Grensoverschrijdend gedrag komt in alle vormen en maten: van de onschuldige ‘ik weet dat je geen tijd hebt, maar kun je toch…’ tot aan een leidinggevende die denkt jou ieder moment van de dag te kunnen bellen. Dat is niet oké. Tijd om op je strepen te staan en je grenzen aan te geven. Door één tactvolle feedback techniek te gebruiken: het ‘ik-model’.
Grenzen aangeven maakt jou niet egoïstisch. Integendeel
Te vaak laten we onze grenzen overschrijden, door anderen maar ook zeker door onszelf. Dat levert niets meer dan stress en wrijving op: jijzelf raakt gestrest, de relatie met een ander verslechtert. Verre van een een ideale situatie dus.
Gebeurt dat nou vaak, dat laten overschrijden van je grenzen, dan kan dat zelfs lichamelijke gevolgen hebben. Je ervaart spanning in je lijf, bijvoorbeeld pijntjes in je schouders en nek of buikpijn. Ook mentaal lijd je eronder. Boosheid, frustratie, verontwaardiging en wrok zijn emoties waarmee jij te maken krijgt wanneer jij je als deurmat laat gebruiken.
Tijd om dus een lijn te trekken, je grenzen aan te geven en op je strepen te staan. Niet voor jezelf overigens, maar ook voor anderen.
- Duidelijk zijn in wat je wél en niet accepteert, creëert duidelijkheid voor jezelf en een ander. Zo weet hij of zij wat hij wel en niet van je kan vragen.
- Aangeven dat je niet over je laat heenlopen, bevordert jouw zelfvertrouwen. Je luistert naar wat jij nodig hebt en bent niet bang omdat aan te geven.
- Daarbij neem je verantwoordelijkheid voor je eigen acties en daden. Hiermee voorkom je dat je in die slachtofferrol terecht komt. Dat geeft jou de regie over je eigen leven.
- Opkomen voor jezelf dwingt respect af. Je laat hen zien dat je opkomt voor je eigen belangen en dat anderen niet zomaar alles op jou mogen afschuiven.
- Op je strepen staan voorkomt daarnaast die nare stressgerelateerde symptomen die we hierboven noemden; de fysieke en mentale klachten. Daardoor zit je dus stukken beter in je vel.
Tijd om je grenzen te trekken, maar daarvoor zul je eerst moeten weten waar jouw grenzen zich bevinden. Dat vereist wat soul searching.
1. Grenzen definiëren voordat je ze kunt aangeven
Je eigen grenzen kennen is essentieel om uiteindelijk voor jezelf op te komen en je assertief op te stellen. Je zal ze daarom glashelder moeten maken. Voor jezelf. Om anderen daar vervolgens op te kunnen wijzen.
3 zinnen helpen daarbij. Denk erover na, beantwoord ze en sla ze diep in je geheugen. Het helpt je herkennen wanneer een ander, of jijzelf, naar overheen gaat.
- “Anderen mogen niet…”
- “Ik heb het recht om te vragen om…”
- “Om mijn tijd en energie te beschermen, is het geoorloofd om…”
Bijvoorbeeld
‘Anderen mogen mij niet van het werk houden met onzinnige of gemakzuchtige vragen.’
‘Anderen mogen geen grote projecten en afspraken voor me inplannen zonder dat ik hier vooraf van af weet.
‘Ik heb het recht om te vragen mij niet te betrekken bij projecten die buiten mijn functie of verantwoordelijkheid vallen.’
‘Ik heb het recht om te vragen om niet méér werk op me te nemen dan mijn planning, tijd en energie toelaten.’
‘Om mijn tijd en energie te beschermen, is het geoorloofd om aan te geven dat ik nu geen tijd heb om die zaak op te pakken, maar er best later naar wil kijken.’
‘Om mijn tijd en energie te beschermen, is het geoorloofd om ‘nee’ te zeggen tegen verzoeken die niet belangrijk voor mij zijn of die geen prioriteit voor mij hebben.’
2. Herken het grensmoment
Nu jij jouw grenzen kent, zul je ze moeten bewaken. Je weet nu per slot van rekening waar je (voor) staat, wat jouw persoonlijke ruimte is en wanneer het genoeg is. Tijd om te herkennen wanneer een ander daar overheen dreigt te gaan. Met andere woorden: herken je grensmoment.
- Een manier om dat te doen, is door op je emoties te letten; die onderbuikgevoelens. Die verklappen een hoop. Zo voel je je misschien een kriebel in je buik ontstaan, wanneer je leidinggevende je verleidt toch nóg meer werk op te pakken, terwijl je agenda vol zit. Of een onrustig gevoel, zodra die ene vriendin toch weer haar zin doordramt. Merk die signalen op, en schrijf ze desnoods op. Ze helpen je grensoverschrijdend gedrag te herkennen.
- Neem daarnaast een moment om jezelf af te vragen waarom je een ander haast toestaat over je grens heen te gaan. Is het omdat je anderen graag helpt, ook al gaat het ten koste van jezelf? Of omdat je het gewoon eng vindt om een ander erop te wijzen zodra het erop aankomt? Misschien heb je wel moeite met “nee” zeggen, kan ook. Vraag jezelf af wat de onderliggende reden is waarom je anderen toch dicht in de buurt laat komen van je grensmoment. Het helpt je om voor jezelf op te komen.
3. Geef je grens aan zodra deze (haast) wordt overschreden
Ongeacht hoe sterk je in je schoenen staat, er zullen zich altijd situaties voordoen waarin jouw grenzen (bijna) worden overschreden. Het is nu aan jou om daar de streep te trekken; om te voorkomen dat het daadwerkelijk gebeurt. Dat wil je vooral tactisch doen; door de juiste feedback technieken te gebruiken.
