Het is voor iedereen nieuw, onwennig en vooral overweldigend: de komst van AI. Misschien heb je ChatGPT al eens geraadpleegd voor een fun fact (“Hoeveel inwoners heeft België?”) of had je hulp nodig bij een huishoudelijke taak (“Hoe was ik mijn ramen zonder strepen achter te laten?”), maar houdt het daar vervolgens op. Zonde, want ook op werkgebied kan een AI-tool je héél goed helpen, mits je een goede prompt gebruikt. Misschien vraag je je af: wat is een prompt precies bij ChatGPT (of AI-tools)? Ik praat je bij over het belang van een goede prompt én voorzie je van de nodige tips and tricks om een prompt te schrijven. 

Waarom iedereen het ineens over ‘prompts’ heeft

Je kent er vast wel een in je omgeving, iemand die zich verdiept heeft in AI en niet stopt met praten over een ‘prompt’. Een aantal geleden ratelde nog niemand over een ‘prompt’ en plotseling is het van belang om de betekenis te kennen. 

Dus, ik begin bij het begin. Wat is de betekenis van een AI-prompt? 

De vertaling van prompt komt uit het Engels en betekent ‘aanwijzing’, ‘hint’, ‘opdracht’ of ‘prikkel om te reageren’. Het werkwoord to prompt betekent ‘iemand aanzetten tot een handeling of antwoord.” In AI-context is een prompt een korte tekst die je gebruikt om een tool te laten reageren. Het is het startpunt voor de AI-tool om een reactie uit actie te genereren. 

Heel plat gezegd: een AI-model ‘denkt’ niet zelf. Het reageert op jouw input. De kwaliteit van de output hangt dus volledig af van hoe goed je de prompt formuleert. 

Waarom een prompt dus zo’n hot topic is? Omdat het bepaalt hoe relevant, specifiek en vooral bruikbaar jouw antwoord van ChatGPT, Gemini, Copilot, of welke AI-tool je ook gebruikt, precies is. 

En AI tools kun je op hun beurt weer prima verwerken in je huidige workflow om nog productiever en efficiënter te werk te gaan. Senior trainer David Bakker vertelt je er in deze video alles over.

Welke soorten prompts bestaan er?

Het is inmiddels duidelijk dat een prompt bepaalt hoe goed jouw antwoord van een AI-tool is. Misschien denk je alsnog: wat is een prompt bij ChatGPT? Om het te verduidelijken geef ik je wat voorbeelden van verschillende vormen van prompts. 

  • Vraagprompt. Hierbij stel je simpelweg een vraag aan de AI-tool, net zoals je dat aan een collega of vriend zou doen. Dit is een snelle vraag of een onderwerp waar je meer over wil weten, zonder te zoeken op Google. Bijvoorbeeld: “Ik heb pastasaus op mijn bank gesmeerd, welk schoonmaakmiddel kan ik het beste gebruiken om dit te reinigen?”
  • Opdrachtprompt. Hier geef je AI heel concreet een taak, zoals iets schrijven, herschrijven, samenvatten of vertalen. Dit type prompt is ideaal voor werkgerelateerde klussen. Hierbij geldt: hoe specifieker je bent, hoe beter het resultaat. Bijvoorbeeld: “Schrijf een duidelijke en beknopte samenvatting van deze tekst, zodat het ook voor een niet-technische doelgroep goed te begrijpen is.”
  • Rolprompt. Hierbij geef je de AI-tool een specifieke rol, zoals schrijfcoach of brainstormpartner. Dit werkt goed, omdat je uitkomst de toon, stijl en aanpak bevat die bij jouw rol past. Bijvoorbeeld: “Je bent mijn creatieve copywriter. Help me een korte e-mail te schrijven met daarin een uitnodiging voor de jaarlijkse kerstborrel.”

Dit zijn in grote lijnen de prompts die je gebruikt om een antwoord via een AI-tool te genereren. Geloof mij, dat is echt niet alles. Ik geef je nog wat specifiekere voorbeelden van verschillende soorten prompts – inclusief een voorbeeldvraag. 

