Prof. Roger Beaty, onderzoeker in de neurowetenschap aan Harvard, ontdekte iets heel bijzonders. Of je creatief bent (of niet!) is meetbaar. Bepaalde breinprocessen verklappen of jij makkelijk met nieuwe ideeën komt, of ongeveer zo creatief als een deur bent. Dit is zijn supersnelle test.

Wat komt aan bod:

  1. Wat is creativiteit?
  2. Prof. Beaty’s creatief of niet test
  3. Creatief zijn = flexibel denken
  4. Veelgestelde vragen over creativiteit

Wat is creativiteit?

Creatief is niet alleen Salvador Dalí, omdat hij onnavolgbare schilderijen maakte, of Harry Mulisch, omdat hij ongeëvenaarde boeken schreef. Jij bent ook creatief, wanneer je ‘s avonds na het werk een gerecht in elkaar knutselt met de restjes die je in de koelkast vond of een slimme oplossing bedenkt voor de schuurdeur die steeds blijft klapperen.

Dat is creatief met een ‘kleine c’ zijn, zoals neurowetenschapper het tegenwoordig definiëren.

“Creativiteit is het vermogen om nieuwe, originele en waardevolle ideeën, oplossingen of uitdrukkingen te bedenken. Het omvat het vermogen om op een innovatieve manier verbindingen te leggen tussen verschillende concepten, situaties of ervaringen. Creativiteit kan zich manifesteren in verschillende vormen, zoals kunst, wetenschap, technologie, ondernemerschap, en zelfs in het dagelijks leven.”

Alledaagse creativiteit, dus – die misschien niet zo groots en meeslepend is als ‘grote c’ creatief zijn, zoals Dalí of Mulisch – maar die daar in essentie niet voor onder doet. Je bent (erg) creatief, of je bent het niet (zo erg).

Creatief zijn is namelijk zo goed te definiëren en te zien in je brein, dat je het kunt meten, ontdekte prof. Robert Beaty van Harvard University. Net zoals je je intelligentie quotiënt (IQ) kunt meten. Zo’n specifieke test als de IQ-test is er (nog) niet voor creativiteit, maar een test is er wel.

(Ken jij het verschil tussen IQ en EQ? Lees het hier, en ontdek hoe je er meer van krijgt.)

Prof. Beaty’s creatief of niet test

Voor zijn onderzoek verzamelde hij 163 deelnemers en plaatste ze in een fMRI breinscanner, met een scherm. Daar kwam telkens een plaatje van een object op tevoorschijn, waarop de deelnemers binnen 12 seconden zoveel mogelijk (nieuwe) toepassingen voor dat object moesten opnoemen.

Van degenen die een sok zagen, kwam een deel niet verder dan ‘om je voeten warm te houden’, maar kwam een enkeling met uiterst verrassende toepassingen als ‘om water te filteren’.

creatiefHé, die zijn handig om water te filteren! (Zou een creatief persoon zeggen)

Terwijl de deelnemers zich uitleefden op de plaatjes, analyseerden prof. Beaty en zijn team alle breinconnecties die op dat moment actief waren. Meer dan 35.000, dus een fikse klus. Na het extraheren van alleen de connecties die gelinkt zijn aan creativiteit, zag het een team een interessant patroon…

De deelnemers die de sterkst werkende connecties in 3 bepaalde brein-netwerken hadden, kwamen met de meest creatieve ideeën:

1. Het default netwerk (of ‘terugvalnetwerk)

Dit is het gedeelte in je brein dat actief is wanneer je bijvoorbeeld dagdroomt of er spontane ideeën in je naar boven komen. Vooral actief wanneer je verder niet met cognitief inspannende taken bezig bent. Dit defaultnetwerk is daarom de reden dat je je beste ideeën vaak onder de douche krijgt.

creatief

Dit netwerk zit voornamelijk in het frontale gedeelte van je brein – vooraan, bij je voorhoofd – maar ook in het midden. De onderdelen communiceren echter feilloos met elkaar, via wittestofbanen. (Een breinmaterie die vrouwen 10x zoveel hebben dan mannen. Lees hier hoe dat zit.)

2. Het centraal-executief netwerk

Dit is het deel dat je gefocust en gecontroleerd laat denken. Het verwerkt, analyseert, vergelijkt en beoordeelt informatie. Dit gedeelte springt gegarandeerd aan zodra je (snel)leest, leert en mindmapt bijvoorbeeld.

creatief

‘Aanspringen’ is hier precies de correcte term, omdat bovenstaande 2 brein-netwerken niet tegelijkertijd functioneren. Een belangrijke bevinding. Je denkende brein staat óf ‘aan’ (executieve netwerk werkt) of ‘uit’ (defaultnetwerk werkt).

Maar voor creatief zijn, heb je ze allebei nodig! In tegenstelling tot wat veel mensen dachten: dat alleen het defaultnetwerk creatieve ideeën voortbrengt. Fout dus! Creatief denken is een samenwerking tussen de 2, afhankelijk van het 3e netwerk – ontdekte prof. Beaty.

