‘Nee hoor. Laat maar, jij weet het vast beter’ — je draait nog net niet met je ogen. Iemand die passief agressief communiceert gebruikt sarcasme, terloopse opmerkingen of ‘grapjes’ om zijn of haar onvrede te uiten. Waarom en hoe je ermee kunt stoppen en de gezonde tegenhanger – assertief – wordt? Lees verder.
Wat is passief agressief gedrag? De definitie
Passief-agressiviteit lijkt misschien een aardige manier om je zegje te doen of een weerwoord te bieden, maar het is een uiterst vervelende manier van communiceren. Wat is het precies?
Passief agressief betekenis
“Passief agressief communiceren is een opzettelijke en gemaskeerde manier om verborgen boze gevoelens uit te drukken. Hieronder valt een reeks gedragingen ontworpen om een persoon ‘terug te pakken’ zonder dat diegene de onderliggende boosheid doorheeft.”
In plaats van je uit te spreken over wat je dwars zit, breng je het dus op een tamelijk manipulatieve wijze. Dat schaadt niet alleen je relatie met anderen, maar je doet ook jezelf tekort.
Passief agressieve communicatie ontstaat wanneer je te bang bent om eerlijk te zijn, en te boos om stil te blijven.
Hoe om te gaan met passief agressief gedrag?
Passief agressief communiceren werkt nooit in je voordeel. Het lastige van dit gedrag is echter dat het er vaak heel stiekem tussendoor glipt, soms zelfs zonder dat je zelf doorhebt dat je passief agressief bezig bent. Laten we eens naar een passief agressief voorbeeld kijken; zeg jij dit ook wel eens?
“Nee, nu laat maar” of “Wat jij zegt zal wel weer kloppen” of “Ik dacht dat jij de afwas zou doen? Of moet ik het weer doen?”?
Trrrrrrrrrromgeroffel… Dan ben ook jij passief agressief bezig.
Kan gebeuren.
Waarom passief agressieve communicatie niet werkt
Muriel Maigan Wilkins, die schrijft voor Harvard Business Review, weet de vinger exact op de zere plek van passief agressief communiceren te leggen:
“Na verloop van tijd is passief agressief gedrag een gevaarlijk hellend vlak dat wantrouwen voedt en je geloofwaardigheid beetje bij beetje afbreekt. Bekend staan als passief agressief gaat je carrière niet ten goede komen.”
Maar ook Wilkins ziet nog hoop aan de horizon gloren:
“Gelukkig is het mogelijk om dit gedrag te veranderen. Hoewel het toewijding aan zelfontwikkeling vereist en de wil er moet zijn om je comfort zone te verlaten.”
Ben je daar klaar voor? Kijk dan maar eens wat er zit achter deur nummer 2…
Passief agressief gedrag doorbreken (in 3 stappen)
Hoezee! Passief agressief communiceren is af te leren. En wel in niet meer dan 3 stappen:
Stap 1. Herken passief agressief gedrag
Deze eerste stap is meteen de belangrijkste: inzien dat je passief agressief gedrag vertoont en wanneer je dat doet.
Wanneer gaat jouw passief agressieve knop om? Denk aan alle omstandigheden in een passief agressieve situatie: wie was erbij? Hoe de ontwikkelde de situatie zich? Hoe reageerde jij? Zie je een patroon?
In dit artikel gaan we daar verder op in. Daar test je of jij zelf snel de neiging hebt om passief agressief te reageren.
Stap 2. Ken je triggers
Is het een bepaald persoon die jou triggert? Waarom is het dat hij of zij jouw passief agressieve modus aanzet?
Of is het in de meeste gevallen een bepaalde situatie waar het om draait? Wanneer je moet presteren bijvoorbeeld? Wil je niets minder dan perfectie neerzetten? Grote kans dat faalangst dan jouw oorzaak is.
Deze en andere soorten angst zijn vaak de oorzaak van passief agressief gedrag: angst om afgewezen te worden, verlatingsangst, bindingsangst, angst voor conflict, angst voor ontmaskering en ga zo maar door.
Stap 3. Durf het conflict aan te gaan
Spreek jezelf voortaan rechtstreeks uit, zoals het een assertief persoon betaamt. Wees eerlijk, oprecht en sta open voor anderen én voor je eigen angsten.
