Hoe faalangst overwinnen? De 5 beste faalangst tips voor meer zelfvertrouwen

Het is heel normaal om af en toe zenuwachtig te zijn. Vooral wanneer je een belangrijke presentatie moet geven, kan dit een spannende aangelegenheid zijn. Echter, er bestaat een verschil tussen een paar kriebels in je buik voelen en compleet verlamd zijn door de angst dat je presentatie een totale mislukking wordt. Dit laatste wordt faalangst genoemd. Laten we het daar eens over hebben: hoe om te gaan met faalangst op de werkvloer? De 5 beste tips.

Inhoudsgave:

•  Hoe kom ik van faalangst af?
•  Wat houdt faalangst precies in? Faalangst betekenis
•  Verschillende vormen van faalangst
•  Wat is de oorzaak van faalangst?
•  De belangrijkste vraag: is faalangst te overwinnen? Ja!
•  Hoe kom je van faalangst af? Faalangst behandelen dankzij 5 tips
•  Conclusie: wat te doen tegen faalangst?

Hoe kom ik van faalangst af?

Faalangst kan veel professionals op de werkvloer belemmeren, op verschillende momenten. Voorbeelden van faalangst:

• Je manager vraagt je om de kick off te presenteren en je bent doodsbang dat je een black-out krijgt.
• Je bent gevraagd om iets te vertellen over een bepaald onderwerp. Ondanks je uitgebreide ervaring begin je te twijfelen of je wel genoeg kennis hebt.
• Je neemt een taak over van een collega, een uitdaging die volledig nieuw voor je is. Je twijfelt echter of je hier wel capabel genoeg voor bent.
• Na kritische feedback begin je te twijfelen aan je eigen kunnen en overweeg je om op te geven. Misschien kan iemand anders het beter dan jij?
• Tijdens een brainstormsessie komen er fantastische ideeën naar voren, maar je vraagt je af of jouw ideeën wel goed genoeg zijn. Misschien kun je ze beter voor jezelf houden?

Wat houdt faalangst precies in? Faalangst betekenis

Maar wat is faalangst precies? Faalangst is de angst om fouten te maken. Het betekent dat je bang bent dat je iets niet kunt, of in ieder geval niet zo goed als je zou willen. Dit kan zich uiten in nachtmerries waarin je je verhaal spontaan vergeet tijdens een presentatie, of in de angst dat je niet over de juiste vaardigheden beschikt om een marketingplan te schrijven.

Wat is de betekenis van faalangst?

Faalangst definitie

“Faalangst is een psychologische toestand waarbij iemand angst ervaart in situaties waarin prestaties worden verwacht. Het wordt gekenmerkt door de angst om te falen, negatieve gedachten en een gevoel van onzekerheid. Mensen met faalangst voelen vaak druk en stress in situaties waarin ze beoordeeld worden, zoals examens, presentaties of sociale interacties.” 

Deze angst om te falen is niet per definitie slecht. Het is juist goed dat je je best doet en soms wat zenuwen hebt. Echter, zodra deze angst je zodanig belemmert dat je bepaalde situaties uit de weg gaat, wordt het een ander verhaal.

Wat is het probleem met faalangst?

Faalangst kan een vicieuze cirkel vormen: je bent bang dat iets niet zal lukken, waardoor je extra zenuwachtig wordt, en dit kan er vervolgens toe leiden dat het daadwerkelijk minder goed gaat. Dit kan op zijn beurt weer een reden zijn om te denken: “Zie je wel, het lukt me niet.”

Symptomen van faalangst

Wat zijn de kenmerken van faalangst? Wat merk je precies? Wanneer je last hebt van faalangst, kunnen er vervelende mentale en lichamelijke symptomen optreden. Enkele symptomen van extreme faalangst kunnen zijn:

Faalangst symptomen

• Hevige zenuwachtigheid voor spannende situaties.
• Mogelijk een black-out krijgen op het moment zelf.
• Lastige situaties vermijden uit angst om te falen.
• Zelfkritiek en het jezelf erg kwalijk nemen als iets niet goed gaat.
• Veel vragen stellen uit angst om fouten te maken of geen vragen durven stellen uit angst voor een domme vraag.
• Kritiek persoonlijk opvatten en moeite hebben met het omgaan met kritiek.
• Perfectionistisch zijn en niet snel tevreden zijn.
• Uitstelgedrag vertonen omdat iets niet snel goed genoeg is.
• Nieuwe en spannende uitdagingen vermijden.

Verschillende vormen van faalangst

Binnen de context van volwassenen zijn er twee belangrijke vormen van faalangst: cognitieve faalangst en sociale faalangst.