3. Het salience netwerk

Dit netwerk is de brug tussen de 2 het defaultnetwerk en het centraal-executief netwerk. Tussen het dwalen en het denken. Tussen het creërende en het analyserende. Het is de snelweg die deze samenwerkende partijen verbindt, om creatief te kunnen denken.

creatief

Creatief denken is namelijk meer dan een leuk idee krijgen (default netwerk), het is net zo goed de toepasbaarheid ervan inschatten en de uitvoering uitvogelen (centraal-executief netwerk) – via een onbewuste razendsnelle wisselwerking in je brein (salience netwerk).

Dit wetende, draaide prof. Beaty het proces van de creatief test om. Door op voorhand te kijken naar hoe actief die 3 regionen in iemands hoofd waren, konden ze letterlijk voorspellen hoe creatief iemand zou zijn. Een voorspelling die de test vervolgens keer op keer bevestigde.

Prof. Beaty en zijn team hadden iets bijzonders ontdekt.

Creatief zijn = flexibel denken

Hoe actiever de 3 netwerken in je brein, hoe soepeler ze samenwerken, hoe creatiever je bent, onlosmakelijk. Dat is wat Beaty ontdekte. Of in zijn eigen nuchtere woorden:

“Het is niet zo dat we met perfecte nauwkeurigheid kunnen voorspellen wie de volgende Einstein is, maar we krijgen wel een goed idee van hoe flexibel iemands denkwijze is.”

En die flexibiliteit zit hem dus in de wisselwerking tussen het bedenkende (default) netwerk en het denkende (centraal-executief) netwerk, met de onmisbare hulp van het verbindende (salience) netwerk.

Is het niet zo’n flexibele, geoliede machine tussen die netwerken, dan kom je waarschijnlijk niet verder dan vage ideeën (alleen defaultnetwerk actief) óf geen ideeën (alleen centraal-executief netwerk actief). Beiden geen creatief denkwerk dat je kunt toepassen.

Maar hoe zit dat bij jou? Hoe geolied is jouw breinnetwerk-machine, zoals prof. Beaty die vaststelde als maatstaf voor creatief zijn? Kun je testen!

‘Ben ik creatief?’ Doe de test

Je hoeft niet met je hoofd in een fMRI-scanner om Beaty’s test uit te voeren. Je weet inmiddels met welke hersendelen creatief zijn correspondeert, dus die scanner heb je niet nodig om jouw gesteldheid in creativiteit te meten op brein-niveau. Je meet het gewoon op praktisch niveau, en dan weet je vanzelf hoe het met je creatief brein gesteld is. Je meet het met precies dezelfde test als Beaty’s onderzoeksdeelnemers voorgeschoteld kregen: de 12-seconden-creatief-of-niet test. Kun je altijd doen, waar je ook bent, zelfs zonder dat iemand het door hoeft te hebben!

  • Kies een willekeurig voorwerp in je omgeving.
  • Zet een timer op 12 seconden.
  • Bedenk zoveel mogelijk nieuwe toepassingen, en hou je score bij.

Kom je niet verder dan sokken om je voeten warm te houden? Dan zouden we het creatief denken even aan anderen in je team overlaten. Jij bent waarschijnlijk meer van de uitvoering, zodra er iets op tafel ligt. Zit je al gauw aan meer dan 3 nieuwe toepassingen en verras je jezelf? Jouw machine is goed geolied! Jij mag jezelf met een gerust hart ‘creatief’ noemen.

En nu?

Nu weet je hoe het bij jou gesteld is, qua creatief denken. Of je weet op zijn minst hoe creatief denken werkt in je brein, sinds neurowetenschapper en professor aan Harvard Robert Beaty het onderzocht en op opmerkelijke conclusies stuitte.

Of je, door deze test bijvoorbeeld regelmatig te doen, er op vooruit kunt gaan qua creatief denken of dat iemand een onveranderlijk creatieve capaciteit heeft – toch een beetje zoals het IQ – is de vraag.

Robert Beaty:

“Voor nu blijven deze vragen onbeantwoord. Als onderzoekers moeten we nu onze eigen creatieve netwerken inzetten om de antwoorden te vinden.”

De enige antwoorden die we nu in elk geval hebben, zijn:

  • Je defaultnetwerk kun je niet echt ‘trainen’ of opbouwen. Het komt en gaat, zodra jij even stopt met bewust denken. Een douche voor je gaat slapen of wandeling in je werkpauze kan dat in elk geval ‘activeren’.
  • Je salient netwerk werkt met witte materie. Die materie kun je helpen gezond te houden, en zelfs verbeteren, met meditatie en mindfulness – bewees een groot aantal onderzoeken, waaronder dit.
  • Je centraal-executieve netwerk op zijn beurt, helpt je grote delen informatie te verwerken, analyseren en onthouden met de juiste snellees- en geheugen- en mindmaptechnieken! Leer je in de training Snellezen, Geheugentechnieken en Mindmappen.

Veelgestelde vragen over creativiteit

  • Wat is creativiteit precies?

