Je gaat nog lang niet dood, laten we dat afspreken! De komende (tientallen) jaren heb je nog een vol leven voor je. Maar hoe maak je daar het beste van en voor kom je ‘had ik maar…’? Wereldwijd blijken bijna alle oude mensen op hun sterfbed van dezelfde 5 dingen spijt te hebben. Wil jij niet een van hen worden? Dan is het NU tijd voor actie. Met deze 5 tips kom je pas écht tot leven!
Bronnie Ware, een Australische verpleegster van stervende bejaarden, werd een paar jaar geleden wereldnieuws toen ze haar boek The top Five Regrets of Dying publiceerde. Acht jaar lang had ze tijdens haar werk stervende patiënten gevraagd waar ze het meeste spijt van hadden, wat hun ‘had ik maar’ momenten in het leven waren. De resultaten waren verbluffend. Bronnie:
‘Mensen die de dood in de ogen kijken, krijgen een fenomenaal heldere kijk op het leven. Alsof ze opeens weten hoe het had gemoeten. Door goed naar hen te luisteren en van hen te leren, kunnen we ons leven veranderen. Niet straks, maar vandaag.’
In haar boek somt ze de 5 belangrijkste onderwerpen die voorbij komen op en laat ze ook de patiënten aan het woord. Wat zijn hun verhalen en hoe kunnen wij ervan leren? Door deze 5 tips nu al toe te passen in je dagelijkse leven, verklein je de kans op een later ‘had ik maar’ drastisch.
Denk je dat je daar geen tijd voor hebt? Geen nood: de meeste van deze tips kosten geen tijd en sommige leveren je zelfs tijd op. Die tijd kun je dan weer aan dingen besteden die je graag wilt, zodat je straks niet met spijt terugkijkt. Je hebt – voor zover wij weten – maar één leven, met deze tips besteedt je dat niet aan de verkeerde dingen.
1. Jij bent de baas: stel je eigen dromen centraal
Dé meest genoemde reden tot spijt was: ‘ik heb altijd gedaan wat anderen van mij verwachten, maar ik heb nooit mijn eigen koers gevaren.’
Bronnie: ‘Ik schrok er erg van dat dit de meest genoemde reden voor spijt was. Juist op het moment dat hun leven bijna voorbij is, kijken mensen terug. Dan zien ze hoeveel van hun dromen onvervuld bleven. De meeste mensen die ik sprak, hebben nog niet de helft van hun dromen nagestreefd.’
We laten ons als mensen dus sterk beïnvloeden door onze omgeving: wat willen zij van ons? Hoe kunnen we aan die verwachting voldoen? Advies is fijn, maar als het op je eigen koers varen aankomt niet.
Wil jij niet denken ‘had ik maar’? Dan is het tijd om je eigen dromen centraal te stellen en daarin assertief te worden. Of, zoals Amerikaans schrijver en ondernemer Jeff Goins het verwoordt:
‘Falen in het bereiken van je droom kost je veel minder dan het niet eens proberen.’
Amerikaans onderzoeker en psycholoog dr. Neil Rouse vond soortgelijke conclusies in zijn studie en boek If only waarin hij beschrijft dat je meer spijt hebt van de acties die je niet ondernam dan van de fouten die je maakte.
Heb je je dromen niet meteen paraat? Neem dan eens een kwartiertje de tijd om na te denken over je leven: wat wil je nu écht heel graag? Die dingen schrijf je op en voor elke droom benoem je de eerstvolgende actie.
Ben je bijvoorbeeld nu een hobby-kok, maar droom je al lang van een eigen restaurant? Dat is natuurlijk niet binnen één dag geregeld. Door de eerstvolgende actie te benoemen, weet je wat je te doen staat en blijft het overzichtelijk: in tijd, moeite, geld en mogelijkheden. Zo kan een eerstvolgende actie zijn dat je op zoek gaat naar een masterclass en je daarvoor inschrijft. Heb je die actie voltooid? Tijd om een volgende actie te bepalen en gelijk in te plannen in je agenda!