• Cognitieve faalangst houdt in dat je bang bent dat je tekortschiet in kennis. Je vreest bijvoorbeeld dat je de inhoud van je presentatie vergeet of dat je geen antwoord weet op moeilijke vragen.
• Bij sociale faalangst ontstaat er angst om te falen zodra je in contact bent met anderen. Je bent bezorgd over wat anderen van jou denken.

Positieve versus negatieve faalangst

Het is belangrijk om onderscheid te maken tussen positieve en negatieve faalangst. Ja, er bestaat zoiets als positieve faalangst. Een zekere mate van nervositeit kan zelfs nuttig zijn. Het houdt je alert en motiveert je om je extra goed voor te bereiden, wat uiteindelijk leidt tot betere prestaties. Positieve faalangst dient als een positieve stimulans.

Echter, wanneer we het hebben over serieuze faalangst, doelen we meestal op negatieve faalangst. Dit is de vorm van faalangst die we liever vermijden. Het betekent dat je zo bang bent om te falen dat je bepaalde uitdagende situaties bijna niet meer durft aan te gaan. Bij extreme faalangst kan het zelfs zo ver gaan dat je helemaal geen presentaties meer durft te geven of nieuwe uitdagingen uit de weg gaat.

Wat is de oorzaak van faalangst?

Wat zijn precies de oorzaken van faalangst? Faalangst vindt zijn oorsprong in de oertijd, waarin het belangrijk was om voortdurend op je hoede te zijn. Je wilde immers voorkomen dat je door een hongerige medemens werd opgegeten of werd aangevallen door een roofdier. In die tijd was het dus verstandig om negatieve scenario’s in je hoofd te halen. Door rekening te houden met het ergste, verkleinde je de kans om als maaltijd te eindigen.

• Hoewel deze vecht- of vluchtreactie destijds gerechtvaardigd was, is dit tegenwoordig niet meer het geval. De kans is klein dat jouw presentatie zo rampzalig verloopt dat je baas jouw ledematen als lunch beschouwt in plaats van zijn broodje kaas. Sterker nog, het ergste wat er kan gebeuren is dat je negatieve feedback ontvangt. Dat is alles!
• Een andere oorzaak van faalangst is onze behoefte aan erkenning van anderen. We zijn bang dat we minder gewaardeerd worden bij mindere prestaties, wat faalangst kan veroorzaken.
• Daarnaast heeft faalangst vaak te maken met een negatief zelfbeeld. Wanneer je niet positief over jezelf denkt, verwacht je eerder dat je niet succesvol zult zijn in bepaalde situaties. Als je al eens een negatieve ervaring hebt gehad, versterkt dit alleen maar je angst om te falen.

Dus, hoe ontstaat faalangst? Waar komt faalangst vandaan? Faalangst heeft verschillende oorzaken: het is een natuurlijke reactie van je brein, je hebt behoefte aan erkenning van anderen of kampt met een negatief zelfbeeld.

De belangrijkste vraag: is faalangst te overwinnen? Ja!

Dat is het goede nieuws. Denk maar eens terug aan hoe vaak je al bang was om te falen. Je dacht van tevoren dat het nooit zou lukken en toch heb je het behoorlijk goed gedaan.

Dit begon al in je peutertijd, toen je als een mini-versie van jezelf voorzichtige stapjes zette. Bam. Je viel om. Maar je ging door. En kijk nu naar jezelf: je kunt gewoon lopen. Het vereiste doorzettingsvermogen.

Als pas afgestudeerde twijfelde je misschien of je ooit een baan zou vinden. “Zit de wereld wel op mij te wachten?” vroeg je je wanhopig af. En kijk waar je nu staat! Je bent niet voor niets op een website over timemanagement. Blijkbaar heb je het toch tot een baan geschopt.

Dus, wat heb je daardoor geleerd? Hoe faalangst aanpakken?

Het overwinnen van faalangst vraagt vooral om het opdoen van succeservaringen. Durf die dingen te doen die je spannend vindt. 

Bied jezelf aan om de presentatie te geven, zelfs als je zenuwachtig bent. Of ga naar die ene vergadering, zelfs als je nu al piekert over wat anderen van je zullen vinden. Pas dan zul je merken dat deze situaties in de praktijk meevallen.

Hoe ga je om met faalangst? Enkele tips:

Hoe kom je van faalangst af? Faalangst behandelen dankzij 5 tips

Gelukkig ben je niet voor altijd gebonden aan faalangst. Deze 5 tips helpen je om jouw faalangst effectief aan te pakken.

Wat te doen bij faalangst?

