Gesprekken beïnvloeden met Roos van Leary (zo gebruik je het bij collega’s)

Vandaag duiken we dieper in de Roos van Leary, een krachtig communicatie instrument dat je helpt bij het begrijpen en verbeteren van jouw interacties op de werkvloer. Of je nu een ambitieuze kantoorwerker bent, teamleider, student communicatie, of gewoon iemand die zijn communicatieve vaardigheden wil aanscherpen, de Roos van Leary leert iedereen iets over effectiever communiceren. Kijk met ons mee!

Wat komt aan bod:

1. Communicatie binnen je team beïnvloeden
2. Hoe werkt de Roos van Leary in de praktijk?
3. Wanneer communicatie misloopt
4. Hoe beïnvloed je gedrag met de Roos van Leary?
5. Effectiever communiceren dankzij de Roos van Leary
6. Theorie is mooi. Uiteindelijk moet je het ook gaan
7. Veelgestelde vragen over de Roos van Leary

Communicatie binnen je team beïnvloeden

Liepen gesprekken altijd maar op rolletjes. Dat zou een hoop frustratie op de werkvloer schelen! Je hebt namelijk een enthousiaste brainstormsessie georganiseerd om ideeën te genereren voor een project. Je hebt diverse collega’s verzameld. Echter, tijdens de sessie ontstonden er communicatieproblemen die de dynamiek beïnvloedden en jullie gezamenlijke doel (namelijk: tot briljante ideeën komen) ondermijnen. Het lijkt alsof iedereen communicatieve roet in het eten gooit!

• Een van je collega’s leunt bijvoorbeeld achterover en lijkt totaal niet betrokken. Deze persoon draagt geen enkele inbreng bij, wat de sfeer van samenwerking kan tegenhoudt. Het is frustrerend omdat het lastig is om de betrokkenheid van deze collega te vergroten en zijn of haar waardevolle bijdrage te verkrijgen. Hoe krijg je hem mee?
• Een andere uitdaging is een collega die tegen elk idee ingaat en alles ter discussie stelt. Deze persoon lijkt meer bezig te zijn met kritiek leveren dan met het opbouwen van ideeën. Dit kan de positieve energie in de brainstormsessie verminderen en tot spanningen leiden tussen teamleden. Hoe overtuig je haar om te denken aan het groepsbelang in plaats van aan haar eigen?
• Bovendien heb je een manager die voortdurend de leiding probeert te nemen. Hoewel het belangrijk is om leiderschap te tonen, kan het overmatige leiderschap van deze manager ervoor zorgen dat andere teamleden zich onderdrukt voelen en terughoudend zijn om hun ideeën te delen. Hoe zorg je ervoor dat zij zich koest houdt?

Deze communicatieverschillen irriteren je. En dat is niet heel gek, want volgens Timothy Leary – Amerikaans psycholoog en bedenker van de Roos van Leary – hebben we allemaal onze voorkeursmaniertjes; dingen die we vaak doen en zeggen in bepaalde situaties.

Die ene collega is nou eenmaal wat terughoudender. Het andere teamlid schiet daarentegen snel in een pittige verdediging. En je leidinggevende, tsjah: die heeft nou eenmaal een handje aan micromanagen.  

In zulke situaties wringt de communicatie, simpelweg omdat jullie voorkeursmanieren niet op elkaar aansluiten. Dat kan lastig zijn, want zo komen jullie niet tot een gezamenlijk doel.

De Roos van Leary ontrafelt deze gedragspatronen, waardoor je beter begrijpt waarom je bepaald communicatiegedrag vertoont en welk effect dit heeft op anderen. Dit inzicht opent de deur naar bewustere communicatie, waardoor jouw boodschap beter wordt begrepen én jullie samenwerking soepeler verloopt.

Laten we kijken hoe het werkt:

Hoe werkt de Roos van Leary in de praktijk? Roos van Leary uitgelegd

De Roos van Leary bestaat uit twee assen die de basis vormen van het model. Timothy Leary wist namelijk twee dingen zeker: we willen invloed uitoefenen op anderen, maar ook geaccepteerd worden door anderen – best een lastige balans.

Op basis hiervan stelde hij het volgende schema op:

De horizontale as: ons verlangen naar acceptatie

Het gaat hier om de relatie met anderen. Ben je meer gericht op afstand, jouw eigen belangen en taken? Of zoek je juist de nabijheid op, gericht op de relatie en harmonie?

‘Samen-gedrag’ – de kracht van verbinding

In een ideale situatie streven we naar harmonie, samenwerking en begrip. Hier gedijt teamwerk, en de sfeer is positief, waarin iedereen zich gewaardeerd voelt.

‘Tegen-gedrag’ – de drang naar autonomie

Aan de andere kant van de Roos bevindt zich ’tegen-gedrag’. Hier is er minder neiging tot samenwerking, meer focus op eigenbelang en minder flexibiliteit. Communicatie vanuit deze kant kan concurrerend zij en minder geneigd tot samenwerking.

