Die ene deadline hijgt hard in je nek. Het is de vraag of je hem gaat halen. En als je het werk op tijd weet aan te leveren, is het resultaat dan wel goed genoeg? Je ziet al helemaal voor je hoe je na maanden ploeteren door je baas terecht wordt gewezen. Dít is niet wat hij bedoelde. Kortom: faalangst alom. Hoe kom je daarvan af?
Wat komt aan bod?
- Faalangst bij deadlines
- Wat is faalangst?
- Wat zijn de kenmerken van faalangst?
- Wat kun je zelf doen tegen faalangst? Dit zegt de wetenschap
- Thuiswerken – zo doe je dat slim en faalangstvrij
Er is niets mis met een shot adrenaline bij krappe deadlines. Dat maakt dat je niet voor je laptop in slaap sukkelt, maar met extra alertheid het werk weet af te ronden. Ook zenuwen zijn niet verkeerd. Ze zorgen ervoor dat je extra hard je best doet op iets wat belangrijk is. Die ene presentatie bijvoorbeeld. Of de offerte waar veel van afhangt.
Maar er is een verschil tussen gezonde zenuwen en extreme faalangst. Je kunt gezonde spanning zien als positieve faalangst. Je bent een tikkeltje gespannen en gaat daardoor extra je best doen; het belemmert je niet. Negatieve faalangst daarentegen zit je dwars. Extreme faalangst kan je zelfs compleet verlammen. Je gaat uitdagingen uit de weg of blijft maar puntjes op de ‘i’ zetten.
Faalangst bij deadlines
Bij faalangst denk je misschien terug aan je kindertijd. Die keer dat je ‘s ochtends met buikpijn wakker werd op de dag dat je een spreekbeurt over je cavia moest geven. Maar ook bij volwassenen is faalangst een serieus ding. Specifiek kun je last hebben van angst om te falen als een krappe deadline je op de hielen zit.
Om een paar redenen:
- Je hebt minder tijd om je werk van voor tot achter (en terug) door te nemen. Je móet het wel inleveren, terwijl je normaal eerst 10 correctierondes zou doen.
- De deadline levert je überhaupt stress op. Daardoor is het lastig om te relativeren en angst aan de kant te zetten.
- Bij projecten met deadlines ligt er vaak druk op je schouders. Er is een reden dat dit project voor datum X af moet zijn. Je moet op tijd iets bij de klant aanleveren, je baas heeft jouw document heel hard nodig, etc. Je voelt de druk om goed te presteren.
- Misschien is de deadline onhaalbaar. Je agenda is veel te vol om dit er ook nog tussen te proppen. Daardoor kun je niet anders dan het project afraffelen. En tja, dat levert spanning en faalangst op.
- Er is minder tijd om vragen te stellen. Je moet snel iets opleveren. Ook al heb je niet helemaal helder wat de bedoeling is.
Als je al snel last van faalangst hebt of een tikkeltje perfectionistisch bent, kunnen deadlines je faalangst dus nog meer aanwakkeren.
Wat is faalangst?
Je kent de bekende lichamelijke symptomen van faalangst misschien wel. Knikkende knieën, een trillende stem of – in het ergste geval – serieuze buikpijn. Maar wat is faalangst precies? De faalangst-betekenis is als volgt:
Faalangst is een angst om fouten te maken. Je bent bang dat je jouw beoogde resultaten niet waarmaakt en die angst is zo sterk dat je bijna geen stap durft te zetten.
Vaak zie je in gedachten helemaal voor je wat er misgaat. Je levert vol trots de offerte aan bij de klant, maar hebt per ongeluk een gigantische blunder begaan. Of je geeft die spannende presentatie, maar krijgt al bij dia 1 een black-out. De horror!
Wat zijn de kenmerken van faalangst?
Faalangst uit zich bij iedereen op een andere manier. De symptomen van faalangst zijn dan ook bij iedereen verschillend. Bekende symptomen van faalangst zijn:
- Je piekert veel over wat er mis kan gaan.
- Je komt moeilijk in slaap.
- Je bent druk in je hoofd.
- Je gaat extra zweten, je trilt of je hebt hartkloppingen.
