Als je ouder wordt, gaat je vanzelf geheugen achteruit. Dat is wat we denken. Maar het is nooit goed onderzocht. Tot nu. Een recente mega-studie ontdekte: geheugenverlies bestaat niet. Niet zoals wij denken. Je geheugen verandert, en piekt op verschillende gebieden op verschillende momenten in je leven. Test hoe dat bij jouw geheugen zit – en optimaliseer het tot je 75e!
Allereerst: uiteraard zijn er vormen van geheugenverlies die wel degelijk bestaan. Geheugenaandoeningen, die helaas maar al te vaak voorkomen. Alzheimer, Parkinson, dementie en alles wat daar op lijkt. Deze staan buiten kijf. Dit onderzoek betreft ‘natuurlijk’ geheugenverlies, dat automatisch zou horen bij het ouder worden.
Het idee is even wennen, maar het is echt waar. Er zijn altijd behoorlijk wat aannames geweest over het geheugen en geheugenverlies, die we voor waar aannamen, maar die nooit grootschalig onderzocht zijn. Hoe dat kan, in 21e eeuw? Omdat onderzoeken werken met vrijwillige deelnemers. Dat zijn in de meeste gevallen studenten en gepensioneerden. De arbeidersklasse daar tussenin heeft over het algemeen niet genoeg tijd en ruimte over om mee te doen aan breinonderzoeken. Niet en masse, tenminste.
De briljante oplossing van een paar psychologen: het internet. Daar kunnen 30-ers tot 60-ers van nu wel wat mee. Zeker als ze willen weten hoe het met hun brein gesteld is: testjes, daar is iedereen dol op. Dus wat deed de onderzoeksploeg? Ze maakten een reeks online geheugentests en maakten ze openbaar voor het publiek.
Een mega-onderzoek van meer dan 3 miljoen deelnemers wereldwijd – voor het eerst goed verdeeld over alle leeftijdscategorieën! – leverde eindelijk het resultaat waar we echt van op aan konden. En een resultaat waarvan de onderzoekers, samen met ons, behoorlijk stonden te kijken.
Assistent professor in de psychologie aan de afdeling Brain and Cognitive Sciences van het Amerikaanse MIT, en onderzoeksleider dr. Joshua Hartshorne:
“We namen de bestaande theorieën die er waren, en toonden aan dat ze het allemaal mis hebben.”
En zijn onderzoeks-collega dr. Laura Germine, postdoc aan de afdeling Psychiatric and Neurodevelopmental Genetics aan het MGH en faculteitslid van de afdeling Psychiatrie aan Harvard Medical School:
“Het laat een ander beeld zien van de manier waarop we veranderen in de loop van ons leven, dan het beeld dat de psychologie en neurowetenschap altijd geschetst heeft.”
Geheugenverlies – wat ze ontdekten
‘Veranderen’ is het sleutelwoord in het onderzoek geweest, zoals dr. Laura Germine het hierboven al noemde. We verliezen ons geheugen namelijk niet naarmate we de tweede helft van ons leven in gaan, ontdekten deze wetenschappers tegen alle aannames in. Het geheugen verandert tijdens onze levensloop, van 18 tot 80.
De onderzoekers waren van plan om te ontdekken op welke leeftijd je geheugen piekt. Wat ze ontdekten zodra de testresultaten binnenkwamen, was dus niet bepaald volgens verwachting:
“We brachten in kaart wanneer de cognitieve capaciteiten pieken, toen we zagen dat er niet één piek is voor alle capaciteiten. De pieken gingen alle kanten op,” verklaart dr. Hartshorne. “Dit was het onweerlegbare bewijs.”
Verschillende delen van je geheugen pieken op verschillende momenten in je leven, ontdekten ze. Het is niet zo dat je hele geheugen achteruit gaat zodra jij de 40 à 50 bereikt, zoals de algemene gedachte altijd is geweest. Het piekt in feite non-stop tot je 80e, op verschillende vlakken.
Dat je je geheugen gezond en fit moet houden, om het van 18 tot 80 optimaal te laten werken, dat wisten we al. Maar dat verschillende gedeeltes pieken en dalen in fitheid – en dus verschillende gebieden op verschillende momenten extra aandacht en training nodig hebben – dát is nieuw.
Die is z’n geheugenpiek nog lang niet nabij, al werd dat lange tijd gedacht
Welk gedeelte er precies wanneer piekt, konden de onderzoekers zelfs achterhalen, dankzij de enorme berg data die ze verkregen via hun online geheugentests. Een feestje aan nieuw bewijsmateriaal, dat bijna niet concreter en vernieuwender had kunnen zijn – in volgorde van de verschillende geheugenpieken van 18 tot 80:
- Het geheugendeel dat zorgt voor snel denken en problemen oplossen, piekt rond de 18-19 jaar.
- Het geheugendeel dat visuele zaken opslaat en bijvoorbeeld gezichten herkent, piekt ongeveer begin 30 (men dacht altijd rond adolescentie).
- Het kortetermijngeheugen in het algemeen piekt rond de 25, en blijft dat doen tot je 35e. Daarna neemt het heel langzaam af.
- Het geheugendeel dat emoties herkent en inschat bij anderen, piekt rond de 45-50 jaar.
- Het creatieve deel van je brein piekt (pas) tegen je 50e, rond de 48 jaar om precies te zijn.
