“Even klankborden, sparren of brainen” met je team? Niet alleen is het ontzettend jeukend kantoorjargon — het werkt simpelweg niet, dat brainstormen. Wat dan wel? Deze wetenschappelijke onderzoeken geven je ‘t antwoord: brainstorm solo – met mindmapping. (Daarnaast toch nog leren welke andere brainstormtechnieken er zijn? Ook die delen we met je!)Creativiteit Killer #1: brainstormsessies
Nieuwe ideeën aandragen voor dat komende project, dat doe je natuurlijk samen met je collega’s — in een brainstormsessie. Want laten we wel stellen, hoe meer slimme koppen je bij elkaar steekt, des te meer creatieve ideeën eruit komen.
Tenminste, dat was de ‘revolutionaire’ gedachte die in de jaren ‘50 de werkvloer bestormde. De man achter deze theorie, Alex Osborn, was er van overtuigt dat wanneer je een grote groep individuen bij elkaar zet, je 50% creatiever bent dan wanneer je werkt in je eentje.
En dat geloven sommigen jammer genoeg nog steeds;
Tot op heden worden kantoorwerkers in een teamverband gezet om zo ‘out of the box’ te kunnen denken of worden we massaal in ‘stimulerende’ kantoortuinen geplaatst — “omdat dat zo goed de onderlinge communicatie- en ideeënstroom bevorderd.”
Nou… nee.
Onderzoek toont keer op keer aan dat het Osborn’s brainstorm-idee totaal niet werkt. We werken simpelweg creatiever én productiever zodra we zonder collega’s, zonder prikkels en zonder onderbrekingen aan de slag kunnen.
Psycholoog Susan Cain, psychologe en schrijver van hét boek voor introverte personen ‘Stil’, sluit zich hier dan ook graag bij aan:
“Brainstormsessies zijn één van de slechtste manieren om creativiteit te stimuleren. Decennia aan onderzoeken tonen aan dat individuen bijna altijd beter presteren dan groepen op het gebied van kwaliteit en kwantiteit – en dat groepsprestaties verslechteren naarmate de grootte van de groep groeit.”
Duidelijk, dus — om werkelijk met hele goede ideeën aan te komen, zul je werknemers niet in een groep moeten plaatsen en ideeën op post it’s laten krabbelen. Laat ze alleen werken zodat hun creativiteit kan vloeien. Het resultaat? Goede ideeën, blije werknemers, geen verspilde kantooruren.
Brainstormen werkt niet — 3x waarom
Maar neem dit niet alleen van ons aan — een flink aantal studies bevestigen het. Dit zijn hun 3 redenen waarom brainstormen niet werkt:
1. Eigen ideeën worden weggedrukt
Jij hebt een goed idee, een uitstekend idee zelfs, hoe jullie van wal kunnen steken met dat nieuwe project. Toch houd je het liever voor jezelf. Je hebt namelijk al zulke drastisch andere ideeën gehoord dat je bang bent dat deze uit de toon zal vallen — het is misschien toch niet zo goed als dat je dacht.
Zonde.
Maar dit is wel iets dat brainstormsessies in de hand werken, zegt Professor en neurowetenschapper Gregory Berns — je eigen ideeën onbewust naar de achtergrond drukken.
Zodra jij namelijk een ‘afwijkend’ idee hebt, wuift jouw brein dit weg. Alles dat ‘anders’ is dan de algemene norm activeert namelijk een gedeelte in de hersenen dat bang is voor afwijzing. Daardoor wimpel jij sneller een goed idee af, dan dat je het risico neemt ‘buiten de groep’ te vallen.
2. De kwaliteit van ideeën gaat drastisch omlaag
Daarnaast zijn alle ideeën die worden aangedragen in een brainstormsessie simpelweg slechter. Niet alleen in kwaliteit, maar ook in kwantiteit:
“Onderzoek laat heel expliciet zien dat brainstorm groepen minder en slechtere kwaliteit ideeën voortbrengen dan hetzelfde aantal individuen die ieder voor zich werken.”
