Confucius vatte ooit de Leerpiramide van Bales goed samen (per toeval natuurlijk, het ding bestaat pas zo’n vijftig jaar): ‘Ik hoor en ik vergeet. Ik zie en ik onthoud. Ik doe en ik begrijp.’ Dat klopt wel zo’n beetje. Dit is hoe die piramide werkt. Waarom jij ‘m wilt gebruiken en hoe het je helpt bij het leren van nieuwe dingen. Lees het en pas het in de praktijk toe (zoals de theorie aanraadt).

Stel je voor: je hebt een emmer. Iedere keer dat je een poging doet die emmer te vullen loopt 90% van het water eruit. Slechts 10% – een bodempje dus – blijft achter. Iedere keer.

Lijkt het je nou verstandig om de emmer opnieuw te vullen? Hopende dat deze keer de emmer wél vol blijft?

Tuurlijk niet. Direct na de eerste keer vullen besef je dat de emmer lekt. En niet zo’n beetje. Je kunt dan vervolgens twee dingen doen: je repareert de emmer of je neemt een andere. Doorgaan met de lekkende emmer is gewoon dom.

Hoewel dat in dit emmer-verhaal zo klaar is als een klontje, vertoon je desondanks toch regelmatig dit gedrag. Zeker wanneer het op leren aankomt:

Keer op keer probeer je de informatie die je moet kennen in je hoofd te stampen. Zo lees je de samenvatting van dat managementboek regelmatig door. Of de werkwoordvervoegingen van je cursus Portugees. Allemaal in de hoop dat jij onthoudt en leert wat er staat.

En hoewel het zeker goed is om informatie te herhalen (kijk maar naar de Ebbinghaus Curve), verspil je hier veel tijd en kennis mee. Waarom?

Nou, vergelijk je geheugen met die emmer. Ook dat lekt. Het vergeet gewoonweg dingen of slaat de verkeerde zaken op (wel een arsenaal aan songteksten, maar hoe laat je ook alweer die afspraak hebt staan, ho maar).

Denk je dat het dan zin heeft om telkens opnieuw dezelfde info te lezen? Goed, er blijft misschien 10% hangen, maar je de overige 90%  van je energie heb je mooi verspild. Ontzettend zonde.

Is er geen andere, meer spaarzame manier zijn om te leren? Jawel, die is er:

Leerpiramide van Bales: abstract/concreet, passief/actief

De leerpiramide van Bales stelt dat hoe actiever we informatie krijgen voorgeschoteld, des te beter we het onthouden. Deze theorie komt voort uit de Cone of Experience die in 1946 door Edgar Dale werd bedacht. Zijn zogenaamde “ervaringskegel” toonde de verschillende typen van indirect leren aan, van abstract tot concreet. Door de jaren heen werd de kegel aangepast naar wat nu bekend staat als de Leerpiramide van Bales.

Leerpiramide

Wanneer je naar deze piramide kijkt, valt je gelijk één ding op: al die tijd heb je kostbare energie verspild door kennis lezend en klassikaal op te doen; doorgaans de standaard manieren van studeren en les krijgen — passieve leerwijzen.

Effectief leren zit ‘m in de onderkant van de piramide; bij het bediscussiëren van het onderwerp, het in de praktijk uitvoeren van de materie of het onderwijzen ervan aan anderen — actieve leerwijzen. Pas dan leer je iets nieuws. Pas dan sla je nieuwe kennis op.

Kortom, de Leerpiramide van Bales stelt:

  • Slechts 5% van de informatie die je klassikaal krijgt onderwezen, sla je op.
  • Van informatie die je leest blijft maar 10% “hangen”.
  • Audiovisueel is goed voor slechts 20%.
  • Pas bij het leren door middel van een demonstratie wordt het interessant: je leert 30% van wat je ziet.
  • Over het onderwerp discussiëren helpt je 50% ervan op te slaan.
  • Door de stof in de praktijk uitvoeren, sla je zo’n 75% op.
  • Maar het beste is nog altijd om anderen iets te leren over het onderwerp. Hen onderwijzen zorgt ervoor dat jij 90% van de materie leert.

Dit komt door de manier waarop je brein leert:

Fouten maken = leren (om 2 redenen)

Zodra je iets in de praktijk uitvoert of een ander onderwijst, maak je fouten. En dat is oké; goed zelfs. Zeker wanneer het op het op je brein aankomt.

