We willen allemaal het liefst dat collega’s direct enthousiast reageren op ons voorstel. Helaas is de realiteit soms anders. Je hebt vast weleens meegemaakt dat een collega weerstand voelt tegen jouw voorstel. Dat kan weerstand tegen verandering zijn, weerstand tegen een standpunt of weerstand tegen een nieuwe werkwijze. Frustrerend wel! Maar gelukkig hoeft het geen kink in de kabel te vormen. Als je maar op een goede manier kunt omgaan met weerstand.
Je hebt je zin nog niet afgemaakt of je collega schudt al driftig nee. Het lijkt haar geen goed plan. Zelfs zonder er argumenten voor aan te dragen, veegt ze jouw voorstel zo van tafel.
Is ze gewoon dwars om het wars zijn? Wil ze je hoe dan ook geen gelijk geven? Of heeft ze haar dag niet en gooit ze daarom haar kont tegen de krib?
In de meeste gevallen is het antwoord: niets van dat alles. Als je weerstand ervaart bij je collega, gaat er vaak iets achter die weerstand schuil. Je zult zien dat je collega zo haar redenen heeft om niet te staan springen van enthousiasme.
Zo is verandering van nature niet iets wat we met open armen ontvangen. Zeker als we gewend zijn aan bepaalde vastgeroeste patronen, staan we niet meteen te popelen om die om te gooien. Uit angst voor het onbekende of uit frustratie dat je in je vrijheid wordt beperkt. Want het loopt toch goed zoals het gaat? En zo doen we het toch al jaren?
Daarnaast kan het natuurlijk zijn dat je collega inhoudelijke redenen heeft om het er niet mee eens te zijn. Misschien heeft ze – als je heel eerlijk naar jezelf kijkt – zelfs wel een punt.
Schiet niet meteen in de weerstand tegen weerstand
Laten we beginnen met wat je beter niet kunt doen bij weerstand. Je hoeft geen training omgaan met weerstand te volgen om te beseffen dat een felle reactie in zo’n situatie niet werkt. Schiet ook zelf niet meteen in de weerstand als iemand anders dat doet. Beter is het om te laten merken dat je begrip hebt voor het standpunt van de ander.
Veeg de uitspraken van de ander dus niet meteen van tafel. Het kan best zijn dat de ander daadwerkelijk een punt heeft (als jij daar niet voor openstaat, is dat weerstand vanuit jou – feedback ontvangen is een kunst op zich!). Of misschien gaat er meer achter schuil.
Hoe werkt omgaan met weerstand dan wel?
Oké, een stortvloed aan tegenargumenten op de ander afvuren is dus geen goed plan. Wat helpt dan wel bij omgaan met weerstand?
Daarvoor is het handig om eerst een blik te werpen op de processen achter weerstand. Want waar komt zo’n hakken-in-het-zand-reactie vandaan? De reactantietheorie (van onderzoeker J. Brehm) uit 1966 biedt opheldering. Volgens deze theorie ontstaat weerstand in drie stappen.
- Eerst is er sprake van een oneerlijke beperking in je handelen. Je voelt je oneerlijk beperkt doordat je iets wordt afgenomen of doordat je iets niet meer kunt. Werken met je vertrouwde software of op jouw vertrouwde manier bijvoorbeeld.
- Dat gevoel van beperking wakkert weerstand aan. Dit is een emotionele toestand waarin je vaak koppig en ook een tikkeltje irrationeel wordt. Dit gevoel is zó sterk dat je er iets mee moet.
- Vanuit die drang er iets mee te doen, heb je de neiging om de oneerlijke beperking op te heffen en zo het probleem op te lossen. Ook ga je daardoor de verboden of weggelaten handeling overwaarderen. Zo zal je collega opeens de oude software positiever beoordelen en de vele bugs die daarin zitten acuut vergeten. Daardoor wordt het weerstandgevoel nog heftiger – ook als het om een niet heel belangrijk punt gaat.
Weerstand is dus een emotionele toestand waar de ander niet zomaar uitkomt behalve door dingen ongedaan te maken of op te lossen. Tegen weerstand ingaan betekent olie op het vuur gooien, vooral in situaties waarin de ander zichtbaar not amused is. Je maakt het gevoel van beperking er alleen maar heftiger op. Daarom kun je beter op een andere, effectievere manier omgaan met iemand die weerstand ervaart.
Je wilt jullie samenwerking weer goed laten functioneren en de weerstand wegnemen of verzachten. Maar hoe? Daarvoor biedt dit 4-stappenplan een fijne leidraad.
Stap 1: erken de mening van de ander
De ander overtuigen van jouw gelijk is, zoals gezegd, geen handige manier om met weerstand om te gaan. Als de ander kritische vragen heeft, kun je daar beter op ingaan. Dat begint met erkennen dat de ander vindt wat hij vindt. Probeer vervolgens op een respectvolle manier op twijfels en vragen te reageren. Niet op allemaal hoef je uitgebreid in te gaan trouwens. Maar daarover meer bij stap 3.
Reflectief luisteren is een handige methode om de mening van de ander te erkennen. Je vat dan kort samen wat de ander vindt en voelt. Benoem hierbij ook non-verbale signalen die je oppikt. Bijvoorbeeld als je het idee hebt dat de ander gefrustreerd is, moeilijk kijkt of je niet meer aankijkt. Juist door zulke signalen te benoemen, kun je het bespreekbaar maken en dingen ophelderen.
Probeer je in de ander in te leven en toon ook begrip (zo doe je dat bijvoorbeeld als manager) als de ander er een ander standpunt op nahoudt dan jij – zelfs als je het er niet mee eens bent. Begrip tonen is wat anders dan de ander gelijk geven. Het zorgt ervoor dat de ander zich begrepen voelt. Dat is bij weerstand vaak een goede basis voor een constructief gesprek.