En daarbij geldt zelfs dat hoe groter de groep is, hoe slechter de gekozen ideeën zijn. Hoe dat kan? Samen werken met een grote groep mensen of zelfs maar met één collega, kan namelijk iemand zo verstijven dat het enorm lastig wordt om nieuwe ideeën te bedenken.
3. Brainstormsessie maakt lui
Ten slotte zorgt dat overleggen in groepsverband ervoor dat het merendeel van de personen achterover gaat leunen — waarom zou je ten slotte moeite doen, als er toch zat anderen zijn die ideeën aandragen! Social loafing, noemt de wetenschap dit — en tijdens een brainstormsessie gebeurt dit maar al te vaak.
Kan geen kwaad zou je denken, maar onbewust verlaagt dit het gemiddelde niveau en raakt de groep in negatieve spiraal — het steekt elkaar aan. Het resultaat is dat je aan het eind van de groepssessie overblijft met een paar ‘meh’- ideeën en veel verloren tijd.
Brainstormsessies, ze werken dus duidelijk niet — maar wat moet je dan wel doen om tot nieuwe en creatieve ideeën te komen? Een aantal ‘grootheden’ hebben het antwoord:
“Brainstorm in je eentje”: maak een mindmap!
Neem Nikola Tesla bijvoorbeeld, de grootste uitvinder aller tijden. Denk je dat die uren van zijn tijd verspilde aan het samen overleggen? Nee, hij was erg strikt in zijn aanpak:
“De geest is scherper en beter in afzondering en ononderbroken isolement. Originaliteit bloeit volop in die afzondering, vrij van externe invloeden die het creatieve brein kreupel slaan. Wees alleen – dat is het geheim van uitvindingen: wees alleen, want dát is waar ideeën geboren worden.”
Benjamin Franklin, Eleanor Roosevelt en Wolfgang Amadeus Mozart bijvoorbeeld — ook die zijn het er mee eens dat jouw creativiteit en productiviteit pas vloeien als je in je eentje werkt.
Mozart:
“De geest is scherper en beter in afzondering en ononderbroken isolement. Originaliteit bloeit volop in die afzondering, vrij van externe invloeden die het creatieve brein kreupel slaan. Wees alleen – dat is het geheim van uitvindingen: wees alleen, want dát is waar ideeën geboren worden.”
Betekent dat dan dat je voortaan nooit meer met iemand overlegt en jij je voorgoed afzondert? Nee.
Zodra jij nieuwe en creatieve ideeën nodig hebt, begin jij met een ‘solo brainstormsessie’ – alleen dus. Hoe je dat op een zo productief mogelijke manier doet? Door het maken van een mindmap – je weet wel, zo’n ‘woordspin’.
Waarom dat werkt:
- Een mindmap helpt je ideeën visueel te maken. Hierdoor onderscheid je sneller de hoofd- en sublijnen.
- Je ziet in één oogopslag wat belangrijk is en hoe bepaalde punten bij elkaar aansluiten.
- Plaatjes toevoegen, kleuren, symbolen – ze helpen allemaal een nog beter mentaal plaatje te schetsen. Dat geeft overzicht én maakt jouw idee nog tastbaarder.
- Een mindmap zorgt er ten slotte voor dat je jouw ideeën beter onthoudt. Jouw brein vindt het namelijk veel makkelijker om visuele informatie te onthouden, dan abstracte.
Hoe je dat precies doet?
Je kunt natuurlijk op verschillende manieren een mindmap maken, bijvoorbeeld op papier. Echter, een digitale variant werkt het beste – een handige tool hiervoor is de gratis mindmap software ‘Mindmeister’.
Hoe je ook werkt, het maken van een goede mindmap vereist een aantal stappen.
In het kort:
- Allereerst doe je een gedachtendump – elk idee dat bij je opkomt noteer je, ongeacht of deze wel of niet verband met elkaar houden. Gooi alles eruit!
- Vervolgens ga je deze ideeën onderverdelen in hoofd- en subthema’s. Het aanbrengen van structuur zorgt ervoor dat je overzicht creëert in je, nu nog chaotische, ideeën.
- Vul aan waar nodig – nu orde hebt aangebracht in je ideeën, komen er misschien nieuwe associaties bij je op. Voeg deze toe.