Juist door fouten te maken en deze te herstellen, sla je de informatie langer en beter op. Je moet ineens fysieke handelingen verrichten of alle gegevens die je hebt op een rijtje zetten. Klopt wat hier staat? Dat zorgt ervoor dat je op een andere manier naar de informatie kijkt en je de stof beter begrijpt. 

Door enkel te lezen of informatie klassikaal voorgeschoteld te krijgen, mis je deze kans. Je brein beschouwt de informatie slechts als iets abstracts; als een concept. En ook al heb je nog zo’n goede onderwijzer of worden de stappen nog zo haarfijn uitgelegd, je zult de stof niet concreet opslaan.

Om twee redenen:

Leerpiramide van Bales hoe

1. Bij passief leren “leest” je brein over dingen heen

Lees maar eens een boek, kijk een film of luister naar een audiobestand. Geheid zul je de tweede keer dat je leest, kijkt of luistert iets zien of horen dat je eerst over het hoofd zag. Dat betekent niet dat de informatie er niet was. Zeker wel. Alleen je brein zag het niet. Pas de tweede keer viel het je op. Dit geldt ook voor de derde of vierde keer: ook dan zul je weer “nieuwe” dingen tegenkomen.

De reden dat dit gebeurt, is omdat je brein zich vastklampt aan het eerste concept dat het tegenkomt. Het probeert het direct toe te passen op wat het kent en weet. En ondanks dat het dat lastig vindt, lees of luister jij gewoon door. Hierdoor “mist” het tal van nieuwe informatie of is die informatie die het opslaat incompleet.

2. Bij passief leren teert je brein op interpretatie in plaats van op ervaring

Ongeacht hoe goed de uitleg is die je krijgt, je zult iets nooit de eerste keer helemaal bevatten. Pas zodra je het uitvoert, leer je de knelpunten kennen. Tot dat moment plaatsvindt, ben je vooral bezig de ervaringen van de lezer of onderwijzer (of de interpretatie daarvan) op te slaan. En die variëren volledig met hoe jij het zelf zou doen.

Pas zodra je het daadwerkelijk tot uitvoer brengt, kom je er pas achter of jij het snapt. Dan heb je niets meer aan wijze lessen uit een boek of uit de mond van een leraar.

Zou je daarentegen de informatie in levende lijve ondervinden, bijvoorbeeld door middel van een demonstratie of door het zelf uit te voeren, dan maak je waarschijnlijk fouten. Goed zo! Je brein leert daar direct van en slaat vervolgens op hoe het wel moet. Je onderneemt daadwerkelijk actie, waardoor je brein niet over zaken heen kan “lezen”. En omdat het de stof nu in de praktijk uitvoert, komt het erachter wat wél en niet werkt.

Kortom:

Indien je iets werkelijk onder de knie wilt krijgen en echt wil begrijpen hoe de vork in de steel zit, haal je neus dan uit de boeken. Voer het in de praktijk uit! Zodat je fouten maakt. Zodat je leert.

Hoe doe je dit nu in de praktijk?

Getting down and dirty, dus. Indien je iets nieuws wilt leren. Je handen uit de mouwen steken en deze gelijk vuil maken. Hoe je het ook wil noemen; indien je iets echt wil begrijpen, zul je het op een zo actief mogelijke wijze moeten ondervinden. Dat spreekt na het zien van de Piramide van Bales voor zich. 

Stel dus dat je Portugees wil leren. Nu kun je natuurlijk een (online) taalcursus volgen (wat ook zeker geen kwaad kan), maar indien je gehoor wil geven aan de piramide, leer je in de praktijk. Door bijvoorbeeld een maand vrijwilligerswerk te doen in Portugal of door een die zakenreis naar Brazilië te accepteren.

Of die handige tips die je in dat managementboek las? Tuurlijk is het leuk om erover te lezen, maar ga er eens over in discussie met je leidinggevende of collega’s. Hoe denken zij over die ene techniek? Werkt dat überhaupt wel? Kunnen we het eens een maand proberen op kantoor? Zo leer je het snelst.

Leerpiramide van Bales hoe

En klassikaal leren dan? Is dat bij deze gecancelled?