De Verticale As: ons verlangen naar invloed

De verticale as draait om jouw opstelling naar anderen. Hoeveel invloed wil je uitoefenen? Neig je naar dominantie, controle en leiderschap, of vertoon je meer onderdanig gedrag?

‘Boven-gedrag’ – de kunst van leiderschap

Communiceren met het doel om te leiden, controleren en beslissingen nemen. De touwtjes in handen willen hebben, dus. Het begrijpen van ‘boven-gedrag’ onthult hoe dominante neigingen interacties beïnvloeden.

‘Onder-gedrag’ – de kracht van aanpassing

Aan de onderkant heerst ‘onder-gedrag’. Hier zijn mensen meer geneigd anderen te volgen, zich aan te passen en minder nadruk te leggen op besluitvorming. Communiceren met het doel om open te staan voor leiding van anderen en conflicten te vermijden.

Wanneer je deze assen kruist, ontstaan er een achttal communicatiepatronen:

1. Boven-Samen (Leidend gedrag). Deze manier van communiceren heeft als doel de ander tot gedrag aan te zetten. De persoon neemt initiatief en nodigt anderen uit hem of haar te volgen – “Ik stel voor dat we hier morgen mee aan de slag gaan en deze regels volgen.”
2. Samen-Boven (Helpend gedrag). Je communiceert met het doel om anderen te ondersteunen en te helpen. Je moedigt aan en bent vriendelijk – “Kijk, deze regels moeten we volgen. En als je dan morgen hier start, dan…”
3. Samen-Onder (Meewerkend gedrag). Hierbij is het doel om hulp te krijgen van anderen of de groep en/of anderen in hun waarde te laten. Je beweegt vanuit compassie met en hecht waarde aan een fijne sfeer of samenwerking. – “Kun je me vertellen hoe ik moet beginnen? Ik wil graag weten welke regels we moeten volgen.”
4. Onder-Samen (Afhankelijk gedrag). Je vindt het prima als iemand anders de leiding neemt. Je vraagt om advies en volgt dat graag op. – “Wanneer wil je dat ik begin? En welke regels moesten we ook alweer volgen?”
5. Boven-Tegen (Agressief gedrag). Hij of zij prikkelt anderen graag, heeft geen moeite met assertiviteit en grenzen stellen. Confronteren? Prima! Hij laat zich horen en zegt wat hij vindt. – “Ik snap niet waarom we hier niet beginnen? Weet je zeker dat we deze specifieke regels moeten volgen?”
6. Tegen-Boven (Concurrerend gedrag). Je vindt het niet erg om besluiten te nemen, geeft graag instructies en bent duidelijk in wat je wil. Anderen betrekken bij je keuze? Optioneel. – “Prima, maar ik wil dat je morgen begint en dat jij je houdt aan de regels die we hebben afgesproken.”
7. Tegen-Onder (Opstandig gedrag). “Moet dat wel zo?” Je stelt kritische vragen en bent niet bang om aan te geven dat iets niet gaat zoals het hoort. Je doel? De ander laten nadenken of zijn of haar grenzen laten aangeven. – “Nee, dat zijn niet de regels die we hebben afgesproken. En we beginnen pas morgen, niet vandaag!”
8. Onder-Tegen (Teruggetrokken gedrag). Degene die deze communicatiestijl vertoont, vindt het vooral fijn om de ander te laten bepalen wat er moet gebeuren. Hij of zij ordent eerst graag zijn gedachten en laat de (inter)actie aan anderen over. – “…”

Door de subtiliteiten in communicatiepatronen te begrijpen, leer je effectief en evenwichtig communiceren. De assen hebben namelijk invloed op elkaar, iets dat de Complementariteittheorie mooi uitlegt.

De Complementariteittheorie van Timothy Leary stelt dat iedereen de neiging heeft om het tegenovergestelde communicatiegedrag te vertonen van wat ze waarnemen.

• Bovengedrag lokt Ondergedrag uit
• Ondergedrag lokt Bovengedrag uit
• Tegengedrag lokt Tegengedrag uit
• Samengedrag lokt Samengedrag uit

Een voorbeeld:

Wanneer jouw leidinggevende bijvoorbeeld krachtig communiceert over het nieuwe plan van aanpak en jouw verantwoordelijkheid hierin, ben je geneigd om te luisteren en de ‘orders’ op te volgen. Maar stel nu dat er een zeer bazige of agressieve toon wordt aangeslagen die jou geen ruimte geeft, dan zul jij je waarschijnlijk meer teruggetrokken opstellen. “Laat hem maar even uitrazen”, denk je dan.