- Geef prioriteiten aan je hoofd- en subthema’s. Wat moet er als eerst gebeuren, wat als tweede? Plaats de thema’s kloksgewijs in de juiste volgorde – lekker overzichtelijk.
- Ten slotte, organiseer je mindmap. Plaats linkjes, voeg afbeeldingen of bijlagen toe en maak jouw mindmap net dat stukje geordender.
Wil je nou precies weten hoe je zo’n mindmap maakt? Kijk dan eens hier voor de gedetailleerde uitleg.
Nu jij jouw ideeën hebt vastgelegd in een mindmap, kun je ze bespreken met een ander die er met een frisse blik naar kijkt. En dát, dat is geen brainstormen, dat is kennis delen.
Stap er dan ook in het vervolg zó in: kennis delen — prima. Nutteloos brainstormen — ga gerust je gang en plan die volgende sessie. Ga er alleen niet vanuit dat je er veel meer mee bereikt dan een gezellig momentje met het team.
Leren hoe je écht slimmer samenwerkt?
Wil je nou meer weten over dat mindmappen, misschien zelfs leren hoe je nóg beter je creatieve ideeën onthoudt?
Volg onze ééndaagse cursus ‘Snellezen, Geheugentechnieken en Mindmappen’. Geen brainstormsessie – alleen maar praktisch toepasbare tips, technieken en tools om echt een pro te worden in het opslaan en verwerken van informatie!
Check ook deze artikelen eens:
- Deze brainstorm technieken zorgen voor de beste ideeën
- “Brainstormen doe je verkeerd.”(3 stappen werken wel)
- Vergeet regels brainstorm voor goede ideeën. Start met de slechte!
- Wat niemand weet over brainstormen: “Het werkt ab-so-luut niet”
- Out of the box denken: 1001 originele ideeën (in 4 stappen)
Verdieping: meer over brainstormen en brainstormsessies
Wat is een brainstormsessie?
Volgens Wikipedia is brainstormen het volgende:
Definitie brainstormsessie:
“Brainstormen is een creativiteitstechniek met als doel snel, veel nieuwe ideeën over een bepaald onderwerp of vraagstuk te genereren. Het kenmerk van een brainstormsessie is dat het waardeoordeel over de geopperde ideeën wordt uitgesteld totdat alle ideeën zijn opgesomd.”
Maar…
Wat is een goede brainstormsessie?
Zoals je daarstraks las, is een brainstormsessie helemaal geen goed idee. Tenminste, niet wanneer je met originele en creatieve ideeën wilt komen. In zo’n geval kun je beter eerst in je eentje een goede start maken, waarna je met je groep gezamenlijk een besluit neemt. (Hoe je dat in stappen doet, vertellen we je in dit artikel: ‘Deze brainstorm technieken zorgen voor de beste ideeën’)
Ga je dan uiteindelijk toch met een groepje samenzitten, laat de brainstormsessie dan in ieder geval aan de volgende punten voldoen:
Hoe organiseer je een brainstormsessie op een juiste manier?
- Vermijd kritiek. Iedereen moet vrij zijn zegje kunnen doen, anders zit je creativiteit alleen maar in de weg.
- Focus op kwantiteit. Je wil zoveel mogelijk ideeën op tafel krijgen. Leg de nadruk daarom niet nadrukkelijk op kwaliteit, maar spuw ideeën. Dan zit er vast altijd wel een geniale tussen!
- Gebruik creatieve denktechnieken. Hoe creatiever, hoe beter! Think out of the box en verbind zaken die op het eerste oog los van elkaar staan. Genialiteit gegarandeerd!
Welke Brainstormtechnieken zijn er? 34 technieken op een rij
Buckle up. Hieronder vind je de meest gebruikte en bekende brainstormtechnieken. Onthoud dat niet alle technieken werken of even effectief zijn. Zoals gezegd: brainstormsessies doe je eerst liever in je eentje. Pas daarna met een klein groepje. Wil je toch weten welke brainstormtechnieken en methodes er zijn, lees dan verder:
Brainstorm methode 1: Starbursting
Tijdens deze brainstormsessie gebruik je een whiteboard en teken je een zespuntige ster. Elke punt vertegenwoordigt een vraag: ‘wie’, ‘wat’, ‘wanneer’, ‘waar’, ‘waarom’ en ‘hoe’. De deelnemers denken vervolgens over iedere vraag na.