- Je voelt spanning en stress in je lichaam.
- Je hebt hoofdpijn, buikpijn of andere plotselinge klachten.
- Je gaat situaties uit de weg die faalangst oproepen.
- Je hebt last van perfectionisme en vindt het niet snel goed genoeg.
- Door de faalangst heb je last van uitstelgedrag. Dat is natuurlijk extra lastig met een harde deadline in je agenda.
Wat kun je zelf doen tegen faalangst? Dit zegt de wetenschap
Als kenniswerker heb je nu eenmaal soms deadlines die in je nek hijgen. Daar kun je niet van af. Van de faalangst daarvoor wél.
Wat bij jou helpt? Dat hangt vooral af van wat de oorzaak van faalangst is in jouw geval. Volgens het ECLG expertisecentrum leren & gedrag zijn er verschillende vormen van faalangst. Die zijn leidend in cognitieve gedragstherapie voor kinderen, maar zijn zeker ook van toepassing op faalangst bij volwassenen. Welk faalangsttype jij bent, zegt veel over jouw oorzaken van faalangst. En over de oplossingen ervoor – maar daarover straks meer.
- Ben jij een prestatietype? Dan leg je de lat hoog. Je steekt veel tijd en energie in je werk, maar vindt het nooit goed genoeg. Faalangst komt bij jou doordat je onrealistisch veel van jezelf verwacht.
- Ben je een twijfeltype? Dan heb je een negatief zelfbeeld en twijfel je veel aan jouw kunnen. Je wilt bevestiging dat je iets goed doet. Blijft die bevestiging uit, dan sla je aan het twijfelen. Zit ik wel op de goede weg? Daardoor blijf je schaven en schaven, of verlies je je in dingen checken.
- Ben je een overafhankelijk type? Dan vraag je vaak om hulp, bijvoorbeeld aan je leidinggevende of een collega. Dat kost veel tijd en maakt ook dat je twijfelt als je het zelf moet doen. Zeker als je in je eentje thuiswerkt.
- Ben je overonafhankelijk type? Dan wil je juist zoveel mogelijk zelf doen. Je vraagt liever niet om hulp en vindt dat je dingen zelf moet uitzoeken. Daardoor stoei je weleens langer met issues dan nodig is, verlies je je in de details en vraag je je af of je werk zo wel goed genoeg is.
Herken je vooral de kenmerken van faalangst bij één van deze vier typen? We geven je tips voor elke vorm van faalangst om deze te overwinnen.
Tips tegen faalangst voor prestatietypen
Ben jij een prestatietype? Dan is het probleem bij jou vooral perfectionisme. Je wilt het zo graag uitstekend doen dat je veel tijd verliest aan de puntjes op de ‘i’. Of je legt de lat zo hoog dat je niet eens durft te beginnen aan een taak. Dat leidt tot uitstelgedrag en problemen met deadlines halen.
Tips die jou helpen tegen de angst om te falen:
- Maak een strakke planning en houd je daaraan. Bepaal hoeveel tijd je aan elke taak gaat besteden en ga daar niet overheen. Zo voorkom je dat je eindeloos blijft hangen in onnozele details.
- Beperk vooral de tijd die je in de puntjes op de ‘i’ steekt. Besluit dat het op een gegeven moment voldoende is en lever je werk dan in. Hoe vaker je dit doet, hoe meer je zult merken dat je werk ook goed genoeg is zonder tien correctierondes.
- Zorg ervoor dat je de verwachtingen helder hebt. Weet wat je precies moet opleveren en voorkom dat jij meer doet dan nodig is.
Tips tegen faalangst voor twijfeltypen
Als jouw faalangst komt door twijfel aan je eigen kunnen, dan zit de oplossing ‘m erin dat je meer moet vertrouwen op je eigen werk. Het is goed om werk tussendoor te laten checken, maar voorkom dat je voortdurend bevestiging nodig hebt.
Wat in dit geval helpt:
- Werk aan je zelfvertrouwen. Bijvoorbeeld door een complimentenmap op je harde schijf aan te maken (sla daarin alle ontvangen complimenten van collega’s op).