Of stel je voor dat je samenwerkt aan een project. Jouw collega heeft haar dag niet en stelt zich extreem opstandig op. Niets is goed, ze trekt alles in twijfel. Jouw eerste neiging is dan om daar agressief op te reageren: ‘Hoe bedoel je? Het klopt toch!”

Gedrag lokt dus gedrag uit. En dat kan prettig zijn wanneer positief gedrag positief gedrag uitlokt. Maar wanneer gedrag te zwaar wordt aangezet, kan dit juist frustratie en miscommunicatie uitlokken.

Er ontstaan dan wat Leary noemt ‘knellende interactiepatronen.’

Wanneer communicatie misloopt

Wanneer jij of jouw gesprekspartner te ver doorslaat in je communicatiepatroon, dan bevind jij je in de ‘rode zone’ van de Roos van Leary. Je communiceert niet langer als de inspirerende leider, maar stelt je ineens ontzettend dominant en overheersend op. Of stel dat je te zeer doorslaat in het bieden van een helpende hand. Je collega ziet jouw advies hierdoor als verstikkend en opdringerig in plaats van goed bedoeld. Dit heeft op dat moment effect op jullie communicatie, maar ook op jullie band. 

In plaats van een goed gesprek ontstaat er communicatie op basis van bevelstructuur (“doe wat ik zeg”) of vanuit bemoeizucht (“ja, maar als je nu dit doet, dan”). 

Er zijn volgens Leary 4 soorten knellende communicatiepatronen te onderscheiden:

Aanval en Verdediging

Denk aan meningsverschillen, discussies, debatten. Deze agressieve spiraal ontstaat wanneer de opstandige en agressieve communicatiestijl te sterk naar voren komt. In plaats van luisteren, worden verwijten en oordelen heen en weer geslingerd.

“Deze aanpak is ondoordacht en ineffectief.”

“Hoe durf je mijn werk in twijfel te trekken? Jij hebt geen idee!”

Opdracht geven en Gehoorzamen

Strikte orders zonder ruimte voor inspraak. De ander gehoorzaamt zonder vragen te stellen. De communicatie wordt te zakelijk en te dominant van één kant.

“Dit is de nieuwe strategie, voer het uit zonder vragen.”

“Oké, ik zal het doen, zoals altijd.”

Leiden en Volgen

Wanneer er te veel leidend gedrag is en de ander te volgend is, ontstaat wrijving. De één neemt te veel verantwoordelijkheid, de ander leunt te veel achterover.

“Ik heb al besloten hoe we dit project gaan aanpakken.”

“Oh, oké. Ik vertrouw op jouw beslissing.”

Verstikkende Harmonie

Denk aan constante hulpkreten of bemoeizucht. Dit ontstaat door te vaak om hulp vragen en constant hulp bieden. Het individuele denken verdwijnt en persoonlijke grenzen schuiven op.

“Ik begrijp dit rapport niet, kun je me helpen?”

“Natuurlijk, ik zal het voor je doen. Geen zorgen.”

Je zult deze voorbeelden vast en zeker weleens in de praktijk hebben meegemaakt. Vervelend, want het zorgde ervoor dat jouw boodschap niet goed overkwam, je niet jouw doel bereikte of dat de band met de persoon op dat moment werd verstoord.

Dat wil je natuurlijk voorkomen. Want succesvol zijn in je werk gaat verder dan alleen nauwkeurigheid en expertise tonen bij projecten. Het vraagt ook om heldere communicatie, het opbouwen van goede relaties, het overtuigen van collega’s en het meekrijgen van je leidinggevende in jouw voorstellen. 

Met andere woorden, het is belangrijk om deze knellende interactiepatronen te vermijden of terug te brengen naar een communicatieniveau waarop jullie met begrip en respect met elkaar omgaan. Hier komt de theorie van de Roos van Leary goed van pas.

Door bewust te zijn van de positionering op de horizontale en verticale assen van de Roos van Leary, kun je de dynamiek tussen jullie interactie begrijpen. Als je merkt dat de communicatie vastloopt in tegenstrijdige gedragspatronen, kan het nuttig zijn om de principes van de Roos van Leary toe te passen.

Bijvoorbeeld, als er dominante communicatie (bovengedrag) plaatsvindt, en dit leidt tot onderdanige reacties (ondergedrag), kan bewustzijn van deze patronen helpen om de communicatie effectiever te maken. 

Dit klinkt misschien nog abstract, maar laten we kijken naar hoe je dat doet:

Hoe beïnvloed je gedrag met de Roos van Leary? De interactiesleutel

Dus, je hebt zojuist gezien hoe miscommunicatie en frustratie kunnen ontstaan omdat jij en jouw gesprekspartner niet helemaal op dezelfde golflengte zitten qua communicatiestijl. En dat kan behoorlijk knap lastig zijn. Maar weet je wat? Daar heeft de Roos van Leary een slimme oplossing voor, namelijk de ‘Interactiesleutel’.

