Effectief leidinggeven: leer doelgericht leidinggeven voor optimale resultaten

Als leidinggevende kun je het verschil maken. En dat is helemaal niet zo sterk afhankelijk van je positie als je misschien denkt. Maar welke rol je ook vervult, leidinggeven wil je zo effectief mogelijk doen. Je wilt met een gemotiveerd team productief zijn en topkwaliteit leveren. Effectief leiderschap is daarbij essentieel. Maar wat definieert een effectieve leider? En wat is de beste manier van leidinggeven? Spoiler: dat hangt helemaal van de situatie af. Hoe dat precies zit, lees je hier.

Wat komt aan bod:

1. Wat is effectief leiderschap?
2. De 7 gewoonten van Stephen Covey
3. Leiderschapsstijlen voor elke situatie
4. Wanneer ben je een effectief leidinggevende?
5. Wat is het resultaat van effectief leidinggeven?
6. Kortom: de impact van effectief leidinggeven
7. Veelgestelde vragen over effectief leidinggeven

Wat is effectief leiderschap?

Allereerst is het belangrijk om te weten wat effectief leiderschap precies is. Dan is het eerst goed om te weten dat er een verschil is tussen leidinggeven en leiderschap. Leidinggeven betekent dat je de mensen en processen binnen een team managet. Leiderschap draait meer om inspireren en richting geven. 

Effectief leidinggeven heeft helemaal niet zoveel te maken met je functieomschrijving. Het draait vooral om de invloed die je hebt. Dat is onafhankelijk van de hiërarchie of macht binnen een organisatie. Of, zoals de bekende Amerikaanse hoogleraar Brené Brown zegt:

“Er is weinig mis met macht hebben om iets voor elkaar te krijgen. Maar macht hebben óver in plaats van mét iemand is destructief.”

Effectief leiderschap draait om heel andere dingen dan macht. Weet je mensen te inspireren, zijn ze intrinsiek gemotiveerd om jou te volgen en krijgen ze autonomie? Dat zijn allemaal factoren die jouw rol als leider effectief maken.

De 7 gewoonten van Stephen Covey

Waarschijnlijk ken je het boek ‘The seven habits of highly effective people’ van Stephen Covey. Hierin legt de leiderschapsexpert uit hoe je de balans kunt creëren die je nodig hebt om je team succesvol aan te sturen. De 7 gewoonten die je daarvoor aan de dag moet leggen zijn als volgt:

1. Je bent proactief. Jij neemt verantwoordelijkheid voor die zaken waarop je zelf invloed hebt.
2. Je begint met het eind in zicht. Door te visualiseren wat je wilt bereiken zul je op de lange termijn verder komen.
3. Je doet belangrijke zaken eerst. Door prioriteiten te kennen zorg je dat je alle doelen behaalt. Met zijn ‘pickle jar theory’ laat Covey in 1 beeld zien hoe dat werkt. Begin met de belangrijkste zaken en werk naar de kleinere doelen toe. Dan krijg je het meest gedaan en krijgt alles de juiste aandacht.
4. Je denkt win-win. Jij houdt het belang van anderen in gedachten en werkt op die manier aan oplossingen waar iedereen baat bij heeft. Dat bevordert een goede samenwerking in je team.
5. Je wilt eerst begrijpen, dan begrepen worden. Door empathisch te luisteren met als doel de ander écht te begrijpen, kun je het best reageren en actie ondernemen.
6. Je werkt aan synergie. Je zoekt betere oplossingen, geen compromissen. Je zoekt een nieuw idee om ter tafel te brengen in plaats van een compromis tussen bestaande varianten.
7. Je houdt de zaag scherp. Door pauze te nemen en reflecteren heb je rust in je hoofd en kun je je team effectief aansturen.

Leiderschapsstijlen voor elke situatie

Er zijn verschillende leiderschapsstijlen, de belangrijkste zetten we voor je op een rijtje:

• Sturend of directief leidinggeven
• Democratisch leidinggeven
• Transformationeel leidinggeven
• Coachend leidinggeven
• Delegerend leidinggeven
• Transsectioneel leidinggeven

Dat er zoveel stijlen zijn, komt doordat elke situatie weer anders is. Dat betekent dat jij situationeel leiderschap aan de dag moet leggen: afhankelijk van de situatie, kies je een aanpak.

