Merk je dat je in een drukke omgeving snel onrustig wordt? Heb je soms meer last van geluiden, licht of geuren dan anderen? En raak je door dat alles regelmatig overprikkeld? Dan ben je misschien, net als 15-20% van de bevolking, hoogsensitief. Hoe ga je daarmee om en voorkom je dat het te veel wordt? Sterker nog: hoe weet je dat je hoogsensitief bent? Doe de HSP test hier en ontvang gelijk tips om er (beter) mee om te gaan.

Wat komt aan bod?

Je ergert je al de hele tijd aan een deur die klappert of aan het licht dat net onder het gordijn door piept en op je beeldscherm schijnt. En dan was er bij de vergadering net ook nog eens duidelijk wrijving merkbaar tussen je collega’s. Ook al ging het niet over jou, de vervelende sfeer was duidelijk merkbaar en kostte je veel energie. Zelfs zoveel dat je je nu overprikkeld voelt in de kantoortuin waar je je op je taak moet zien te focussen met alle drukte om je heen. 

Terwijl je je afvraagt waarom dit zoveel met je doet, komt ook nog je collega langs. Ze wil even iets lastigs met je bespreken. In gedachten slaak je een diepe zucht. Ook vraag je je af: is dat nu echt iets wat alleen jij hebt? Waarom lukt het niet dat alles los te laten?

Het verlossende antwoord: nee, je bent niet gek. Je bent niet de enige. Het zou goed kunnen dat je hoogsensitief bent.

man die de diepte inkijkt

Wat is hoogsensitief? Dit is de hoogsensitief betekenis

Veel mensen die hoogsensitief (vaak ook wel hooggevoelig, HSP of hypersensitief genoemd) zijn, denken dat zij de enige zijn. Dat terwijl naar schatting minimaal 15% van de wereldbevolking zich in het label ‘hoogsensitief’ herkent. En wat goed is om te weten: het is geen stoornis. Het is een karaktertrek die positieve en minder positieve kanten heeft. En ook één die kan samengaan met allerlei diverse eigenschappen. Zo hoeft iemand die hoogsensitief is (een HSP’er) zeker niet altijd verlegen en introvert te zijn.

Maar goed, wat is hoogsensitief dan precies? De hsp betekenis (Highly Sensitive Person, in het Nederlands vertaald als ‘hoogsensitief persoon’) komt uit de koker van de Amerikaanse psychologe Elaine Aron. Sinds zij die term in 1996 introduceerde, zijn er veel mensen die zich in haar beschrijving herkennen. In het heel kort: een hoog sensitief persoon heeft een hoge sensitiviteit voor prikkels van buitenaf. Je neemt meer zintuiglijke prikkels waar en verwerkt die ook dieper. Beter gezegd:

Definitie hoogsensitief / Wat is HSP

Hoogsensitief zijn betekent dat iemand extra gevoelig is voor prikkels uit de omgeving. Dit kunnen dingen zijn zoals geluiden, lichten, geuren of emoties van anderen. Hoogsensitieve mensen kunnen deze prikkels intenser ervaren dan anderen. Ze kunnen ook diep nadenken en voelen dingen vaak sterk aan. Het betekent niet per se dat ze verlegen zijn, maar eerder dat ze diepgaander reageren op wat er om hen heen gebeurt.

Wat zegt onderzoek hierover?

Die meer gedetailleerde waarneming en diepere verwerking blijkt ook uit onderzoek. In 2011 legde onderzoeker Jadzia Jagielowicz HSP’ers zoek-de-verschillen-afbeeldingen voor terwijl ze hun hersenactiviteit mat. Wat bleek? Mensen met hoogsensitiviteit vertonen meer activiteit in de hersengebieden voor complexe visuele verwerking dan mensen zonder HSP. Ook zijn HSP’ers beter in het ontdekken van kleine verschillen tussen afbeeldingen. 

Verder blijkt uit hersenonderzoek van Bianca Acevedo dat HSP’ers bij het kijken naar foto’s van mensen die lachen of somber kijken meer hersenactiviteit hadden in de hersengebieden die empathie stimuleren.