  • Schrijfprompt. Hierbij laat je AI iets schrijven, herschrijven of samenvatten. Handig voor e-mails, teksten of korte updates. Bijvoorbeeld: “Herschrijf deze e-mail zodat hij vriendelijker en duidelijker wordt.”
  • Analyseprompt. Je vraagt AI om informatie te ontleden of samen te vatten, zoals data, notulen of rapporten. Bijvoorbeeld: “Wat zijn de drie belangrijkste conclusies uit deze notulen?”
  • Brainstormprompt. Deze gebruik je om ideeën of creatieve concepten te genereren. Bijvoorbeeld: “Bedenk vijf originele ideeën voor een Instagram-post over ons nieuwe product.”
  • Planningsprompt. Hierbij helpt AI je met structuur, prioriteiten of tijdsplanning. Bijvoorbeeld: “Kun je mijn takenlijst ordenen op prioriteit en aangeven wat ik vandaag moet doen?”
  • Onderwijs- en leerprompt. Je vraagt AI om iets uit te leggen of oefenmateriaal te maken. Bijvoorbeeld: “Leg dit simpel uit en geef me daarna drie oefenvragen om te checken of ik het snap.”

Waarom de kwaliteit van je prompt zó belangrijk is

Ik noemde het eerder al even: de output van een AI-tool is zo goed als de input die je geeft. Ben je niet duidelijk, dan moet de AI-tool raden en aannames maken. En je voelt de bui al hangen: dat gaat je niet veel goeds bezorgen. 

Maar goed, wat is het verschil tussen een slechte en een goede prompt? Ik geef je een voorbeeld:

  • Vage prompt: “Schrijf een tekst over het belang van stemmen.”
  • Specifieke prompt: “Schrijf een lopende tekst van 150 woorden over het belang van je stem uitbrengen, gericht op Gen-Z. Maak duidelijk dat stemmen niet suf is, maar dit hét moment is om je standpunten te kunnen delen. Het doel is deze jonge doelgroep te overtuigen om naar de stembus te gaan. Gebruik de tone-of-voice van Gen-Z’ers om de aandacht te trekken.”

Een specifieke prompt is niet alleen langer, het bevat informatie over het doel van de tekst én de tone-of-voice. Ook maak je duidelijk hoe het antwoord eruit moet zien, bijvoorbeeld een lopende tekst of een opsomming. 

Een prompt kun je zo specifiek mogelijk maken, want hoe meer je geeft, hoe minder het AI-model gaat raden wat er bedoeld wordt. En dat raden… zorgt zelden voor een goed antwoord.  

Hoe maak je een goede prompt?

Je hebt het inmiddels in de gaten: er zijn onwijs veel verschillende soorten prompts. Maar eh, hoe ziet zo’n prompt er dan uit? Is het alleen een vraag of moet het uitgebreider? En wat zijn de meest gebruikte promptformules of -sjablonen?

Ik begin bij het begin: hoe schrijf ik een goede prompt voor ChatGPT? Daarvoor kun je de 4C’s in acht nemen. Dat zijn simpelweg de basisprincipes van effectieve prompting en staan voor context (wat moet de AI-tool weten), clarity (hoe duidelijk is de taak), constraints (welke vorm, toon, lengte en doelgroep) en creativity (welke ideeën heb je rondom de uitkomst).

Ik snap het, dit klinkt wat abstract. Misschien denk je alsnog: welke structuur werkt het beste voor een effectieve prompt? Daarom leg ik stap voor stap nog eens uit hoe je een goede prompt schrijft. 

1. Ga eens goed na: wat is je doel?

Je gaat ChatGPT iets vragen, dus je hebt een doel. De AI-tool heeft hier echter geen idee van, want het kan niet in jouw hoofd kijken. Dus, geef een korte uitleg. Schrijf in één zin op wat je voor ogen hebt. 

Voorbeeld:
“Doel: een creatieve caption voor bij een Instagram-post om Gen-Z’ers te overtuigen waarom stemmen belangrijk is.” 

2. Geef context

Hier geldt: hoe meer context, hoe minder het model hoeft te raden. Je kan hierbij niet gedetailleerd genoeg zijn, zowel over de inhoud als de praktische zaken. Wil je bijvoorbeeld een lopende tekst of moet het een opsomming zijn?

