Niet voor goede ideeën in elk geval. “Het bevordert de sociale cohesie, niet de creativiteit.” Een pleidooi voor de eenzame denker, en tegen het brainstormen – dat pure tijdverspilling is, volgens talloze wetenschappelijke onderzoeken uit de afgelopen decennia.
Brainstormen werkt niet? Maar waarom brainstormen zoveel teams dan, al zo lang we ons kunnen heugen. Dat zal toch wel een goede reden hebben?
Het hééft een reden. Maar dat is er eentje die ooit totaal verkeerd geïnterpreteerd – en inmiddels compleet verouderd is.
Ons brainstorm-idee stamt namelijk uit de jaren ‘50. Toen startte Alex Osborn er mee. Een echte ‘Mad Man’ zoals je die misschien kent uit de populaire serie. Zo’n reclameman die de wereld van de business gaat veranderen met zijn revolutionair commerciële ideeën. Zijn beroemdste is de brainstorm. Maar het is zeker niet zijn beste idee…
Osborn claimde destijds dat brainstormen creatieve prestaties met 50% vergroot, ten opzichte van creatief werken in je eentje. Een statement dat we nog altijd geloven, terwijl we inmiddels ruim 60 jaar aan wetenschappelijke onderzoek verder zijn. Onderzoek dat keer op keer het tegenovergestelde aantoont en Osborn’s brainstorm-idee compleet onderuit haalt.
“Brainstormen werkt niet”, zeggen studies al jarenlang
Mensen zijn creatiever en productiever in de privacy en vrijheid van hun eigen omgeving, zonder collega’s, zonder prikkels en zonder onderbrekingen. Dat is de standaard conclusie van elk wetenschappelijk onderzoek naar brainstormen.
Een overduidelijke conclusie, die desondanks nog maar een paar mensen hebben opgemerkt. Susan Cain bijvoorbeeld, psychologe en expert op het gebied van afzondering en introvertie. Zij kaartte het aan in de aanloop van haar bestseller ‘Stil’, waarvoor ze onder andere research deed naar grote kantoortuinen en typische teamwork-activiteiten – zoals de brainstormsessie.
Cain’s bevinding:
“Brainstormsessies zijn één van de slechtste manieren om creativiteit te stimuleren. Decennia aan onderzoeken tonen aan dat individuen bijna altijd beter presteren dan groepen op het gebied van kwaliteit en kwantiteit – en dat groepsprestaties verslechteren naarmate de grootte van de groep groeit.”
Organisatie-specialist en psycholoog Adrian Furnham is ook zo iemand die duidelijk wél al wakker is geschud op brainstormgebied:
“Wetenschappelijke bewijzen tonen aan dat ze op kantoor wel gek moeten zijn om nog aan brainstormgroepen te doen. Als je getalenteerde en gemotiveerde mensen hebt, zouden ze juist aangemoedigd moeten worden om alleen te werken wanneer creativiteit of effectiviteit hun hoogste prioriteit heeft.”
Een heldere stelling. Maar wat zeggen die onderzoeken en bewijzen dan precies? Waarom werkt dat hele brainstormen voor geen meter en verdoen we er alleen maar onze waardevolle kantoortijd mee? Tijd die we heel goed aan andere dingen kunnen besteden, zoals écht creatieve dingen bedenken.
3 verklaringen van de wetenschap
Een paar (goede) redenen, onderzocht door een hele hoop (goede) wetenschappers in plaats van één voorbarige en aanmatigende ‘Mad Man’:
1. Groepsdruk drukt eigen ideeën onbewust naar de achtergrond.
Als we in een groep eigen ‘afwijkende’ ideeën hebben, dan drukken we deze automatisch weg – namens ons brein. Alles dat ‘anders’ is dan de algemene groepsnorm activeert namelijk de amygdala (zie afbeelding), die in ons hoofd verantwoordelijk is voor de angst voor afwijzing. Professor Gregory Berns, de neuro-wetenschapper die het fenomeen ontdekte, noemt het “de pijn van de onafhankelijkheid”.
2. Hoe groter de groep, hoe minder en slechtere ideeën het oplevert.
Onder het toeziend oog van een hele groep mensen, of zelfs maar één collega of manager is het dus extra lastig voor ons om (creatieve) ideeën er uit te persen.