- Vraag waar nodig om bevestiging. Loop je echt vast? Leg het dan één keer voor aan een collega, zodat je daarna verder kunt.
- Vraag om eerlijke feedback achteraf. Check een keer bij je leidinggevende wat die van jouw opgeleverde werk vindt. Wat gaat goed en wat kan beter? Zo heb je vertrouwen in dingen die je goed kunt en kun je aan verbeterpunten werken.
- Leer constructief omgaan met kritiek. Voel je niet aangevallen, maar sta ervoor open om dingen te leren.
- Bedenk: wat is het ergste wat er kan gebeuren? Zelfs het meest erge doemscenario is vaak helemaal niet zo’n ramp als je denkt.
Tips tegen faalangst voor overafhankelijke typen
Ben jij afhankelijk van de mening van die ene collega of van je leidinggevende? Dan komt bij jou de angst om te falen waarschijnlijk vooral opzetten als je de bevestiging van diegene een keer niet hebt. Lastig! Zeker als je thuiswerkt kun je niet altijd om feedback vragen.
Als dit jouw oorzaak van faalangst is, dan helpen deze tips:
- Oefen met minder vragen stellen. Vraag een keer niet om feedback en lever je werk alsnog in. Hopelijk kun je zo ervaren dat je het ook zonder hulp al goed doet.
- Vraag een keer feedback aan iemand anders. Daarmee voorkom je dat je te veel op één persoon leunt.
- Ga uitdagingen aan. Doe dingen waarvan je denkt dat ze spannend zijn. Neem juist projecten aan waarvan je denkt ‘Kan ik die wel?’. Zo ontdek je dat je niet zo afhankelijk van anderen bent als je denkt.
- Volg een cursus assertiviteit en leer daar hoe je je zelfverzekerd opstelt en meer voor jezelf opkomt. Ook dat draagt bij aan minder zelftwijfel en afhankelijkheid.
- Vind een andere manier om bevestiging te krijgen. Vraag je bijvoorbeeld vaak om advies omdat je een programma niet goed snapt? Volg een cursus om het programma zelf onder de knie te krijgen.
Tips tegen faalangst voor overonafhankelijke typen
Het is het andere uiterste als je juist alles zelf wilt doen. Denk maar aan peuters die per se zelf hun veters willen strikken. Hun ouders kunnen het tien keer zo snel. Maar met hun rood aangelopen hoofd doen ze toch poging 10 om die veters goed gestrikt te krijgen.
Het lukt misschien wel, maar het kost zeeën van tijd. De tijd om alles zelf uit te vogelen heb je niet en het resultaat wordt er ook niet beter op als je alles op eigen houtje moet doen.
De tip voor deze vorm van faalangst? Niet alles in je uppie willen doen.
- Zie hulp vragen niet als iets slechts. Het is juist onhandig als je drie uur ergens mee zit te stoeien, wat je collega in tien minuten kan fixen. Dus wees efficiënt en vraag om hulp als je ergens na een paar pogingen niet uitkomt.
- Vraag om feedback. Feedback geven is lastig voor mensen. Dus wat als je erom vraagt? Zowel om positieve als negatieve feedback. Dan ben je je bewust van je talenten én ontdek je wat beter kan.
- Leer jezelf aan om samen te werken. Trek vaker bewust met collega’s op. Spreek bijvoorbeeld af dat je je werk ter controle naar een collega stuurt. Daar leer je allebei van en het neemt wellicht faalangst weg bij jou.
En een algemene tip: leer realistisch plannen
Faalangst wordt er om allerlei redenen alleen maar erger op als je je takenlijst onmogelijk op tijd gedaan kunt krijgen. Dus, wat voor faalangsttype je ook bent, een realistische planning maken is altijd een goed idee. Zo heb je in elk geval niet extra stress door last-minute werk.
Björn Deusings, onze productiviteitsexpert en directeur van Tijdwinst, schreef een heel boek over tijdwinst behalen door realistischer te plannen. ‘Elke Dag Om 15:00 Uur Klaar’ bestellen is een goede eerste stap om efficiënter te werken.