En hier komt een interessante:
- Het langetermijngeheugen in het algemeen – opgebouwde kennis door de jaren heen, vocabulaire en het zien van het grote (denk)plaatje – piekt zowaar tussen de 50 en 60 en blijft dan steady tot aan je 75e levensjaar! Dan pas zet het algehele geheugenverlies langzaam in. Terwijl men altijd aannam dat dit rond je 40e al gebeurde, en door zette naarmate je ouder werd.
Gerelateerd onderzoek ondersteunt dit idee nog eens extra: de piek van intellectuele activiteit blijkt namelijk te shiften naar een steeds later moment in de levensloop. Te zien aan Nobelprijswinnaars, die op steeds latere leeftijd hun prijswaardig materiaal voortbrengen.
Wat dat betekent, voor jouw geheugen(verlies)
Leuk voor die Nobelprijswinnaars, maar jij zit net in een andere categorie. Wat jij aan al deze semi-revolutionaire info hebt? Dat je véél meer tijd hebt dan je dacht, decennia meer, om geweldige dingen met je hoofd te doen.
Om je levenswerk voort te brengen of -zetten, om hobby’s op te pakken, je maximaal te specialiseren in het een of ander, om te lezen en leren, en om te genieten van alles wat je brein in een mensenleven van 18 tot 80 voor elkaar kan krijgen. Misschien zelfs afgestemd, op wanneer je welke piek bereikt. Je schilderlust botvieren of dat boekwerk publiceren, doe je bijvoorbeeld rond je creatieve (en vocabulaire!) piek met 50.
Maar ook: onderhoud of ondersteun de gedeeltes in je brein die even niet pieken extra, wanneer nodig. Door het niet-piekende gebied te trainen, of door de juiste ondersteunende geheugentechnieken te gebruiken! Het gedeelte in je brein dat voor sociale intelligentie zorgt piekt nu misschien even niet, maar je kunt wel de ‘namen onthouden techniek’ toepassen om toch heel charmant en pienter over te komen!
Je hebt er in elk geval zomaar 40 jaar bij gekregen, als je bedenkt dat de piek altijd op 40 werd gewaand, maar je brein praktisch blijft pieken tot aan je 80e! Betekent dat je nog vér vooruit kunt kijken, op bijna elke leeftijd.
“Op elke leeftijd wordt je beter in sommige dingen, slechter in andere dingen en blijf je gelijk in weer andere dingen. Er is waarschijnlijk niet één leeftijd waarin je piekt op de meeste vlakken, laat staan op alle vlakken,” bevestigt dr. Hartshorne hier nog even.
Het leven is qua geheugen één grote piek. Dat is wat dat betekent. Als je maar weet in welke piek jij zit, wil dat zeggen. En wat dat betreft is er nog meer goed nieuws…
Doe zelf de test(s)!
De geheugentest van dr. Hartshorne en dr. Gemine zijn nog steeds beschikbaar! Voor iedereen, online, dus ook voor jou, wanneer je maar wil. Of je nu een frisse puber, een drukke arbeider of een ontspannen pensionado bent. Doe ze zelf, op elk geheugenvlak één, en ontdek hoe het ervoor staat met jouw geheugenverl… – nee: geheugenwinst!
- Test hier jouw reactiesnelheid en probleemoplossend vermogen.
- Test hier hoe goed jouw brein emoties herkent.
- Test hier hoe dat zit met je visueel vermogen en gezichten herkennen.
- Test hier jouw interpretatievermogen en sociale vaardigheden.
- Test hier jouw kortetermijngeheugen en informatie onthouden.
- Test hier je langetermijngeheugen en levenservaring.
- Test hier hoe groot jouw kennis en vocabulaire is (let op: in Engels).
En? Hoe zit het met jouw geheugen? Bovengemiddeld in snelheid? Bijzondere hoge score in vocabulaire? Lekker bezig met informatie onthouden? Tel uit je geheugenwinst!
En ondersteun het met de juiste technieken om die leeftijdsgebonden geheugendips te compenseren of zelfs recht te breien. Volg de training Snellezen, Geheugentechnieken en Mindmappen voor alle technieken, leeftijden en geheugenpiekers!
Dagelijks handige inzichten? Volg ons op social media!
Volg ons onder andere op Instagram of Pinterest. Daar krijg je niet alleen handvatten op het gebied van slimmer communiceren, je ontvangt ook de slimme tips waarmee je jouw productiviteit een boost geeft. De laatste artikelen netjes en overzichtelijk in je mailbox ontvangen? Schrijf je dan in voor de wekelijkse nieuwsbrief.
Leer je liever lezend, lees dan ons boek Elke Dag om 15.00 Uur Klaar. Maak kennis met de beste inzichten uit onze trainingen en leer slimmer werken in plaats van harder. En snellezen? Tekstbegrip? En leessnelheid? Zulke zaken komen ook aan bod.
Wie zijn wij? | Training Snellezen, Geheugentechnieken & Mindmapping
Tijdwinst.com is een trainingsbureau dat zich specialiseert in slimmer (samen)werken. We bieden door het hele land diverse (online) trainingen aan, variërend van timemanagement, assertiviteit, gesprekstechnieken tot aan snellezen. Nieuwsgierig? Neem dan zeker eens een kijkje op onze website of blogs, en schrijf je in voor één van onze (digitale) trainingen.
- 1-daagse training Time Management | Blog
- 1-daagse training Assertiviteit | Blog
- 1-daagse training Gesprekstechnieken | Blog
- 1-daagse training Feedback Geven | Blog
- 1-daagse training Snellezen, Mindmapping en Geheugentechnieken | Blog
- 1-daagse training Effectief Thuiswerken voor Teams | Blog