Groepen zijn zelfs evenredig in grootte minder productief dan individuen – zeggen dit onderzoek en deze studie letterlijk:
“Onderzoek laat heel expliciet zien dat brainstorm groepen minder en slechtere kwaliteit ideeën voortbrengen dan hetzelfde aantal individuen die ieder voor zich werken. Desondanks blijven bedrijven brainstormen gebruiken als een techniek om samen ideeën te genereren.”
En daar bij geldt zelfs: hoe groter de groep, hoe minder en slechtere ideeën er op tafel komen, bewees deze studie.
3. Brainstormgroepen bevorderen ‘social loafing’, niveau-verlaging en sneller opgeven.
We zijn groepsdieren, dat blijkt ook weer in de brainstorm-setting. ‘Social loafing’ betekent in de wetenschap zoiets als: achterover leunen zodra een sociale meerderheid het van je kan overnemen en je passiviteit wegvalt in de groep. Je laat het werk dus al snel aan de paar collega’s over die om het hardst hun ideeën verkondigen, terwijl jij even je mail checkt.
Opgaan in de groep doen we sowieso, qua niveau. We passen ons onbewust aan aan het gemiddelde niveau, wat altijd ten koste gaat van de grootste genieën met de beste ideeën. Gevaarlijk.
Maar ook als het om opgeven gaat, doen we wat de groep doet. Gezamenlijk raak je in een negatieve of vruchteloze spiraal zodra het niet lijkt te lukken om op goede ideeën te komen. Het infecteert mekaar, en dan niet op een goede manier.
En niet alleen wetenschappelijke onderzoeken onderstrepen de theorie dat brainstormen niet werkt. Dé grootste ideeën bedenkers van onze tijd zelf, zeggen hetzelfde.
Brainstormen in de praktijk: grootheden zijn tegen
Steve Wozniak, bijvoorbeeld, is groot voorstander van (creatief) werken in je eentje:
“Ik ga je één advies geven dat misschien zwaar valt. Het is: werk alleen… Niet in een commissie. Niet in een team. Alleen.”
Het is op deze enige manier dat hij de eerste computer ooit bouwde (goed, dat is nog een beetje nerdy en typisch iets voor techneuten) en maakte hij Apple samen met Steve Jobs tot wat het vandaag is (toch weer heel andere koek).
Cain, de schrijfster en onderzoekster van ‘Stil’, is het roerend met hem eens. In haar eigen illustratieve vergelijking:
“Bij iemand die rustig onder een boom in de tuin zit, terwijl de rest aan het proosten is op de patio, is de kans een stuk groter dat er een appel op zijn hoofd valt.
Ook de grootheden uit het verleden zweren bij eenzaamheid voor creativiteit, in plaats van met zijn allen om een tafel wat in de rondte roepen.
Nikola Tesla (één van de grootste ingenieurs en uitvinders aller tijden) bijvoorbeeld, was er heel duidelijk in:
“De geest is scherper en beter in afzondering en ononderbroken isolement. Originaliteit bloeit volop in die afzondering, vrij van externe invloeden die het creatieve brein kreupel slaan. Wees alleen – dat is het geheim van uitvindingen: wees alleen, want dát is waar ideeën geboren worden.”
En Mozart, die had ook een duidelijk werkritueel om zijn creativiteit en productiviteit te laten vloeien:
“Wanneer ik, als het ware, compleet alleen ben en in een goede stemming – wandelend na een goede maaltijd of tijdens een slapeloze nacht bijvoorbeeld – dán is het moment dat mijn ideeën het rijkelijkst vloeien.”
Om nog maar niet te spreken van grootheden van nu en toen met dezelfde overtuiging en ervaring, zoals: Steve Jobs, Mohatma Ghandi, Benjamin Franklin, Eleanor Roosevelt, Rosa Parks, Bill Gates, Steve Wozniak en Mark Zuckerberg.
“Samenwerking is in. De eenzame genie is uit.”