Verschil hooggevoelig en hoogsensitief

Let op: de termen ‘hoogsensitiviteit’ en ‘hooggevoeligheid’ worden vaak door elkaar gebruikt, maar niet iedereen bedoelt er hetzelfde.

Iemand die hoogsensitief is, kan veel informatie uit de omgeving opnemen en in detail verwerken. Van hooggevoelig wordt eerder gesproken als het gaat over de reactie die je hebt als je door die grote hoeveelheid informatie overprikkeld raakt.

Prof. dr. Elke van Hoof legt daarover meer uit in deze video:

Zoals Elke ook benadrukt: hoogsensitief zijn hoeft niet meteen te betekenen dat je vaak en veel overprikkeld bent. Als je leert je grenzen aan te geven door ook te ontdekken wat je overprikkeld maakt, dan hoef je niet hooggevoelig te reageren. 

Ben ik hoogsensitief? High sensitive person kenmerken

Hoogsensitiviteit is dus geen stoornis waarvoor je een diagnose van de dokter krijgt. Er bestaat dan ook geen afvinklijstje met hoogsensitief-kenmerken om antwoord te krijgen op de vraag ‘Ben ik hoogsensitief?’. Zo gaat hoogsensitief vaak samen met introvert zijn, maar bestaan er ook extraverte HSP’ers.

Wel zijn er in de loop der tijd allerlei HSP-kenmerken genoemd die vaak bij een hoogsensitief persoon voorkomen.

Wat zijn de kenmerken van een hoogsensitief persoon? (HSP kenmerken)

  • Je hebt een hoge sensitiviteit (meer dan gemiddeld) voor geluid, geur, licht en andere zintuiglijke prikkels;
  • Je hebt een groot rechtvaardigheidsgevoel; 
  • Je denkt diep na over dingen en kunt soms nogal overanalyseren;
  • Je hebt regelmatig de behoefte om je terug te trekken;
  • Je hebt soms wat tijd nodig om tot een antwoord of reactie te komen; 
  • Je voelt vaak aan wat anderen nodig hebben en bent ook sterk gericht op anderen;
  • Je bent gevoelig voor zowel overprikkeling als onderprikkeling; 
  • Je voelt je niet altijd begrepen;
  • Je hebt een sterke behoefte aan harmonie in je omgeving.

Hoogsensitief en overspannenheid

Die kenmerken hebben mooie voordelen. Zo zal je misschien eerder aanvoelen dat een collega niet goed in haar vel zit en met haar in gesprek gaan. Misschien geniet je ook meer van kleine dingen. 

Aan de andere kant zijn er ook valkuilen. Zo kun je zoveel bezig zijn met andere mensen dat je jezelf daarin verliest. Ook durven hoogsensitieve mensen niet altijd hun grenzen aan te geven, zijn ze soms conflictvermijdend en kunnen ze zich eerder overprikkeld voelen in grote groepen (zeker als je introvert bent). 

Zo blijkt uit onderzoek van psychologe Friederike Gerstenberg dat HSP’ers na het volbrengen van een taak meer overprikkeling en stressachtige klachten ervaren, maar dat ze tegelijkertijd ook sneller en met minder fouten een taak uitvoeren. 

Verder ontdekte Elke van Hoof dat HSP’ers zich gemiddeld meer verantwoordelijk voelen voor hun organisatie en daardoor al snel een tandje bijzetten als er bijvoorbeeld problemen zijn. Ook als dat eigenlijk te veel gevraagd is. Dat verklaart waarom hoogsensitieve mensen bijvoorbeeld vaker met een burn-out, depressie of angststoornis te maken krijgen als ze zich niet op hun gemak voelen in hun omgeving.

Overprikkelde vrouw

Kortom, waar hebben hoogsensitieve mensen moeite mee?

Hoogsensitieve mensen hebben soms moeite met drukke en luidruchtige omgevingen, omdat ze sneller overprikkeld raken. Ook kunnen ze gevoeliger zijn voor sterke geuren, fel licht en harde geluiden. Sociale situaties kunnen soms vermoeiend zijn, omdat ze veel prikkels oppikken en zich sterk bewust zijn van emoties. Plannen en veranderingen kunnen stress veroorzaken, omdat ze vaak diep nadenken over details en zich goed willen voorbereiden. 