    Creativiteit is het vermogen om originele ideeën te bedenken, nieuwe verbindingen te maken tussen bestaande concepten en problemen op unieke manieren op te lossen. Het is een proces dat vaak intuïtie, verbeelding en een frisse blik combineert. Creativiteit kan zich uiten in kunst, wetenschap, technologie, en zelfs in alledaagse beslissingen.

  • Kun je creativiteit ontwikkelen of is het aangeboren?

    Creativiteit is deels aangeboren, maar het is ook een vaardigheid die je kunt ontwikkelen. Iedereen heeft een creatief potentieel, en door je nieuwsgierigheid te stimuleren, nieuwe ervaringen op te zoeken, en te oefenen in creatieve processen, kun je je creatieve vermogen vergroten.

  • Hoe kan ik mijn creativiteit stimuleren?

    • Probeer nieuwe dingen: leer een nieuwe vaardigheid, ontdek onbekende culturen of probeer een andere hobby.
    • Omring jezelf met inspiratie: lees boeken, luister naar muziek, bekijk kunst of praat met interessante mensen.
    • Maak ruimte voor rust: creatieve ideeën bloeien vaak op tijdens ontspanning, zoals wandelen of dagdromen.
    • Gebruik technieken zoals brainstormen of mindmappen: deze helpen je om vrij en zonder oordeel ideeën te genereren.

  • Waarom is creativiteit belangrijk in zowel werk als dagelijks leven?

    Creativiteit helpt bij het oplossen van complexe problemen, het bedenken van innovatieve oplossingen en het maken van het leven interessanter en leuker. In het werk leidt het tot innovatie en betere samenwerking, terwijl het in het dagelijks leven helpt om uitdagingen op unieke manieren aan te pakken.

  • Welke technieken helpen bij het overwinnen van een creatief blokkade?

    • Neem een pauze: stap even weg van het probleem en laat je geest tot rust komen.
    • Verander je omgeving: een nieuwe plek of frisse lucht kan je gedachten verfrissen.
    • Begin met iets kleins: schrijf of schets zonder verwachtingen, alleen om op gang te komen.
    • Probeer andere perspectieven: stel je voor hoe iemand anders het probleem zou aanpakken.

  • Hoe kan ik mijn creatieve zelfvertrouwen vergroten?

    • Vier kleine successen: elk idee, hoe klein ook, is een stap vooruit.
    • Omarm mislukkingen: ze horen bij het proces en leren je wat werkt en wat niet.
    • Blijf oefenen: hoe meer je je creativiteit gebruikt, hoe sterker je erin wordt.
    • Zoek positieve feedback: deel je ideeën met ondersteunende mensen.

  • Wat zijn de belangrijkste eigenschappen van creatieve mensen?

    • Nieuwsgierig: ze stellen vragen en zoeken naar antwoorden.
    • Open-minded: ze staan open voor nieuwe ideeën en perspectieven.
    • Vindingrijk: Ze vinden unieke oplossingen voor problemen.
    • Speels: ze zien creativiteit als een avontuur en durven te experimenteren.
    • Volhardend: ze blijven doorgaan, zelfs als het moeilijk wordt.

  • Hoe verschilt creativiteit van innovatie?

    Creativiteit draait om het bedenken van nieuwe ideeën, terwijl innovatie zich richt op het toepassen van die ideeën om iets bruikbaars of waardevols te creëren. Je kunt creatief zijn zonder innovatief te zijn, maar innovatie vereist creativiteit als basis.

  • Welke rol speelt inspiratie in het creatieve proces?

    Inspiratie is vaak de vonk die een creatief proces in gang zet. Het kan komen van iets wat je leest, ziet of ervaart. Inspiratie geeft energie en motivatie om aan een idee te werken en het verder te ontwikkelen.

  • Hoe kan ik creativiteit toepassen in teamverband of samenwerking?

    • Stimuleer open communicatie: zorg ervoor dat iedereen ideeën kan delen zonder oordeel.
    • Gebruik technieken zoals brainstorming: dit moedigt samenwerking en het bouwen op elkaars ideeën aan.
    • Creëer een veilige omgeving waar fouten worden gezien als kansen om te leren.
    • Omarm diversiteit: verschillende achtergronden en perspectieven leiden vaak tot innovatieve oplossingen.

Wie zijn wij? | Training Snellezen, Geheugentechnieken & Mindmapping

Tijdwinst.com is een trainingsbureau dat zich specialiseert in slimmer (samen)werken. We bieden door het hele land diverse (online) trainingen aan, variërend van timemanagement, assertiviteit, gesprekstechnieken tot aan snellezen. Nieuwsgierig? Neem dan zeker eens een kijkje op onze website of blogs, en schrijf je in voor één van onze (digitale) trainingen.

  1. 1-daagse training Time Management | Blog
  2. 1-daagse training Assertiviteit | Blog
  3. 1-daagse training Gesprekstechnieken | Blog
  4. 1-daagse training Feedback Geven | Blog
  5. 1-daagse training Snellezen, Mindmapping en Geheugentechnieken | Blog
  6. 1-daagse training Effectief Thuiswerken voor Teams | Blog