Wil je graag een eigen bedrijf, maar durf je je baan niet op te zeggen? Dat hoeft ook helemaal niet. Door naast je baan al stappen te zetten in de richting van je ondernemerschap kom je vooruit, zonder de zekerheid van je vaste inkomen te verliezen. Een businessplan, financiering, mogelijke partners, een product ontwikkelen: al die stappen kun je zetten in je vrije tijd en brengen je dichter bij je droomleven.
Datzelfde geldt voor alle andere dromen: door je wensen op te knippen in kleine behapbare acties en structureel te werken aan de uitvoering daarvan, ga je van dromen naar doen en lukt het wél. ‘De wereld zien’ hoeft niet in een lange reis waarin je huis en haard verlaat, maar kan ook in de vorm van een eerste verre reis (waarna er nog veel kunnen volgen). Jij bepaalt dus of je jouw dromen laat uitkomen, geef die macht niet weg aan je omgeving, waarbij je zelf straks met ‘had ik maar’ blijft zitten.
2. Er is meer in het leven dan werk
Je rent en je vliegt voor je werk, vaak 5 dagen per week en soms ook nog ‘s avonds of in het weekend. Want er komen altijd wel mailtjes binnen en je betrapt jezelf er ook regelmatig op dat je op zondag al piekert over maandag. Niet handig, want aan het einde van je leven blijkt: werk is maar werk.
‘Alle mannen, geen een uitgezonderd, die ik behandeld heb, gaven dit antwoord,’ zegt Bronnie. ‘Ze vonden dat ze teveel hadden gemist: de jonge jaren van hun kinderen, het gezelschap van hun partner. De vrouwen zeiden dit ook, maar omdat zij van een oudere generatie waren, kwam dat op de tweede plek. Nu vrouwen ook fulltime werken, zal die spijt alleen maar groter worden.’
Bronnie heeft gelijk. Omdat tegenwoordig werken een steeds belangrijkere plek in je bestaan inneemt, moet je juist voor deze dus oppassen. Hoe doe je dat? Er zijn een paar manieren om werk minder belangrijk te maken:
Plan je vrije tijd eerst
Kijk eens goed naar je agenda. Je bent geneigd om al je zakelijke afspraken en verplichtingen op te schrijven, maar hoe zit het met de leuke dingen? Tijd voor je gezin, tijd voor je hobby? Heb je daar ook tijd voor gereserveerd.
Door op zondagavond eerst de leuke dingen voor de nieuwe week op te schrijven en dan pas te kijken naar je verplichtingen, zorg je ervoor dat je agenda niet volloopt met werk.
Ja, maar je moet toch ook werken? Klopt. En je moet ook naar de tandarts en ook boodschappen doen.
Leuke dingen inplannen, zorgt er niet voor dat je je verplichtingen kunt laten voor wat het is. Maar door ook ruimte te maken voor de mooie momenten weet je tenminste zeker dat dit geen ‘had ik maar’ wordt op je sterfbed.
Beperk de instroom van werk in je privéleven
Je mobieltje is overal waar jij bent. En als je je mailbox van het werk ook hebt aangesloten op je smartphone, dan neem je je werk dus ook overal mee naartoe.
Nodig? Misschien wel, maar niet altijd. Zet je mail af en toe stil, je notificaties af en leg je telefoon bewust af en toe in een andere ruimte als je tijd doorbrengt met je familie. Dat geeft je een veel betere balans.
Kies vaste momenten in de week waarin familie centraal staat
Tijd met vrienden en familie: aan het eind van je leven kom je erachter hoe belangrijk dat voor je was. Dus geef dat prioriteit. Zet het in je agenda en laat er niets tussenkomen.
Dat kun je doen door een vaste avond in de week vrij te houden voor vrienden, door met je gezin af te spreken dat je zoveel mogelijk samen aan tafel zit bij het ontbijt en avondeten of door je zondag vrij te houden voor uitstapjes.
Je verandert je leven niet zomaar en gewoonten moeten groeien. Door dat vast in je agenda te zetten en er een gewoonte van te maken, kom jij er niet opeens achter dat je kinderen al eindexamen doen terwijl je ze voor je gevoel net voor het eerst naar school hebt gebracht.
3. Laat zien wat je voelt
Gevoelens: iedereen heeft ze, maar het uiten van gevoelens blijft een dingetje, dat vinden we lastig. Wanneer heb jij je ouders, partner, kinderen of beste vrienden laten weten wat je voor ze voelt?