Hierbij gebruik je het ‘ik-model’. Een handige communicatietechniek die voorkomt dat een ander je grens overschrijdt of jou zelfs als deurmat gebruikt. Hierbij praat je vanuit je eigen perspectief, waardoor de ‘confrontatie’ – als je het zo wil noemen – assertief blijft. Menselijk. Tactvol. Onmogelijk voor de ander om beledigd te zijn of in de verdediging te schieten.
Hoe je het doet? Enkele tips:
1. Spreek vanuit de ‘ik’-vorm
Dat betekent dus geen wijzende vingertjes en “ja, maar jij doet altijd…”-zinnen. Houd het dicht bij jezelf. Praat liever over wat de situatie met jou doet.
‘Ik heb een zekere stelregel dat ik op mijn vrije dagen en na zessen moet genieten van mijn vrije tijd. Dat geeft me rust en genoeg ruimte om op te laden voor de volgende werkdag. Die wordt overschreden doordat ik telkens gebeld wordt met niet dringende vragen…’
2. Houd rekening met de gevoelens van een ander
Ondanks dat een ander je grens dreigt over te gaan, blijft de persoon ook een mens van vlees en bloed. Een mens waar je misschien nog vaker mee moet samenwerken, of die waarmee je een relatie onderhoudt. Let er dus op dat, ondanks dat je zeker in je recht staat een ander aan te spreken, je het tactvol doet. Om zo enige enige tegenstribbelingen te voorkomen.
Dit doe je door gedurende het ‘ik-model’ een 1:2:1-ratio aan te houden. Dat betekent niets meer dan aanhalen hoe jij je voelt, je vervolgens in te leven in de ander en vervolgens te eindigen met je eigen gevoelens of een verzoek.
‘Nu begrijp ik natuurlijk dat jij pas net de functie van Ron hebt overgenomen en nog niet helemaal het reilen en zeilen kent…’ (gevoelens van een ander) ‘… maar ik wil je toch vragen eventuele pijnpunten bij Saskia neer te leggen indien ik niet op kantoor ben.’ (verzoek)
3. Voorkom dat emotie de overhand krijgt
Zodra je emoties opspelen, is het lastig om je boodschap juist te vertolken. Woede neemt het misschien over, je voelt een brok in je keel of je gezicht loopt rood aan. Probeer daarom voordat je een gesprek aangaat, te ventileren. Tegen een ander die je vertrouwt bijvoorbeeld, of door het van je af te schrijven. Merk je dat gedurende de “confrontatie” je emoties de overhand krijgen, vraag dan om een time-out.
‘Goed, ik merk dat de gemoederen aan beide kanten hoog oplopen. Laten we dit gesprek zometeen hervatten. Ik wil de zaken op een rijtje zetten.’
Kortom: sta op je strepen
Met één keer je grens aangeven, ben je er natuurlijk niet. Het is een proces, iets dat oefening vergt. Het zal ook de eerste keer misschien niet helemaal vlekkeloos gaan, maar zodra je steeds vaker voor jezelf opkomt, zul je niet alleen merken dat het makkelijker gaat, het voelt ook goed! Je durft van je af te bijten en dat doet iets met je zelfvertrouwen.
Lastig?
Merk je nu dat je het toch maar moeilijk vindt om anderen te wijzen op grensoverschrijdend gedrag? Een telefoniste die maar door blijft drammen, maar ook je opdringende collega of veeleisende leidinggevende? Volg dan één van onze trainingen.
De 1-daagse training Feedback Geven bijvoorbeeld; uitstekend wanneer je handvatten wil krijgen om op een tactvolle manier het gesprek aan te gaan en anderen te voorzien van negatieve (maar ook zeker positieve) feedback.
Merk je dat je vooral een duwtje in de rug nodig hebt? Omdat je niet heel zeker van jezelf bent en het lastig vindt om jezelf te laten horen? Dan is de 1-daagse training Assertiviteit misschien iets voor je. Daar leer je toepasbare methodes die jou sterker in je schoenen laten staan.
Dagelijks handige inzichten? Volg ons op social media!
Volg ons onder andere op Instagram of Pinterest. Daar krijg je niet alleen handvatten op het gebied van slimmer communiceren, je ontvangt ook de slimme tips waarmee je jouw productiviteit een boost geeft. De laatste artikelen netjes en overzichtelijk in je mailbox ontvangen? Schrijf je dan in voor de wekelijkse nieuwsbrief.
Leer je liever lezend, lees dan ons boek Elke Dag om 15.00 Uur Klaar. Maak kennis met de beste inzichten uit onze trainingen en leer slimmer werken in plaats van harder.
Wie zijn wij? | Cursus Feedback Geven
Tijdwinst.com is een trainingsbureau dat zich specialiseert in slimmer (samen)werken. We bieden door het hele land diverse (online) trainingen aan, variërend van timemanagement, assertiviteit, gesprekstechnieken tot aan snellezen. Nieuwsgierig? Neem dan zeker eens een kijkje op onze website of blogs, en schrijf je in voor één van onze (digitale) trainingen.
- 1-daagse training Time Management | Blog
- 1-daagse training Assertiviteit | Blog
- 1-daagse training Gesprekstechnieken | Blog
- 1-daagse training Feedback Geven | Blog
- 1-daagse training Snellezen, Mindmapping en Geheugentechnieken | Blog
- 1-daagse training Effectief Thuiswerken voor Teams | Blog