Het is normaal dat er soms conflicten voortkomen uit het rechtstreeks uitspreken van jouw standpunt of stelling. Laat het gebeuren, zolang de discussie daarna assertief blijft. Dit is namelijk de manier waarop je gezond met mensen omgaat. De een zegt (of vindt) iets, jij zegt (of vindt) iets anders en vervolgens ga je door tot je er samen uitkomt. Je blijft zo altijd eerlijk, zonder smoesjes, zonder leugens, zonder vluchtgedrag.
Lees meer over confrontaties aangaan, op een gezonde manier:
- Herken je conflictvermijdend gedrag? Ga de confrontatie aan!
- Moeilijke mensen — 3x omgaan met iemand die je niet kunt uitstaan.
- Stop met aardig zijn in déze 5 situaties (wees assertief!)
Dat is de assertieve manier om het aan te pakken: eentje die je relaties wél gezond uit, juist door conflict én jezelf niet te ontvluchten.
Of zoals Wilkins het nog eens wonderbaarlijk treffend zegt:
“Je passief agressieve gedrag in de hand houden gaat over het lozen van incongruentie tussen je interne dialoog (wat je denkt) en je externe acties (wat anderen zien en horen, wat je doet). Niet alleen is het op één lijn houden van je gedachten met je acties een manier om vertrouwen op te bouwen bij de mensen om je heen; het vergroot ook je eigen zelfvertrouwen en zelfverzekerdheid. En daar is niets passief-agressiefs aan.”
Passief agressief gedrag aanpakken en voorkomen
Je weet nu wat passief agressief gedrag is, maar hoe stop je daar nu mee? Hoe start je met voor jezelf en je mening opkomen, zonder deze te verpakken in een “aardige” boodschap?
- Zeg volgende week eens “nee” tegen je baas.
- Spreek je beheerst en helder uit in een conflict met je vrouw of buurman.
- Geef je grenzen aan, wanneer iemand vraagt waarom je iets vindt, wil of voelt.
- Houd gerust (gezonde) discussies, waarin je je uitspreekt – zonder conflict.
- Wees assertief in vergaderingen, en laat zien dat je ook wat te zeggen hebt.
En ja, dat kan lastig zijn, zeker wanneer je dit niet gewend bent. Vandaar dat wij je willen helpen:
Volg een assertiviteitscursus
Je communiceert op een passief agressieve wijze omdat jij jezelf wil beschermen. Misschien omdat je bang bent voor een conflict of confrontatie. En dat begrijpen we. Toch levert deze manier van communiceren je niets op. Je wil eerlijk je zegje kunnen doen, vertellen dat jou iets dwars zit of juist een ander een oprecht compliment kunnen geven.
Tijdens onze 1-daagse training Assertiviteit leren we je dit. We geven jou technieken, tips en handvatten om passief agressief gedrag voorgoed gedag te zeggen. Zo kom jij niet alleen sterker in je schoenen te staan, maar verbeter je ook jouw positie in relaties en op de werkvloer.
Verder lezen? Lees het boek of deze artikelen
Wil je meer leren over assertiviteit op de werkvloer, lees dan ons boek Elke Dag om 15.00 Uur Klaar en maak kennis met de beste inzichten uit onze trainingen. Dan leer je niet alleen assertieve tips, maar krijg je ook nog eens timemanagement op de koop toe.
Check ook eens deze artikelen:
- Assertief zijn (zonder grof, sarcastisch of onderdanig te zijn)
- Oordelen doe je omdat je van binnen boos bent — en dat is oké.
- Leren grenzen aangeven? Oefen in 4 stappen
- Lage Zelfwaardering — Wat Doe Je Ertegen? (5 Tips)
- Wat is assertiviteit? Al je vragen over assertief gedrag beantwoord
Dit bericht op Instagram bekijken
Wie zijn wij? | Cursus Assertiviteit
Tijdwinst.com is een trainingsbureau dat zich specialiseert in slimmer (samen)werken. We bieden door het hele land diverse (online) trainingen aan, variërend van time management, assertiviteit, gesprekstechnieken tot aan snellezen. Nieuwsgierig? Neem dan zeker eens een kijkje op onze website of blogs, en schrijf je in voor één van onze (digitale) trainingen.
- 1-daagse training Time Management | Blog
- 1-daagse training Assertiviteit | Blog
- 1-daagse training Gesprekstechnieken | Blog
- 1-daagse training Feedback Geven | Blog
- 1-daagse training Snellezen, Mindmapping en Geheugentechnieken | Blog
- 1-daagse training Effectief Thuiswerken voor Teams | Blog
