Kinderen van nu staan aan het begin van de eeuw met de meeste input en informatie ooit. Help hun brein voorbereiden op die enorme dagelijkse verwerking met voorlezen. Doe je al? Heel goed, maar lees je wel op deze specifieke manier, en op de leeftijd waarvan psycholoog-onderzoekers ontdekten dat voorlezen het grootste effect heeft (en de meesten niet voorlezen)?
Voorlezen is een goed idee. Dat wist je misschien al. Bijna elke avond zit je klaar om je kids in slaap te lezen. Absoluut blijven doen, want de bewezen voordelen van voorlezen zijn onomstotelijk:
- Voorlezen is goed voor de taal- en cognitieve ontwikkeling. Het helpt voorbereiden op zelf leren lezen.
- De latere lees-skills van je kind staan zelfs in directe relatie tot de frequentie en kwaliteit van het voorlezen op jongere leeftijd.
- Voorlezen breidt de woordenschat van een kind rond de leeftijd van groep 7 uit met zo’n 1000 woorden per jaar (volgens onderzoek van NRC).
- Voorlezen verbetert de binding tussen ouder en kind.
- Voorlezen is goed voor conceptontwikkeling op vroege leeftijd: het inschatten en realiseren van de wereld om zich heen, buiten wat je kind kan zien.
- Voorlezen heeft bovendien een positief effect op luistervaardigheid en concentratie, vanaf de basisschoolleeftijd.
Voorlezen is dus enórm belangrijk voor de woordenschat, maar ook de cognitieve (denk) vaardigheden van je kind én z’n vermogen om gefocust te luisteren en zich te concentreren. Als er iets belangrijk is in de eeuw van informatie(-overload) dan is het wel concentratie en cognitieve ontwikkeling: de mogelijkheid om gefocust na te denken, terwijl je omgeving constant in beweging is als afleidingsbron. Denk: focussen op studeren terwijl de verslavende smartphone altijd binnen handbereik is op studeerleeftijd – en gefocust werken in een (nog sterker) afleidende kantoortuin op volwassen leeftijd. Vandaag de dag al even reëele als problematische scenario’s: moet je je voorstellen hoe dat er over een paar jaar tot decennia voor staat!
(Herkenbaar scenario voor jezelf? Moeite met concentreren in jouw kantoortuin? Onze training Snellezen, Geheugentechnieken en Mindmappen helpt je tóch effectief informatieverwerken, in tijden van constante afleiding.)
Maar jij bereidt je kind voor: jij leest voor. Toch?
Grote kans in elk geval, want 80% van de ouders in Nederland doet het – volgens onderzoek van Stichting Lezen (hoewel ze zelf toegeven dat de cijfers in realiteit waarschijnlijk lager uitvallen, omdat hun steekproef vooral gehouden is onder hogeropgeleide ouders, waarvan bekend is dat ze meer voorlezen):
- 60% doet het dagelijks, 20% een paar keer per week,
- de ene helft zo’n 5 tot 10 minuten en de andere helft iets langer: 10 tot 15 minuten.
- 68% start met voorlezen rond het eerste levensjaar,
- 30% zelfs vóór 6 maanden,
- en 33% blijft voorlezen nadat de kinderen de zelf-lezen-leeftijd hebben bereikt (rond de 6 jaar).
Maar doen we dat voorlezen op deze manier wel goed, volgens de adviezen van internationale psycholoog-onderzoekers en de Nederlandse Stichting Lezen? Belangrijk, want voorlezen blijkt zó effectief, dat het best nauwkeurig aankomt op wat je op welke leeftijd voorleest – en vooral hoe vroeg je begint met voorlezen…
Voorlezen doe je goed (als je hier begint)
Om te beginnen bij het begin: als je net als het merendeel van de Nederlandse ouders rond het eerste levensjaar start met voorlezen, dan start je te laat. Het immense effect van voorlezen start namelijk veel eerder dan je denkt, ontdekte een groep psycholoog-onderzoekers.
Professor in de psychologie aan de Universiteit van Florida en onderzoeksleider Lisa S. Scott:
“Om ouders te helpen om een hoge kwaliteit voorlees-ervaring te creëren voor hun kinderen, heeft mijn psychologie-onderzoekslab een reeks baby-leerstudies uitgevoerd.”