Laten we even kort de belangrijkste punten herhalen:

Van nature ben je dus geneigd om het gedrag van de ander aan te vullen. Iemand neemt de leiding, jij volgt. Dat werkt vaak prima omdat je dan niet constant hoeft na te denken over wat je moet zeggen of doen. Maar, als jij of de ander te ver doorschiet, kan dat knap lastig worden.

Hoe breng je de communicatie dan weer terug naar een prettig niveau? Simpel, je verandert van richting! Om een vastgelopen interactieniveau te doorbreken, moet je horizontaal het tegenovergestelde doen van het gedrag dat jouw gesprekspartner vertoont.

Belangrijk om te onthouden is dat het hier gaat om het gedrag van jouw gesprekspartner, niet om dat van jou. En je neemt de positie over die horizontaal daaronder ligt, niet verticaal. Dus, laat je niet in de war brengen; deze inzichten kunnen het verschil maken in effectieve communicatie.

Voorbeeld 1: De bazige leidinggevende

Stel je voor dat jouw leidinggevende constant de controle behoudt en beslissingen neemt zonder ruimte te laten voor jouw initiatief. Volgens de Roos van Leary kun je dan horizontaal het tegenovergestelde gedrag aannemen. Als jouw leidinggevende ‘Leidend’ is, kun jij meer initiatief tonen. (‘Concurrerend;). Bied bijvoorbeeld aan om specifieke taken op te pakken, toon proactief leiderschap, maar doe dit op een respectvolle manier. Zo ontstaat er een evenwicht in de communicatie en wordt jouw inbreng gewaardeerd.

“Ik merkte dat we wat meer efficiëntie kunnen toevoegen aan ons project. Wat denk je ervan als ik wat extra verantwoordelijkheid neem bij het coördineren van de taken? Hierdoor kunnen we wellicht soepeler samenwerken.”

Voorbeeld 2: De ‘ja’-knikkende collega

Tijdens een brainstormsessie komt er maar zeer weinig input van jouw collega. Hij knikt telkens ja, lijkt niet mee te gaan in het denkproces en vindt gewoon alles prima wat jij voorstelt. Hij vertoont ‘Meewerkend’ gedrag. Om hem er toch bij te betrokken, erken je het gebrek aan betrokkenheid en moedig je hem aan om zijn ideeën te delen. Je lokt hem uit zijn schulp.Je benadrukt het belang van zijn bijdragen en creëert een veilige omgeving waarin iedereen zich gehoord voelt. Hiervoor neem je een ‘Opstandig’ communicatiepatroon aan.

“Je lijkt niet helemaal mee te gaan in het denkproces, en ik wil graag horen wat jij denkt. Kom op, gooi je ideeën in de groep! We willen juist diverse invalshoeken. Jouw bijdrage is belangrijk, en ik weet zeker dat je waardevolle inzichten hebt. Voel je vrij om je gedachten te delen, we zijn hier om van elkaar te leren.”

Voorbeeld 3: Het concurrerende teamlid

Tijdens een projectbespreking probeert een collega voortdurend de leiding te nemen en domineert de discussie om haar eigen standpunten naar voren te brengen. Ze raakt steeds verder verwijderd van het originele onderwerp en de bespreking dreigt te eindigen in een touwtrekwedstrijd. Ze vertoont ‘Concurrerend’ gedrag, hoe krijg je haar terug in een constructief gesprek? Als collega kies je er nu voor om naast haar te staan in plaats van tegenover haar. Je benoemt het belang van een gezamenlijke inspanning en stelt voor om verschillende ideeën te combineren voor een sterker resultaat. Je neemt ‘Leidende’ communicatie aan.

“Laten we teruggaan naar het hoofdonderwerp. We hebben allemaal waardevolle ideeën, en ik denk dat we sterker kunnen zijn als we samenwerken. Laten we de verschillende standpunten eens combineren voor het beste resultaat. Wat vind je daarvan?”

Voorbeeld 4: De onzekere stagiair

Tijdens een teamvergadering vermijdt de stagiair oogcontact en lijkt aarzelend om haar standpunt naar voren te brengen. Ze stelt zich ‘Teruggetrokken’ op. Als teamlid besluit je om persoonlijk met haar te praten, haar aan te moedigen om haar ideeën te delen en haar gerust te stellen dat haar bijdragen waardevol zijn voor het team. Je neemt een ‘Afhankelijke’ houding aan.

“Sanne, wat denk je hiervan? “Lijkt je optie A beter of zou je toch optie B verkiezen? Maak je geen zorgen, we zijn hier om van elkaar te leren, en jouw bijdragen zijn net zo belangrijk als die van ons allemaal.”