Andere belangrijke stappen zijn:
- Maak een aparte takenlijst, los van je agenda. Zet daarop alle stappen die je moet zetten. Dus niet ‘Maak een offerte’, maar ‘Vraag Pieter hoeveel tijd taak X kost’, ‘Schrijf een inleiding’, etc.
- Houd bij hoeveel tijd dingen kosten. Daardoor schat je dingen in het vervolg minder snel te krap in.
- Houd rekening met uitloop. Plan daar bij voorbaat ruimte voor in.
- Leer prioriteiten stellen. Stel jezelf de vraag ‘Moet ik dit nu doen?’ met de klemtoon op elk van de woorden: ‘MOET ik dit nu doen?’, ‘Moet IK dit nu doen?’, etc.
- Maak van ‘nee’ je standaard antwoord. Zeg niet op elk verzoekje zomaar ‘ja’, maar antwoord ‘nee’ tenzij er goede redenen zijn om dat niet te doen. Bijvoorbeeld als iets veel spoed heeft of als je toevallig een gapend gat in je agenda hebt.
- Bepaal tactisch wanneer je thuiswerkt en wanneer niet. Werk thuis als je geconcentreerd wilt werken. Ga naar kantoor als je meetings hebt.
Meer lezen over tijd besparen?
Mooi, dan zit je bij Tijdwinst goed. Het is ons lievelingsonderwerp om over te schrijven, praten en trainingen over te geven. Wil je er dagelijks meer over leren? Volg dan Tijdwinst of Björn op Instagram. Of lees bijvoorbeeld deze artikelen over realistischer plannen:
- Altijd ‘aan’ staan is ongezond. Zo vind je jouw ‘uit’-knop
- Hé thuiswerker! Altijd druk, druk, druk? Zo krijg je de rust terug
- Hoe maak je een goede planning? De ultieme handleiding
- Geconcentreerd werken – zo werk je effectief vanuit thuis
- Prioriteiten stellen? Doe dit elke werkdag 10 minuten
Thuiswerken – zo doe je dat slim en faalangstvrij
Hoe werk je efficiënt vanuit huis? Zonder faalangst, zonder continue prikkels en met een goede balans tussen alleen werken en af en toe met je collega’s digitaal samenkomen? Dat leer je bij de cursus efficiënt thuiswerken.
Ontdek bij deze online cursus hoe je prioriteiten stelt, voorkom dat je in ellenlange meetings verzeild raakt en houd je werk-privébalans goed. Met dat alles op orde kan het niet anders dan dat jouw faalangst een stuk minder wordt.
Wie zijn wij? | Cursus Thuiswerken
De cursus thuiswerken is niet onze enige cursus. Wij zijn Tijdwinst en we geven (online) trainingen aan professionals in heel Nederland. Bijvoorbeeld over thuiswerken, feedback geven, timemanagement en gesprekstechnieken. Bekijk ons trainingsaanbod in Nederland en online en schrijf je direct in voor een passende training:
- 1-daagse training Timemanagement | Blog
- 1-daagse training Assertiviteit | Blog
- 1-daagse training Gesprekstechnieken | Blog
- 1-daagse training Feedback geven | Blog
- 1-daagse training Snellezen, mindmapping en geheugentechnieken | Blog
Mensen vroegen ook | Veelgestelde vragen over faalangst
-
Wat is de oorzaak van faalangst?
De precieze oorzaak van faalangst verschilt per persoon. Faalangst kan bijvoorbeeld ontstaan door een negatief zelfbeeld, waardoor je een angst hebt om te falen en vervolgens de uitdaging niet aangaat. Daardoor blijf je bang dat dit je niet lukt. Zo ontstaat een vicieuze cirkel. Ook andere oorzaken zijn mogelijk, zoals dat je de lat erg hoog legt of bang bent om hulp te vragen.
-
Is faalangst te genezen?
Ja, faalangst is te genezen. Het is sowieso geen psychische aandoening die in je DNA zit. Het is vooral belangrijk dat je jouw oorzaken en kenmerken van faalangst ontdekt en daar werk van maakt. Vraag bijvoorbeeld vaker om hulp of stuur een keer werk op dat je een 8 in plaats van een 10 waard vindt en ontdek dat het beter is dan je denkt.