1. Identificeer het ergste dat kan gebeuren

Om faalangst te overwinnen, is het belangrijk om te weten waar je precies bang voor bent. Het begint allemaal met één cruciale vraag:

Wat is het ergste dat er kan gebeuren?

Bijvoorbeeld, als je een presentatie moet geven, kun je allerlei doemscenario’s bedenken:

• Je kunt geen woord uitbrengen voor het publiek.
• Niemand begrijpt iets van je verhaal.
• Je collega’s lachen je uit.
• Je leidinggevende spreekt je apart aan en zegt dat je nooit meer presentaties zou moeten geven.

Natuurlijk zijn dit situaties die je liever vermijdt. Maar bedenk dat dit het allerergste is wat er zou kunnen gebeuren, en de kans dat dit werkelijkheid wordt, is vrijwel nihil.

En zelfs als het wel zou gebeuren, hoe erg zou het dan zijn? Je kunt nog steeds je hypotheek betalen als je baas niet extatisch reageert op je presentatie. Je wordt niet plotseling opgeslokt door een enorm beest. Je zult ook niet zomaar je baan verliezen.

Dus, is het ergste van het ergste werkelijk zo’n ramp?

2. Keer het om: wat is het beste scenario?

Laten we het eens positiever bekijken met behulp van een truc uit de cognitieve gedragstherapie. Wat is het beste dat er kan gebeuren?

Bijvoorbeeld:

• Met jouw presentatie haal je een nieuwe klant binnen.
• Je ontvangt talloze complimenten van je collega’s.
• Je krijgt een promotie omdat je presentatie geweldig was.
• Je wordt de woordvoerder van het bedrijf vanwege je uitmuntende presentatievaardigheden.
• Je begrijpt het idee: er kan veel goeds gebeuren.

Natuurlijk zijn dit dromen en er zijn veel andere mogelijkheden. Misschien is je presentatie gewoon goed en hebben je niet zo complimenteuze collega’s er weinig over te zeggen. Maar… het is goed om groots te dromen.

3. Maak een plan

Het verwezenlijken van elke droom vereist een plan en concrete stappen. Stel je voor: je wilt overladen worden met complimenten van je collega’s over je presentatie. Daarvoor moet je actie ondernemen. Breng alle concrete stappen in kaart die nodig zijn om succesvol te zijn.

Bijvoorbeeld:

1. Bekijk elke dag een TED-talk over het geven van presentaties, het overwinnen van faalangst en het opbouwen van zelfvertrouwen.
2. Werk aan een zelfverzekerde houding door dagelijks 5 minuten voor de spiegel te oefenen.
3. Volg een cursus timemanagement om naast een drukke agenda meer tijd vrij te maken voor de voorbereiding van presentaties.
4. Lees het boek ‘Elke Dag Om 15:00 Uur Klaar‘ voor praktische tips om je planning beter te beheren en ongestoord aan je presentatie te kunnen werken.
5. Bedenk het verhaal en maak de PowerPoint-slides.
6. Oefen de presentatie voor je partner, ouders of andere bekenden.
7. Versterk jezelf door positieve affirmaties zoals “Ik kan goed presenteren” te gebruiken.

Met bovenstaande stappen maak je het behapbaar. Je kunt de stappen één voor één afvinken. Dit bereidt je voor op het doel en geeft je het vertrouwen dat je het doel kunt bereiken.

4. Focus op wat je kunt beheersen

Wist je dat slechts 4% van je piekergedachten betrekking heeft op zaken waar je geen invloed op hebt? Je kunt je beter richten op zaken waar je wel iets aan kunt doen, zoals het vrijhouden van je agenda voor de voorbereiding, een goed verhaal op papier zetten voor je presentatie, of je presentatie voorleggen aan een collega.

Maar je hebt geen invloed op hoe anderen jouw presentatie beoordelen. Probeer je hoofd dus niet te breken over dat aspect.

5. Maak een back-up plan

Wat als een van je doemscenario’s toch werkelijkheid wordt? Plotseling raak je de rode draad kwijt of slaat je stem helemaal over. Maak een back-upplan om de situatie minder stressvol te maken. Dit biedt zelfs een vangnet voor de meest negatieve scenario’s. Bijvoorbeeld, als je stem overslaat, kun je een glas water pakken of even naar de wc gaan. Als je je verhaal vergeet, kun je een spiekbriefje meenemen om snel weer op gang te komen.

Conclusie: wat te doen tegen faalangst?