Voorbeeld 5: De micromanagende manager

Jouw manager bemoeit zich constant met elk detail van het project, waardoor het team weinig ruimte heeft voor eigen initiatief. Ze trekt alles in twijfel en bemoeit zich met keuzes die allang zijn goedgekeurd. Ze stelt zich ‘Opstandig’ op. Als collega besluit je om duidelijk te communiceren over de voortgang van het project, taken en verantwoordelijkheden. Je benadrukt de waarde van individuele bijdragen en nodigt uit tot samenwerking, waardoor een gezonde balans ontstaat tussen controle en autonomie; ‘Meegaand’ gedrag.

“Ik merk dat we allemaal goed op de hoogte zijn van onze verantwoordelijkheden, en ik geloof dat er ruimte is voor wat meer individuele initiatieven binnen het team. Wat denk je ervan als we samenwerken op een manier waarbij iedereen zijn sterke punten kan benutten? Ik ben ervan overtuigd dat we zo nog effectiever kunnen zijn en dat we allemaal kunnen bijdragen aan het succes van het project.”

Effectiever communiceren dankzij de Roos van Leary (en andere voordelen)

… betere gesprekken, minder frustratie. Dat is voor zover duidelijk. Maar wat brengt de Roos van Leary je nog meer?

• Inzicht in gedragspatronen. De Roos van Leary categoriseert gedragsstijlen dus op twee dimensies: dominantie-onderwerping en vriendelijkheid-vijandigheid. Door deze dimensies te begrijpen, kun je gedragspatronen van jezelf en anderen herkennen en voorspellen. Dit inzicht helpt je om flexibeler te reageren in verschillende situaties.
• Verbeterde communicatie. Het model stelt je daarnaast in staat bewust te kiezen welk gedragspatroon je wilt aannemen in een specifieke context. Je kunt je communicatiestijl aanpassen om effectiever te zijn, bijvoorbeeld door empathie te tonen wanneer dat nodig is of assertief te zijn wanneer dat passender is.
• Conflictpreventie. Doordat de Roos van Leary gedragsstijlen en hun onderlinge relaties in kaart brengt, kun je potentiële conflicten herkennen en vermijden. Het model geeft je handvatten om te voorkomen dat conflicten escaleren, en het biedt strategieën om op een constructieve manier met meningsverschillen om te gaan.
• Teamdynamiek. Binnen teams en organisaties helpt de Roos van Leary bij het begrijpen van hoe verschillende persoonlijkheden samenwerken. Dit inzicht kan worden gebruikt om teamdynamiek te optimaliseren, bijvoorbeeld door taken toe te wijzen op basis van individuele sterke punten en communicatiestrategieën aan te passen aan de behoeften van het team.
• Betere relaties. Door bewust gebruik te maken van de Roos van Leary kun je daarnaast positieve relaties opbouwen met je collega’s en leidinggevende. Je kunt inspelen op hun gedragsvoorkeuren en op een manier communiceren die resonant is met hun stijl, waardoor de algehele interactie positiever wordt!

Allemaal mooie dingen, dus! En ja. het toepassen van de Roos van Leary vergt even wat oefening, maar na verloop van tijd zal het je helpen meer controle te hebben over je eigen gedrag en effectiever te communiceren op de werkvloer.

Theorie is mooi. Uiteindelijk moet je het ook gaan doen

Vind je effectief communiceren nog steeds een uitdaging? Ontdek de geheimen van gesprekstechnieken met onze cursus!

De Roos van Leary is een handig tool die onthult waarom je je op een bepaalde manier gedraagt, maar uiteindelijk zul je het ook in de praktijk moeten toepassen. Kijk daarom verder dan dit model, en maak kennis met gesprekstechnieken! Leer niet alleen hoe je communiceert, maar ontdek ook hoe je vol vertrouwen je mening kunt uiten, krachtig voor jezelf kunt opkomen en effectief kunt communiceren in elke situatie.

Onze training Gesprekstechnieken fungeert als een communicatieve booster. Na het volgen van de cursus begrijp je niet alleen waar communicatie soms vastloopt, maar krijg je ook praktische tools om het te verbeteren. Laat de theorie Roos van Leary daarom achter je en leer werken met praktijkvoorbeelden, zodat jouw stem gehoord wordt en jij de regisseur bent van je eigen communicatie successen.

Schrijf je vandaag nog in voor onze 1-daagse Gesprekstechnieken en ontdek de kracht van zelfverzekerde communicatie!

Veelgestelde vragen over de Roos van Leary

• De Roos van Leary: wat is het en waar komt het vandaan?

  De Roos van Leary is een model dat werd ontwikkeld door de Amerikaanse psycholoog Timothy Leary in de jaren ’50. Het model beschrijft sociaal gedrag en de dynamiek van interpersoonlijke relaties, gebaseerd op twee dimensies: de mate van dominantie en onderdanigheid.

• Waar dient de Roos van Leary voor?