Of juist andersom: ervaar je weleens negatieve gevoelens en blijf je daarmee rondlopen? Dat is jammer, want zo heb jij er last van, terwijl je de situatie niet verbetert. Zonde van je levensgeluk.
Bronnie kwam deze vorm van ‘had ik maar’ vaak tegen, je gevoelens uiten en assertief zijn, dat is voor veel mensen lastig en bijna iedereen had het achteraf graag vaker gedaan.
‘Veel mensen hebben hun gevoelens jaren onderdrukt, meestal om de lieve vrede te bewaren. Positieve emoties worden vaker gedeeld, maar veel minder dan mensen hadden gewild. Vaak bleven liefde en dankbaarheid onuitgesproken tot het te laat was.’
Hoe zit het met jou? Heb jij mensen die je graag zou willen vertellen hoe je je voelt? Om je hart te luchten over iets dat je dwars zit? Erger je je vaak?
Ontwikkel je assertiviteit en los het op!
Dat kan al in een paar minuten. Iemand persoonlijk aanspreken over hoe je je voelt, is vaak eng en confronterend. Durf je dat niet, dan helpt het ook om je frustratie en emotie op papier te zetten: schrijf het van je af en gooi het vervolgens weg.
Wil je juist je goede gevoel delen, dan kan dat ook gemakkelijker dan je denkt. Hoe vaak zeg je tegen je partner en familieleden dat je van ze houdt? Hoe laat jij je vrienden weten dat ze belangrijk voor je zijn?
Bel een vriend of familielid op en zeg wat je voelt of – als je dat te lastig vindt- stuur een berichtje of een kaartje met de post op een onbewaakt moment. Wil je echt het leven vieren met je dierbaren geef dan eens een feestje zonder aanleiding, gewoon omdat het kan. Het zijn – om met een cliché te spreken – de kleine dingen die het doen om ‘had ik maar’ te voorkomen.
4. Houd contact met oude vrienden
Met een beetje geluk leef je een lang en rijk leven dat uit veel verschillende periodes bestaat. In die periodes verander je als persoon en verandert ook je omgeving. Daardoor verlies je mensen van vroeger uit het oog. Soms is dat niet erg, maar Bronnie viel het op dat op het eind van je leven dat soms erg jammer is.
‘Iedereen mist zijn vrienden als hij op sterven ligt. Vaak realiseren we ons niet hoe belangrijk oude vrienden voor ons zijn. Mensen die ons nog kennen uit een andere periode. Ons leven – en ook dat van onze vrienden – is zo druk dat goede contacten verwateren. Het is opvallend hoe vaak dit terugkomt bij stervende mensen. Ze hebben dan spijt dat ze niet genoeg moeite hebben gedaan om mensen die belangrijk voor hen waren te behouden en tijd en aandacht aan die vriendschap te besteden.’
Hoe zorg jij ervoor dat je je vrienden (van vroeger) nog eens treft of net wat meer aandacht stopt in een relatie die belangrijk voor je is, maar die je door tijd- en aandachtgebrek verloochent?
Kies dé vriend of vriendin die je graag nog eens wilt zien. Snor zijn of haar contactgegevens op – met social media gaat dat gemakkelijker dan ooit – en stuur een berichtje. Een kop koffie kost je een uur van je tijd en levert je misschien weer een mooie vriendschap op en een ‘had ik maar’ minder.
5. Sta jezelf toe gelukkig te zijn
Dit klinkt een beetje vaag, toch? Natuurlijk sta jij jezelf toe gelukkig te zijn. Maar toch ben je het niet altijd, daar kun jij niets aan doen, dat is het leven.
Dat dacht ik ook, maar volgens Bronnie Ware en haar ‘had ik maar’ patiënten zit het anders:
‘Ik hoorde heel vaak dat mensen vonden dat ze niet gelukkig genoeg waren geweest. En dat ze dat volgens hen zelf schuld waren. Reden? Ze stonden het zichzelf niet toe. Ze bleven te vaak hangen in gewoonten en patronen: hun comfortzone bepaalde hun bewegingsruimte. De angst om te veranderen zorgde ervoor dat ze bleven wie ze waren en dat ze geen risico’s namen, maar diep van binnen hadden ze spijt van die nooit genomen leap of faith waarin ze hadden gedanst in de regen en hadden gelachen om de betrekkelijkheid van hun bestaan. Ze hadden het leven veel te serieus genomen.’