Herken jij je in bovenstaande punten en denk je zelf hoogsensitief te zijn? Doe dan nu de test, hieronder:

Even tussendoor: voorkom overspanning met slim timemanagement

Voorkomen dat je overspannen of oververmoeid raakt door werk, begint met goed timemanagement. Want als jouw agenda zich niet vult met talloze meetings en een hele hoax aan taken, dan heb je minder snel te veel op je bordje. Op de Instagram-accounts van Björn en Tijdwinst.com krijg je elke dag tips om jouw agenda behapbaar te houden.

Hoogsensitief test: ben ik hoogsensitief? Test het hier

Welkom bij de Hoogsensitiviteit Zelftest! Deze test is ontworpen om je meer inzicht te geven in de kenmerken van hoogsensitiviteit. Beantwoord elke vraag zo eerlijk mogelijk door het vakje aan te vinken dat het beste bij je past. Er zijn geen goede of foute antwoorden, dus neem rustig de tijd om na te denken over je ervaringen.

Hoogsensitiviteit zelftest

Emotionele diepgang

a. Ik ervaar emoties intenser dan de meeste mensen.
b. Mijn emoties lijken niet sterker dan die van anderen.

Overprikkeling

a. Ik raak gemakkelijk overprikkeld door fel licht, harde geluiden of sterke geuren.
b. Ik merk niet snel dat ik overprikkeld raak door mijn omgeving.

Waarneming

a. Ik merk subtiele veranderingen in mijn omgeving snel op.
b. Ik ben meestal niet erg bewust van kleine details om me heen.

Diepe verwerking

a. Ik denk vaak diep na over mijn eigen gedachten en ervaringen.
b. Ik ga zelden in op diepgaande gedachten over mezelf.

Gevoeligheid voor stemmingen van anderen

a. Ik pik snel de stemmingen van anderen op en neem deze over.
b. De stemmingen van anderen hebben meestal geen invloed op mijn eigen gemoedstoestand.

Behoefte aan rust

a. Ik heb regelmatig behoefte aan tijd alleen om op te laden.
b. Ik voel me meestal energiek, zelfs na drukke sociale activiteiten.

Resultaten hoogsensitief test

Tel het aantal A’s en B’s op om te ontdekken hoe je scoort:

  • Meer A’s: Hoogsensitiviteit zou een kenmerk van jou kunnen zijn.
  • Meer B’s: Hoogsensitiviteit lijkt minder sterk aanwezig te zijn bij jou.

Onthoud dat deze test slechts een indicatie is en geen officiële diagnose vervangt. Als je je zorgen maakt over hoogsensitiviteit, overweeg dan om met een professional te praten voor een diepere analyse.

Ben je nieuwsgierig naar manieren om gezonder met je hoogsensitiviteit om te gaan? Check dan deze tips:

Man die hoofdpijn heeftOmgaan met hoogsensitiviteit: 5 tips tegen overprikkeling 

Je kunt goed omgaan met hoogsensitiviteit door op tijd je grenzen te herkennen en aan te geven. Deze 5 tips helpen je.

1. Houd bij wanneer je overprikkeld raakt

Noteer in een notitieboekje op welke momenten je je vermoeid, futloos of overprikkeld voelde. Schrijf op wat er in die situatie gebeurde en wat je het meest vermoeide. Dit gaat je helpen bij leren je grenzen aan te geven. 

2. Noteer jouw energievreters en energiegevers

Van welke dingen krijg je energie? En welke kosten je vooral energie? Neem een half uur de tijd om op een A4-tje twee rijen te vullen met energiegevers en energievreters. Als je weet wat je energie kost, kun je ervoor zorgen dat je daar minder mee te maken hebt. En als iets dan veel energie van je vraagt, je weet wat te doen om opnieuw op te laden. 

Trouwens, wist je dat losse hersenflodders over taken waar je “nog iets mee moet” voor veel mensen ook een belangrijke energievreter zijn? Ontdek in Björns boek ‘Elke Dag Om 15.00 Uur Klaar’ hoe je die flodders uit je hoofd en in je takenlijst krijgt.