Ál die bewijzen. Uit de wetenschap. Uit de praktijk. Uit decennia aan studies en ervaring. En dan tóch volgen we met zijn allen nog steeds die ene marketingman uit de fifties, met zijn (slechte) idee om creativiteit in groepsverband te bevorderen.
Al die kantoortuinen, bijvoorbeeld. Of ons huidige onderwijssysteem, dat al jaren naar steeds meer groepswerk toe werkt. Vanaf de basisschool tot aan WO-niveau toe. Brainstormen zien we in al die settings altijd als de oplossing, zodra er ‘een creatief idee’ op tafel getoverd moet worden. Het lijkt een blijvende tendens, deels onterecht:
“Werken in eenzaamheid is uit”, zegt Susan Cain in haar wetenschappelijk verzamelwerk ‘Stil’, “Creativiteit en productiviteit zou voortkomen uit ‘gezellig drukke plekken’ en ‘mensenmensen’ zijn in. Samenwerking is in. De eenzame genie is uit.”
Toch ontkent ze niet dat samenwerken soms wél werkt. Maar gewoonweg niet om creativiteit te bevorderen.
Belangrijke academische onderzoeken bijvoorbeeld, zegt zij, kunnen het best in teams worden uitgevoerd. Dat is kennis delen, want twee weten er meer dan één. Complexe grote vragen hebben meerdere knappe koppen nodig om de puntjes te verbinden.
Maar creativiteit daarentegen heeft geen klein leger aan knappe koppen nodig. Één tegelijk is genoeg. Creativiteit komt in eenzaamheid. Dat is de regel.
Brainstormen = tijdverspilling
Geloof het nou eindelijk maar eens – en stop in vredesnaam met dat nutteloos gebrainstorm. Zonde van de (werk)tijd, het geld dat al die werknemers tegelijk kosten tijdens zo’n sessie én boven alles zonde van de ideeën die er uit komen. Optimaal zijn ze namelijk niet.
Maar waarom doen we het dan nog steeds? Volgens CEO en professor in de psychologie Tomas Chamorro-Premuzic – die er stellig over schreef in Harvard Business Review:
“Brainstormen blijft gebruikelijk omdat het intuïtief goed voelt om te doen. Het is echter niet meer dan nog een placebo-effect in het kabinet der vermeende management talenten, waarvan wordt gedacht dat het werkt ondanks de duidelijke afwezigheid van bewijzen.
Ga dus gerust je gang; plan die volgende brainstormsessie. Ga er alleen niet vanuit dat je er veel meer mee bereikt dan een gezellig momentje met het team.”
Toch nog maar eens heroverwegen, die komende brainstormsessie?
Meer weten over slimmer werken?
Volg onze ééndaagse cursus Time Management. Geen brainstormsessie – alleen maar praktisch toepasbare tips, technieken en tools om slimmer te werken met minder stress en meer tijdwinst.
Dagelijks handige inzichten? Volg ons op social media!
Volg ons onder andere op Instagram of Pinterest. Daar krijg je niet alleen handvatten op het gebied van timemanagement, je ontvangt ook de slimme tips waarmee je jouw communicatie skills een boost geeft. De laatste artikelen netjes en overzichtelijk in je mailbox ontvangen? Schrijf je dan in voor de wekelijkse nieuwsbrief.
Leer je liever lezend, lees dan ons boek Elke Dag om 15.00 Uur Klaar. Maak kennis met de beste inzichten uit onze trainingen en leer slimmer werken in plaats van harder.
Wie zijn wij? | Cursus Time Management
Tijdwinst.com is een trainingsbureau dat zich specialiseert in slimmer (samen)werken. We bieden door het hele land diverse (online) trainingen aan, variërend van timemanagement, assertiviteit, gesprekstechnieken tot aan snellezen. Nieuwsgierig? Neem dan zeker eens een kijkje op onze website of blogs, en schrijf je in voor één van onze (digitale) trainingen.
- 1-daagse training Time Management | Blog
- 1-daagse training Assertiviteit | Blog
- 1-daagse training Gesprekstechnieken | Blog
- 1-daagse training Feedback Geven | Blog
- 1-daagse training Snellezen, Mindmapping en Geheugentechnieken | Blog
- 1-daagse training Effectief Thuiswerken voor Teams | Blog
