Zo’n ‘ouderwets’ geprinte tekst, leest dat nou beter dan wanneer je een stuk tekst digitaal leest? Deze professor onderzocht het en geeft het beslissende antwoord. “Het is niet zo zwart-wit” — een aantal andere factoren spelen namelijk ook nog een cruciale rol in jouw leesbeleving, maar uiteindelijk is dit medium toch beter. Benieuwd?
Lezen online handig, maar niet efficiënt
Je checkt de nieuwste updates op je telefoon, leest je boeken op een e-reader en communiceert met klanten door middel van mail. Kortom, digitale mediums zijn niet meer weg te denken uit jouw doorsnee (werk)leven. Ondanks de voordelen die deze digitale wereld ons biedt, lees je toch steeds vaker dat analoog informatie lezen beter zou zijn… voor je brein dan.
Hoe zit dat?
Studies wijzen uit dat wanneer jij tijdens die vergadering aantekeningen met de hand maakt, je de informatie véél beter onthoudt dan wanneer je deze zou intikken op je laptop.
“De reden hiervoor is dat de het schrijven, en dus het aanspannen van bepaalde spieren, het RAS-systeem – reticulaire activeringssysteem – in je brein prikkelt. Dit gedeelte van het brein zorgt ervoor dat jij je kunt focussen op de informatie voor je.”
Zegt Maud Purcell, psychotherapeut.
Op dat gebied is dus inderdaad de pen machtiger dan het toetsenbord — het is dan ook niet gek dat steeds vaker mensen de voorkeur geven aan het maken van analoge notities in plaats van digitale. (Waarom dat niet in alle gevallen werkt, lees je hier.)
Maar het blijkt dat niet alleen het vastleggen van informatie beter werkt wanneer we het analoog doen; informatie opdoen – door te lezen – blijkt ook veel efficiënter wanneer we naar een analoog medium grijpen. We slaan de informatie beter op in ons geheugen én verbeteren hierbij tevens onze productiviteit;
Studies vergelijken lezen online met analoog lezen — “groot verschil”
In een studie, uitgevoerd door Anne Mangen – professor aan het Reading Center van de Universiteit van Stavanger in Noorwegen – werden proefpersonen gevraagd een 28-paginalang verhaal te lezen. Een deel van de groep las dit analoog, op papier, het andere deel las het via hun e-reader. Hierna werd hen vragen gesteld over de tekst.
“We zagen dat degenen die het stuk analoog lazen meer correcte antwoorden gaven op vragen die te maken hadden met tijd — verliep iets chronologisch, wanneer gebeurde er iets in de tekst, hoe lang hield deze gebeurtenis aan?”
Ze vervolgt:
“… wanneer we de proefpersonen vervolgens vroegen om 14 gebeurtenissen te rangschikken op tijd, kwam duidelijk naar voor dat de mensen die het geprinte stuk hadden gelezen beter scoorden dan de proefpersonen die het digitaal tot zich hadden genomen.”
Een onderzoeksteam, bestaande uit verscheidene onderzoekers en wetenschappers, doet nog steeds onderzoek naar de werking dat digitaal lezen op ons brein heeft. Zij verklaren het positieve effect dat analoog lezen op ons brein heeft alsnog aan het zogenaamde ‘meta comprehension deficit’
“‘Meta comprehension deficit’ houdt verband met hoe zeer wij in verband staan met ons eigen begrip tijdens het lezen. Hoeveel tijd heb je nodig om een tekst te lezen, voordat je deze voldoende begrijpt?”
zegt professor Mangen.
Een andere studie wees uit dat mensen denken dat ze de informatie beter zullen begrijpen zodra ze deze digitaal lezen. Hierdoor lezen ze vervolgens de tekst sneller dan wanneer ze het analoog zouden lezen. Ze waren hierbij ook in de veronderstelling dat – ondanks dat ze minder tijd hadden besteedt aan het lezen van de informatie – ze de test met vragen toch beter zouden maken dan de analoge lezers. Dat bleek niet het geval.
Toen beide groepen werden getest, presteerde de analoge groep beter dan de digitale groep — zowel op het onthouden van de informatie als op het gehele begrip van de tekst. Ook waren hun voorspellingen over hoe goed ze de test zouden maken, waren nauwkeuriger.
‘Size matters’ — maar ook zeker de complexiteit
Nu is het lezen van een 28-paginalang boek natuurlijk iets anders dan het lezen van korte stukjes in een magazine of krant — hierbij moet ons brein toch makkelijk dat kleine beetje informatie kunnen opslaan, toch?
Nou, niet perse.
Professor Mangen:
“Lengte lijkt inderdaad een grote rol te spelen in tekstbegrip- en opslag. Naast lengte speelt daarnaast een aantal andere punten een cruciale rol, bijvoorbeeld de structuur van de tekst en de lay-out — wordt de informatie zo gepresenteerd dat jij je aandacht moet focussen op meerdere stukken in de tekst?”
Met andere woorden: de complexiteit en de dichtheid van de informatie speelt een belangrijke rol in hoeverre een bepaald medium geschikt is.
“Het kan zijn dat voor bepaalde soorten tekst of literaire genres (bijvoorbeeld zo’n boeketreeks) het medium waar jij het op leest er niet echt toe doet. Neem je daarentegen andere genres (bijvoorbeeld een complexe roman die een diepe focus vereist) dan kan het medium wel degelijk een groot verschil uitmaken in jouw begrip en leeservaring.”
Met andere woorden, tenzij je collega je paginalange mails sturen, hoef jij echt niet ieder stukje tekst uit te printen zodat je jouw leesbegrip verhoogt. Die korte stukjes tekst op een digitaal scherm zullen niet zozeer jouw geheugen belemmeren.
