We zijn allemaal behoorlijk slechte luisteraars. En dat kost ons ruzies, relaties, onze gezondheid en zelfs onze baan! Terwijl je met 1 kleine aanpassing al van waardeloze luisteraar naar meester in het luisteren transformeert.
Artsen, dat zijn de ergsten – als het op luisteren aankomt. Echt waar, het is onderzocht. De meeste medische missers ontstaan al binnen de eerste halve minuut van het gesprek met een arts. Dat is namelijk de tijd die een arts maximaal naar je luistert.
Na 18 (eerste onderzoek, 1984) tot 23 (tweede onderzoek, 2002) seconden onderbreekt een arts het verhaal van zijn patiënt al. En dat terwijl, volgens het laatste onderzoek, het verhaal van een patiënt in totaal maar iets meer dan 90 seconden duurt! Binnen een halve minuut begint een arts al met conclusies trekken en verder te gaan op het eigen verhaal. Het gevolg: tunnelvisie voor de werkelijke aandoening van de patiënt. Het gevolg: medische missers. Had hij een minuutje langer geluisterd: niks aan de hand.
Maar laten we vooral als ketel de pot niet verwijten dat hij zwart ziet. We doen het namelijk allemaal. Of beter gezegd: we doen het allemaal niet – (goed) luisteren. Want het kost niet alleen de medische wereld missers. In onze persoonlijke én zakelijke wereld maken we onze geheel eigen missers, door niet (goed) te luisteren.
Wat slecht luisteren je kost
Je vrienden
Wanneer een vriend een luisterend oor nodig heeft, en jij vervolgens niet goed of überhaupt niet luistert – dan is dat behoorlijk schadelijk voor je relatie. De waardering van je sociale vaardigheden keldert meteen onder nulniveau als je niet luistert, toonde een studie uit 2013 onder 300 Amerikaanse studenten aan. En dat terwijl je sociale relaties cruciaal zijn voor een gelukkig en gezond leven. Liever luisteren, dus!
Je baan
En je baan, die heeft ook te lijden onder je gebrekkige luister-vaardigheden. Werkgevers blijken luisteren maar wát belangrijk te vinden in de kwaliteiten van een goede werknemer. Belangrijker nog dan enthousiasme en opleiding! En iets belangrijker dan goed spreken, dat ook hoog scoort op de belangrijk-lijst van je baas.
Je relatie
“Je luistert ook nooit naar me!”
Misschien ken je het verwijt? Klinkt het bekend? Misschien heeft je partner gelijk.
“Wanneer je ineffectief luistert naar elkaar, in conflicten maar ook daarbuiten, dan kom je geheid in de problemen”, zegt dr. Susan Heitler (klinisch pscycholoog en auteur van het boek ‘The Power of Two: Secrets of a Strong & Loving Marriage’).
Best de moeite waard om goed aan te leren, dus – dat luisteren. Dat dat echter lastig is, is logisch. Er is namelijk 1 heel concrete reden voor slecht luisteren.
Waarom je het toch doet
Het valt je bijna niet te verwijten: dat je slecht of niet luistert naar het verhaal van een vriend, de problemen van je partner of het betoog van je baas.
Luisteren is lastig, logisch.
Onze aandachtsspanne is tegenwoordig namelijk korter dan die van een goudvis. Bovendien dwaalt je brein van nature graag af. Je bent nog aan het luisteren, maar je bent óók aan het denken over die keer dat jij hetzelfde meemaakte, en dat je daar zometeen zeker over moet vertellen.
We spreken namelijk gemiddeld 125 tot 225 woorden per minuut, maar luisteren kunnen we wel tot zo’n 450 woorden per minuut. Denken kun je nog veel sneller, dan die twee bij elkaar. Dat zorgt ervoor dat je ‘tijd over’ hebt om naast luisteren en spreken ook nog vanalles te denken. Die overcapaciteit (sneller kunnen denken dan luisteren) maakt dat je dat dus ook gaat doen: luisteren en denken tegelijkertijd. En da’s verkeerd.
Denk je nu: ‘ojee, dat doe ik dus ook!’ Zei ik toch? Heel logisch en natuurlijk, hoor. Het heeft zelfs een naam in de psychologie: ‘autobiografisch luisteren’. En dat leer je liever af.
“Leer liever actief luisteren”
Zo noemen psychologen het: actief luisteren. Of, nog completer: “actief empathisch luisteren”. Dát is het soort luisteren dat je een volwaardig vriend maakt en een perfecte partner (oké, misschien niet perfect maar in elk geval een heel stuk beter).
Actief empathisch luisteren is in feite het tegenovergestelde van autobiografisch luisteren. Je focust op de ander terwijl je luistert, in plaats van op jezelf. Gedachten over je eigen soortgelijke ervaringen, over jouw visie, je mening of zelfs een bedachte oplossing stuur je weg. Het enige wat je doet is: luisteren.