3. Vraag om wat je nodig hebt

Als je weet wat bij jou voor overprikkeling zorgt, kun je dat ook aangeven. Merk je bijvoorbeeld dat het in de omgeving erg rumoerig is? Dan is het fijn om op een nette manier te vragen of het iets zachter kan. Of dat mensen misschien ergens anders het gesprek kunnen voortzetten. In 4 stappen kun jij respectvolle feedback geven.

4. Zoek naar praktische oplossingen

In sommige situaties kun je ook kijken naar andere mogelijkheden, zoals een aparte ruimte opzoeken tijdens een concentratietaak, je noise-cancelling headphone opzetten of (bij het thuiswerken) Skype of Teams uitzetten. En heb je last van het licht? Ga dan op een andere plek zitten of vraag je collega om het zonnescherm naar beneden te doen. Zo simpel kan het zijn. 

5. Kom voor jezelf op en geef grenzen aan

Als jij meer last hebt van bijvoorbeeld geluid of drukte, dan zal je omgeving daar niet altijd automatisch rekening mee houden. Jij moet hierin zelf proactief je grenzen aangeven om te voorkomen dat anderen er overheen gaan. Merk je dat je die extra meeting er nu niet bij kunt hebben? Zeg simpelweg:

‘Ik heb vandaag al wat veel meetings en deadlines gehad, en merk dat ik nu niet de aandacht aan onze brainstorm kan geven die ik zou willen. Zullen we morgen een moment plannen?’

Wat heb je geleerd? Hoogsensitief in a nutshell

Hoogsensitiviteit, of HSP, is dus geen zeldzaamheid. Ongeveer 15-20% van de bevolking herkent zich in deze eigenschap, die geen stoornis is maar eerder een karaktertrek met zowel positieve als uitdagende kanten. Denk dus niet dat er iets mis met je is. Het betekent simpelweg dat je extra gevoelig bent voor prikkels uit je omgeving, zoals geluiden, licht, geuren en emoties van anderen. Als je jezelf hierin herkent, dan ben je dus niet alleen!

Hoogsensitief kenmerken

  • Hoge sensitiviteit voor prikkels uit de omgeving, zoals geluiden, lichten, geuren en emoties van anderen.
  • Diepgaande manier van denken en sterke neiging tot overanalyseren.
  • Behoefte om zich terug te trekken en tijd te nemen voor antwoorden of reacties.
  • Sterke intuïtie gericht op anderen en een groot rechtvaardigheidsgevoel.
  • Gevoelig voor zowel overprikkeling als onderprikkeling.
  • Verlangen naar harmonie in de omgeving en soms het gevoel niet begrepen te worden.

Tips om goed met hoogsensitiviteit om te gaan:

  • Houd bij wanneer je overprikkeld raakt om je grenzen te leren herkennen.
  • Identificeer je energiegevers en -vreters om beter voor jezelf te zorgen.
  • Vraag om wat je nodig hebt, zoals een rustigere omgeving als het te rumoerig is.
  • Zoek praktische oplossingen, zoals een aparte ruimte opzoeken of noise-cancelling headphones gebruiken.
  • Kom voor jezelf op en geef duidelijk je grenzen aan om overbelasting te voorkomen.

Onthoud dat hoogsensitiviteit niet altijd automatisch leidt tot overprikkeling. Oefen daarom met je grenzen herkennen en deze ook aan te geven. Het begrijpen van je eigen behoeften en het proactief managen van je omgeving kan namelijk een positieve invloed hebben op hoe je omgaat met deze eigenschap. Dus, wees lief voor jezelf, herken je krachten en je uitdagingen, en omarm deze unieke karaktertrek!

Overprikkelde vrouwHier hulp bij gebruiken? Leer op te komen voor jouw behoeften

Heb jij het gevoel dat de wereld soms te overweldigend is? Dat je emoties intenser binnenkomen dan bij anderen? Dan ben je waarschijnlijk hoogsensitief, en dat is iets om te vieren, niet om tegen te vechten! Wij begrijpen dat het leven als hoogsensitief persoon uitdagend kan zijn. Daarom nodigen we jou uit voor onze 1-daagse cursus Assertiviteit.