Dit alles betekent natuurlijk niet dat je nooit meer een (online) klasje mag bijwonen. Zeker niet! Zeker doen! Een leven lang blijven leren is namelijk dé manier om je carrière en geheugen een boost te geven.

Het gaat alleen om wat je tijdens en daarna doet. Hoor je het passief aan, of maak je gedurende jouw les aantekeningen? Op een manier die voor jou en je brein te begrijpen is? Beter nog: op een manier waarop je het op een later moment kunt uitleggen aan een ander?

Door aantekeningen te maken aan de hand van de Cornell Methode (en deze vervolgens te verwerken in een mindmap) doe je dit laatste:

1. Gebruik gedurende klassikaal onderwijs de Cornell Methode

Deze noteertechniek is een fantastische manier om het passieve leren om te buigen tot iets actiefs. Door namelijk tijdens het een cursus, les of het lezen van het boek aantekeningen in eigen woorden te maken, dwing je jouw brein na te denken over de stof:

  • ‘begrijp ik dit?’;
  • ‘hoe pas ik dit toe?’;
  • ‘kan dit simpeler?;
  • ‘hoe leg ik dit aan een ander uit?’

Je kunt de aantekeningen vervolgens gebruiken om zelf regelmatig door te lezen of als hulpmiddel om een ander te materie uit te leggen. In dit artikel gaan we daar uitgebreid op in.

2. Verwerk notities en aantekeningen vervolgens in een mindmap

Daarnaast help je jouw brein een handje wanneer je de informatie die je hebt geleerd, vastlegt in een mindmap. Zo’n woordspin. Het helpt je de informatie visueel te weergeven; aan de hand van associaties, onderliggende verbindingen en connecties. Zeker wanneer je grote hoeveelheden informatie wil leren of onderwijzen, is dit een uitkomst. Bied ook zeker anderen aan de stof die je zojuist hebt geleerd te onderwijzen. Collega’s bijvoorbeeld die er meer over willen weten of maak er een e-book van.

Kortom

Die emmer? Die vul je niet door constant opnieuw water erin te laten lopen. Is hij lek, dan is hij lek. Dat geldt ook voor je brein. Je kunt het wel steeds opzadelen met het herlezen van informatie, maar pas wanneer je het echt doet – in de praktijk, handen uit de mouwen – dan pas leert het. Dan pas begrijpt het.

Maak daarom zeker fouten. Aanrader! Verbeter ze en leer ervan. Dan bevat jouw emmer 90% water. En als het dan nog eens druppelt, is dat niet zo’n groot probleem. Je hebt de materie in levende lijve ondervonden en kent het reilen en zeilen ervan.

Dagelijks handige inzichten? Volg ons op social media!

Volg ons onder andere op Instagram of Pinterest. Daar krijg je niet alleen handvatten op het gebied van slimmer communiceren, je ontvangt ook de slimme tips waarmee je jouw productiviteit een boost geeft. De laatste artikelen netjes en overzichtelijk in je mailbox ontvangen? Schrijf je dan in voor de wekelijkse nieuwsbrief.

Leer je liever lezend, lees dan ons boek Elke Dag om 15.00 Uur Klaar. Maak kennis met de beste inzichten uit onze trainingen en leer slimmer werken in plaats van harder. En snellezen? Tekstbegrip? En leessnelheid? Zulke zaken komen ook aan bod.

Wie zijn wij? | Training Snellezen, Geheugentechnieken & Mindmapping

Tijdwinst.com is een trainingsbureau dat zich specialiseert in slimmer (samen)werken. We bieden door het hele land diverse (online) trainingen aan, variërend van timemanagement, assertiviteit, gesprekstechnieken tot aan snellezen. Nieuwsgierig? Neem dan zeker eens een kijkje op onze website of blogs, en schrijf je in voor één van onze (digitale) trainingen.

  1. 1-daagse training Time Management | Blog
  2. 1-daagse training Assertiviteit | Blog
  3. 1-daagse training Gesprekstechnieken | Blog
  4. 1-daagse training Feedback Geven | Blog
  5. 1-daagse training Snellezen, Mindmapping en Geheugentechnieken | Blog
  6. 1-daagse training Effectief Thuiswerken voor Teams | Blog