Voorbeeld:
“De doelgroep is Gen-Z (18-25) en woont in Nederland. De tekst mag informeel zijn. Het moet beginnen met een call-to-action. Het platform dat het deelt, is een Instagram-account waar je alle standpunten van politieke partijen in een handig en begrijpelijk overzicht ziet. De lopende tekst mag niet langer dan 80 woorden zijn en geen opsomming bevatten.”

3. Maak er een rollenspel van

Dit klinkt als iets voor in de slaapkamer, maar nee, ChatGPT moet weten welke rol het moet vervullen. Vertel de AI-tool welke rol het krijgt: schrijfcoach, marketingmedewerker of creatieve copywriter. Dit kan van alles zijn. 

Voorbeeld:
“Je bent mijn creatieve copywriter. Schrijf in de toon van Gen-Z. Enthousiast, vriendelijk, grappig, licht sarcastisch en gebruik af en toe een Engelse term.”  

4. Geef aan waar je op gaat beoordelen

Jij bent degene die de output gaat beoordelen, dus vertel ook aan de AI-tool hoe je dat gaat doen. Waar ga je op letten? Op welke punten ga je de tekst beoordelen?

Voorbeeld:
“Ik ga beoordelen op de call-to-action, overtuigingskracht, duidelijkheid en pakkende woordkeuze.”

Geheid dat je nu output krijgt, die aan deze elementen voldoet.

 

Bekijken op Threads

 

5. Voeg een voorbeeld toe (indien mogelijk)

Misschien wil je dat de output in lijn is met je andere communicatie-uitingen. Het is belangrijk dat je dit laat weten, want nogmaals, de tool heeft geen idee. 

Voorbeeld:
“Stuur een voorbeeld mee van eerdere Instagram-posts die op het kanaal gedeeld zijn. Geef aan dat de tone of voice en opbouw van de tekst hetzelfde moet zijn.” 

6. Itereer (ook wel: herhaal)

En wat als de AI mijn prompt verkeerd begrijpt? Een eerste antwoord van ChatGPT is zelden perfect. Geef niet meteen de moed op, maar zie het als iets waar je op kunt voortborduren. Geef feedback, wees concreet over wat je anders wilt zien en vraag om een nieuwe versie. Zo kom je steeds dichter bij het perfecte antwoord.

Misschien denk je: hoe kan ik prompts hergebruiken of verbeteren? Je kunt zelfs de AI laten helpen bij de iteratie: laat het zelf verbeterpunten aandragen of alternatieven genereren.

Voorbeeld:
“Herschrijf deze tekst zodat hij nog pakkender en grappiger is, maar behoud de call-to-action en de toon van Gen-Z. Geef 2 alternatieve versies en vermeld per versie wat het sterke punt is.”

Dus, wat is een prompt? Voorbeeld:

Voegen we alle bovenstaande tips bij elkaar, dan krijg je onderstaande prompt:

“Je bent mijn creatieve copywriter voor social media. Schrijf een Instagram-caption (max. 80 woorden) om Gen-Z (18–25, Nederland) te overtuigen waarom stemmen belangrijk is. De toon is informeel, enthousiast, vriendelijk, grappig en licht sarcastisch; gebruik af en toe een Engelse term. Begin met een call-to-action. Gebruik als referentie eerdere posts die ik meestuur (zelfde tone-of-voice en opbouw). Geef twee alternatieve versies en vermeld per versie wat het sterke punt is. Behoud de call-to-action en Gen-Z-toon.”

Goede voorbeelden van kant-en-klare prompts

Of je nu een vergadering wilt samenvatten, een e-mail moet voorbereiden of creatieve ideeën nodig hebt: AI is je beste vriend. Deze manier van werken is voor veel mensen ontzettend nieuw, dus wat extra voorbeelden zijn altijd welkom, toch? Let op, dit zijn beknopte prompts, die je uiteraard zelf gedetailleerder kunt maken dankzij bovenstaande tips. 

Wat zijn voorbeelden van sterke prompts voor werk (mailen, schrijven, plannen, samenvatten, brainstormen)?

Samenvatting van een vergadering

“Je bent mijn samenvatter. Vat deze notulen samen in maximaal vijf duidelijke bullet points voor een collega die er niet bij was. Vermeld actiepunten en deadlines extra duidelijk.”