Faalangst kan overwonnen worden door bewust te worden van je angsten en negatieve gedachten, en door actie te ondernemen om je zelfvertrouwen en vaardigheden te vergroten. Met een realistische benadering en doelgerichte stappen kun je faalangst effectief aanpakken en jezelf voorbereiden op succes, vól zelfvertrouwen! Het is belangrijk om te beseffen dat falen een normaal onderdeel is van groei en ontwikkeling. Met de juiste mindset en strategieën:

Wat kun je doen tegen faalangst? 

1. Identificeer het worst-case scenario: Neem de tijd om te bedenken wat het ergste scenario is waar je bang voor bent, maar besef tegelijkertijd dat de kans dat dit daadwerkelijk gebeurt zeer klein is.
2. Verander je perspectief: Denk ook aan het beste scenario dat kan plaatsvinden, waarin je succes behaalt en positieve resultaten bereikt. Visualiseer deze mogelijkheden en gebruik ze als bron van motivatie.
3. Maak een concreet plan: Stel een plan op met duidelijke en haalbare stappen die je kunt nemen om je doelen te bereiken. Denk hierbij aan het regelmatig oefenen van presentaties, werken aan je zelfvertrouwen en het verbeteren van je time management vaardigheden.
4. Focus op controleerbare aspecten: Richt je aandacht op zaken waar je zelf invloed op hebt, zoals je eigen voorbereiding en presentatie. Probeer je minder druk te maken over de mening van anderen, aangezien dit buiten jouw controle ligt.
5. Zorg voor een back-up plan: Bereid je voor op mogelijke tegenslagen door een back-up plan te creëren. Bijvoorbeeld, neem een slok water als je stem even wegvalt of maak gebruik van een spiekbriefje als je je verhaal dreigt te vergeten.

Onthoud dat het overwinnen van faalangst een proces is dat tijd en inzet vereist. Wees geduldig en aardig voor jezelf terwijl je stap voor stap vooruitgang boekt. Met doorzettingsvermogen en de juiste strategieën kun je jouw faalangst overwinnen en succesvol zijn in wat je ook onderneemt.

Succes!

Afkomen van die angst? Volg een cursus Assertiviteit

Wat kun je doen aan faalangst? Volg je een speciale faalangst training of kijk je verder? Wil je definitief afrekenen met je angst om te falen en wil je na het volgen van dit stappenplan nog verder leren om ermee om te gaan? Bij Tijdwinst bieden we professionele trainingen aan, zowel online als offline, voor mensen in heel Nederland. Onze trainingen omvatten onderwerpen zoals timemanagement, assertiviteit, feedback geven en effectieve communicatie. Hiermee kun je niet alleen je vaardigheden en planning verbeteren, maar ook je zelfvertrouwen vergroten.

Meld je aan voor een van onze trainingen in Nederland (of online). Daarnaast kun je ook onze blogs lezen over deze onderwerpen.

• 1-daagse training Timemanagement | Blog
• 1-daagse training Assertiviteit | Blog
• 1-daagse training Gesprekstechnieken | Blog
• 1-daagse training Feedback geven | Blog
• 1-daagse training Snellezen, mindmapping en geheugentechnieken | Blog
• 1-daagse training Effectief thuiswerken voor teams | Blog

Mensen vroegen ook | Veelgestelde vragen over faalangst

• Welke 3 soorten faalangst zijn er?

  Er zijn drie soorten faalangst die vaak worden erkend:

  • Cognitieve faalangst: Dit is angst die ontstaat bij taken waarbij denkprocessen en intellectuele capaciteiten betrokken zijn, zoals examens, toetsen of het geven van een presentatie. Mensen met cognitieve faalangst zijn bang om te falen in academische of intellectuele prestaties.
  • Sociale faalangst: Sociale faalangst treedt op in sociale situaties, waarbij mensen bang zijn om negatief beoordeeld of afgewezen te worden door anderen. Het kan zich manifesteren bij activiteiten zoals spreken in het openbaar, deelnemen aan groepsdiscussies of het ontmoeten van nieuwe mensen.
  • Motorische faalangst: Motorische faalangst is gerelateerd aan prestaties die fysieke vaardigheden en coördinatie vereisen, zoals sporten, dansen of muziekinstrumenten bespelen. Mensen met motorische faalangst zijn bang om te falen in het uitvoeren van bepaalde bewegingen of handelingen en zichzelf belachelijk te maken.

  Het is belangrijk op te merken dat deze categorieën niet strikt gescheiden zijn en dat faalangst zich op verschillende manieren kan uiten bij verschillende mensen.

• Wat zijn de kenmerken van faalangst?

  Faalangst kenmerken kunnen variëren afhankelijk van het individu en de specifieke situatie. Om te bepalen of je faalangst hebt, kun je letten op bepaalde signalen en symptomen die wijzen op de aanwezigheid van faalangst. Hier zijn enkele indicatoren die kunnen duiden op faalangst bij volwassenen:

  Hoe weet je of je faalangst hebt?