  Het doel van de Roos van Leary is inzicht bieden in hoe mensen zich gedragen ten opzichte van elkaar in communicatie. Het benadrukt dat gedrag reacties uitlokt en dat de positie die je inneemt invloed heeft op de reacties van anderen. Het model helpt bij het begrijpen van interactiepatronen en hoe deze beïnvloed kunnen worden.

• Hoe kan de Roos van Leary worden toegepast in communicatie?

  Wil je gerichter, assertiever en krachtiger communiceren? Dan kan de Roos van Leary je bewust maken van je eigen gedragsstijl en die van anderen. Door deze bewustwording kun je doelgerichter communiceren en effectievere interacties hebben. Bijvoorbeeld, als je vaak subassertief handelt, helpt de Roos van Leary je bewust te worden van manieren om assertiever te reageren in bepaalde situaties.

• Basisposities op de Roos van Leary

  Het model biedt een kader om de dynamiek van communicatie te begrijpen en stelt je in staat bewust te kiezen welke positie je inneemt in interacties. Door bewust gebruik van de Roos van Leary kun je jouw communicatiestijl aanpassen om effectiever te zijn, zowel op de werkvloer als in het privé-leven. Het draagt bij aan het ontwikkelen van assertiviteit en het verbeteren van de kwaliteit van communicatie met anderen.

• Vier kwadranten op de Roos van Leary

  De Roos van Leary bestaat uit vier kwadranten die de interactiedynamiek tussen mensen beschrijven:

  Boven:

  • Helpend
  • Leidend

  Onder:

  • Afhankelijk
  • Tegengesteld

• Rol van dominantie in de Roos van Leary

  Dominantie speelt een belangrijke rol in de Roos van Leary. Het model benadrukt de relatie tussen dominant en onderdanig gedrag. Aan de bovenkant van de roos bevinden zich gedragingen die als dominant worden beschouwd, terwijl aan de onderkant gedragingen te vinden zijn die als onderdanig worden gezien. Het begrijpen van deze dynamiek helpt bij het bewust kiezen van de positie in interacties.

   

• Hoe helpt de Roos van Leary bij het begrijpen van conflicten?

  De Roos van Leary biedt inzicht in de oorsprong van conflicten door de dynamiek van dominant en onderdanig gedrag te analyseren. Conflicten kunnen ontstaan door tegenstrijdige posities in de Roos. Door bewust te zijn van deze interactiepatronen, kun je conflicten beter begrijpen en effectiever reageren om escalatie te voorkomen.

   

• Voordelen van de Roos van Leary in teamcommunicatie

  Het gebruik van de Roos van Leary in teamcommunicatie biedt diverse voordelen, zoals:

  • Verbeterd begrip van elkaars communicatiestijlen.
  • Effectievere samenwerking door bewuste positionering in de Roos.
  • Vermindering van misverstanden en conflicten binnen het team.
  • Mogelijkheid om communicatievaardigheden gericht te ontwikkelen, passend bij teamdynamiek.

• Roos van Leary test

  De Roos van Leary test is een instrument dat mensen helpt inzicht te krijgen in hun communicatiestijlen en voorkeursgedrag in interacties. Door middel van vragenlijsten en analyse biedt zo’n test een profiel van iemands positie op de Roos van Leary. Deze test kan waardevol zijn voor zelfreflectie en ontwikkeling van communicatievaardigheden.

   

• De Roos van Leary begrijpen en toepassen

  Door de Roos van Leary te begrijpen en toe te passen, kun je jouw communicatieve vaardigheden verder ontwikkelen en doelgericht werken aan het verbeteren van assertiviteit en effectieve interacties binnen teams en in verschillende situaties.

   

• Voorbeelden van gedragingen op de Roos van Leary

  Dominant (boven):

  • Leidend gedrag tonen, beslissingen nemen zonder veel input te vragen.
  • Instructies geven zonder veel ruimte voor discussie.

  Helpend (boven):

  • Ondersteunend gedrag vertonen, anderen aanmoedigen en helpen.
  • Samenwerken en openstaan voor input van anderen.

  Afhankelijk (onder):

  • Passief gedrag, afwachten op instructies.
  • Weifelend zijn in het nemen van beslissingen.

  Tegengesteld (onder):

  • Weerstand bieden tegen instructies of ideeën van anderen.
  • Openlijk kritiek uiten zonder constructieve bijdrage.

• Roos van Leary in leiderschap

  Managers en leidinggevenden kunnen de Roos van Leary gebruiken om hun communicatiestijl aan te passen aan de behoeften van het team. Een effectieve leider kan bijvoorbeeld zowel leidend als ondersteunend gedrag vertonen, afhankelijk van de situatie. Door bewust te zijn van de dynamiek van dominantie en onderdanigheid, kan een leider een positieve invloed hebben op het team en conflicten verminderen.