Brainstorm over creatieve ideeën 

“Je bent mijn creatieve brainstorm partner. Bedenk vijf originele ideeën om deze Instagram-post te verbeteren.”

Verandering in schrijfstijl

“Je bent mijn editor. Herschrijf deze tekst zodat hij beter aansluit bij de doelgroep (bijv. Gen-Z). Houd de toon vriendelijk en luchtig.”

Hulp bij een e-mail

“Je bent mijn persoonlijke assistent. Schrijf een korte, duidelijke e-mail op basis van deze kernpunten: uitnodiging jaarlijkse bedrijfsfeest, datum, tijd, locatie, RSVP binnenkrijgen voor deze datum. Zorg voor een vriendelijke, professionele toon en een duidelijke call-to-action.”

Documenten vergelijken

“Je bent mijn analyse-expert. Vergelijk document A en document B op overeenkomsten en verschillen. Vat de belangrijkste punten samen in een duidelijk tabel.”

Bonus: mijn favoriete prompt (pre-prompt, eigenlijk)

Uiteraard deel ik (met liefde) mijn eigen lievelingsprompt die ik overal voor gebruik. Geloof mij: het is een prompt waarmee je dé perfecte prompt maakt, een ‘pre-prompt’ dus, of ‘master prompt:

“Ik wil dat jij mijn Prompt Generator wordt. Jouw doel is om mij te helpen de best mogelijke prompt te maken voor mijn behoeften. De prompt zal door jou, ChatGPT, worden gebruikt. Je volgt daarbij het volgende proces:

Je eerste reactie is om mij te vragen waar de prompt over moet gaan. Ik geef mijn antwoord, maar we zullen dit samen verbeteren via herhaalde iteraties volgens de volgende stappen.

Op basis van mijn input genereer je drie onderdelen:

  • a) Herschreven prompt – geef je herformuleerde versie van de prompt; die moet duidelijk, beknopt en goed te begrijpen zijn voor jou;
  • b) Suggesties – geef suggesties over welke details in de prompt kunnen worden opgenomen om die te verbeteren;
  • c) Vragen – stel relevante vragen over welke extra informatie je van mij nodig hebt om de prompt verder te verfijnen.

We herhalen dit proces: ik geef extra informatie, jij past de prompt aan in het onderdeel Herschreven prompt, en dat blijven we doen tot de prompt volledig is.”

Wat hier zo fijn aan is: je doorloopt een paar stappen en beschrijft telkens duidelijker wat je wil. Vervolgens pak je de eindprompt die daaruit komt. Deze plak je in een nieuw ChatGPT-venster, zodat je de output krijgt die je wenst. 

@tijdwinstWaar je vroeger alles in Google gooide, typ je het nu steeds vaker in AI. ⁠ ⁠ En dat is logisch:⁠ • Google overspoelt je met duizenden zoekresultaten vol irrelevante info⁠ • AI geeft je direct het antwoord dat past bij jouw specifieke situatie⁠ ⁠ AI is dus niet ingewikkeld of eng, het bespaart je gewoon enorm veel tijd.⁠ ⁠ 💡 In deze video laat David je 5 toepassingen zien die je vandaag al kunt gebruiken. De volledige podcast bekijken? Check de link in bio! 🔗 #ai #artificialintelligence #productivity #automatisering #tijdwinst #chatgpt #werkslimmer

♬ original sound – Tijdwinst.com

Meer tips? Volg een cursus

Wees eens eerlijk: misschien heb je ChatGPT al geprobeerd, maar kreeg je een algemeen antwoord terug dat je alsnog moest herschrijven. En dat terwijl je collega’s, vrienden of familieleden niet uitgepraat raken over de AI-tool. 

Kun jij er geen vat opkrijgen? Weet je niet waar te beginnen? En heb je geen idee wat je allemaal met AI kunt doen? In onze nieuwste 1-daagse training ‘Slimmer Werken met AI’ leer je hoe je (door AI) uren per week kunt besparen. Je leert AI in te zetten als sparringpartner en duikt dieper in de verschillende tools. Ook duik je nog dieper in het schrijven van prompts, allemaal gebaseerd op eigen cases. 

Bang voor generieke voorbeelden hoef je niet te zijn. We zoomen in op het werk waar jij tijd op wil winnen. 