En dat betekent niet met een ‘screen saver face’ (zoals psychologe dr. Susan Krauss Whitbourne het noemt) naar de ander blijven staren tot hij of zij klaar is met z’n verhaal. Goed te vertalen als ‘botsautogezicht’. Je kunt je er misschien iets bij voorstellen. Actief empathisch luisteren is méér dan je mond dicht houden en je oren open zetten. Er komt namelijk ook een verbaal aspect bij kijken dat van groot belang is, toonde onderzoek uit 2012 aan.
Actief luisteren = verbaal luisteren
Actief luisteren betekent vooral je mond houden en je oren openen, maar het betekent ook dat je de juiste dingen terug zegt. Dat toonde onderzoeker dr. Graham Brodie aan nadat hij 342 tweetallen en hun (emotioneel geladen) gesprekken bestudeerd had. Zijn conclusie:
“Non verbale signalen zijn belangrijk voor een goed gesprek. Maar verbale signalen zijn nog drie keer zo belangrijk.”
De non verbale signalen ken je vast:
- Af en toe knikken.
- Oogcontact houden.
- Geen screensaver face!
- Open lichaamstaal die aantoont dat je actief luistert.
Maar de verbale signalen zijn waarschijnlijk de punten waar bij jou nog het meest op te winnen valt. Én die dus nog veel belangrijker waren dan de non verbale signalen!
Dit waren de positieve verbale signalen die in het onderzoek als ‘bijzonder effectief voor actief empathisch luisteren’ werden bestempeld:
- Het stellen van open vragen.
- Het samenvatten in eigen woorden.
Precies dáár zit de sleutel tot bewezen beter leren luisteren:
Je mond houden en luisteren – en zodra degene uitgepraat is (!) reageren met een open vraag of een samenvatting in eigen woorden van wat je zojuist gehoord hebt.
Dus
Wil je werkelijk beter leren luisteren, dan:
- spoor je de ander aan om te vertellen,
- luister je vervolgens aandachtig terwijl je je eigen input weglaat en je een geïnteresseerde en open houding aanneemt die non verbaal zegt dat je luistert.
- Je reageert pas verbaal zodra degene helemaal uitgesproken is. Dat doe je door een relevante open vraag te stellen of wat je zojuist hoorde samen te vatten in eigen woorden.
Een goed gesprek met een optimale luisteraar gaat dan ongeveer zo:
+ De luisteraar: “Vertel eens over je break met…”
– De verteller: “Nou, dat gebeurde…”
+
– “En toen…”
+ “Jeetje, echt?” / “Oké…” / “Hmm-hmm.”
– “Ja serieus, daarna…”
+
– “…En zo is het dus gegaan.”
+ “Dus jij voelt je nu behoorlijk belazerd, als ik het goed begrijp. Heb je daarna nog met hem gesproken?”
Zie je die prachtige vorm van verbaal luisteren op het eind? ‘Samenvatting voorgaande, daarna open vraag’ – en het gesprek gaat door. Totdat de verteller alles kwijt is wat hij of zij aan je kwijt wilde. Soms meer. Maar dat maakt jullie band alleen maar sterker.
En dat is precies wat je wil bereiken met beter leren luisteren: sterkere banden creëren. Of dat nu met een verdrietige vriend, je boze partner of je directe manager is. Luister. Echt, actief, empathisch – en zie wat er gebeurt.
Dagelijks handige inzichten? Volg ons op social media!
Volg ons onder andere op Instagram of Pinterest. Daar krijg je niet alleen handvatten op het gebied van assertiviteit, je ontvangt ook de slimme tips waarmee je jouw communicatie skills een boost geeft. De laatste artikelen netjes en overzichtelijk in je mailbox ontvangen? Schrijf je dan in voor de wekelijkse nieuwsbrief.
Leer je liever lezend, lees dan ons boek Elke Dag om 15.00 Uur Klaar. Maak kennis met de beste inzichten uit onze trainingen en leer slimmer werken in plaats van harder.
Wie zijn wij? | Cursus Assertiviteit
Tijdwinst.com is een trainingsbureau dat zich specialiseert in slimmer (samen)werken. We bieden door het hele land diverse (online) trainingen aan, variërend van timemanagement, assertiviteit, gesprekstechnieken tot aan snellezen. Nieuwsgierig? Neem dan zeker eens een kijkje op onze website of blogs, en schrijf je in voor één van onze (digitale) trainingen.
- 1-daagse training Time Management | Blog
- 1-daagse training Assertiviteit | Blog
- 1-daagse training Gesprekstechnieken | Blog
- 1-daagse training Feedback Geven | Blog
- 1-daagse training Snellezen, Mindmapping en Geheugentechnieken | Blog
- 1-daagse training Effectief Thuiswerken voor Teams | Blog