Brainstorm methode 2: De 5 W’s
Overeenkomstig met de Starbursting-methode, maar zonder het gebruik van een ster. Bij deze brainstorm techniek gebruik je een stroomdiagram of een visgraatdiagram om de vijf ‘w’ vragen te beantwoorden. Op die manier kunnen deelnemers overzichtelijk de ideeën en gedachten ordenen.
Brainstorm methode 3: SWOT-analyse
Denk na over de sterke punten van het idee, bespreek de zwakke plekken, de mogelijkheden en de mogelijke bedreigingen. Een tactiek die vaak gebruik wordt om strategisch te plannen, maar ook prima bruikbaar is tijdens een brainstormsessie.
Brainstorm methode 4: How-Now-Wow
Categoriseer de ideeën die naar boven komen op in drie onderdelen: de ‘How’-ideeën, de ‘Now’-ideeën en de ‘Wow’-ideeën. De eerste categorie is bruikbaar, maar niet uitvoerbaar. De tweede categorie is niet origineel, maar wel makkelijk uitvoerbaar. Het liefst wil je zoveel mogelijk ideeën in de ‘wow’-categorie: origineel én uitvoerbaar. Bij deze techniek kun je prima een matrix gebruiken, voor het overzicht.
Brainstorm methode 5: Drijfveeranalyse
De deelnemers focussen zich op de vraag ‘wat is de drijvende kracht achter [probleem]?’ Vervolgens probeert de groep zo diep mogelijk te graven en het idee en de situatie van alle kanten te belichten.
Brainstorm methode 6: Mindmapping
Onze favoriet, zoals hierboven uitgebreid besproken: maak een mindmap om zo het probleem visueel te maken. Gebruik kleuren, vertakkingen en plaatjes om zo het idee volledig uit te lichten en uit te breiden.
Brainstorm methode 7: Kloofanalyse
Bedenk waar jullie zijn; wat is het gewenste eindresultaat? Waar willen staan en wat moeten jullie doen om daar te komen? Welke obstakels komen jullie tegen? Hoe voorkom je die?
Brainstorm methode 8: Slipwriting
Iedereen krijgt een vel papier. Elke deelnemer schrijft vervolgens drie ideeën op die betrekking hebben op het idee. Vervolgens worden de vellen papier doorgegeven en zal de andere deelnemer zijn of haar ideeën moeten aanvullen of er notities aan moeten toevoegen.
Brainstorm methode 9: Gezamenlijke brainwriting
Gebruik een whiteboard of gebruik een groot vel papier. Laat deelnemers vervolgens door middel van papier of post-it’s hun ideeën delen. Je kunt dit tijdens een groepssessie doen, maar ook een deadline stellen waarbij je het whiteboard een week lang beschikbaar stelt.
Brainstorm methode 10: Brainnetting
Een online brainstorm methode waarbij deelnemers hun ideeën op afstand kunnen toevoegen. Hiervoor kun je Google Doc of Google Jamboard gebruiken. Geef ook hiervoor een deadline op.
Brainstorm methode 11: SCAMPER
Een brainstorm techniek waarbij je het idee vanuit verschillende invalshoeken bekijkt. Substitute, Combine, Adapt, Modify, Put to another use, Eliminate, Reverse effective. Je vindt online voldoende templates en sjablonen om deze techniek te gebruiken.
Brainstorm methode 12: Lighting Decision Jam
Tijdens deze ‘LDJ’-methode wil je binnen één uur tot een keuze komen. Deelnemers schrijven eerst positieve punten op over het onderwerp waarna er kritisch gekeken wordt naar de negatieve punten. Wat moet er verbeterd worden?
Brainstorm methode 13: Ideeservet
Simpel: jouw idee moet op een servetje passen om deze vervolgens in een elevator pitch te presenteren aan de groep. Iedereen in de groep presenteert om de beurt hun ‘servet’.