Sturend of directief leidinggeven

Deze vorm van leiderschap pas je toe wanneer je te maken hebt met een medewerker die nog beginnend is. Het is iemand die nog weinig bekwaam is in zijn taak en ook nog niet de bereidheid heeft veel verantwoordelijkheid te nemen. Jij geeft concrete taken en controleert vervolgens de output van de betreffende medewerker.

Democratisch leidinggeven

Bij deze manier van leidinggeven ruim je veel plaats in voor de visie en input van medewerkers. Jullie delen veel ideeën met elkaar waardoor creativiteit en productiviteit floreren. Kijk er wel voor uit dat dingen niet té lang duren. Jij bent de leidinggevende, op zeker moment moet jij ook een knoop doorhakken of een onderwerp afronden.

Transformationeel leidinggeven

Zit je in een groeiende organisatie, dan ben jij als leidinggevende de aangewezen persoon om uitdagende doelen te stellen en iedereen te motiveren om mee te groeien. Zorg er wel voor dat de druk niet te hoog wordt en kijk altijd naar taken, ambities en talenten van individuele medewerkers.

Coachend leidinggeven

Heb je een medewerker die nog niet zoveel weet, maar wel heel gemotiveerd is. Dan kun je een coachende rol aannemen. Jij stelt je als coach op en werkt aan het verzelfstandigen van je teamlid. Bijvoorbeeld door cursussen of trainingen aan te bieden.

Delegerend leidinggeven

Bestaat je team uit doorgewinterde professionals? Delegeer taken dan zonder het overzicht te verliezen. Laat je team zelfstandig excelleren zodat jij de focus op die stip op de horzion kunt houden. Geef heldere instructies en zet dan een stapje terug. Ga niet micromanagen, maar check af en toe de voortgang. En vergeet vooral niet je waardering te tonen. Want ook als iemand alles al jarenlang tot in de puntjes beheerst, is het nog steeds prettig om complimentjes te krijgen.

Transsectioneel leidinggeven

In deze vorm van leiderschap ben jij wat meer op de achtergrond. Medewerkers motiveren vooral elkaar en zichzelf en houden een bepaalde structuur aan. Dat kan er wel voor zorgen dat ze weinig initiatief nemen en minder creatief en productief worden.

Wanneer ben je een effectief leidinggevende?

Misschien wel de meest gestelde vraag tijdens elke leiderschapstraining: wat is een effectief leider? Daar is geen eenduidig antwoord op te geven. Wat in de ene organisatie werkt, kan in de andere immers totaal not done zijn. Toch zijn er wel een aantal essentiële leiderschapsvaardigheden te benoemen.

1. Verantwoordelijkheid en voorbeeldfunctie

Allereerst neem je verantwoordelijkheid. Maakt een medewerker een fout? Jij gaat met de klant in gesprek en neemt het op voor je medewerker. Onthoud dat je alleen verantwoordelijkheid kunt nemen voor zaken die binnen jouw cirkel van invloed liggen. Dus jouw reactie is jouw verantwoordelijkheid.

En jij als leidinggevende ligt onder een vergrootglas. Dus geef altijd het goede voorbeeld. Wees beschikbaar voor je team en straal uit dat je plezier hebt in je werk. Dat is belangrijk omdat jij je teamleden inspireert. 

Laat merken dat je uitdagingen graag aangaat, blij wordt van je werk en dat jullie werk écht verschil maakt. Vul aan met hier en daar een schouderklopje en je zult merken: je teamleden zijn een stuk gemotiveerder voor hun werk.

Hoewel je positie anders is dan die van je teamleden, is het belangrijk dat ook jij je kwetsbaarheden laat zien. Dat zorgt voor vertrouwen en de opbouw van een goede relatie. Jouw teamleden zullen steeds meer ontdekken dat jij altijd voor ze klaar staat en het beste voor hen wilt. Bovendien moet je jezelf en je onzekerheden laten zien om te voorkomen dat afstand en onbegrip ontstaan.

2. Communicatie en samenwerking

Communicatie is essentieel voor een goed leidinggevende. Je communiceert open, concreet en duidelijk. Geef aan het einde van elke meeting bijvoorbeeld een samenvatting van de gemaakte afspraken. Wees bovendien transparant over genomen besluiten en praat ook over dingen die minder goed zijn gegaan.

Bij jouw rol als leidinggevende hoort ook het geven van feedback. Doe dit zoveel mogelijk op het moment zelf en bewaar opbouwende kritiek voor een moment zonder omstanders. En mocht je fan zijn van de sandwichmethode, weet dan dat die niet werkt. Wat wel werkt? Objectief en feitelijk blijven. Benoem het gedrag of de actie van de medewerker, het effect daarvan en een beter alternatief.