   

• Invloed van gedrag op anderen volgens de Roos van Leary

  Het gedrag van één persoon volgens de Roos van Leary kan een kettingreactie veroorzaken. Bijvoorbeeld, dominant gedrag kan onderdanig gedrag bij anderen uitlokken, en vice versa. Bewustwording van deze dynamiek stelt individuen in staat om hun gedrag aan te passen, waardoor positievere interacties ontstaan.

   

• Kritieken op de Roos van Leary

  Enkele kritieken op de Roos van Leary zijn:

  • Vereenvoudiging van complexe menselijke gedragingen.
  • Gebrek aan empirisch bewijs voor het gedrag in de voorgestelde kwadranten.
  • Beperkingen bij het verklaren van culturele variaties in gedrag.

• Roos van Leary in onderwijs en training

  In onderwijs en training kan de Roos van Leary gebruikt worden om bewustwording te creëren over communicatiestijlen en gedragsdynamiek. Het helpt studenten en deelnemers om effectiever te communiceren, conflicten te begrijpen en samenwerking te bevorderen. Het kan ook dienen als basis voor rollenspellen en praktische oefeningen om de toepassing van de theorie in de praktijk te bevorderen.

   

• Verschillen tussen de Roos van Leary en andere modellen

  De Roos van Leary onderscheidt zich door zijn focus op de interactie tussen mensen en de gedragingen ten opzichte van elkaar. In tegenstelling tot sommige modellen, legt de Roos van Leary de nadruk op wederkerigheid en hoe gedragingen reacties bij anderen kunnen uitlokken. Andere modellen, zoals het Johari-venster of de Transactionele Analyse, hebben hun eigen benaderingen en richten zich op verschillende aspecten van interpersoonlijke communicatie.

   

• Bewustzijn van de Roos van Leary voor effectievere communicatie

  De Roos van Leary kan leiden tot effectievere communicatie door inzicht te bieden in de dynamiek van gedragingen. Als je bewust bent van de posities op de Roos, kun je anticiperen op reacties en proactief werken aan het verbeteren van communicatie. Het stelt je in staat om bewustere keuzes te maken in hoe je je gedraagt en communiceert, wat de interactie positief kan beïnvloeden.

   

• Verandering van positie op de Roos van Leary

  Mensen kunnen zeker van positie veranderen op de Roos van Leary. Dit kan plaatsvinden door bewustwording, zelfreflectie en het aanleren van nieuwe communicatieve vaardigheden. Mensen kunnen groeien en zich ontwikkelen, waardoor ze effectievere en adaptieve gedragspatronen aannemen.

   

• Toepassing van de Roos van Leary in coaching

  De Roos van Leary kan een krachtig hulpmiddel zijn in coaching. Het biedt inzicht in gedragspatronen, helpt bij het identificeren van communicatiestijlen en stelt mensen in staat om constructievere relaties op te bouwen. In coaching kan de Roos van Leary bijvoorbeeld worden gebruikt om de cliënt te begeleiden bij het ontwikkelen van bewustzijn, het identificeren van sterke punten en het aanpakken van eventuele belemmeringen in communicatie.

• Verschillen tussen samenwerking en competitie volgens de Roos van Leary

  Samenwerking, meestal op de ‘samen’-positie, omvat open communicatie, wederzijds begrip en empathie. Het kan leiden tot een positieve en ondersteunende teamcultuur. Competitief gedrag wordt vaak geassocieerd met de ’tegen’-positie en kan leiden tot conflicten, machtsstrijd en gebrek aan samenwerking. Bewustzijn van deze posities kan helpen bij het bevorderen van samenwerking en het verminderen van concurrentie binnen teams.

   

• Toepassing van de Roos van Leary in conflictbeheersing

  De Roos van Leary kan inzicht bieden in de dynamiek van gedragingen. Identificeer de posities van betrokkenen in de Roos en reageer bewust vanuit meer constructieve posities. Communicatie gebaseerd op ‘samen’-posities, zoals begrip tonen en empathie, kan de basis vormen voor conflictoplossing.

   

• Culturele verschillen in interpretatie van de Roos van Leary

  Ja, er kunnen culturele verschillen zijn in de interpretatie van de Roos van Leary. Culturele contexten beïnvloeden de manier waarop mensen gedrag interpreteren en ervaren. Bij het toepassen van de Roos van Leary in interculturele situaties is het daarom belangrijk rekening te houden met culturele nuances en de interpretatie van bepaalde gedragingen.

   

• Concrete tips voor communicatie op basis van de Roos van Leary

  • Ontwikkel bewustzijn van je eigen communicatiestijl en die van anderen.
  • Strek je uit naar ‘samen’-posities voor effectievere samenwerking.
  • Overweeg regelmatig je eigen gedrag en zoek naar manieren om constructiever te communiceren.
  • Luister actief, toon begrip en wees empathisch om de communicatie te verbeteren.
  • Identificeer conflictposities op de Roos en werk aan het verminderen van spanning door positievere interacties.