Daarvoor onderzochten ze een groep baby’s in de leeftijd van 6 tot 12 maanden, wiens ouders ze volgden om te zien hoe en wat zij voorlazen, en welk (korte- en langetermijn) effect dat had op de ontwikkeling van het kind.
Hun (verrassende en bijzonder specifieke) conclusies:
- Voorlezen op erg jonge leeftijd (vanaf 6 maanden), levert des te meer effect bij de kind op latere leeftijd (vanaf 4 jaar).
- Hoe vaker en langer ze voorlezen, hoe precies evenredig groter het effect.
- Boeken met gezichten en dingen die een eigen naam hebben, maakt dat baby’s meer leren van een verhaal en de informatie toe te passen op nieuwe situaties – én dat de latere ontwikkeling van gezichtsherkenning en mensen onderscheiden beter verloopt dan wanneer ze personages zonder namen te zien krijgen.
- Kinderen die deze personages met namen te zien en horen kregen van hun ouders, vertoonden bovendien een grotere aandachtsspanne en focus.
Prof. Lisa Scott:
“Deze ontdekkingen laten zien dat erg jonge kinderen naamgeving gebruiken om te leren over de wereld om hen heen en dat voorlezen een effectief middel is om de ontwikkeling van je kind in het eerste levensjaar te bevorderen.”
Betere cognitieve ontwikkeling, sneller leren, het geleerde toepassen op de eigen omgeving, mensen en gezichten om hen heen beter onderscheiden en een betere concentratie – allemaal dankzij vroeg starten met voorlezen en verhalen kiezen met personages die namen hebben.
Dat is nieuw! En concreet.
Geef de peer een naam, en je helpt je kind!
Scott’s directe advies luidt dan ook:
“Dus ouders van baby’s: voeg voorlezen toe aan jullie dagelijkse routine en geef de karakters in de boeken een naam. Praat al vroeg en vaak tegen jullie baby’s, om hen door deze wonderlijke nieuwe wereld heen te begeleiden – en laat de voorleestijd zijn werk doen.”
Zó jong voorlezen – doe je zo
Je kind van een paar jaar oud begrijpt het wanneer je een boek oppakt en begint te lezen. Het gaat er misschien zelfs voor klaar zitten en helpt je met pagina’s omslaan en meelezen. Een baby voorlezen: dat is misschien nieuw voor je. En het werkt ook iets anders, omdat een baby natuurlijk niet direct begrijpt of kan plaatsen wat je aan het doen bent.
Maar pas op! Je baby verwerkt zeker wat je doet en zegt – en je helpt het aan al die bovenstaande voordelen – dus zeker doen: voorlezen aan je baby. De tips van dr. Rahil Briggs, directeur van pediatrisch gedrags- en gezondheidscentrum Montefiore Medical Group, om dat voor elkaar te krijgen:
- De eerste maanden herkent je kind alleen nog maar contrasten, geen compleet kleurenpalet. Kies daarom voor een prentenboek met simpele vormen en sterke contrasten: zwart, wit en misschien wat rood.
- Voorlezen helpt je baby wel degelijk met zijn aandachtsspanne, maar die ís op deze jonge leeftijd nog erg kort. Je hoeft geen kwartier voor te lezen, zoals je dat bij peuters zou doen: een paar minuten is voldoende.
- Wijs terwijl je leest naar de pagina’s en de objecten die er te zien zijn en benoem wat je ziet (én geef ze dus een naam! – “Maya de bij”, “Zola de zon”, “Ollie de olifant”).
- Maak geluiden en intonaties bij het lezen en benoemen. ‘Mooh’ bij de koe en ‘tok’ bij de kip.
- Laat je baby gerust spelen en ontdekken met het boek. Geen probleem als het eerst nog vooral richting mond gaat, later zal het pagina’s herkennen en omslaan, wat weer overgaat in meer begrip van ‘boeken’, ‘lezen’ en ‘voorlezen’ naarmate de maanden vorderen.
En daarna – elke dag 20 minuten voorlezen!
De moraal van dit verhaal is: voorlezen start je liever op jongere leeftijd dan je waarschijnlijk nu doet, vanaf 6 maanden heeft het al bewezen effect. Maar dat betekent niet dat voorlezen daarna niet net zo belangrijk blijft!