  • Lichamelijke symptomen: Faalangst kan gepaard gaan met lichamelijke reacties zoals hartkloppingen, zweten, trillende handen, hoofdpijn, maagklachten, duizeligheid of kortademigheid. Deze symptomen kunnen optreden voorafgaand aan, tijdens of na een situatie waarin de persoon zich beoordeeld of geëvalueerd voelt.
  • Negatieve gedachten en zelfkritiek: Mensen met faalangst hebben vaak negatieve gedachten en zelfkritiek. Ze kunnen zichzelf voortdurend bekritiseren, zichzelf als incompetent beschouwen of de overtuiging hebben dat ze hoe dan ook zullen falen. Deze negatieve gedachten kunnen leiden tot een negatief zelfbeeld en een gebrek aan zelfvertrouwen.
  • Vermijdingsgedrag: Om de angst voor falen te verminderen, kunnen mensen met faalangst situaties vermijden die hen aanleiding geven tot angst. Ze kunnen bijvoorbeeld weigeren deel te nemen aan presentaties, examens of sociale activiteiten. Hoewel vermijingsgedrag tijdelijke opluchting kan bieden, kan het de angst op de lange termijn versterken.
  • Perfectionisme: Faalangst wordt vaak geassocieerd met een hoog niveau van perfectionisme. Mensen met faalangst hebben de neiging om buitensporig hoge eisen aan zichzelf te stellen en streven naar perfectie in alles wat ze doen. Ze hebben moeite met het accepteren van fouten of imperfecties en ervaren falen als een persoonlijk tekort.
  • Beperking van prestaties: Faalangst kan de prestaties van een persoon negatief beïnvloeden. Onder druk kunnen mensen met faalangst last hebben van black-outs, moeite hebben om zich te concentreren of hun vaardigheden niet volledig benutten, zelfs als ze deze normaal gesproken wel beheersen. Dit kan leiden tot lagere prestaties en bevestigt de negatieve overtuigingen over zichzelf.

  Het is belangrijk op te merken dat niet alle kenmerken bij elke persoon met faalangst aanwezig zijn en dat de intensiteit van de angst ook kan variëren. Faalangst kan echter aanzienlijke stress en belemmeringen veroorzaken in het dagelijks leven en het streven naar succes.

   

• Hoe herken je faalangst bij iemand anders?

  Faalangst is een veelvoorkomend fenomeen dat invloed kan hebben op iemands prestaties en welzijn. Het herkennen van faalangst bij iemand anders kan soms lastig zijn, omdat de symptomen en gedragingen kunnen variëren afhankelijk van de persoon. Hier zijn enkele kenmerken die kunnen wijzen op faalangst:

  • Overmatige angst voor fouten: Personen met faalangst hebben vaak een sterke angst om fouten te maken en zijn buitengewoon bezorgd over negatieve beoordelingen of afwijzing.
  • Perfectionisme: Ze stellen vaak buitensporig hoge eisen aan zichzelf en hebben de neiging om te streven naar perfectie. Ze hebben moeite om tevreden te zijn met hun prestaties, zelfs als anderen hun werk als succesvol beschouwen.
  • Vermijdingsgedrag: Mensen met faalangst kunnen geneigd zijn om situaties of taken te vermijden die hun angst voor mislukking vergroten. Ze kunnen proberen om uitdagende situaties te vermijden om niet geconfronteerd te worden met het risico op falen.
  • Fysieke symptomen: Faalangst kan gepaard gaan met verschillende fysieke symptomen zoals zweten, trillen, snelle hartslag, maagklachten, duizeligheid, en kortademigheid. Deze symptomen kunnen optreden vóór, tijdens of na een prestatiegerichte situatie.
  • Negatief zelfbeeld: Mensen met faalangst hebben vaak een laag zelfbeeld en stellen hun eigen competenties en vaardigheden in twijfel. Ze hebben de neiging om hun successen te bagatelliseren en hun falen te overdrijven.

  De oorzaken van faalangst kunnen verschillen, maar kunnen onder andere voortkomen uit eerdere negatieve ervaringen, hoge verwachtingen van anderen of zichzelf, perfectionisme, sociale druk, en een gebrek aan zelfvertrouwen. Het is belangrijk om faalangst serieus te nemen en begripvol te zijn voor de persoon die ermee worstelt. Het bieden van ondersteuning, het aanmoedigen van een positieve mindset en het zoeken naar passende professionele hulp kunnen helpen bij het overwinnen van faalangst.