Brainstorm methode 14: Denkpetten
Elke deelnemers draagt tijdens deze brainstormsessie een andere ‘pet’. De één bekijkt het probleem vanuit het perspectief van de klant, de ander bekommert zich vanuit de sales-hoek. Enzovoort.
Brainstorm methode 15: Personagebestorming
Neem een personage aan en bedenk wat deze persoon zou denken of doen. Omdat de deelnemers zich in een persoon verplaatsen, durven ze makkelijker ideeën te opperen die niet van ‘hen’ zijn.
Brainstorm methode 16: Rolbestorming
Vergelijkbaar met bovenstaande methode, maar naast dat de deelnemers een rol aannemen, voeren ze de ideeën ook uit tijdens een role playing scenario.
Brainstorm methode 17: Omgekeerde brainstorming
Draai het om. Begin met brainstormen over de problemen die er zijn. Wakker dit aan door de vraag te stellen “hoe kunnen we dit verknallen?”. Nadat de deelnemers een lijst met triggers en oorzaken hebben opgesteld, draaien jullie het weer terug: hoe kunnen we dit voorkomen?
Brainstorm methode 18: Omgekeerd denken
Een combinatie van enkele bovenstaande technieken waarbij deelnemers uitgaan van de vraag ‘wat zou iemand anders doen met dit probleem?’, ‘Welke problemen zouden zij veroorzaken’ en ‘wat kunnen we doen om dit te voorkomen?’
Brainstorm methode 19: Eidetische voorstellingmethode
Deelnemers sluiten hun ogen en stellen zich vervolgens het probleem en de oplossingen voor, haast in een meditatieve staat. Vervolgens bespreken ze hun ideeën. Perfect voor visuele denkers.
Brainstorm methode 20: Snelle ideevorming
Tijdens deze brainstormsessie moeten deelnemers zo snel mogelijk met ideeën komen, in een race tegen de klok. Afhankelijk van de tijdsduur kan men kiezen hoe; bijvoorbeeld door ze hardop te roepen of door ideeën op post-it’s te schrijven.
Brainstorm methode 21: Round-robin brainstorming
Elke deelnemer draagt minimaal één idee aan. De groep moet vervolgens met een tweede idee komen of feedback geven op het eerste idee. Vooral introverte of verlegen deelnemers kunnen hier baat bij hebben.
Brainstorm methode 22: Step-ladder brainstorming
Degene die de brainstormsessie leidt geeft een onderwerp aan de groep en stuurt vervolgens alle deelnemers weg, op twee deelnemers na. De twee achterblijvers brainstormen gezamenlijk over het idee waarna telkens weer één deelnemer geherintroduceerd wordt. Deze deelnemer deelt zijn of haar idee. Dit proces wordt herhaald totdat alle deelnemers weer in de groep aanwezig zijn. Op het eind vertellen de oorspronkelijke twee achterblijvers hun idee.
Brainstorm methode 23: Charette
De deelnemers worden opgesplitst in aparte vergaderruimtes. Elke ruimte bevat een whiteboard waarop een ander probleem staat. Deelnemers sparren over dit probleem waarna ze van kamer wisselen en voortborduren op de ideeën van de vorige deelnemers.
Brainstorm methode 24: ‘Wat als?’
Een simpele techniek om tijdens een brainstormsessie te gebruiken: deelnemers stellen zich de vraag ‘wat als?’ rondom een probleem en bespreken dit vervolgens met de groep = ‘wat als we een oneindig budget hadden?’, ‘wat als we de concurrent om hulp zouden vragen?’
Brainstorm methode 25: Omgevingsverandering
De omgeving waarin we werken heeft invloed op onze productiviteit en creativiteit. Overweeg daarom eens om een brainstormsessie op een totaal andere plek te doen; in een andere ruimte van het gebouw, maar misschien zelfs buiten, in een park of in een koffietentje.
Brainstorm methode 26: Willekeurig woord
Een willekeurige manier om willekeurige ideeën op tafel te krijgen; iets dat juist kan leiden tot creatieve inzichten. Deelnemers schrijven random woorden op en stoppen deze in een schaal. Vervolgens worden er woorden getrokken en zal de groep moeten proberen associaties te maken met het hoofdprobleem.