Hoe je dat voor elkaar krijgt? Sta jezelf toe om nieuwe dingen uit te proberen. Hoe kleiner die dingen zijn, hoe beter, want dan zijn ze gemakkelijker te realiseren.
Een voorbeeld: kies jij in je favoriete restaurant altijd hetzelfde gerecht van de kaart… omdat je zeker weet dat je dat heel lekker vindt? Pak de volgende keer dan toch eens iets anders dat je nog nooit hebt geproefd. Of vraag de chef om je te verrassen.
Rijd jij ook iedere dag van huis naar kantoor precies dezelfde route? Neem een keer – letterlijk – een andere afslag, rij een stuk binnendoor of kies voor een compleet andere weg.
‘Geweldig plan, dan zit ik nog langer in de auto,’ hoor ik je denken. Misschien wel, maar dat hoeft vaak niet eens. Je rijdt die route immers uit gewoonte, niet omdat het de snelste of de kortste is. De dag dat je een andere weg kiest, zul je veel bewuster zijn van je rit en nieuwe dingen zien. Is dat niet waar het echt om gaat?
‘Had ik maar’ voorkomen = nu beter leven
Wat opvalt aan Bronnie’s bevindingen is niet dat haar patiënten het hadden over materiële bezittingen of over ervaringen, maar over zichzelf en over hun relaties. Ook hadden ze het niet over de dood. Dood is onvermijdelijk en niet interessant.
De patiënten hadden het over leven en hoe zij anderen adviseren hun leven in te richten. Die kennis en Dolans bevindingen zijn niet nuttig als jouw einde nabij is, want dan blijft het bij ‘had ik maar’. Die kennis gebruik je nu. Vandaag. Wacht daarom niet tot het te laat is en je spijt krijgt, maar kijk vandaag wat belangrijk voor je is en hoe je daar aandacht aan kunt besteden.
Probeer iedere week een ding anders te doen dan normaal en zie wat dat doet voor je geluksgevoel. Volgens professor Paul Dola van de London School of Economics is er geen betere manier om gelukkig te worden dan om iets nieuws te doen en ‘had ik maar’ te voorkomen. In dit filmpje legt hij uit hoe dat in je brein werkt:
Meer leren?
Meer gesprekstechnieken en assertieve communicatie-tips leren om je leven gemakkelijker en je sociale relaties beter te maken? Dan heb ik nog één tip voor je: onze 1-daagse cursus Assertiviteit!
Dagelijks handige inzichten? Volg ons op social media!
Volg ons onder andere op Instagram of Pinterest. Daar krijg je niet alleen handvatten op het gebied van assertiviteit, je ontvangt ook de slimme tips waarmee je jouw communicatie skills een boost geeft. De laatste artikelen netjes en overzichtelijk in je mailbox ontvangen? Schrijf je dan in voor de wekelijkse nieuwsbrief.
Leer je liever lezend, lees dan ons boek Elke Dag om 15.00 Uur Klaar. Maak kennis met de beste inzichten uit onze trainingen en leer slimmer werken in plaats van harder.
Wie zijn wij? | Cursus Assertiviteit
Tijdwinst.com is een trainingsbureau dat zich specialiseert in slimmer (samen)werken. We bieden door het hele land diverse (online) trainingen aan, variërend van timemanagement, assertiviteit, gesprekstechnieken tot aan snellezen. Nieuwsgierig? Neem dan zeker eens een kijkje op onze website of blogs, en schrijf je in voor één van onze (digitale) trainingen.
- 1-daagse training Time Management | Blog
- 1-daagse training Assertiviteit | Blog
- 1-daagse training Gesprekstechnieken | Blog
- 1-daagse training Feedback Geven | Blog
- 1-daagse training Snellezen, Mindmapping en Geheugentechnieken | Blog
- 1-daagse training Effectief Thuiswerken voor Teams | Blog