Wat levert het je op?

  • Grenzen stellen: leer hoe je op een vriendelijke, maar effectieve manier jouw grenzen kunt aangeven, zodat je de stimulans om je heen kunt beter beheren en jezelf kunt beschermen tegen overstimulatie.
  • Zelfvertrouwen boost: ontdek technieken en inzichten die jou helpen om je zelfvertrouwen te vergroten, zodat je vanuit meer veerkracht kunt handelen.
  • Beter voor jezelf zorgen: leer praktische tips en technieken zodat je in staat bent om op een gezonde en evenwichtige manier voor jezelf te zorgen.

Wat maakt onze training uniek?

Onze trainers begrijpen jouw unieke reis als hoogsensitief persoon. Ze bieden een veilige en ondersteunende omgeving waarin je kunt groeien. De cursus is niet alleen informatief, maar ook interactief, met ruimte voor persoonlijke reflectie en het delen van ervaringen met gelijkgestemden.

Schrijf je dus nu in voor onze 1-daagse cursus Assertiviteit en ontdek hoe jij slimmer grenzen kunt stellen.

Mensen vroegen ook | Veelgestelde vragen over hoogsensitief

Zodra je ontdekt dat je hoogsensitief bent, gaat er waarschijnlijk een wereld van herkenning voor je open. Welke prangende vragen heb jij nog over hoogsensitief zijn? Wij geven je hieronder antwoord geven op een paar vragen die we bij Tijdwinst.com ook vaak krijgen.

  • Wat betekent hoogsensitief?

    Wat is hoogsensitiviteit? De voornaamste hoogsensitief-betekenis is dat je informatie diepgaander verwerkt dan de gemiddelde persoon. Het idee is dat de meeste mensen informatie gefilterd in hun hersenen binnenkrijgen; bij HSP’ers komt diezelfde informatie meer ongefilterd binnen. Uit onderzoek blijkt ook dat hoogsensitieve mensen van nature informatie grondiger en nauwkeuriger verwerken. Daardoor hebben ze meer tijd nodig om prikkels te verwerken of te herstellen van een prikkelrijke omgeving. 

  • Hoe weet je of je hoogsensitief bent?

    Wat is hoog sensitief zijn? Eerder in dit artikel deelden we een lijst met hoogsensitief-kenmerken. In grote lijnen komt het erop neer dat mensen die hoogsensitief zijn, zintuiglijke prikkels sterker waarnemen en dieper verwerken. Dat herken je bijvoorbeeld aan het feit dat prikkels als geluid, licht of geur meer met je doen dan met anderen. Ook zijn hoogsensitieve mensen vaak gevoelig voor sfeer. 

  • Wat zijn de symptomen van hoogsensitief zijn?

    Bekijk vooral het uitgebreide lijstje met hoogsensitief-kenmerken in dit artikel. Dat geeft je houvast om te ontdekken ‘Ben ik hoogsensitief?’. 

    Hoogsensitief symptomen

    • Je neemt prikkels sterker waar. 
    • Je neemt details waar die anderen niet zien.
    • Je voelt sterk aan wat jij of anderen nodig hebben. 
    • Je bent veel bezig met anderen (wat voelen ze, wat vinden ze?).
    • Je kunt overprikkeld raken als je veel prikkels te verwerken hebt gekregen.
    • Je hebt regelmatig tijd voor jezelf nodig.

  • Wat zijn kenmerken hsp vrouw en verschillen deze van die van een man?

