er wordt bijvoorbeeld tijdens een avondje uit bier gedronken maar 1 iemand in de groep wil niet meer drinken. Toch voelt hij zich gedwongen om mee te doen met de groep, dus blijft hij toch drinken. 

  • Welke vormen van groepsdruk zijn er? 

    Groepsdruk bestaat in verschillende vormen en komt zowel op grote als kleine schaal voor. Dat kan zo klein zijn als tussen 3 of meer mensen binnen een vriendengroep of op maatschappelijk/landelijk niveau. Er kunnen 3 veelvoorkomende vormen onderscheiden worden: normatieve, informatieve en overtuigende groepsdruk. In alle gevallen is er sprake van een of meer personen die druk uitoefenen op andere mensen. Vaak gaat dat gepaard met overtuigingskracht en inspelen op iemands emoties of onzekerheden. 

  • Wat is positief aan groepsdruk?

    Uit groepsdruk onderzoek blijkt dat groepsdruk een positief effect heeft op het in beweging krijgen van kleine of grote groepen mensen. Met name bij verkiezingen of grote evenementen zoals concerten is het effect van groepsdruk groot. Daarvoor is vaak wel een sterke leider of meerderheid binnen de groep nodig. Op kleinere schaal heeft groepsdruk vaak ook een positief effect. Het draagt bij aan team spirit en eensgezindheid. 

  • Hoe groepsdruk iemand kan beïnvloeden? 

    Groepsdruk kan iemand zowel positief als negatief beïnvloeden. Als mensen zijn we instinctief sterk geneigd om bij de meerderheid te willen horen. Zodoende kiest iemand bijvoorbeeld voor wat de meerderheid doet of wilt, ook als dat tegen zijn persoonlijke normen en waarden in gaat. We spreken dan ook wel van negatieve groepsdruk. Vaak omdat iemand anders geïsoleerd wordt, wanneer zij niet instemmen met de groep. 

  • Hoe om te gaan met groepsdruk? 

    Om goed om te kunnen gaan met groepsdruk geven we je enkele tips tegen groepsdruk. In de eerste plaats is het belangrijk om bij jezelf in te checken en je af te vragen wat jij eigenlijk wil. Is hetgeen de groep wil ook jouw wens? Dan kun je er prima in meegaan. Merk je dat het tegen je normen en waarden ingaat? Geef dan rustig maar duidelijk aan dat je een andere mening of plan hebt. 

Wie zijn wij? | Tijdwinst.com

Tijdwinst.com is een trainingsbureau dat zich specialiseert in slimmer (samen)werken. We bieden door het hele land diverse (online) trainingen aan, variërend van timemanagement, assertiviteit, gesprekstechnieken tot aan snellezen. Nieuwsgierig? Neem dan zeker eens een kijkje op onze website of blogs, en schrijf je in voor één van onze (digitale) trainingen.