Stap 2: krijg helder waar de pijn zit
Zodra je hebt laten blijken begrip te hebben voor andere standpunten dan die van jou, kun je aftasten waar de pijn van de ander precies zit. Waarom reageert je collega zo? Onderzoek de herkomst van de weerstand.
Dat begint er al mee de vraag te stellen waar de ander tegenaan loopt. Hoe beter je dit helder hebt, hoe beter je er ook op kunt inhaken. Gebruik hiervoor bij voorkeur open vragen (wat? waarom? wie? wanneer? hoe?). Die lokken een uitgebreider antwoord uit en geven je collega meer vrijheid in zijn antwoord.
Stel: jij stelt voor om voortaan met een ander softwareprogramma te gaan werken. Je collega staat op z’n zachtst gezegd niet te popelen om van zijn vertrouwde programma af te stappen. Je kunt dan met deze vragen onderzoeken waarom dat zo is:
- “Waarom lijkt dit programma je niet handig?”
- “Wat spreekt jou meer aan aan onze huidige software?”
- “Waar ben je bang voor?”
- “Wat zouden in jouw ogen de nadelen van een nieuw programma zijn?”
- “Wat gaat er nu door je heen?”
Stap 3: laat onbenullige bezwaren voor wat ze zijn
Veel bezwaren van een ander kun je niet wegnemen. Stel: jouw collega vindt jullie nieuwe programma niet efficiënt werken. Je kunt dan met man en macht proberen hem van het tegenovergestelde te overtuigen, maar een paar argumenten zullen hem niet opeens zijn mening laten bijstellen.
Beter is het om de bezwaren wel te erkennen, maar er vervolgens niet fel tegenin te gaan.
Een handige truc daarvoor is zeggen dat je het parkeert om er later op terug te komen. In de tussentijd kun je dan bijvoorbeeld ingaan op de voordelen van het nieuwe programma, aangeven waarom jij er wel graag mee werkt en ook de pluspunten ervan voor de ander benoemen.
Vaak werkt die tactiek vooral in situaties waarin het om kleine bezwaren gaat. Die zijn misschien je aandacht niet eens waard.
Stap 4: sta open voor ideeën
Je wilt de ander meekrijgen, maar dan zonder dat je over hem en zijn standpunten heen walst. Laat daarom de ander ook zijn mening geven. Welke ideeën heeft de ander om het anders aan te pakken? Heeft hij iets nodig om wel in je voorstel mee te gaan? Of heeft de ander toevallig een geweldig idee voor een gouden middenweg? Goed om te laten merken dat je ook voor suggesties van de ander open staat!
In het geval van die nieuwe software kun je bijvoorbeeld aanbieden om het programma samen rustig door te lopen. Of om tot na jullie huidige project te wachten met het implementeren van die software, als je collega dat fijner vindt. Grote kans dat dat al wat weerstand wegneemt.
Nog een laatste tip: geef op een goede manier feedback
De manier waarop je je boodschap brengt, is veel belangrijker dan wat de boodschap concreet inhoudt. Als je een boodschap die mogelijk weerstand oproept op een tactische en constructieve manier brengt, zal je de ander minder snel tegen je in het harnas jagen. Let daarom op hoe je je boodschap aankondigt en hoe je de ander vervolgens feedback geeft.
Spreek bijvoorbeeld vanuit ik-perspectief, houd het bij de feiten en probeer zoveel mogelijk open te staan voor feedback van de ander. Het 4 G’s feedbackmodel is daar een handige tool voor.
Wil je nou nog veel meer praktische handvatten krijgen? Dan is een training feedback geven precies wat jij nodig hebt.
Volg een training feedback geven
Wil je voortaan op een constructieve manier feedback en ontvangen? Of wil je praktische technieken leren om in het algemeen helder te communiceren in gesprekken? Dat alles komt aan bod in de training feedback geven.
Meld je aan voor de open training feedback geven of voor de online training. Dan leren onze deskundige trainers jou in één dag alles wat je moet weten om feedback te geven en ontvangen op een goede manier. Op de werkvloer en ver daarbuiten.
Dagelijks handige inzichten? Volg ons op social media!
Volg ons onder andere op Instagram of Pinterest. Daar krijg je niet alleen handvatten op het gebied van slimmer communiceren, je ontvangt ook de slimme tips waarmee je jouw productiviteit een boost geeft. De laatste artikelen netjes en overzichtelijk in je mailbox ontvangen? Schrijf je dan in voor de wekelijkse nieuwsbrief.
Leer je liever lezend, lees dan ons boek Elke Dag om 15.00 Uur Klaar. Maak kennis met de beste inzichten uit onze trainingen en leer slimmer werken in plaats van harder.
Wie zijn wij? | Cursus Feedback Geven
Tijdwinst.com is een trainingsbureau dat zich specialiseert in slimmer (samen)werken. We bieden door het hele land diverse (online) trainingen aan, variërend van timemanagement, assertiviteit, gesprekstechnieken tot aan snellezen. Nieuwsgierig? Neem dan zeker eens een kijkje op onze website of blogs, en schrijf je in voor één van onze (digitale) trainingen.
- 1-daagse training Time Management | Blog
- 1-daagse training Assertiviteit | Blog
- 1-daagse training Gesprekstechnieken | Blog
- 1-daagse training Feedback Geven | Blog
- 1-daagse training Snellezen, Mindmapping en Geheugentechnieken | Blog
- 1-daagse training Effectief Thuiswerken voor Teams | Blog