Brainstorm methode 27: Storyboarding
Voor de visuele denkers is dit een prima methode om tot nieuwe ideeën te komen: illustreer en teken het probleem en de mogelijke oplossingen, eventueel met een tijdlijn. Deze methode wordt ook vaak toegepast voor televisie en film.
Brainstorm methode 28: Wensen
Wat is de best mogelijke uitkomst? Hoe zou het probleem uitpakken wanneer er geen obstakels waren? Met andere woorden: wat zou je wensen wanneer er niets was dat jullie zou tegenhouden? Hoe komen jullie daar? Wat moeten jullie overwinnen?
Brainstorm methode 29: Crazy Eight
Deelnemers gebruiken een sjabloon met acht vakjes en krijgen vervolgens acht minuten de tijd om acht ideeën te schetsen. Zodra de tijd op is bespreekt de groep de schetsen.
Brainstorm methode 30: 101 brainstorming
Deelnemers proberen binnen een uur 101 ideeën te bedenken voor het probleem. Omdat dit een relatief korte tijd is zullen ze snel moeten schakelen en creativiteit de ruimte moeten geven.
Brainstorm methode 31: 635 brainstorming
Tijdens deze brainstormsessie moet de groep 635 ideeën verzamelen. Zes deelnemers krijgen een vel papier dat verdeeld is in achttien vakjes. Vervolgens hebben ze drie minuten de tijd om ideeën te bedenken, waarna ze het vel papier doorgeven aan hun buurman. Hij of zij borduurt hierop door of bedenkt nieuwe ideeën. De sessie stopt pas wanneer de vellen papier vol staan.
Brainstorm methode 32: Alle zintuigen
Tijdens brainstormsessies hebben we vaak de neiging om vooral te focussen op het visuele aspect. Toch spelen gehoor, tast, smaak en geur ook een rol. Deelnemers starten daarom met de probleemstelling en bedenken voor elk zintuig vijf ideeën.
Brainstorm methode 33: De Disney methode
Bij deze manier van brainstormen wordt het vraagstuk vanuit vier persona perspectieven bekeken: de realist, de toeschouwer, de dromer en de criticus. Elke deelnemer neemt een persona aan en bedenkt vervolgens vanuit dit perspectief oplossingen en ideeën. Na een half uur draait men de rollen om.
Brainstorm methode 34 : Alleen
En de beste brainstorm methode bewaren we natuurlijk voor het laatste; de methode waar bovenstaand artikel om draaide: alleen brainstormen. Het voorwerk zelf doen, vóór je met anderen samenzit. Volgens ons nog altijd de beste en de meest effectieve methode om tot geniale inzichten te komen.
Dagelijks handige inzichten? Volg ons op social media!
Volg ons onder andere op Instagram of Pinterest. Daar krijg je niet alleen handvatten op het gebied van creatieve technieken, je ontvangt ook de slimme tips waarmee je jouw communicatie skills een boost geeft. De laatste artikelen netjes en overzichtelijk in je mailbox ontvangen? Schrijf je dan in voor de wekelijkse nieuwsbrief.
Leer je liever lezend, lees dan ons boek Elke Dag om 15.00 Uur Klaar. Maak kennis met de beste inzichten uit onze trainingen en leer slimmer werken in plaats van harder.
Dit bericht op Instagram bekijken
Wie zijn wij? | Cursus Snellezen
Tijdwinst.com is een trainingsbureau dat zich specialiseert in slimmer (samen)werken. We bieden door het hele land diverse (online) trainingen aan, variërend van timemanagement, assertiviteit, gesprekstechnieken tot aan snellezen. Nieuwsgierig? Neem dan zeker eens een kijkje op onze website of blogs, en schrijf je in voor één van onze (digitale) trainingen.
- 1-daagse training Time Management | Blog
- 1-daagse training Assertiviteit | Blog
- 1-daagse training Gesprekstechnieken | Blog
- 1-daagse training Feedback Geven | Blog
- 1-daagse training Snellezen, Mindmapping en Geheugentechnieken | Blog
- 1-daagse training Effectief Thuiswerken voor Teams | Blog