Zorg daarnaast voor een gezonde dosis emotionele intelligentie en zelfbewustzijn. Je kent en érkent je eigen sterktes en zwaktes en hebt controle over je emoties. Het is geen schande om na een meeting naar een teamlid toe te lopen en je excuses aan te bieden voor je botte opmerking even daarvoor. Door je bewust te zijn van jezelf en proactief om te gaan met gevoelens van anderen creëer je een veilig werkklimaat.

Check tenslotte regelmatig even in bij teamleden en loop rond over de afdeling. Zo peil je de sfeer en kun je problemen vroegtijdig oplossen. Initieer bovendien formele gesprekken, zoals beoordelingsgesprekken, maar ga ook aan de koffietafel in gesprek met elkaar. Denk ook eens na over gesprekken tijdens een wandeling. Jouw kantoor kan voor medewerkers best intimiderend zijn, het is niet hún veilige plek. Tijdens het wandelen hoef je elkaar bovendien niet steeds aan te kijken, dat helpt om makkelijker te kunnen praten over gevoelige punten.

Meer inspiratie op social media

Over effectief leidinggeven is eindeloos veel te vertellen. Kom regelmatig terug op dit blog voor de nieuwste inzichten. En ben je ook nieuwsgierig naar andere nieuwtjes over persoonlijke ontwikkeling, gesprekstechnieken of time management? Volg Tijdwinst en Björn dan op Instagram!

Wat is het resultaat van effectief leidinggeven?

Oké, dus die essentiële leiderschapsvaardigheden heb je opgeslagen. Maar waarom is het zo belangrijk om stil te staan bij jouw manier van leidinggeven? Nou, omdat de effecten nogal groot zijn. Volg een cursus voor leidinggevende en je zult te horen krijgen wat het resultaat van effectief leiderschap is.

Je team:

• … is gemotiveerd en sterk. Jouw teamleden voelen zich gehoord en gezien. Je waardeert hen en geeft hen autonomie en vertrouwen. Door jouw inspirerende energie zijn medewerkers intrinsiek gemotiveerd hun beste beentje voor te zetten. Het team staat daardoor sterk en is gedreven.
• … gaat zonder al teveel weerstand door organisatorische transities. Verandert er iets in de organisatie, dan is weerstand vaak het resultaat. Toon jij effectief leiderschap, dan begeleid je je team hier effectief doorheen. Duidelijke communicatie, empathie en ondersteuning zijn hierbij de sleutel tot succes. Je team weet wat er om welke reden gebeurt en dat maakt dat ze de nieuwe situatie sneller omarmen.
• … blijft zich professioneel ontwikkelen. Doordat jij per situatie je manier van leidinggeven aanpast, voelen je teamleden zich op hun plek. Stimuleer je hen zich verder te ontwikkelen, dan zullen ze die stap sneller zetten. Bied mogelijkheden voor training en ontwikkeling aan, jouw team zal gemotiveerd zijn nieuwe vaardigheden op te doen.
• … bestaat uit tevreden medewerkers. Neem jij effectief en enthousiast het voortouw, dan zal je team die energie overnemen. De samenwerking is groot en de meest creatieve oplossingen komen op tafel.
• … presteert op topniveau. Zorg voor een veilige sfeer in je team, geef het goede voorbeeld en neem verantwoordelijkheid. Combineer dat met open communicatie en je teamleden zullen excelleren. Dat is natuurlijk goed voor de productiviteit én kwaliteit van het team.

Kortom: de impact van effectief leidinggeven

Vergeet het idee dat effectief leidinggeven draait om je positie, het gaat allemaal om de invloed die je hebt op mensen. Het gaat om inspireren, vertrouwen opbouwen en je teamleden autonomie geven. Door je leiderschapsstijl aan de situatie aan te passen haal je het beste uit je team. De ene keer ga je sturend te werk, dan weer coachend of ondersteunend en soms delegerend. Welke manier je ook kiest, het resultaat is dat jij je als verantwoordelijke leider positioneert. Iemand die open en eerlijk communiceert en door het goede voorbeeld te geven andere inspireert. Dat maakt jouw team sterk, gemotiveerd, weerbaar en altijd op topniveau.