Samenvatting Roos van Leary

Wil je beter begrijpen hoe mensen met elkaar communiceren? De Roos van Leary, bedacht door psycholoog Timothy Leary, biedt hier een handig model voor. Het focust niet op het vastpinnen van persoonlijkheden, maar op het doorgronden van communicatiegedrag en de impact ervan op anderen.

Volgens Leary hebben we allemaal voorkeursgedragingen die we vaak vertonen in bepaalde situaties. Als deze voorkeursgedragingen niet op elkaar aansluiten, kan de communicatie vastlopen en het gezamenlijke doel uit het oog raken.

De Roos van Leary helpt bij het analyseren van deze gedragspatronen, waardoor bewustere communicatie mogelijk wordt. Dit inzicht leidt tot betere communicatie, vooral wanneer de interactie stroef verloopt of bepaalde gedragspatronen zijn ingesleten.

Hoe werkt de Roos van Leary?

Dit model berust op twee fundamentele inzichten: menselijk gedrag is voorspelbaar en iedereen verlangt naar invloed en acceptatie. De horizontale as gaat over de behoefte aan acceptatie, terwijl de verticale as gaat over de behoefte aan invloed.

Horizontale as (acceptatie):

• Samen-gedrag: Gericht op acceptatie, samenwerken, sympathie.
• Tegen-gedrag: Gericht op eigenbelang, autonomie, antipathie.

Verticale as (invloed):

• Boven-gedrag: Dominant, leidend, zelfverzekerd.
• Onder-gedrag: Onderdanig, passief, volgend.

Acht communicatiestijlen van Leary:

1. Boven-Samen (Leider): Leidend gedrag om anderen aan te zetten tot actie.
2. Samen-Boven (Helper): Communiceren om anderen te ondersteunen en aan te moedigen.
3. Samen-Onder (Ondersteuner): Meewerkend gedrag met het doel hulp te krijgen en anderen in hun waarde te laten.
4. Onder-Samen (Volger): Afhankelijk gedrag, bereid om anderen te volgen.
5. Boven-Tegen (Grenzensteller): Agressief gedrag, confronteert en stelt grenzen.
6. Tegen-Boven (Bepaler): Concurrerend gedrag, neemt besluiten en geeft instructies.
7. Tegen-Onder (Opstandige): Opstandig gedrag, stelt kritische vragen en daagt uit.
8. Onder-Tegen (Stille): Teruggetrokken gedrag, laat anderen bepalen.

Complementariteittheorie van Leary:

Leary’s theorie stelt dat het gedrag van anderen het tegenovergestelde gedrag uitlokt, wat leidt tot verschillende interactiepatronen.

Knellende interactiepatronen:

1. Aanval en verdediging (meningsverschillen, discussie).
2. Opdracht geven en gehoorzamen (bevelstructuur, taakgerichtheid).
3. Leiden en volgen (initiatieven tonen versus achteroverleunen).
4. Verstikkende harmonie (constante hulpkreet, afhankelijkheid).

Werken met de Roos van Leary: Interactiesleutel

Om knellende interactiepatronen te doorbreken, is het cruciaal om horizontaal het tegenovergestelde gedrag te vertonen van wat je bij de ander observeert. Bijvoorbeeld, als de ander concurrerend gedrag vertoont, toon dan leidend gedrag. Door de interactiesleutel toe te passen, kun je de communicatie verbeteren en constructievere interacties bevorderen.

Effecten van de Roos van Leary:

• Beter begrip van eigen gedrag
• Bewustwording van impact
• Verbeterde communicatie
• Conflicthantering
• Teamdynamiek
• Leiderschapsontwikkeling

Wie zijn wij? | Cursus Gesprekstechnieken

Tijdwinst.com is gespecialiseerd in slimmer (samen)werken. Dat vraagt ook om heldere communicatie, duidelijke gesprekken en elkaar op een nette manier feedback geven. Daar is onze cursus gesprekstechnieken dan ook op gericht. 

Daarnaast verzorgen we nog meer (online) trainingen voor werknemers en ondernemers in heel Nederland. Bijvoorbeeld op het gebied van timemanagement, feedback geven, assertiviteit en snellezen. Nieuwsgierig? Neem dan een kijkje op onze website of blogs, en schrijf je in voor één van onze (digitale) trainingen.

• 1-daagse training Gesprekstechnieken | Blog
• 1-daagse training Feedback Geven | Blog
• 1-daagse training Assertiviteit | Blog
• 1-daagse training Timemanagement | Blog
• 1-daagse training Snellezen, Mindmapping en Geheugentechnieken | Blog
• 1-daagse training Effectief Thuiswerken voor Teams | Blog