Wat leest nou beter? Kwestie van appels en peren
Wanneer het op je brein en cognitief vermogen aankomt, benadrukt Mangen dat analoge informatie heus niet altijd goed, of zelfs beter, zou zijn dan de digitale variant.
“Het is geen kwestie van ‘beide’ of ‘enkel deze’. Het gaat erom dat je kijkt naar wat het meest geschikte medium is voor een bepaalde situatie, een bepaald leesdoel of een bepaald soort informatie.”
Ze vult aan:
“Een goed uitgangspunt is dat je onthoudt dat elk soort medium of technologie – oud of nieuw – verschillende gebruiken kent. In sommige gevallen kan het dus voorkomen dat analoog lezen inderdaad beter is om bepaalde complexe informatie te lezen of te bestuderen.”
Voor andere gevallen daarentegen, bijvoorbeeld stukken tekst waarin link’s, video’s of andere bewegende beelden zijn verwerkt, zal het digitaal lezen op bijvoorbeeld een tablet (of is een e-reader toch beter?) je veruit veel beter ondersteunen.
Meer handige snufjes en gadgets? Dan hebben wij dé perfecte Tijdwinst podcast-aflevering voor jou: “De (on)zin van gadgets”. Björn en David bespreken welke gadgets jouw productiviteit naar ongekende hoogtes kunnen tillen en welke je beter links kunt laten liggen.
Let natuurlijk wel op, zegt Mangen.
“Het is geen ‘one-size-fits-all’-oplossing. Het zal zeker afhangen van een aantal factoren die betrekking hebben tot de inhoud van de tekst, de lezer, de situatie of het achterliggende doel waarmee men leest.”
Digitaal lezen even efficiënt maken als analoog — 4 tips
Wil je nou toch niet al jouw e-books de deur uit doen, stel jezelf dan gerust. Zoals de hierboven aangehaalde studie vermeldt, denk je als digitale lezer dat je de informatie beter en sneller opslaat en hierdoor dus sneller door het boek heen gaat.
- Een simpele oplossing is om gewoonweg iets langzamer te lezen en vooraf je leesdoel te bepalen — zo absorbeer je de informatie even goed als wanneer je het, ouderwets, analoog zou lezen.
- Daarnaast kun jij je oogbeweging begeleiden door met je vinger, een pen of nog beter een speciale stylus, langs de digitale tekst te gaan. Op die manier help jij je oog op de tekst te houden waardoor je niet alleen sneller leest, maar ook het tekstbegrip verhoogt.
- Zet eventueel ook een koptelefoon met geschikte muziek op om eventueel omgevingsgeluid uit te filteren, helpt ontzettend wanneer je lastige stukken informatie tot je wil nemen.
- Tot slot kan het handig zijn om de informatie die je leest zo afleidingsvrij mogelijk te maken, vooral wanneer een internetpagina leest. De pagina weergeven in zijn speciale leesmodus zorgt ervoor dat je niet afgeleid kan worden door advertenties en andere om aandacht schreeuwende functies.
Hoe je uiteindelijk ook leest, digitaal of analoog, er is geen kant-en-klaar antwoord dat je vertelt wat nou beter werkt. Zoals Mangen al zei hangt het ontzettend van de tekst en jouw voorkeur af — probeer dus verschillende mediums uit om erachter te komen wat voor jou lekker werkt.
Het gaat er tenslotte om dat jij volledig de tekst begrijpt en niet steeds opnieuw moet beginnen met lezen omdat de helft niet bleef hangen — hoe je dat doet, is aan jou.
Meer weten over slimmer lezen?
Wil je nou meer te weten komen over wat nou de beste manier is om om te gaan met al dat leeswerk? Volg dan eens onze 1-daagse training Snellezen, Geheugentechnieken en Mindmappen.
Hier gaan we zowel in op digitaal lezen als analoog en leren we je hoe jij jouw leessnelheid maar liefst kunt verdubbelen – zonder verlies van tekstbegrip natuurlijk!
Reuze handig!
Dagelijks handige inzichten? Volg ons op social media!
Volg ons onder andere op Instagram of Pinterest. Daar krijg je niet alleen handvatten op het gebied van slimmer communiceren, je ontvangt ook de slimme tips waarmee je jouw productiviteit een boost geeft. De laatste artikelen netjes en overzichtelijk in je mailbox ontvangen? Schrijf je dan in voor de wekelijkse nieuwsbrief.
Leer je liever lezend, lees dan ons boek Elke Dag om 15.00 Uur Klaar. Maak kennis met de beste inzichten uit onze trainingen en leer slimmer werken in plaats van harder. En snellezen? Tekstbegrip? En leessnelheid? Zulke zaken komen ook aan bod.
Wie zijn wij? | Training Snellezen, Geheugentechnieken & Mindmapping
Tijdwinst.com is een trainingsbureau dat zich specialiseert in slimmer (samen)werken. We bieden door het hele land diverse (online) trainingen aan, variërend van timemanagement, assertiviteit, gesprekstechnieken tot aan snellezen. Nieuwsgierig? Neem dan zeker eens een kijkje op onze website of blogs, en schrijf je in voor één van onze (digitale) trainingen.
- 1-daagse training Time Management | Blog
- 1-daagse training Assertiviteit | Blog
- 1-daagse training Gesprekstechnieken | Blog
- 1-daagse training Feedback Geven | Blog
- 1-daagse training Snellezen, Mindmapping en Geheugentechnieken | Blog
- 1-daagse training Effectief Thuiswerken voor Teams | Blog