Stop vooral niet met voorlezen, zelfs al hebben je kids de zelf-lezen-leeftijd bereikt. Stichting Lezen raadt na haar eigen onderzoek uitdrukkelijk aan om elke dag zo’n 20 minuten voor te lezen – of het nu peuter, kleuter of basisschoolkind is.
Veel ouders geven aan dat tijdgebrek een belangrijke reden is om voorleestijd over te slaan of korter te houden. We hebben het druk. Klopt. Dus als je écht die 20 minuten niet in je avond geperst krijgt rond bedtijd, verdeel het dan gerust over de rest van de dag. Link de voorleestijd niet alleen aan de bedtijd, maar:
- Vertel ook verhalen in de auto op weg naar de opvang of school, of zet een luisterboek op.
- Lees voor tijdens badtijd.
- Bij het eten, misschien gelinkt aan de activiteit? (“Baboe Beer houdt enórm van boontjes, hij lust ze rauw!”)
- Tijdens het wandelen, terwijl je kind in de buggy voor je zit.
- Enzovoorts…
Genoeg tijd om te lezen, als je het zo bekijkt!
Worden je kids te groot voor het winkelwagenzitje of badtijd, maar wil je blijven voorlezen of zelf lezen stimuleren? Zeker doen! Op latere leeftijd trigger je (voor)leestijd vooral met de juiste verhalen.
Elizabeth Duursma van Stichting Lezen:
“De Harry Potter boeken zijn bijvoorbeeld zeer geschikt om voorgelezen te worden door ouders.”
Zoek je meer opties? Op Leesplein vind je precies welke boeken bij welke leeftijd van je kind passen, en krijg je leestips van de pro’s. In de bieb kun je natuurlijk ook altijd terecht voor je kind, met leesboeken gecategoriseerd op leeftijd – van baby tot puber!
Zo help je je kind met (voor)lezen vanaf de eerste maanden omgaan met informatie, het cognitief verwerken ervan, en hoe het helpt om te overleven in deze wereld van informatie-overload die dagelijks op ons afkomt – van de eerste dag, tot op de dag van vandaag!
Om te zeggen dat jij waarschijnlijk op dit moment te maken hebt met informatie-overload – en moeite hebt met het verwerken daarvan om overzicht te houden in je werk en leven – is vast geen leugen, toch? Precies de reden waarom je je kind niet vroeg genoeg kunt voorbereiden op die geweldige en overweldigende wereld die hen te wachten staat.
Meer leren?
Zélf meer leren over informatie-overload en hoe je die efficiënt verwerkt (en onthoudt) zonder het overzicht of de inhoud te verliezen? Vaak te maken met overvolle inboxen en stapels leeswerk op je bureau voor je werk? De training Snellezen, Geheugentechnieken en Mindmappen helpt je verder: in 1 dag leer je dubbel zo snel lezen en krijg je de beste bewezen technieken en slimste tools om zelf te overleven in deze informatie-eeuw. Doen!
Dagelijks handige inzichten? Volg ons op social media!
Volg ons onder andere op Instagram of Pinterest. Daar krijg je niet alleen handvatten op het gebied van slimmer communiceren, je ontvangt ook de slimme tips waarmee je jouw productiviteit een boost geeft. De laatste artikelen netjes en overzichtelijk in je mailbox ontvangen? Schrijf je dan in voor de wekelijkse nieuwsbrief.
Leer je liever lezend, lees dan ons boek Elke Dag om 15.00 Uur Klaar. Maak kennis met de beste inzichten uit onze trainingen en leer slimmer werken in plaats van harder. En snellezen? Tekstbegrip? En leessnelheid? Zulke zaken komen ook aan bod.
Wie zijn wij? | Training Snellezen, Geheugentechnieken & Mindmapping
Tijdwinst.com is een trainingsbureau dat zich specialiseert in slimmer (samen)werken. We bieden door het hele land diverse (online) trainingen aan, variërend van timemanagement, assertiviteit, gesprekstechnieken tot aan snellezen. Nieuwsgierig? Neem dan zeker eens een kijkje op onze website of blogs, en schrijf je in voor één van onze (digitale) trainingen.
- 1-daagse training Time Management | Blog
- 1-daagse training Assertiviteit | Blog
- 1-daagse training Gesprekstechnieken | Blog
- 1-daagse training Feedback Geven | Blog
- 1-daagse training Snellezen, Mindmapping en Geheugentechnieken | Blog
- 1-daagse training Effectief Thuiswerken voor Teams | Blog