    Hoogsensitiviteit kan bij zowel mannen als vrouwen voorkomen. Het verschil tussen mannen en vrouwen ligt vaak meer in hoe ze met hun gevoelens omgaan dan in de kenmerken zelf. Hoogsensitieve vrouwen vertonen bijvoorbeeld vaak diepgaande emoties en hebben een sterk gevoel voor subtiliteiten in hun omgeving:

    • Emotionele diepgang: hoogsensitieve vrouwen voelen emoties intenser. Ze kunnen diep nadenken over hun gevoelens en hebben vaak een rijke innerlijke belevingswereld.
    • Empathie: deze vrouwen hebben een sterke empathie en zijn gevoelig voor de behoeften van anderen. Ze kunnen zich makkelijk inleven in de gevoelens van mensen om hen heen.
    • Overstimulatie: vanwege hun gevoeligheid voor prikkels zoals geluiden en drukte, kunnen hoogsensitieve vrouwen sneller overweldigd raken en behoefte hebben aan rust en hersteltijd.

    Hoewel de basiskenmerken vergelijkbaar zijn, kunnen mannen en vrouwen verschillen in de manier waarop ze omgaan met hun hoogsensitiviteit:

    • Uiting van emoties: vrouwen tonen vaak openlijk hun emoties, terwijl mannen mogelijk geneigd zijn hun gevoelens meer binnen te houden vanwege sociale verwachtingen.
    • Copingmechanismen: mannen zoeken soms afleiding of isolatie om overstimulatie te vermijden, terwijl vrouwen eerder geneigd zijn om steun te zoeken bij anderen.

  • Waarom ben ik hoogsensitief?

    Hoogsensitief ben je of ben je niet. Je wordt geboren als hoogsensitief kind; het zit dus in je genen. 

  • Wat voor mensen zijn hoogsensitief?

    Hoogsensitieve mensen hebben vaak een gevoelig zenuwstelsel, waardoor ze diepgaander reageren op prikkels. Ze zijn vaak empathisch, creatief en hebben oog voor detail. Het betekent niet dat ze altijd verlegen zijn; sommige hoogsensitieve mensen zijn juist heel sociaal.

  • Wat te doen tegen hoogsensitief zijn?

    Is er een hoogsensitief behandeling? Besef: hoogsensitiviteit is géén stoornis. Het is een karaktertrek, en dus iets wat bij je hoort. Zo’n 15-20% van de bevolking heeft het, dus je hoeft je er absoluut niet voor te schamen. Merk je dat je regelmatig last hebt van overprikkeling? Dan is het vooral belangrijk om je grenzen te herkennen en aan te geven. Een cursus assertiviteit kan je daarbij helpen.

  • Hoe omgaan met hoogsensitief kind?

    Voor een hoogsensitief kind is het belangrijk om begrip en ondersteuning te bieden. Creëer een rustige omgeving, geef ze ruimte om zich terug te trekken als dat nodig is, en moedig open communicatie aan. Probeer activiteiten te vermijden die te overweldigend kunnen zijn.

  • Hoogsensitief medicatie, lost dat iets op?

    Er is geen specifieke medicatie voor hoogsensitiviteit. Soms kunnen geneesmiddelen worden voorgeschreven als er bijvoorbeeld angst of depressie aanwezig is. Het is echter belangrijk om met een arts te praten voordat je medicatie overweegt.

  • Is hoogsensitief autisme?

    Hoogsensitiviteit en autisme zijn heel verschillende dingen. Hoewel sommige kenmerken kunnen overlappen, hebben ze andere oorzaken. Hoogsensitiviteit is meer gericht op gevoeligheid voor prikkels, terwijl autisme een bredere neurologische aandoening is met verschillende aspecten, waaronder sociale uitdagingen en herhalend gedrag.

Wie zijn wij? | Cursus Assertiviteit

Tijdwinst.com is een trainingsbureau dat zich specialiseert in slimmer (samen)werken. We bieden door het hele land diverse (online) trainingen aan, variërend van timemanagement, assertiviteit, gesprekstechnieken tot aan snellezen. Nieuwsgierig? Neem dan zeker eens een kijkje op onze website of blogs, en schrijf je in voor één van onze (digitale) trainingen.

  1. 1-daagse training Time Management | Blog
  2. 1-daagse training Assertiviteit | Blog
  3. 1-daagse training Gesprekstechnieken | Blog
  4. 1-daagse training Feedback Geven | Blog
  5. 1-daagse training Snellezen, Mindmapping en Geheugentechnieken | Blog
  6. 1-daagse training Effectief Thuiswerken voor Teams | Blog