Volg een training | Effectief leidinggeven

Leiding geven met effect is een mooie uitdaging. Wil jij nou weten hoe je het allerbeste van jezelf als leidinggevende laat zien door gesprekken met je team op de juiste manier te voeren? Tijdens de 1-daagse training Gesprekstechnieken leer je alles om je kwaliteiten te optimaliseren. 

Vind je het gesprek voeren niet zo spannend, maar merk je dat de reactie op jouw manier van feedback geven niet altijd even goed is? Dan is de 1-daagse training Feedback Geven waarschijnlijk een goed idee. Hierin leer je alles over de juiste manier van feedback geven.

Meer weten? Lees verder!

• Ontdek de ‘Seven Habits of Highly Effective People’: De essentiële gids voor leidinggevenden!
• Effectief leidinggeven zonder macht? Vergroot je invloed met 4 pijlers
• Wat is situationeel leiderschap? En welke 4 leiderschapsstijlen zijn er?
• Jij vervult een voorbeeldfunctie. Zo geef je als leidinggevende het goede voorbeeld
• Verantwoordelijkheid nemen als leider: waarom dat zo belangrijk is (en zo doe je het)

Veelgestelde vragen over effectief leidinggeven

• Wat zijn de belangrijkste kenmerken van een effectieve leider?

  Een effectieve leider kenmerkt zich door verantwoordelijkheid te nemen, te werken op basis van vertrouwen en te fungeren als inspirator. Het is iemand die het goede voorbeeld geetf, open communiceert en effectieve feedback geeft.

• Hoe kan ik mijn leiderschapsstijl aanpassen aan verschillende teamleden?

  Door situationeel leiderschap toe te passen. Afhankelijk van de situatie geef je sturend, coachend, ondersteunend of delegerend leiding.

• Wat zijn de beste methoden om een team te motiveren en betrokken te houden?

  Laat weten dat je ieders inzet waardeert, geef mensen autonomie en inspireer iedereen. Zorg dat de communicatie open, veilig en eerlijk is en bied iedereen de kans zich te blijven ontwikkelen.

• Hoe kan ik effectief omgaan met conflicten binnen mijn team?

  Door open en eerlijk te communiceren, goed te luisteren en in gezamenlijkheid oplossingen te zoeken. Neem verantwoordelijkheid en houd vinger aan de pols.

• Welke rol speelt emotionele intelligentie in effectief leiderschap?

  Emotionele intelligentie helpt bij het opbouwen van vertrouwen en het effectief communiceren.

• Hoe geef ik constructieve feedback zonder demotiverend te zijn?

  Door feedback op het moment zelf direct te geven en specifiek te formuleren. Vermijd de sandwichmethode en geef de feedback 1-op-1.

• Wat zijn effectieve technieken voor time management voor leiders?

  Zorg dat je taken prioriteert en neem gesprekken met je teamleden daarbij als hoge prioriteit. Zorg dat je beschikbaar bent en niet de hele dag in vergadering zit en delegeer verantwoordelijlkheden naar teamleden die taakvolwassen zijn.

• Hoe bouw en behoud ik vertrouwen binnen mijn team?

  Door zelf het goede voorbeeld te geven en goed te luisteren naar je teamleden. Neem verantwoordelijkheid en zorg voor veiligheid en open communicatie.

• Wat is de beste manier om een visie en doelen effectief over te brengen?

  Door ze inspirerend over te brengen. Maak duidelijk wat het hogere doel is van acties en betrek teamleden bij het uitwerken van de aanpak.

• Hoe kan ik mijn team helpen om beter om te gaan met verandering?

  Neem teamleden mee in alle communicatie. Laat ze weten wat om welk ereden gebeurt en maak ruimte voor hun zorgen. Toon empathie en betrek ze zoveel mogelijk bij het proces.

Wie zijn wij? | Cursus leidinggeven

Tijdwinst.com is een trainingsbureau dat zich specialiseert in slimmer (samen)werken. We bieden door het hele land diverse (online) trainingen aan, variërend van time management, assertiviteit, gesprekstechnieken tot aan snellezen. Nieuwsgierig? Neem dan zeker eens een kijkje op onze website of blogs, en schrijf je in voor één van onze (digitale) trainingen.

1. 1-daagse training Time Management | Blog
2. 1-daagse training Assertiviteit | Blog
3. 1-daagse training Gesprekstechnieken | Blog
4. 1-daagse training Feedback Geven | Blog
5. 1-daagse training Snellezen, Mindmapping en Geheugentechnieken | Blog
6. 1-daagse training Effectief Thuiswerken voor Teams | Blog