⁠Volg ons bovendien op Instagram of Pinterest. Daar krijg je niet alleen handvatten op het gebied van slimmer communiceren, je ontvangt ook de slimme tips waarmee je jouw productiviteit een boost geeft. De laatste artikelen netjes en overzichtelijk in je mailbox ontvangen? Schrijf je dan in voor de wekelijkse nieuwsbrief.

Conclusie

Werken met AI is eigenlijk heel simpel: het is pas echt nuttig als je weet hoe je er goed mee omgaat. Dat begint bij de prompt: de korte tekst waarmee je ChatGPT of een andere AI-tool aanstuurt. Hoe specifieker en duidelijker je bent, hoe relevanter en bruikbaarder het antwoord wordt. Er zijn verschillende soorten prompts, van vraag- en opdrachtprompts tot rol- en analyseprompts; elke variant heeft zijn eigen kracht. De sleutel tot een goede prompt kun je samenvatten in de 4C’s: context, clarity, constraints en creativity. Geef je doel, context, toon, lengte en eventuele voorbeelden aan, en laat de AI weten waar je op gaat beoordelen. Itereer, geef feedback en vraag alternatieven; zo finetune je de output tot het perfect aansluit bij je wensen. Met als belangrijkste doel: meer tijd overhouden voor andere zaken. 

Inge Martina Nysten
High performance schrijver

Veelgestelde vragen over prompts

Wat zijn typische fouten die mensen maken bij het schrijven van prompts?

De grootste valkuilen bij het schrijven van prompts? Het gebrek aan context. Veel mensen typen alleen “schrijf iets over X” en verwachten een perfect antwoord, terwijl de AI moet raden wat je bedoelt. Ook vergeten ze toon, doelgroep of lengte aan te geven. Te weinig instructies leiden vaak tot onsamenhangende of irrelevante output. Geef daarom altijd duidelijke richtlijnen, voorbeelden of een rol, zodat de AI precies begrijpt wat je nodig hebt.

Wat is ‘prompt engineering’ en moet ik dat ook leren?

Prompt engineering is niets anders dan het slim formuleren van prompts om de best mogelijke output van een AI te krijgen. Het gaat om het kiezen van woorden, toon, context en structuur zodat de AI precies begrijpt wat je wilt. 

Hoe lang mag een prompt zijn?

Er is geen harde limiet, maar een goede prompt is meestal zo lang dat alle context, instructies, toon en gewenste output duidelijk zijn, zonder onnodige herhalingen. Te kort? Dan moet de AI-tool raden. Te lang? Dat kan verwarrend zijn. 

Kan ik dezelfde prompt in meerdere tools gebruiken?

ChatGPT, Gemini of Copilot: het maakt niet uit dat je dezelfde prompt in meerdere tools gebruikt. De output kan echter wel anders zijn, omdat elke tool op een andere manier is getraind. 

Moet ik in het Engels of Nederlands prompten?

Je mag in beide talen prompten, zolang het model de taal ondersteunt. Engels werkt meestal iets preciezer, omdat de meeste AI-modellen hier meer op getraind zijn. Let echter op consistentie: als je een tekst wilt schrijven in het Nederlands, formuleer de prompt dan ook in het Nederlands, inclusief tone-of-voice en stijl, zodat de output direct bruikbaar is voor jouw doelgroep.

Wat zijn goede prompts voor mijn specifieke beroep of taak?

Goede prompts zijn afgestemd op je werkdoelen. Voor een marketingmedewerker kan dat zijn: “Wat is een prompt op Instagram om engagement te verhogen?” of “Wat is een prompt op YouTube om een nieuwe video beter te laten scoren?” Voor een docent: “Maak oefenvragen bij deze tekst.” Het draait altijd om duidelijke context, doel, toon en gewenste output, zodat de AI gericht meedenkt en waardevolle resultaten levert.

Wie zijn wij? | Tijdwinst.com

Tijdwinst.com is een trainingsbureau dat gespecialiseerd is in slimmer (samen) werken. Daarvoor bieden we je diverse (online) trainingen aan. Van time management tot snellezen. Nieuwsgierig? Bezoek onze website of blogs en schrijf je snel in voor een van onze trainingen. 

Populaire trainingen: